5513191193

Rozdział

Przedmiot i zadania dydaktyki

Dydaktyka jest nauką o kształceniu i samokształceniu. ‘Należy do nauk teoretycz--nych i zarazem praktycznych, gdyż równolegle z teoretycznymi ujęciami zgłasza skuteczne normy postępowania w praktyce dydaktycznej nauczycieli. Jest w tym ujęciu podobna do medycyny, która obok teorii lecznictwa także dostarcza wskazań dla skutecznej praktyki lekarskiej.

Tradycje dydaktyki są tak dawne, jak dawne jest samo nauczanie, i to nie tylko zbiorowe, ale także indywidualne w rodzinie lub małych grupach. Współczesna dydaktyka ma mocne i długie korzenie, ale ważne jest dla nas jej nowoczesne ujęcie zawarte w pracach teoretyków XX wieku. Do nich w tym rozdziale sięgnijmy, po analizach definicji zawartych w słownikach i encyklopediach. Analizując leksyko-graficzne ujęcie dydaktyki, poznajemy jej istotę, przedmiot i zadania w zbliżonych, lecz nieco odmiennych, autorskich propozycjach. Poznajemy także autorów i ich podstawowe dzieła dydaktyczne, poglądy teoretyczne i rozumienie istoty dydaktyki jako teorii kształcenia.

Podstawowe myśli dydaktyczne w ujęciu Bogdana Nawroczyńskiego i Kazimie--rza Sośnickiego to kolejna część treści tego rozdziału warta uwagi, gdyż dydaktyka w opracowaniach tych dwóch znakomitych uczonych jest nadal żywą teorią i sku--teczną praktyką, a odbudowa rodzimej myśli dydaktycznej, po zniszczeniach okresu stalinowskich ideałów i praktyk, nie może się odbyć bez sięgania do trwałych i skutecznych nauk Bogdana Nawroczyńskiego i Kazimierza Sośnickiego.

Wniknięcie w istotę tych propozycji oraz porównanie z nimi treści opracowań współczesnych dydaktyków, zwłaszcza W. Okonia, W. P. Zaczyńskiego i Cz. Kupisiewicza pozwala sformułować nowe ujęcie struktury teorii kształcenia oraz jej systematyki na dydaktykę ogólną, szczegółową, środowiskową i specjalną.

Jako nauka, dydaktyka spełnia wymagania właściwe teoriom naukowym, ma swój zakres badań i właściwe dla niej metody badawcze, co pozwala wzbogacać teorię i weryfikować innowacyjne propozycje autorskie, a także oceniać powszechną praktykę dydaktyczną.

Dydaktyka jako nauka utrzymuje ścisłe związki z innymi naukami pedagogiczny--mi, społecznymi, humanistycznymi i filozoficznymi. Pozwala to nie tylko rozwijać teorię, ale także ją unowocześniać. Poznawanie dydaktyki, studiowanie jej, wymaga nie tylko przyswojenia wybranego podręcznika, lecz także rozwijających jego tezy szczegółowych dzieł innych autorów oraz prac z dziedzin współdziałających z dy--daktyką. Studiowanie dydaktyki jest ciągłym procesem w aktywności każdego nau-