plik


ÿþWSTP KL 1. Poniewa| Sobór [wity postawiB sobie za cel: przyczyni si do coraz wikszego rozwoju |ycia chrze[cijaDskiego w[ród wiernych, lepiej dostosowa do potrzeb naszych czasów podlegajce zmianom instytucje, popiera to, co mo|e uBatwi zjednoczenie wszystkich wierzcych w Chrystusa, i umocni to, co prowadzi do powoBania wszystkich ludzi na Bono Ko[cioBa, dlatego uznaB |e w szczególny sposób nale|y zatroszczy si tak|e o odnowienie i rozwój liturgii. KL 2. Albowiem liturgia, przez któr - szczególnie w boskiej Ofierze Eucharystycznej - "dokonuje si dzieBo naszego Odkupienia", w najwikszym stopniu przyczynia si do tego, aby wierni |yciem swoim wyra|ali oraz ujawniali innym misterium Chrystusa i rzeczywist natur prawdziwego Ko[cioBa. Jest on bowiem ludzki i jednocze[nie boski, widzialny i wyposa|ony w dobra niewidzialne, |arliwy w dziaBaniu i oddany kontemplacji, obecny w [wiecie, a jednak pielgrzymujcy. Wszystkie te wBa[ciwo[ci posiada w taki mianowicie sposób, |e to, co ludzkie, jest podporzdkowane Bo|emu i skierowane do Bo|ego widzialne do niewidzialnego, |ycie czynne do kontemplacji, a to, co doczesne - do miasta przyszBego, którego szukamy. Skoro przeto liturgia codziennie z tych, którzy nale| do Ko[cioBa, buduje przybytek [wity w Panu, mieszkanie Bo|e w Duchu, na miar peBnego wzrostu dojrzaBo[ci Chrystusowej - równocze[nie w przedziwny sposób umacnia ich siBy do gBoszenia Chrystusa, i tak znajdujcym si poza Ko[cioBem ukazuje go jako sztandar wzniesiony dla narodów, aby rozproszone dzieci Bo|e zgromadziBy si w jedno, a| stanie si jedna owczarnia i jeden pasterz. KL 3. Dlatego Sobór [wity uwa|a, |e nale|y poda do wiadomo[ci ni|ej wymienione zasady oraz ustanowi praktyczne normy rozwoju i odnowienia liturgii. Niektóre spo[ród tych zasad i norm mo|na i nale|y stosowa zarówno do obrzdku rzymskiego, jak i do wszystkich innych obrzdków, chocia| podane ni|ej normy praktyczne nale|y uwa|a za wi|ce tylko obrzdek rzymski, chyba |e chodzi o takie sprawy, które z natury rzeczy odnosz si tak|e do innych obrzdków. KL 4. Na koniec trzymajc si wiernie tradycji, Sobór [wity o[wiadcza, |e [wita Matka Ko[cióB uwa|a za równe w prawach i godno[ci wszystkie prawnie uznane obrzdki i chce je na przyszBo[ zachowa i zapewni im wszelki rozwój, pragnie te|, aby tam, gdzie zachodzi potrzeba, zostaBy one roztropnie i gruntownie rozpatrzone w duchu zdrowej tradycji, oraz aby im nadano now |ywotno[, stosownie do wspóBczesnych warunków i potrzeb. RozdziaB I: OGÓLNE ZASADY ODNOWY I ROZWOJU LITURGII I. NATURA LITURGII ZWITEJ I JEJ ZNACZENIE W {YCIU KOZCIOAA KL 5. Bóg, który "chce, aby wszyscy ludzie byli zbawieni i doszli do poznania prawdy" (1 Tm 2,4), "po rozlicznych i przeró|nych sposobach, jakimi niegdy[ mówiB do ojców przez proroków" (Hbr 1,1), gdy nadeszBa peBnia czasu, posBaB swego Syna, SBowo wcielone, namaszczone Duchem Zwitym, aby gBosiB Ewangeli ubogim i uzdrawiaB skruszonych sercem, jako lekarz "ciaB i dusz" oraz Po[rednika midzy Bogiem a ludzmi. Jego bowiem czBowieczeDstwo zjednoczone z osob SBowa byBo narzdziem naszego zbawienia. Dlatego w Chrystusie "dokonaBo si nasze caBkowite pojednanie z przebBaganym Bogiem i otrzymali[my peBni kultu Bo|ego". Tego za[ dzieBa odkupienia ludzi i doskonaBego uwielbienia Boga, które zapowiadaBy wielkie sprawy Bo|e speBnione w[ród ludu Starego Testamentu, dokonaB Chrystus Pan gBównie przez paschalne misterium swojej bBogosBawionej Mki Zmartwychwstania i chwalebnego Wniebowstpienia. Przez to misterium "umierajc, zniweczyB nasz [mier, i zmartwychwstajc, przywróciB nam |ycie". Albowiem z boku umierajcego na krzy|u Chrystusa zrodziB si przedziwny sakrament caBego Ko[cioBa. KL 6. Dlatego jak Ojciec posBaB Chrystusa, tak i On posBaB ApostoBów, których napeBniB Duchem Zwitym nie tylko po to, aby gBoszc Ewangeli wszystkiemu stworzeniu, zwiastowali, |e Syn Bo|y swoj [mierci i zmartwychwstaniem wyrwaB nas z mocy szatana i uwolniB od [mierci oraz przeniósB do królestwa Ojca, lecz tak|e po to, aby ogBaszane dzieBo zbawienia sprawowali przez Ofiar i sakramenty, stanowice o[rodek caBego |ycia liturgicznego. I tak przez chrzest ludzie zostaj wszczepieni w paschalne misterium Chrystusa: w Nim wspóBumarli, wspóBpogrzebani i wspóBzmartwychwstali, otrzymuj ducha przybrania za dzieci, "w którym woBamy: Abba, Ojcze!" (Rz 8,15), i tak staj si prawdziwymi czcicielami, jakich Ojciec szuka. Podobnie ilekro po|ywaj wieczerz PaDsk, [mier Pana zwiastuj, a| On przybdzie. W sam przeto dzieD ZesBania Ducha Zwitego, kiedy Ko[cióB ukazaB si [wiatu, "ci, którzy przyjli mow" Piotra, "zostali ochrzczeni". "I trwali w nauce ApostoBów i uczestnictwie Bamania chleba i w modlitwach... chwalc Boga i zyskujc Bask u caBego ludu" (Dz 2,41-42.47). Od tego czasu Ko[cióB nigdy nie zaprzestawaB zbiera si na odprawianie paschalnego misterium, czytajc to, "co byBo o Nim we wszystkich pismach" (Ak 24, 27), sprawujc Eucharysti, w której "uobecnia si zwycistwo i triumf Jego [mierci", i równocze[nie skBadajc dziki "Bogu za niewysBowiony dar" (2 Kor 9,15) w Chrystusie Jezusie, "dla uwielbienia Jego chwaBy" (Ef 1,12), przez moc Ducha Zwitego. KL 7. Dla urzeczywistnienia tak wielkiego dzieBa Chrystus jest zawsze obecny w swoim Ko[ciele, szczególnie w czynno[ciach liturgicznych. Jest obecny w