8083678572

14 Tomasz Ceran

wiek przełożone na inne rodzaje własności, systemy ogólnopaństwowe i gospodarkę międzynarodową?

Czy koncepcja głosząca powrót do etatyzmu, okaże się właściwa? Trwale rozwiąże problemy społeczno-gospodarcze i poszerzy sferę wolności i dobrobytu? Czy może nadzieję etatystów znowu zawiodą i konieczny będzie powrót do liberalnego modelu gospodarczego, drastycznie ograniczającego państwową redystrybucję środków publicznych zgodnie z thatcherowską zasadą, że trzecia droga prowadzi do trzeciego świata? Czy kryzys wynika ze słabości modelu gospodarki liberalnej, czy może z wypaczenia i prób odejścia od zasad wolnorynkowych? Czy myśliciele zarzucający neoliberalizmowi „intelektualną impotencję” (a jednocześnie dostrzegający fundamentalne jego zalety) będą w stanie zaproponować racjonalną i nie-utopijną alternatywę, która umożliwi szczęśliwe oraz dostatnie życie większej liczbie ludzi?

Enoch Powell, twórca protothatcheryzmu, zauważył, że kapitalizm i koncepcja gospodarki wolnorynkowej nie jest niczym nowym, jej rozkwit przypadał na dziewiętnastowieczne stulecie. Jednak nie oznacza to, że są to prawdy out-of-date. Podobnie jak szesnastowieczna heliocentryczna teoria Kopernika, czy siedemnastowieczne prawo grawitacji Newtona, nie zostały zdezaktualizowane. Czy kiedykolwiek będą? Socjalizm jego zdaniem to powrót do geocentycznej teorii Ptolemeusza⁹.

Friedrich August von Hayek w „Postscriptum” do Konstytucji wolności opisał

polityczno-gospodarczy trójkąt¹⁰.

Powojenny konsesnus

| Blatcheryzm
		Blairyzm |

Konserwatyzm

Źródło: opracowanie własne.

Warto go przedstawić za pomocą modelu i przeanalizować w kontekście brytyjskich ruchów wahadła, które mogą nam dużo powiedzieć także o ideowych zwrotach w aspekcie globalnym.

Na górnym wierzchołku znajduje się liberalizm, na dolnych naprzeciw siebie konserwatyzm i socjalizm. Hayek nie czuł się konserwatystą, bo nurt ten, jego zdaniem, podążał w kierunku socjalizmu a nie liberalizmu. Taka sytuacja odpowiadała

⁹    E. Powell, A nation not afraid. The thinking of Enoch Powell, ed. J. Wood, Londyn 1965, s. 15.

¹⁰    Zob. E A. Hayek, Konstytucja wolności, przeł. J. Stawiński, Warszawa 2006, s. 379-380.