8476758533

266 ARTYKUŁY

Problemy związane z retrokonwersją są rozwiązywane na dwóch poziomach: narodowym i lokalnym (w poszczególnych bibliotekach).

OGÓLNOKRAJOWE NARZĘDZIA RETROKONWERSJI

Retrokonwersja na dużą skalę powinna być planowana centralnie. Brak programu retrokonwersji opracowanego na szczeblu krajowym może doprowadzić do kosztownego mnożenia rekordów w systemach zautomatyzowanych ¹.

Za najlepsze rozwiązania problemu retrokonwersji uznaje się:

—    budowanie bibliografii narodowych w formatach MARC (w Europie),

—    budowanie katalogów centralnych.

Rozwój tych usług powinien być planowany łącznie.

Planowanie retrokonwersji za pomocą bibliografii narodowych zakłada, że istniej instytucja tworząca bibliografię narodową. Tą instytucją jest zwykle specjalny oddział biblioteki narodowej lub utworzona przy niej wyspecjalizowana służba bibliograficzna. Jeżeli nie istnieje bibliografia narodowa w wybranym formacie MARC włączona do systemu zautomatyzowanego, to pierwszym krokiem jest utworzenie takiej bazy. Wykorzystuje się wszystkie dostępne zautomatyzowane źródła rekordów bibliograficznych w celu przeładowania ich do bibliografii narodowej. Nie odnalezione w tych źródłach opisy dokumentów przenosi się z drukowanych części bibliografii narodowej na nośnik maszynowy. Równolegle ze zautomatyzowaną bibliografią narodową i na jej podstawie powinny powstawać zautomatyzowane kartoteki haseł autorytatywnych, o ile wcześniej nie zostały utworzone. Bibliografia narodowa powinna być prowadzona w jednym z formatów MARC zalecanym również bibliotekom w danym kraju. Używanie tego samego formatu zapisu danych i jednakowego formatu wymiany danych znacznie obniża koszty konwersji rekordów, które to koszty są nie do uniknięcia podczas procesu retrokonwersji.

Bibliografia narodowa obok innych funkcji nastawiona jest na świadczenie usług eksportu rekordów bibliograficznych, zwykle w trybie offline. Bezpośrednie połączenie i praca w trybie Online z bazą bibliografii narodowej nie są konieczne, ponieważ biblioteki korzystające z bibliografii narodowej nie biorą udziału w jej opracowywaniu. Nie jest także ekonomicznym rozwiązaniem zapewnianie bezpośrednich połączeń z bazą bibliografii narodowej tylko w celu jej przeszukiwania z myślą o przeładowaniu rekordów. Koszt takiego przedsięwzięcia na pewno przewyższyłby koszt usług świadczonych w trybie offline. Bibliografia narodowa nie niesie ze sobą informacji o lokalizacji zasobów przez nią wykazywanych, nie ma więc powodów utrzymywania stałego połączenia z bazą.

Bibliografia narodowa stanowi dobro narodowe. Jest ona zwykle finansowana z pieniędzy publicznych. Pozostaje w gestii właściciela bazy, czyli

1

Mnożenie rekordów oznacza tu wielokrotne tworzenie tych samych rekordów bibliograficznych, nie oznacza natomiast ich wielokrotnego występowania w poszczególnych systemach.