ofierze Mszy [witej, czy to w osobie odprawiajcego, gdy| "Ten sam, który kiedy[ ofiarowaB si na krzy|u, obecnie ofiaruje si przez posBug kapBanów", czy te| zwBaszcza pod postaciami eucharystycznymi. Obecny jest moc swoj w sakramentach tak, |e gdy kto[ chrzci, sam Chrystus chrzci. Jest obecny w swoim sBowie, albowiem gdy w Ko[ciele czyta si Pismo [wite, wówczas On sam mówi. Jest obecny wreszcie, gdy Ko[cióB modli si i [piewa psalmy, gdy| On sam obiecaB: "Gdzie dwaj albo trzej s zgromadzeni w imi moje, tam i ja jestem po[ród nich" (Mt 18,20). Rzeczywi[cie, w tak wielkim dziele, przez które Bóg otrzymuje doskonaB chwaB a ludzie u[wicenie, Chrystus zawsze przyBcza do siebie Ko[cióB, swoj Oblubienic umiBowan, która wzywa swego Pana przez Niego oddaje cze[ Ojcu wiecznemu. SBusznie przeto uwa|a si liturgi za wykonywanie kapBaDskiego urzdu Jezusa Chrystusa, w niej przez znaki widzialne wyra|a si, i w sposób wBa[ciwy poszczególnym znakom i urzeczywistnienia u[wicenie czBowieka, a mistyczne CiaBo Jezusa Chrystusa, to jest GBowa ze swymi czBonkami, wykonuje caBkowity kult publiczny. Dlatego ka|dy obchód liturgiczny, jako dzieBo Chrystusa - KapBana i Jego CiaBa, czyli Ko[cioBa, jest czynno[ci w najwy|szym stopniu [wit, a |adna inna czynno[ Ko[cioBa nie dorównuje jej skuteczno[ci z tego samego tytuBu i w tym samym stopniu. KL 8. Liturgia ziemska daje nam niejako przedsmak uczestnictwa w liturgii niebiaDskiej, odprawianej w mie[cie [witym Jeruzalem, do którego pielgrzymujemy, gdzie siedzi po prawicy Bo|ej jako sBuga [wityni i prawdziwego przybytku. W liturgii ziemskiej ze wszystkimi zastpami duchów niebieskich wy[piewujemy Panu hymn chwaBy. W niej wspominamy ze czci Zwitych i spodziewamy si otrzyma jak[ czstk i wspólnot z nimi. W niej oczekujemy Zbawiciela, Pana naszego Jezusa Chrystusa, a| si uka|e jako Ten, który jest |yciem naszym, a my z Nim razem pojawimy si w chwale. KL 9. Liturgia nie wyczerpuje caBej dziaBalno[ci Ko[cioBa, gdy| zanim ludzie mog zbli|y si do liturgii, musz by wezwani do wiary i nawrócenia: "Jak|e wzywa bd tego, w kogo nie uwierzyli? Albo jak uwierz temu, którego nie usByszeli? A jak posBysz, skoro im nikt nie gBosi? I jak bd gBosi, jakby nie byli posBani?" (Rz 10,14-15). Dlatego Ko[cióB niewierzcym gBosi ordzie zbawienia, aby wszyscy ludzie poznali jedynego prawdziwego Boga i Jego wysBannika Jezusa Chrystusa i aby nawrócili si od swoich dróg i czynili pokut. Wierzcym za[ powinien Ko[cióB stale gBosi wiar i pokut, ma nadto przygotowa ich do sakramentów, uczy wypeBniania wszystkiego, co nakazaB Chrystus, zachca do wszelkich dzieB miBo[ci, pobo|no[ci i apostolstwa, aby one jasno [wiadczyBy, |e jakkolwiek chrze[cijanie nie s z tego [wiata, s jednak [wiatBo[ci [wiata i oddaj chwaB Bogu wobec ludzi. KL 10. Liturgia jednak jest szczytem, do którego zmierza dziaBalno[ Ko[cioBa, i jednocze[nie jest zródBem, z którego wypBywa caBa jego moc. Albowiem prace apostolskie to maj na celu, aby wszyscy stawszy si dziemi Bo|ymi przez wiar i chrzest, schodzili si razem, wielbili Boga po[ród Ko[cioBa, uczestniczyli w Ofierze i po|ywali Wieczerz PaDsk. Z drugiej strony liturgia pobudza wiernych, aby "sakramentami wielkanocnymi" nasyceni, "|yli w doskonaBej jedno[ci jedno[ci". Modli si, aby "zachowywali w |yciu, co otrzymali przez wiar". Odnowienie za[ przymierza Boga z ludzmi w Eucharystii pociga i zapala wiernych do tym gortszej miBo[ci Chrystusa. Z liturgii przeto, a gBównie z Eucharystii jako ze zródBa, spBywa na nas Baska i z najwiksz skuteczno[ci przez ni dokonywa si u[wicenie czBowieka w Chrystusie i uwielbienie Boga, które jest celem wszystkich innych dzieB Ko[cioBa. KL 11. Dla osignicia tej peBnej skuteczno[ci wierni maj przystpowa do liturgii z nale|ytym usposobieniem duszy, my[li swoje uzgodni ze sBowami i tak wspóBpracowa z Bask niebiesk, aby nie otrzymywali jej na darmo. Dlatego duszpasterze powinni czuwa, aby czynno[ci liturgiczne odprawiano nie tylko wa|nie i godziwie, lecz tak|e aby wierni uczestniczyli w nich [wiadomie, czynnie i owocnie. KL 12. Lecz |ycie duchowe nie ogranicza si do udziaBu w samej tylko liturgii. Chrze[cijanin bowiem, cho powoBany jest do modlitwy wspólnej, powinien mimo to wej[ tak|e do swego mieszkania i w ukryciu modli si do Ojca, a nawet jak uczy ApostoB, powinien modli si nieustannie. Ten sam ApostoB poucza nas, |e mamy zawsze nosi na ciele swoim umartwienie Jezusowe, aby i |ycie Jezusowe przejawiBo si w naszym ciele [miertelnym. Dlatego w ofierze Mszy [witej bBagamy Pana, aby "przyjwszy duchow ofiar, nas samych uczyniB wieczystym darem" dla siebie. KL 13. Zaleca si usilnie nabo|eDstwa ludu chrze[cijaDskiego, zgodnie z przepisami i zasadami Ko[cioBa, zwBaszcza te, które si odbywaj z woli Stolicy Apostolskiej. Szczególnym uznaniem ciesz si tak|e nabo|eDstwa partykularnych Ko[cioBów, odprawiane z polecenia biskupów, stosownie do zwyczajów lub ksig prawnie zatwierdzonych. Uwzgldniajc okresy liturgiczne, nabo|eDstwa te nale|y tak uporzdkowa, aby zgadzaBy si z liturgi, z niej poniekd wypBywaBy i do niej wiernych prowadziBy, poniewa| ona ze swej natury znacznie je przewy|sza. II. WYCHOWANIE LITURGICZNE I CZYNNE UCZESTNICTWO W LITURGII KL 14. Matka Ko[cióB bardzo pragnie, aby wszystkich wiernych prowadzi do peBnego, [wiadomego i czynnego