plik


PRAWO PRACY W PRAKTYCE Harmonogramy czasu pracy w w w. K a d r y O n l i n e. p l Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment peBnej wersji caBej publikacji. Aby przeczyta ten tytuB w peBnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja mo|e by kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyBcznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na ktrym mo|na naby niniejszy tytuB w peBnej wersji. Zabronione s jakiekolwiek zmiany w zawarto[ci publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania si jej od-sprzeda|y, zgodnie z regulaminem serwisu. PeBna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com. Harmonogramy czasu pracy Autor Monika Wacikowska prawnik w GBwnym Inspektoracie Pracy w latach 2005 2008; obecnie wsplnik spBki doradczej Przyjazne Kadry sp.j. Wydawca Katarzyna Snat Redaktor Monika ZaBuska Korekta ZespB ISBN 978-83-7572-453-0 Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2009 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. 03-918 Warszawa, ul. Aotewska 9a, www.wip.pl tel. 0 22 518 29 29, faks 0 22 617 60 10 SkBad i Bamanie Raster studio 05-071 Sulejwek, ul. Konopnickiej 46, tel. 0 603 59 59 71 SPIS TREZCI HARMONOGRAMY CZASU PRACY SPIS TREZCI I. Po co, jak i dla kogo tworzy harmonogram? 2 II. Niezbdne elementy harmonogramu czasu pracy 7 III. Zasady tworzenia harmonogramw 11 IV. Harmonogram w ustawie antykryzysowej 17 V. Harmonogramy w praktyce 19 1 www.KadryOnline.pl SPIS TREZCI SPIS TREZCI HARMONOGRAMY CZASU PRACY I. Po Co, jak I dla kogo TwoRzy haRmonogRam? Po co harmonogram pracodawcy? Harmonogram czasu pracy to nic innego jak plan obrazujcy czas pracy podwBadnego (i inne okresy pozostawania przez niego w dyspozycji pracodawcy), a tak|e czas wolny od pracy. Z jego tre[ci mo|na si dowiedzie nie tylko, na jakie dni i godziny pracownik ma wyznaczon prac, ale rwnie| np. kiedy dy|uruje (je[li w Twoim zakBadzie takie dy|ury s przewidziane) albo kiedy ma czas wolny od pracy. Harmonogram odgrywa zatem bardzo wa|n rol, je[li chodzi o organizacj pracy w Twoim zakBadzie, okre[la dni i godziny pracy poszczeglnych pracownikw, a tak|e czas innych aktywno[ci (i nieaktywno[ci), wa|nych z punktu widzenia planowania czasu pracy. Jest on zatem swoistego rodzaju planem tworzonym nie tylko w interesie pracownika, ale rwnie| Twojej firmy. PAMITAJ! Harmonogram czasu pracy okre[la, ktre dni i godziny pracownik ma po[wici na wyko- nywanie zadaD wynikajcych z obowizujcej go umowy o prac. Jest wic gwarancj, |e je[li nie wystpi |adne nieprzewidziane okoliczno[ci, pracownik w terminach okre[lonych w takim harmonogramie bdzie [wiadczyB umwion prac. Po co pracownikowi harmonogram? Z kolei za[ harmonogram tworzy si w interesie pracownikw. Dziki niemu bowiem pod- wBadny ma mo|liwo[ zaplanowania sobie czasu wolnego, ktry zgodnie ze stworzonym dla niego harmonogramem nie nale|y do Twojej dyspozycji. Jest to zatem rwnie| gwarancja dla pracownika, |e je[li nie wystpi |adne szczeglne okoliczno[ci, pracownik w terminach nieobjtych harmonogramem czasu pracy bdzie mgB swobodnie dysponowa swoim czasem i przeznaczy go na sprawy prywatne, niezwizane z obowizkami zawodowymi. Harmonogram i rozkBad czasu pracy to nie to samo! W praktyce czsto