8476758500

358 SPRAWOZDANIA

W drugim dniu obrad — po przypomnieniu postulatów wysuniętych na seminarium w Pradze w czerwcu ubiegłego roku i wykazaniu, iż większość wniosków i zobowiązań zrealizowano (m.in. cieszącą się dużym zainteresowaniem telekonferencję) — przystąpiono do przedstawiania sytuacji w zakresie przekładów i stosowania tezaurusa Eurovoc w poszczególnych instytucjach. Prezentacje kolejnych przedstawicieli poprzedzone były krótkim podsumowaniem nadesłanych wcześniej do Biblioteki komunikatów. W sprawozdaniach z prac poszczególnych instytucji wyróżnić można dwa wątki:

—    problemy związane z tłumaczeniem tezaurusa i różnym stanem prac w tym zakresie (np. w Rosji, na Litwie i Ukrainie);

—    doświadczenia (czasami wieloletnie) zdobyte przy praktycznym stosowaniu tezaurusa Eurovoc w indeksowaniu (np. w Portugalii i Hiszpanii).

W związku z zagadnieniami związanymi z tłumaczeniem tezaurusa wyodrębnić można co najmniej dwa rodzaje przyszłych jego użytkowników:

—    instytucje nie posiadające dotychczas żadnego systemu indeksowania w tworzonych lub planowanych bazach danych lub posiadające systemy, z których nie są zadowolone i planujące zastosowanie tezaurusa Eurovoc jako jedynego języka opisu rzeczowego;

—    instytucje, które rozwinęły i stosują od dłuższego czasu własny system indeksowania (nierzadko w postaci tezaurusa) i są z tego narzędzia na tyle zadowolone, iż niechętnie myślą o porzuceniu go i przejściu na całkowicie inny język indeksowania (np. w Szwecji, Finlandii). Trudno jest przewidzieć, czy po zakończeniu tłumaczenia tezaurusa Eurovoc skłonne one będą zastąpić nim całkowicie własny system indeksowania, czy będą próbowały zintegrować oba systemy, czy też stosować w przyszłości dwa niezależne języki indeksowania.

Wśród poruszanych problemów dotyczących stosowania tezaurusa Eurovoc również wystąpiło wiele wątpliwości i zapytań, np.:

—    które wydanie tezaurusa Eurovoc służy jako podstawa do indeksowania; w niektórych instytucjach (np. w Portugalii) wciąż stosuje się drugą edycję tezaurusa, co czyni dany system niekompatybilnym z systemami pozostałych użytkowników;

—    ile języków stosują instytucje do indeksowania i/lub wyszukiwania i w jakim stopniu wykorzystuje się wielojęzyczność tezaurusa. W wielu krajach indeksowanie i wyszukiwanie dokonywane jest tylko w jednej wersji językowej, w Szwajcarii dokumenty indeksowane są za pomocą deskryptorów w języku francuskim i niemieckim, w Polsce tylko w języku polskim (natomiast wyszukiwanie możliwe jest przez angielskie, francuskie i niemieckie odpowiedniki deskryptorów);

—    jaki jest zakres, charakter i forma zmian w stosowanym tezaurusie w stosunku do oryginalnego wydania tezaurusa Eurovoc. Nie dziwi fakt, że każda instytucja wyraża konieczność wprowadzenia pewnych zmian ze względu na własne, specyficzne potrzeby, np. dodawania deskryptorów. Większość zachowuje jednak niezmienioną strukturę tezaurusa Eurovoc (nowe terminy dodawane są jako podrzędne w stosunku do już istniejących); niektóre instytucje dokonują jednak pewnych modyfikacji, np.: wprowadzają odsyłacze typu AND (Szwajcaria i Polska), rozszerzają polihierarchię na wszystkie nrikrotezaurusy lub likwidują ją całkowicie (w tezaurusie Eurovoc polihierarchia dopuszczona jest tylko w mikrotezaurusach nazw geograficznych i organizacji międzynarodowych). Niektóre biblioteki dodając nowy deskryptor, oznaczają go gwiazdką, inne stosują ten sam symbol dla oznaczenia terminów zaczerpniętych z tezaurusa Eurovoc.

Najistotniejszym zagadnieniem jest jednak różnorodność oprogramowań komputerowych stosowanych do prowadzenia tezaurusa i wynikające z niej różne możliwości wyszukiwawcze. Niektóre oprogramowania umożliwiają integrację tezaurusa z bazą danych, w innych tezaurus funkcjonuje jako niezależne narzędzie, a niekiedy w ogóle nie istnieje możliwość utrzymywania tezaurusa w postaci komputerowej i wykorzystywany jest on tylko w tradycyjnej postaci drukowanej. Niektóre oprogramowania dopuszczają wersję wielojęzyczną, inne umożliwiają utrzymywanie tylko jednej wersji językowej, choć czasami — dzięki utworzeniu specjalnych kartotek — istnieje możliwość wyszukiwania w ograniczonym zakresie za pomocą odpowiedników obcojęzycznych.