udziaBu w obrzdach liturgicznych, którego si domaga sama natura liturgii. Na mocy chrztu lud chrze[cijaDski, "rodzaj wybrany, królewskie kapBaDstwo, naród [wity, lud nabyty" (1 P 2,9 por. 4-5) jest uprawniony i zobowizany do takiego udziaBu. To peBne i czynne uczestnictwo caBego ludu trzeba mie dokBadnie na uwadze przy odnowieniu i pielgnowaniu [witej liturgii. Liturgia bowiem jest pierwszym i niezastpionym zródBem, z którego wierni czerpi ducha prawdziwie chrze[cijaDskiego. Dlatego duszpasterze w caBej swej dziaBalno[ci pasterskiej powinni gorliwie d|y do osignicia takiego udziaBu przez nale|yte urabianie wiernych. Ale osignicia tych rezultatów nie mo|na si spodziewa, je|eli najpierw sami duszpasterze nie bd przeniknici duchem i moc liturgii i nie stan si jej nauczycielami. Koniecznie wic nale|y zapewni duchowieDstwu odpowiednie wyrobienie liturgiczne. Dlatego Sobór [wity postanowiB ustali ni|ej podane zasady. KL 15. Profesorowie, którym si powierza nauczanie liturgii [witej w seminariach, zakonnych domach studiów i na wydziaBach teologicznych, powinni by przygotowani do swojego zadania w instytutach specjalnie do tego przeznaczonych. KL 16. W seminariach i zakonnych domach studiów nauk [witej liturgii nale|y zaliczy do przedmiotów koniecznych i wa|niejszych, na wydziaBach za[ teologicznych do przedmiotów gBównych, a wykBada j z uwzgldnieniem zarówno aspektu teologicznego i historycznego, jak i duchowego, duszpasterskiego i prawnego. Ponadto wykBadowcy innych przedmiotów zwBaszcza teologii dogmatycznej, Pisma [witego, teologii |ycia wewntrznego i pastoralnej, powinni, stosownie do wewntrznych wymagaD wBasnego przedmiotu, tak uwzgldni misterium Chrystusa i dzieje zbawienia, aby jasno uwidoczniB si zwizek tych przedmiotów z liturgi i jedno[ formacji kapBana. KL 17. W seminariach i domach zakonnych klerycy powinni otrzyma liturgiczn formacj |ycia duchowego tak przez nale|yte wprowadzenie, dziki któremu bd mogli rozumie [wite obrzdy i caB dusz w nich uczestniczy, jak te| przez inne wiczenia pobo|ne przepojone duchem [witej liturgii, niech si równie| naucz zachowywa przepisy liturgiczne, tak aby |ycie w seminariach i w instytutach zakonnych byBo gBboko przeniknite duchem liturgii. KL 18. KapBanom [wieckim i zakonnym, pracujcym ju| w winnicy paDskiej, nale|y wszelkimi odpowiednimi [rodkami dopomaga, aby coraz gBbiej rozumieli to, co speBniaj w [witych obrzdach aby |yli |yciem liturgii i udzielali go wiernym, powierzonym ich pieczy. KL 19. Duszpasterze niech zabiegaj gorliwie i cierpliwie o liturgiczne wychowanie przez czynny udziaB wiernych, tak wewntrzny jak i zewntrzny, stosownie do ich wieku, stanu, rodzaju |ycia i stopnia kultury religijnej, speBniajc w ten sposób jeden z gBównych obowizków wiernego szafarza Bo|ych tajemnic. W tej dziedzinie niech owczarni swoj prowadz nie tylko sBowem, lecz tak|e przykBadem. KL 20. Przekazywanie czynno[ci liturgicznych przez radio i telewizj, zwBaszcza gdy chodzi o Msz [wit, powinno si odbywa w sposób dyskretny i godny, pod kierunkiem i odpowiedzialno[ci kompetentnej osoby, wyznaczonej do tego przez biskupów. III. ODNOWIENIE LITURGII KL 21. Aby lud chrze[cijaDski pewniej czerpaB ze [witej liturgii obfitsze Baski, [wita Matka Ko[cióB pragnie dokona ogólnego odnowienia liturgii. Liturgia bowiem skBada si z cz[ci niezmiennej, pochodzcej z ustanowienia Bo|ego, i z cz[ci podlegajcej zmianom, które z biegiem lat mog lub nawet powinny by zmienione, je|eli wkradBy si do nich elementy, które niezupeBnie dobrze odpowiadaj wewntrznej naturze samej liturgii, albo je|eli te cz[ci staBy si mniej odpowiednie. To odnowienie ma polega na takim ukBadzie tekstów i obrzdów, aby one ja[niej wyra|aBy [wite tajemnice, których s znakiem, i aby lud chrze[cijaDski, o ile to mo|liwe, Batwo mógB je zrozumie i uczestniczy w nich w sposób peBny, czynny i spoBeczny. Dlatego Sobór [wity ustala ni|ej wymienione zasady ogólne. A. Zasady ogólne KL 22. § 1. Prawo kierowania sprawami liturgii nale|y wyBcznie do wBadzy ko[cielnej. PrzysBuguje ono Stolicy Apostolskiej oraz, zgodnie z prawem, biskupowi. § 2. Na mocy wBadzy udzielonej przez prawo, kierowanie sprawami liturgii w ustalonych granicach nale|y tak|e do ró|nych prawnie ustanowionych konferencji biskupów, wBa[ciwych danemu terytorium. § 3. Dlatego nikomu innemu, chocia|by nawet byB kapBanem, nie wolno na wBasn rk niczego dodawa, ujmowa lub zmienia w liturgii. KL 23. Aby zachowa zdrow tradycj, a jednocze[nie otworzy drog do uprawnionego postpu, reform poszczególnych cz[ci liturgii powinny zawsze poprzedzi dokBadne studia teologiczne, historyczne i duszpasterskie. Ponadto nale|y wzi pod uwag zarówno ogólne zasady budowy i ducha liturgii, jak i do[wiadczenie, wypBywajce z ostatniej reformy liturgii oraz z indultów, udzielonych ró|nym miejscowo[ciom. Wreszcie nowo[ci nale|y wprowadza tylko wtedy, gdy tego wymaga prawdziwe i niewtpliwe dobro Ko[cioBa, z zastrze|eniem jednak, aby formy nowe wyrastaBy niejako organicznie z form ju| istniejcych. W miar mo|no[ci nale|y unika powa|nych ró|nic w obrzdach graniczcych z sob regionów. KL 24. Pismo [wite ma doniosBe znaczenie w odprawianiu liturgii. Z niego bowiem wyjte s czytania, które wyja[nia si w homilii, oraz psalmy przeznaczone do [piewu. Z niego czerpie swe