spotykane jest mylenie dwch odrbnych poj:  harmonogram czasu pracy i  rozkBad czasu pracy . RozkBad czasu pracy to ramowe wskazanie czasu pracy pracownikw zatrudnionych w danym zakBadzie  w skali doby, tygodnia i okresu rozliczeniowego. Jest to zatem wskazanie reguB towarzyszcych opracowywaniu indywidualnych harmonogramw czasu pracy. Okre[la on w sposb oglny: 2 www.KadryOnline.pl I. Po Co, jak I dla kogo TwoRzy haRmonogRam? HARMONOGRAMY CZASU PRACY dni pracy i dni wolne  je|eli ze wzgldu na organizacj czasu pracy takie okre[lenie jest mo|liwe  np.  pracownicy [wiadcz prac od poniedziaBku do pitku , dni wolne wynikajce z zasady 5-dniowego tygodnia pracy  je[li mo|na okre[li re- guBy ich przypadania  np.  dniem wolnym z tytuBu przecitnie 5-dniowego tygodnia pracy jest sobota , godziny rozpoczcia i zakoDczenia pracy na poszczeglnych zmianach, np.  praca na pierwszej zmianie przypada w godzinach od 6.00 do 14.00, na drugiej zmianie  w go- dzinach od 14.00 do 22.00, na trzeciej  od 22.00 do 6.00 , godziny przerw w pracy. PRZYKAAD RozkBad czasu pracy w biurze podatkowym: 1. Praca wykonywana jest od poniedziaBku do pitku. 2. Niedziele i [wita s dniami wolnymi od pracy. 3. Soboty to dni wolne od pracy z tytuBu 5-dniowego tygodnia pracy. 4. Pracownicy pracuj na dwie zmiany: a) 8.00 16.00  pierwsza zmiana, b) 12.00 20.00  druga zmiana. 5. Pracownicy po czterech godzinach pracy korzystaj z 30-minutowej przerwy w pra- cy wliczanej do czasu pracy. RozkBad czasu pracy jest wic ramowym opisem organizacji czasu pracy w firmie, zawiera- jcym wskazwki, jak maj by tworzone harmonogramy czasu pracy, czyli indywidualne plany czasu pracy pracownikw. Poza powy|sz jest jednak jeszcze jedna bardzo wa|na cecha odr|niajca rozkBad od harmo- nogramu czasu pracy. RozkBad czasu pracy ustala si w pewnym okre[lonym przez prze- pisy prawa trybie, gwarantujcym pracownikom oraz reprezentujcym ich prawa i interesy zwizkom zawodowym wpByw na jego ustalenie. Jest on bowiem, inaczej ni| harmonogram czasu pracy, ustalany w ukBadzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub w obwieszczeniu. Pracownicy naszego zakBadu kwestionuj tworzone przez dziaB kadr harmonogramy czasu pracy. Twierdz bowiem, |e powinny by sporzdzane przy udziale reprezentujcych ?pracownikw zakBadowych organizacji zwizkowych. Czy maj racj? Nie, pracownicy nie maj racji. Harmonogramy czasu pracy ustala pracodawca moc wBasnej decy- zji. To rozkBady czasu pracy, wyznaczajce reguBy opracowywania tych harmonogramw, ustalane s z udziaBem organizacji zwizkowej  w ukBadzie zbiorowym pracy bdz w regulaminie pracy. 3 www.KadryOnline.pl I. Po Co, jak I dla kogo TwoRzy haRmonogRam? HARMONOGRAMY CZASU PRACY O czym nale|y pamita, opracowujc harmonogram? Przystpujc do tworzenia harmonogramu czasu pracy, nale|y mie na wzgldzie nast- pujce zasady: 1. W harmonogramie planuje si czas pracy rwny wymiarowi czasu pracy na okres rozliczeniowy. A zatem z jednej strony powiniene[ zapewni pracownikowi prac w peBnym, obowizujcym go wymiarze czasu pracy (nie mniejszym, ni| wynika to z art. 130 kp), z drugiej za[  nie wolno Ci planowa pracy w godzinach nadlicz- bowych. Ta bowiem jest mo|liwa tylko w szczeglnych, niedajcych si przewidzie okoliczno[ciach (art. 151 1 kp). Zaplanowanie nadgodzin w harmonogramie narusza przepisy o czasie pracy i jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika. 2. Planujc czas pracy, musisz w ka|dym okresie rozliczeniowym zapewni pracownikowi minimaln liczb dni wolnych od pracy, ktra jest rwna sumie niedziel, [wit oraz dni wolnych wynikajcych z przecitnie 5-dniowego tygodnia pracy (art. 147 kp). 3. Doba, w ramach ktrej planuje i rozlicza si czas pracy (tzw. doba pracownicza), obej- muje kolejne 24 godziny, poczwszy od momentu, w ktrym pracownik rozpoczyna prac, zgodnie z obowizujcym go harmonogramem czasu pracy. Doba pracownicza nie pokrywa si, co do zasady, z dob astronomiczn (art. 128 3 pkt 1 kp). 4. Je[li praca bdzie si odbywa o r|nych porach, w taki sposb wyznacz godziny jej rozpoczcia i zakoDczenia, aby nie narusza doby pracowniczej, czyli nie planowa rozpoczcia pracy w kolejnym dniu wcze[niej, ni| pracownik zakoDczyB prac w po- przednim dniu. Niezastosowanie si do tej reguBy spowoduje zazwyczaj powstanie nadgodzin, chyba |e korzystasz z udogodnieD ustawy antykryzysowej  wtedy bez konsekwencji mo|esz narusza dob pracownicz (ale tylko do 31 grudnia 2011 r., kiedy to koDczy si obowizywanie tej ustawy). 5. W ka|dej dobie pracownik musi mie zapewnione co najmniej 11 kolejnych godzin nieprzerwanego odpoczynku (art. 132 kp). 6. Do celw planowania i rozliczania czasu pracy tydzieD oznacza 7 kolejnych dni, po- czwszy od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego (art. 128 3 pkt 2 kp). 7. Pracownik nie mo|e pracowa wicej ni| 6 dni pod rzd  wynika to z faktu, |e w ka|dym tygodniu musi mie zagwarantowany odpoczynek tygodniowy wynoszcy co najmniej 35 kolejnych godzin. Mo|na go ewentualnie skrci do 24 godzin, gdy bezpo[rednio po jego zakoDczeniu pracownik przechodzi na inn zmian (art. 133 kp). 8. W zamian za prac w niedziel powinien by zaplanowany i udzielony dzieD wolny od pracy 6 dni po takiej niedzieli lub 6 dni przed ni, a w zamian za prac w [wito  w dowolnym terminie w tym samym okresie rozliczeniowym (art. 15111 1 kp). 9. Pracownik musi mie zapewnion przynajmniej jedn na cztery niedziel woln od pracy, nie dotyczy to jedynie podwBadnych zatrudnionych w weekendowym systemie czasu pracy oraz pracownikw instytucji kultury (art. 15112 kp). 4 www.KadryOnline.pl HARMONOGRAMY CZASU PRACY Kto ustala harmonogram? Cho z przepisw jasno nie wynika, kto jest podmiotem uprawnionym, czy z drugiej strony  zobowizanym do opracowania harmonogramu czasu pracy, nale|y stwierdzi, |e czynno[ ta powinna by wykonana przez pracodawc. Harmonogram czasu pracy powinien bowiem uwzgldnia konkretne potrzeby zakBadu pracy, ktre, z natury rzeczy, najlepiej zna wBa[nie pracodawca, a nie zwizki zawodowe czy np. pracownicy. Poza tym to pracodawca jest odpo- wiedzialny za przestrzeganie przepisw o czasie pracy i musi mie wpByw na wyznaczanie konkretnych dni oraz godzin ich pracy. Tak by z jednej strony mc zapewni prawidBowe funkcjonowanie firmy, z drugiej za[  przestrzega przepisw o czasie pracy. PAMITAJ! Tworzony harmonogram czasu pracy nie musi by konsultowany ani z pracownikami, ani z organizacj zwizkow. Nie ma jednak prawnych przeciwwskazaD, aby[ przy jego usta- laniu uwzgldniB wnioski pracownikw. Czy tworzenie harmonogramu jest