natchnienie i swego ducha pro[by, modlitwy i pie[ni liturgiczne. W nim te| trzeba szuka znaczenia czynno[ci i znaków. Std te| w trosce o odnowienie [witej liturgii, jej rozwój i dostosowanie nale|y rozbudzi to serdeczne i |ywe umiBowanie Pisma [witego., o którym [wiadczy czcigodna tradycja obrzdków wschodnich i zachodnich. KL 25. Nale|y jak najrychlej zbada i poprawi ksigi liturgiczne przy pomocy znawców i z uwzgldnieniem wypowiedzi biskupów z ró|nych stron [wiata. B. Zasady wynikajce z hierarchicznego i spoBecznego charakteru liturgii KL 26. Czynno[ci liturgiczne nie s czynno[ciami prywatnymi, lecz kultem Ko[cioBa, bdcego "sakramentem jedno[ci", a Ko[cióB to lud [wity, zjednoczony i zorganizowany pod zwierzchnictwem biskupów. Dlatego czynno[ci liturgiczne nale| do caBego CiaBa Ko[cioBa, uwidoczniaj je i na nie oddziaBuj. Poszczególnych natomiast jego czBonków dosigaj w ró|ny sposób, zale|nie od stopnia [wiceD, urzdów i czynnego udziaBu. KL 27. Ilekro obrzdy, stosownie do ich wBasnej natury, wymagaj odprawiania wspólnego z obecno[ci i czynnym uczestnictwem wiernych, nale|y podkre[la, |e o ile to mo|liwe, ma ono pierwszeDstwo przed odprawianiem indywidualnym i niejako prywatnym. Odnosi si to przede wszystkim do odprawiania Mszy [witej i udzielania sakramentów, chocia| ka|da Msza ma zawsze charakter publiczny i spoBeczny. KL 28. W odprawianiu liturgii ka|dy speBniajcy sw funkcj, czy to duchowny, czy [wiecki, powinien czyni tylko to i wszystko to, co nale|y do niego z natury rzeczy i na mocy przepisów liturgicznych. KL 29. Ministranci, lektorzy, komentatorzy i czBonkowie chóru równie| speBniaj prawdziw funkcj liturgiczn. Niech wic wykonuj swój urzd z tak szczer pobo|no[ci i dokBadno[ci, jak to przystoi wzniosBej posBudze i odpowiada sBusznym wymaganiom Ludu Bo|ego. Nale|y wic starannie wychowa te osoby w duchu liturgii oraz przygotowa do odpowiedniego i zgodnego z przepisami wykonywania przypadajcych ka|demu czynno[ci. KL 30. Celem wzmo|enia czynnego uczestnictwa nale|y pobudza wiernych do wykonywania aklamacji, odpowiedzi, psalmów, antyfon, pie[ni jak równie| czynno[ci czy gestów oraz przybierania wBa[ciwej postawy ciaBa. W odpowiednim czasie nale|y zachowa tak|e peBne milczenie. KL 31. Podczas krytycznego przepatrywania ksig liturgicznych powinno si pilnie czuwa, aby rubryki przewidywaBy tak|e rol wiernych. KL 32. Poza wyró|nieniem, którego zródBem jest urzd liturgiczny albo [wicenia, oraz poza honorami nale|nymi wBadzom [wieckim stosownie do przepisów liturgicznych, w liturgii nie nale|y okazywa |adnych szczególnych wzgldów prywatnym osobom lub stanowiskom ani w ceremoniach ani w zewntrznej okazaBo[ci. C. Zasady wynikajce z dydaktycznego i duszpasterskiego charakteru liturgii KL 33. Jakkolwiek [wita liturgia jest przede wszystkim oddawaniem czci Bo|emu Majestatowi, zawiera jednak równie| bogat tre[ dla pouczania wiernego ludu. W liturgii bowiem Bóg przemawia do swego ludu, Chrystus w dalszym cigu gBosi Ewangeli, lud za[ odpowiada Bogu [piewem i modlitw. Co wicej, modBy skierowane do Boga przez kapBana, który przewodniczy zgromadzeniu zastpujc osob Chrystusa, s wypowiadane w imieniu caBego ludu [witego i wszystkich obecnych. Wreszcie znaki widzialne, których u|ywa [wita liturgia dla oznaczenia niewidzialnych spraw Bo|ych, zostaBy wybrane przez Chrystusa lub przez Ko[cióB. Dlatego nie tylko podczas czytania tego, "co zostaBo napisane dla naszego pouczenia" (Rz 15,4), lecz tak|e gdy Ko[cióB modli si, [piewa lub dziaBa, wiara uczestników wzrasta, a dusze wznosz si ku Bogu, aby Mu odda duchowy hoBd i otrzyma obfitsz Bask. Wobec tego w razie przeprowadzenia odnowienia liturgicznego nale|y zachowa ni|ej podane zasady ogólne. KL 34. Obrzdy niech si odznaczaj szlachetn prostot, niech bd krótkie i jasne bez niepotrzebnych powtórzeD, dostosowane do pojtno[ci wiernych, aby na ogóB nie potrzebowaBy wielu wyja[nieD. KL 35. Dla uwydatnienia wewntrznego zwizku midzy obrzdem i sBowem w liturgii: 1. Nale|y przywróci w nabo|eDstwach czytanie Pisma [witego dBu|sze, bardziej urozmaicone i lepiej dobrane. 2. Rubryki powinny wskazywa najodpowiedniejsze miejsce do kazania, stanowicego cz[ czynno[ci liturgicznej, je|eli dany obrzd je dopuszcza. Bardzo starannie i w nale|yty sposób nale|y speBnia obowizek gBoszenia kazaD. Tre[ swoj powinny one czerpa przede wszystkim ze zródeB Pisma [witego i liturgii, jako zwiastowanie przedziwnych dzieB Bo|ych w dziejach zbawienia, czyli w misterium Chrystusowym, które zawsze jest w nas obecne i dziaBa, zwBaszcza w obrzdach liturgicznych. 3. Nale|y tak|e usilnie kBa[ nacisk na katechez [ci[le liturgiczn, a i podczas wykonywania obrzdów, je|eli zachodzi potrzeba, przewidzie krótkie pouczenia: ma je podawa - byle w odpowiednich momentach - kapBan lub inna osoba kompetentna, w sBowach zgodnych z przepisami. 