obowizkowe? Pracodawcy bardzo czsto twierdz, |e nie musz sporzdza harmonogramw czasu pracy dla pracownikw, gdy| taki obowizek nie wynika z |adnych przepisw. Rzeczywi[cie, |aden przepis, co do zasady, nie wspomina o konieczno[ci ich tworzenia. Niemniej jednak obowizek ten wywodzi si z caBego systemu przepisw o czasie pracy. Nale|y bowiem uzna, |e jest to konieczne z jednej strony  dla pracodawcy, aby mgB zarezerwowa prac pracownikw w danych okresach czasu, z drugiej za[ rwnie|  dla pracownikw, aby mogli zaplanowa sobie czas wolny od pracy. StaBe godziny pracy  niepotrzebny grafik Harmonogramw czasu pracy nie trzeba opracowywa w przypadku tych pracownikw, kt- rych obowizuje sztywny rozkBad czasu pracy, czyli pracujcych stale w tych samych dniach i godzinach. Nie oznacza to jednak, |e sam fakt zatrudnienia pracownikw w podstawowym systemie czasu pracy (8 godzin na dob, 40 godzin na tydzieD) przesdza o braku obowizku ustalania dla nich harmonogramw czasu pracy. PRZYKAAD Pracownicy ochrony [wiadcz prac w podstawowym systemie czasu pracy. Swoje zadania wykonuj jednak na 3 zmiany  od 6.00 do 14.00, od 14.00 do 22.00 oraz od 22.00 do 6.00. Pracodawca ma zatem obowizek tworzy dla nich harmonogramy czasu pracy, gdy| nie pracuj stale w tych samych godzinach. 5 www.KadryOnline.pl HARMONOGRAMY CZASU PRACY Z opracowywania harmonogramw mo|esz bowiem zrezygnowa tylko wtedy, gdy Twoi pra- cownicy stale pracuj w tych samych dniach i godzinach, tak|e w innym systemie czasu pracy ni| podstawowy. PRZYKAAD Pracodawca zatrudnia dostawc w przerywanym systemie czasu pracy. Pracuje od wtorku do soboty, od godziny 8.00 do 20.00, z przerw pomidzy 12.00 a 16.00. Dla tego pracownika nie trzeba sporzdza harmonogramu czasu pracy. Doskonale wie bowiem, kiedy ma obowizek pozostawa w dyspozycji pracodawcy, a kiedy przypada jego czas wolny. Harmonogram czasu pracy byBby w jego przypadku bezu|yteczny. System zadaniowy  brak wyznaczonych godzin pracy Harmonogramw czasu pracy pracodawca nie tworzy rwnie| dla pracownikw zatrudnionych w zadaniowym systemie czasu pracy. Czas pracy jest bowiem w takiej sytuacji wyznaczany wymiarem zadaD powierzonych danemu pracownikowi do wykonania. Zadania te wprawdzie powinny by przydzielone w takim rozmiarze, by pracownik mgB je wykona w czasie nie dBu|szym ni| 8 godzin na dob i przecitnie 40 godzin tygodniowo, w przecitnie 5-dniowym tygodniu pracy. Jednak konkretne dni i godziny ich wykonywania, a co za tym idzie  wBa[nie harmonogram czasu pracy, ustala sam pracownik. Dla kierowcy przewo|cego rzeczy lepiej sporzdzi harmonogram Jeszcze jednym wyjtkiem od obowizku tworzenia harmonogramw czasu pracy s pracow- nicy zatrudnieni na stanowisku kierowcy, wykonujcy przewozy rzeczy. Je[li wic zatrudnieni w danym zakBadzie pracy kierowcy dokonuj przewozu rzeczy, a nie osb, mo|na nie ustala dla nich harmonogramw czasu pracy. Zdaniem PiP Takiego stanowiska nie podziela jednak PaDstwowa Inspekcja Pracy. Zgodnie bowiem z opini GIP brak obowizku sporzdzania harmonogra- mw czasu pracy dotyczy jedynie tych kierowcw przewo|cych rzeczy, ktrzy zatrudnieni s w podstawowym systemie czasu pracy. WedBug GIP, skoro np. z przepisu o rwnowa|nym systemie czasu pracy wynika, |e  do kierowcw zatrudnionych w transporcie drogowym