4. Nale|y zaleca odprawianie [witej liturgii sBowa Bo|ego, w wigili uroczystych [wit, w niektóre dni Adwentu i Wielkiego Postu oraz w niedziele i [wita, zwBaszcza w miejscowo[ciach, gdzie nie ma kapBana. W takim przypadku niech nabo|eDstwem kieruje diakon lub kto[ delegowany przez biskupa. KL 36. §1. W obrzdach BaciDskich zachowuje si u|ywanie jzyka BaciDskiego, poza wyjtkami okre[lonymi przez prawo szczegóBowe. §2. Poniewa| jednak i we Mszy [witej, i przy sprawowaniu sakramentów, i w innych cz[ciach liturgii u|ycie jzyka ojczystego nierzadko mo|e by bardzo po|yteczne dla wiernych, mo|na mu przyzna wicej miejsca, zwBaszcza w czytaniach i pouczeniach, w niektórych modlitwach i [piewach, stosownie do zasad, które w tej dziedzinie ustala si szczegóBowo w nastpnych rozdziaBach. §3. Przy zachowaniu tych zasad powzicie decyzji o wprowadzeniu jzyka ojczystego i o jego zakresie nale|y do kompetencji ko[cielnej wBadzy terytorialnej, o której mowa w art. 22,§ 2, w wypadku za[ gdy ssiednie okrgi u|ywaj tego samego jzyka - po zasigniciu tak|e rady ich biskupów. Decyzja ta musi by zatwierdzona przez Stolic Apostolsk. §4. PrzekBad tekstu BaciDskiego na jzyk ojczysty do u|ytku liturgicznego powinien by zatwierdzony przez kompetentn ko[cieln wBadz terytorialn, wy|ej wspomnian. D. Zasady dostosowania liturgii do charakteru i tradycji narodów. KL 37. W sprawach, które nie dotycz wiary lub dobra powszechnego, Ko[cióB nie chce narzuca sztywnych, jednolitych form nawet w liturgii. Przeciwnie, otacza opiek i rozwija duchowe zalety i dary ró|nych plemion i narodów, |yczliwie ocenia wszystko to, co w obyczajach narodowych nie wi|e si w nierozerwalny sposób z zabobonami i bBdami, i je|eli mo|e, zachowuje to nienaruszone, a nawet niekiedy przyjmuje do samej liturgii, o ile to odpowiada zasadom prawdziwego i autentycznego ducha liturgii. KL 38. Zachowujc istotn jedno[ rytu rzymskiego, nale|y dopu[ci uprawnione ró|nice i dostosowanie do rozmaitych ugrupowaD, regionów i narodów, zwBaszcza na misjach, jak równie| w razie przegldu i poprawiania ksig liturgicznych. Zasad t nale|y bra pod uwag przy ukBadaniu obrzdów i rubryk. KL 39. W granicach, ustalonych przez wydanie pierwowzoru ksig liturgicznych, do kompetentnej ko[cielnej wBadzy terytorialnej, o której mowa w art. 22, §2, bdzie nale|aBo okre[lenie sposobu przystosowania, zwBaszcza gdy chodzi o sakramenty, sakramentalia, procesje, jzyk liturgiczny, muzyk i sztuk ko[cieln, zawsze jednak wedBug zasad podstawowych, zawartych w tej Konstytucji. KL 40. Poniewa| jednak w ró|nych miejscach i okoliczno[ciach nagli potrzeba gBbszego dostosowania liturgii, to za[ powiksza trudno[ci, wobec tego: 1) Kompetentna ko[cielna wBadza terytorialna, o której mowa w art. 22, §2, niech dokBadnie i roztropnie rozwa|y, co w tej dziedzinie mo|na przyj do kultu Bo|ego z tradycji i ducha poszczególnych narodów. Przystosowania, które si uzna za po|yteczne lub konieczne, nale|y przedBo|y Stolicy Apostolskiej, a po uzyskaniu jej zgody - wprowadzi. 2) Aby dostosowanie odbyBo si z nale|yt przezorno[ci, Stolica Apostolska w razie potrzeby udzieli tej|e ko[cielnej wBadzy terytorialnej uprawnienia do pozwalania na potrzebne próby w odpowiednich do tego grupach przez okre[lony czas oraz kierowania nimi. 3) Poniewa| przystosowanie praw liturgicznych jest czsto poBczone ze szczególnymi trudno[ciami, zwBaszcza na misjach, przeto do ustanawiania tych praw powinni dopomaga znawcy danej dziedziny. IV. ROZWÓJ {YCIA LITURGICZNEGO W DIECEZJI I W PARAFII KL 41. Biskupa nale|y uwa|a za arcykapBana jego owczarni. Od niego bowiem w pewnym stopniu pochodzi i zale|y chrze[cijaDskie |ycie jego wiernych. Dlatego wszyscy powinni bardzo ceni |ycie liturgiczne diecezji, skupione wokóB biskupa, zwBaszcza w ko[ciele katedralnym. Powinni by przekonani, |e Ko[cióB ujawnia si przede wszystkim w peBnym i czynnym uczestnictwie caBego Ludu Bo|ego w tych samych obchodach liturgicznych, zwBaszcza w tej samej Eucharystii, w jednej modlitwie, przy jednym oBtarzu pod przewodnictwem biskupa, otoczonego kapBanami i sBugami oBtarza. KL 42. Poniewa| biskup w swoim Ko[ciele nie mo|e osobi[cie zawsze i wszdzie przewodniczy caBej owczarni, dlatego powinien koniecznie utworzy grupy wiernych. Najwa|niejsze z nich to parafie, lokalnie zorganizowane pod przewodnictwem duszpasterza, zastpujcego biskupa. One bowiem w pewien sposób przedstawiaj widzialny Ko[cióB ustanowiony na caBej ziemi. Dlatego w umysBach i praktyce wiernych oraz duchowieDstwa nale|y pogBbi |ycie liturgiczne parafii i jego zwizek z biskupem, nale|y równie| do rozkwitu doprowadzi poczucie wspólnoty parafialnej, zwBaszcza w zbiorowym odprawianiu niedzielnych Mszy [witych. V. ROZWÓJ DUSZPASTERSTWA LITURGICZNEGO KL 43. Staranie o rozwój i odnowienie liturgii sBusznie uwa|a si za znak opatrzno[ciowej dziaBalno[ci Bo|ej dla naszych czasów, jakby za przyj[cie Ducha Zwitego w Jego Ko[ciele. Nadaje ono charakterystyczny rys |yciu Ko[cioBa oraz caBej wspóBczesnej my[li i dziaBalno[ci religijnej. Dla popierania wic i nadal w Ko[ciele akcji duszpasterstwa liturgicznego Sobór [wity postanawia: KL 44. Jest rzecz po|dan, aby kompetentna ko[cielna wBadza terytorialna, o której mowa w art. 22, §2, ustanowiBa Komisj Liturgiczn, z któr wspóBpracowaliby znawcy liturgii, muzyki i sztuki ko[cielnej oraz duszpasterstwa. Je|eli to mo|liwe, niech tej Komisji sBu|y pomoc Instytut Duszpasterstwa Liturgicznego, a w skBad jej czBonków, w razie potrzeby, mog wchodzi tak|e [wieccy wybitni znawcy tej dziedziny. Zadaniem Komisji bdzie kierowaniem duszpasterstwem liturgicznym w swoim zakresie pod przewodnictwem wy|ej wspomnianej terytorialnej wBadzy ko[cielnej oraz przeprowadzanie studiów i potrzebnych do[wiadczeD, ilekro bdzie chodziBo o przedstawienie Stolicy Apostolskiej proponowanych przystosowaD. KL 45. Z tej samej racji nale|y ustanowi Komisj Liturgiczn w poszczególnych diecezjach dla popierania akcji liturgicznej pod kierunkiem biskupa. Czasami mo|e si okaza wBa[ciwe, aby kilka diecezji utworzyBo jedn Komisj, która by przez wspólne narady rozwijaBa akcj liturgiczn. KL 46. O ile to mo|liwe, oprócz Komisji Liturgicznej nale|y w ka|dej diecezji ustanowi tak|e Komisj Muzyki Ko[cielnej i Komisj Sztuki Ko[cielnej. Jest rzecz konieczn, aby te trzy Komisje pracowaBy wspólnymi siBami, a nierzadko mo|e by wskazane, by zBczyBy si w jedn Komisj. RozdziaB II MISTERIUM EUCHARYSTII KL 47. Zbawiciel nasz podczas Ostatniej Wieczerzy, tej nocy, kiedy zostaB wydany, ustanowiB Eucharystyczn Ofiar CiaBa i Krwi swojej, aby w niej na caBe wieki, a| do swego przyj[cia, utrwali Ofiar Krzy|a i tak umiBowanej Oblubienicy Ko[cioBowi powierzy pamitk swej Mki i Zmartwychwstania: sakrament miBosierdzia, znak jedno[ci, wzeB miBo[ci, uczt paschaln, w której po|ywamy Chrystusa, w której dusza napeBnia si Bask i otrzymuje zadatek przyszBej chwaBy. KL 48. Ko[cióB zatem bardzo si troszczy o to, aby chrze[cijanie podczas tego misterium wiary nie byli obecni jak obcy i milczcy widzowie, lecz aby przez obrzdy i modlitwy t tajemnic dobrze zrozumieli, w [witej czynno[ci uczestniczyli [wiadomie, pobo|nie i czynnie, byli ksztaBtowani przez sBowo Bo|e, posilali si przy stole CiaBa PaDskiego i skBadali Bogu dziki, a ofiarujc niepokalan hosti nie tylko przez rce kapBana, lecz tak|e razem z nim, uczyli si samych siebie skBada w ofierze i za po[rednictwem Chrystusa z ka|dym dniem doskonalili si w zjednoczeniu z Bogiem i wzajemnie z sob, aby w koDcu Bóg byB wszystkim we wszystkich. KL 49. Aby wic ofiara Mszy [witej tak|e pod wzgldem obrzdowym osignBa peBn skuteczno[ duszpastersk, Sobór [wity biorc pod uwag Msze odprawiane z udziaBem wiernych, zwBaszcza w niedziele i [wita nakazane, postanawia to, co nastpuje: KL 50. Porzdek Mszy nale|y tak przerobi, aby wyrazniej uwidoczni wBa[ciwe znaczenie i wzajemny zwizek poszczególnych cz[ci, a wiernym bardziej uBatwi pobo|ny i czynny udziaB. W tym celu obrzdy nale|y upro[ci, zachowujc wiernie ich istot, nale|y opu[ci to, co z biegiem czasu staBo si powtórzeniem lub dodatkiem bez wikszej korzy[ci. Natomiast pewne elementy, zatracone w cigu wieków, nale|y przywróci stosownie do pierwotnej tradycji Ojców Ko[cioBa, o ile to bdzie po|yteczne lub konieczne. KL 51. Aby obficiej zastawi dla wiernych stóB sBowa Bo|ego, nale|y szerzej otworzy skarbiec biblijny, tak by w ustalonym przecigu lat odczyta wiernym wa|niejsze cz[ci Pisma [witego. KL 52. Jako cz[ samej liturgii zaleca si bardzo homili, w której z biegiem roku liturgicznego wykBada si na podstawie tekstów [witych tajemnice wiary i zasady |ycia chrze[cijaDskiego. Bez powa|nego powodu nie nale|y jej opuszcza we Mszach odprawianych w niedziele i [wita nakazane przy udziale wiernych. KL 53. Po Ewangelii i homilii nale|y przywróci "modlitw powszechn", czyli "modlitw wiernych" zwBaszcza w niedziele i [wita nakazane, aby z udziaBem wiernych odbywaBy si modlitwy za Ko[cióB [wity, za tych, którzy nami rzdz, za tych, którzy znajduj si w ró|nych potrzebach, oraz za wszystkich ludzi i o zbawienie caBego [wiata. KL 54. Zgodnie z art. 36 niniejszej Konstytucji mo|na pozwoli we Mszach odprawianych z udziaBem wiernych na stosowanie jzyka ojczystego w odpowiednim zakresie, zwBaszcza w czytaniach i "modlitwie powszechnej", oraz je|eli warunki miejscowe tego wymagaj, w tych tak|e cz[ciach, które nale| do wiernych. Nale|y jednak dba o to, aby wierni umieli wspólnie odmawia lub [piewa staBe teksty mszalne, dla nich przeznaczone, tak|e w jzyku BaciDskim. Je|eliby jednak okazaBo si gdzie[ potrzebne szersze zastosowanie jzyka ojczystego we Mszy [witej, nale|y zachowa postanowienie art. 40 niniejszej Konstytucji. KL 55. Zaleca si usilnie ów doskonalszy sposób uczestniczenia we Mszy [witej, który polega na tym, |e po komunii kapBana wierni przyjmuj CiaBo PaDskie z tej samej ofiary. Przy zachowaniu ustalonych przez Sobór Trydencki zasad dogmatycznych, w wypadkach, które okre[li Stolica Apostolska, biskup mo|e pozwoli na Komuni [wit pod obiema postaciami, tak duchowieDstwu diecezjalnemu i osobom zakonnym, jak i [wieckim, na przykBad tym, którzy w danej Mszy otrzymali [wicenia lub zBo|yli [luby zakonne, czy nowo ochrzczonym we Mszy, nastpujcej po ich ochrzczeniu. KL 56. Dwie cz[ci, z których w pewnym stopniu skBada si Msza [wita, a mianowicie liturgia sBowa i liturgia eucharystyczna, tak [ci[le wi| si z sob, |e stanowi jeden akt kultu. Dlatego Sobór [wity usilnie zachca duszpasterzy, aby w katechezie gorliwie uczyli wiernych uczestniczenia w caBej Mszy [witej, zwBaszcza w niedziele i obowizujce [wita. KL 57. §1. Koncelebra, dobrze uwydatniajca jedno[ kapBaDstwa, a| do dzisiaj pozostaBa w u|yciu Ko[cioBa na Wschodzie i na Zachodzie. Tote| Sobór uznaB za stosowne rozcign prawo koncelebrowania na wypadki nastpujce: a) Msza Krzy|ma [witego oraz Msza wieczorna Wielkiego Czwartku Wieczerzy PaDskiej, b) Msze odprawiane na Soborach, zebraniach biskupów i synodach, c) Msza, w której odbywa si po[wicenie opata. Oprócz tego za pozwoleniem ordynariusza, do którego