mog by stoso- wane rozkBady czasu pracy, w ktrych dopuszczalne jest przedBu|enie wymiaru czasu pracy do 10 godzin na dob, a do pozostaBych kierowcw 6 www.KadryOnline.pl II. nIEzbdnE ElEmEnTy haRmonogRamu CzaSu PRaCy HARMONOGRAMY CZASU PRACY do 12 godzin na dob , to taki system mo|e by stosowany tylko z wyko- rzystaniem rozkBadw czasu pracy, rozumianych tu jako harmonogramy czasu pracy. A zatem dla kierowcw zatrudnionych w rwnowa|nym systemie czasu pracy, nawet je[li transportuj rzeczy, a nie osoby, trzeba tworzy harmonogramy czasu pracy. Jednak|e wikszo[ prawnikw uwa|a, |e sam fakt, i| kierowca wykonuje przewz rzeczy, zwalnia pracodawc z obowizku opracowywania harmonogramw czasu pra- cy, bez wzgldu na to, w jakim systemie oraz w jakiej organizacji czasu pracy dany kierowca pracuje. Z powy|szego mo|na wysnu wniosek, |e je[li nie chcesz nara|a si na nieprzyjemno- [ci podczas ewentualnej kontroli PIP, powiniene[ tworzy harmonogramy czasu pracy dla wszystkich kierowcw, bez wzgldu na to, czy wykonuj oni przewozy osb czy te| rzeczy. Przy sporzdzaniu harmonogramw bezpiecznie mo|esz pomin jedynie tych kierowcw, zatrudnionych przy przewozie rzeczy, do ktrych stosowany jest podstawowy system czasu pracy. II. nIEzbdnE ElEmEnTy haRmonogRamu CzaSu PRaCy Przepisy Kodeksu pracy nie okre[laj wprost obowizku sporzdzania harmonogramw czasu pracy, a co za tym idzie  nie ustanawiaj rwnie| wymogw co do ich szczegBowej tre[ci. Poniewa| jednak taki harmonogram ma nie tylko sBu|y planowaniu czasu pracy pracownika, ale w pzniejszym etapie rwnie| jego rozliczaniu, nale|y przyj, |e powinien zawiera co najmniej: oznaczenie dni pracy wraz z wyszczeglnieniem godzin jej rozpoczcia i zakoDczenia; oznaczenie innych aktywno[ci, do ktrych pracownik jest zobowizany, np. dy|uru; zaznaczenie dni wolnych od pracy ze wskazaniem, z jakiego tytuBu one przysBuguj, tj.: - dni wolnych przysBugujcych pracownikowi w zamian za prac w niedziel lub [wito, - dni wolnych z tytuBu przecitnie 5-dniowego tygodnia pracy, - dni tzw. harmonogramowo wolnych od pracy, czyli tych, ktre rwnowa| dBu|szy ni| 8-godzinny dobowy wymiar czasu pracy w innych dniach. 7 www.KadryOnline.pl II. nIEzbdnE ElEmEnTy haRmonogRamu CzaSu PRaCy II. nIEzbdnE ElEmEnTy haRmonogRamu CzaSu PRaCy Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment peBnej wersji caBej publikacji. Aby przeczyta ten tytuB w peBnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja mo|e by kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyBcznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na ktrym mo|na naby niniejszy tytuB w peBnej wersji. Zabronione s jakiekolwiek zmiany w zawarto[ci publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania si jej od-sprzeda|y, zgodnie z regulaminem serwisu. PeBna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
wiedza i praktyka harmonogramy czasu pracy
wiedza i praktyka harmonogramy czasu pracy
15 Normowanie zużycia materiałów i czasu pracy
12 miesięcy skutecznej sprzedaży Organizacja czasu pracy
Wymiar i rozkład czasu pracy
Zestawienie wymiarów czasu pracy w 2016 r
Prawo Pracy w Praktyce 7 problemów rozliczania czasu pracy
Godzinowy licznik czasu pracy silnika(1)
Ewidencjonowanie czasu pracy ebook

więcej podobnych podstron