nale|y sd, czy wskazana jest koncelebra: a) Msza konwentualna oraz gBówna Msza w ko[cioBach, je|eli po|ytek wiernych nie wymaga, aby wszyscy obecni kapBani odprawiali osobno, b) Msza na rozmaitych zebraniach kapBanów zarówno diecezjalnych, jak i zakonnych. §2. Do biskupa nale|y regulowanie koncelebry w diecezji. Ka|dy jednak kapBan zawsze ma prawo odprawi Msz [wit osobno, byle nie równocze[nie z koncelebr w tym samym ko[ciele i nie w Wielki Czwartek Wieczerzy PaDskiej. KL 58. Nale|y uBo|y nowy obrzd koncelebry i umie[ci go w Pontyfikale oraz w Mszale rzymskim. RozdziaB III INNE SAKRAMENTY I SAKRAMENTALIA KL 59. Celem sakramentów jest u[wicenie czBowieka, budowanie mistycznego CiaBa Chrystusa, a wreszcie oddawanie czci Bogu. Jako znaki, maj one tak|e poucza. Sakramenty wiar nie tylko zakBadaj, lecz za pomoc sBów i rzeczy daj jej wzrost, umacniaj j i wyra|aj. SBusznie wic nazywaj si sakramentami wiary. Udzielaj one Baski, ale ich sprawowanie równie| jak najlepiej usposabia wiernych do owocnego przyjcia tej Baski, do oddania Bogu nale|nej czci i peBnienia miBo[ci. Std wa|n jest rzecz, aby wierni Batwo mogli rozumie znaki sakramentalne i gorliwie przyjmowali te sakramenty, które s ustawione dla podtrzymywania |ycia chrze[cijaDskiego. KL 60. Oprócz tego [wita Matka Ko[cióB ustanowiB sakramentalia. S to znaki [wite, które z pewnym podobieDstwem do sakramentów oznaczaj skutki, przede wszystkim duchowe, a osigaj je przez modlitw Ko[cioBa. Przygotowuj one ludzi do przyjcia gBównego skutku sakramentów i u[wicaj ró|ne okoliczno[ci |ycia. KL 61. Tak wic liturgia sakramentów i sakramentaliów sprawia, |e prawie ka|de wydarzenie |ycia odpowiednio usposobionych wiernych zostaje u[wicone przez Bask, wypBywajc z paschalnego misterium Mki, Zmierci i Zmartwychwstania Chrystusa, z którego czerpi swoj moc wszystkie sakramenty i sakramentalia, w ten sposób niemal ka|de godziwe u|ycie rzeczy materialnych mo|e zosta skierowane do u[wicenia czBowieka i uwielbienia Boga. KL 62. Poniewa| z biegiem wieków do obrzdów sakramentów i sakramentaliów przedostaBy si elementy, które w naszych czasach nie do[ jasno wyra|aj ich natur i cel, i poniewa| nadto niejedno w nich nale|y dostosowa do potrzeb naszych czasów, Sobór [wity ustala nastpujce zasady krytycznego ich rozpatrzenia. KL 63. Poniewa| niejednokrotnie przy udzielaniu sakramentów i sakramentaliów mo|e by bardzo po|yteczne u|ycie jzyka ojczystego, nale|y mu przeto przyzna wicej miejsca wedBug nastpujcych zasad: a) przy udzielaniu sakramentów i sakramentaliów mo|na u|ywa jzyka ojczystego stosownie do art. 36, b) na podstawie nowego wydania RytuaBu rzymskiego, kompetentna ko[cielna wBadza terytorialna, o której mowa w art. 22, §2 tej Konstytucji, niech jak najrychlej przygotuje rytuaBy krajowe, dostosowane do potrzeb miejscowych tak|e pod wzgldem jzyka. Po zatwierdzeniu przez Stolic Apostolsk nale|y ich u|ywa w okrgach, dla których s przeznaczone. Przy ukBadaniu tych rytuaBów czy poszczególnych zbiorów obrzdów nie nale|y opuszcza instrukcji, umieszczonych w Rytuale rzymskim przed poszczególnymi obrzdami, czy to o charakterze duszpasterskim i ceremonialnym, czy te| o szczególnym znaczeniu spoBecznym. KL 64. Nale|y przywróci ró|ne stopnie katechumenatu dorosBych, pozostawiajc wprowadzenie go w |ycie uznaniu ordynariusza miejscowego. Dziki temu czas katechumenatu, przeznaczony na odpowiednie urobienie katechumena, bdzie u[wicony przez obrzdy liturgiczne speBnione w kolejnych odstpach czasu. KL 65. W krajach misyjnych oprócz tego, co zawiera tradycja chrze[cijaDska, mo|na równie| dopu[ci te elementy wtajemniczenia bdce w u|yciu danego narodu, które dadz si dostosowa do obrzdów chrze[cijaDskich, stosowanie do art. 37 - 40 niniejszej Konstytucji. KL 66. Nale|y podda krytycznemu rozpatrzeniu obydwa obrzdy chrztu dorosBych, zwykBy i uroczysty z przywróconym katechumenatem, a w Mszale rzymskim umie[ci specjaln Msz "Przy udzielaniu chrztu". KL 67. Obrzd chrztu dzieci nale|y krytycznie rozpatrzy i dostosowa do rzeczywistej sytuacji niemowlt. W samym obrzdzie trzeba równie| uwydatni rol i obowizki rodziców dziecka oraz rodziców chrzestnych. KL 68. W obrzdzie chrztu nale|y przewidzie zmiany, które za pozwoleniem ordynariusza miejscowego mo|na by stosowa przy wikszej liczbie kandydatów. Nale|y równie| uBo|y krótszy obrzd chrztu, którym mogliby si posBugiwa przede wszystkim katechi[ci w krajach misyjnych i w ogóle wierni, udzielajcy chrztu w razie zagra|ajcej [mierci, gdy brak kapBana czy diakona. KL 69. Zamiast obrzdu, zwanego "UzupeBnieniem obrzdu chrztu dziecka", nale|y uBo|y nowy. Powinien on ja[niej i wyrazniej wskazywa, |e dziecko ochrzczone w skrócony sposób - zostaBo przyjte do Ko[cioBa. Dla osób ju| wa|nie ochrzczonych, a nawracajcych si na katolicyzm, nale|y uBo|y nowy obrzd, który by wyra|aB przyjcie ich do spoBeczno[ci Ko[cioBa. KL 70. Poza okresem wielkanocnym wod chrzcieln mo|na po[wici w czasie obrzdu chrztu, posBugujc si zatwierdzon formuB skrócon. KL 71. Obrzd bierzmowania nale|y rozpatrzy i w ten sposób uj, aby si jasno uwydatniB [cisBy zwizek tego sakramentu z caBym wtajemniczeniem chrze[cijaDskim. Dlatego wypada, aby przyjcie tego sakramentu poprzedzaBo odnowienie przyrzeczeD, zBo|onych na chrzcie. Je[li to dogodne, bierzmowania mo|na udziela podczas Mszy [witej. Dla obrzdu poza Msz nale|y przygotowa formuB wprowadzajc. KL 72. Obrzd i formuB sakramentu pokuty nale|y tak przejrze i uj, aby ja[niej wyra|aBy natur i skutek tego sakramentu. KL 73. "Ostatnie namaszczenie", które tak|e, i to lepiej mo|na nazwa "namaszczeniem chorych", nie jest sakramentem przeznaczonym tylko dla tych, którzy znajduj si ostatecznym niebezpieczeDstwie utraty |ycia. Odpowiednia zatem pora na przyjcie tego sakramentu jest ju| wówczas, gdy wiernym zaczyna grozi niebezpieczeDstwo [mierci z powodu choroby lub staro[ci. KL 74. Oprócz oddzielnych obrzdów namaszczenia chorych i Wiatyku trzeba uBo|y obrzd cigBy w którym namaszczenia udziela si bdzie choremu po spowiedzi, a przed przyjciem Wiatyku. KL 75. Liczb namaszczeD nale|y stosowa do okoliczno[ci, a modlitwy wchodzce w skBad obrzdu namaszczenia chorych tak przerobi, aby odpowiadaBy ró|nym stanom chorych, przyjmujcych ten sakrament. KL 76. Obrzd [wiceD nale|y krytycznie opracowa i co do ceremonii, i co do tekstów. Przemówienie biskupa na pocztku ka|dego [wicenia lub konsekracji mo|e by wygBoszone w jzyku ojczystym. Podczas konsekracji biskupiej wszyscy obecni biskupi mog wkBada rce. KL 77. Znajdujcy si w Rytuale rzymskim obrzd zawierania maB|eDstwa nale|y krytycznie rozpatrzy i w ten sposób wzbogaci, by ja[niej oznaczaB Bask sakramentu i podkre[laB obowizki maB|onków. "Je|eli jakie kraje u|ywaj innych chwalebnych zwyczajów i ceremonii przy zawieraniu sakramentu maB|eDstwa, Sobór [wity bardzo pragnie, aby je zachowano". Ponadto kompetentnej ko[cielnej wBadzy terytorialnej, o której mowa w art. 22, §2 niniejszej Konstytucji, zostawia si mo|no[ opracowania zgodnie z art. 63 wBasnego obrzdu dostosowanego do zwyczajów miejscowych i narodowych, przy [cisBym jednak zachowaniu przepisu, aby asystujcy kapBan |daB od zawierajcych maB|eDstwo wyra|enia zgody i t zgod przyjB. KL 78. Zwyczajnie maB|eDstwo nale|y zawiera podczas Mszy [witej, po odczytaniu Ewangelii i po homilii, a przed "modlitw wiernych". Modlitw nad maB|onk nale|y odpowiednio poprawi, tak aby wyra|aBa te same obowizki wzajemnej wierno[ci obojga maB|onków. Mo|na j odmawia w jzyku ojczystym. Je|eli natomiast sakrament maB|eDstwa sprawuje si poza Msz [wit, nale|y na pocztku obrzdu odczyta EpistoB i Ewangeli ze Mszy za nowo|eDców i zawsze nale|y im udzieli bBogosBawieDstwa. KL 79. Sakramentalia nale|y starannie rozpatrzy w duchu naczelnej zasady o [wiadomym, czynnym i Batwym do zrealizowania udziale wiernych i z uwzgldnieniem potrzeb wspóBczesnych. Przy reformowaniu rytuaBów zgodnie z art. 63, w miar potrzeby mo|na równie| doda nowe sakramentalia. Zastrze|one bBogosBawieDstwa powinny by bardzo nieliczne, i to tylko na rzecz biskupów lub ordynariuszów. Nale|y przewidzie mo|no[ udzielania niektórych sakramentaliów przez posiadajcych odpowiednie kwalifikacje ludzi [wieckich, przynajmniej w wyjtkowych przypadkach i za zgod ordynariusza. KL 80. Nale|y rozpatrzy krytycznie obrzd konsekracji dziewic, znajdujcy si w Pontyfikale rzymskim. Oprócz tego nale|y uBo|y obrzd profesji zakonnej i odnowienia [lubów, który by przyczyniB si do wikszej jednolito[ci, prostoty i dostojeDstwa, powinni go przyj ci, co podczas Mszy [witej skBadaj lub odnawiaj [luby, z zachowaniem jednak prawa partykularnego. Godny pochwaBy jest zwyczaj skBadania profesji zakonnej podczas Mszy [witej. KL 81. Obrzd pogrzebowy powinien ja[niej wyra|a paschalny charakter [mierci chrze[cijanina i lepiej odpowiada warunkom i tradycjom poszczególnych regionów, równie| co do barwy liturgicznej. KL 82. Nale|y starannie rozpatrzy obrzd pogrzebu dzieci i doBczy doD wBasn Msz. RozdziaB IV BREWIARZ KL 83. Najwy|szy KapBan Nowego i wiecznego Testamentu, Jezus Chrystus, przyjmujc ludzk natur, wniósB w to ziemskie wygnanie ów hymn, który w niebieskich przybytkach rozbrzmiewa po wszystkie wieki. Aczy on z sob caB spoBeczno[ ludzk, aby wspólnie [piewa t bosk pie[D chwaBy. Ten urzd kapBaDski wykonuje nadal przez swój Ko[cióB, który nieustannie wielbi Boga i wstawia si za zbawienie caBego [wiata nie tylko przez odprawianie Eucharystii, lecz tak|e innymi [rodkami, zwBaszcza przez modlitw brewiarzow. KL 84. Zgodnie ze staro|ytn tradycj chrze[cijaDsk brewiarz jest tak uBo|ony, aby wszystkie pory dnia i nocy u[wici przez uwielbienie Boga. Gdy kapBani oraz inne do tego przez Ko[cióB wyznaczone osoby, lub te| wierni modlcy si wspólnie z kapBanem wedBug zatwierdzonej formy, wykonuj t przedziwn pie[D chwaBy, wówczas jest to prawdziwie gBos Oblubienicy, przemawiajcej do OblubieDca. Co wicej, jest to modlitwa Chrystusa i Jego CiaBa zwrócona do Ojca. KL 85. Wszyscy po[wicajcy si tej modlitwie wypeBniaj zadanie Ko[cioBa i zarazem uczestnicz w najwy|szym zaszczycie Oblubienicy Chrystusa, poniewa| oddajc Bogu chwaB, stoj przed tronem Bo|ym w imieniu Matki Ko[cioBa. KL 86. KapBani oddani duszpasterstwu tym gorliwiej odmawia bd godziny brewiarzowe, im |ywsz bd mie [wiadomo[, |e powinni speBnia napomnienie [w. PawBa: "Módlcie si nieustannie" (1 Tes 5,17), albowiem tylko Pan, który powiedziaB: "beze mnie nic uczyni nie mo|ecie" (J 15,5), mocen jest zapewni skuteczno[ i wzrost dzieBu, nad którym pracuj. Dlatego ApostoBowie ustanawiajc diakonów o[wiadczyli: "My natomiast pilnowa bdziemy modlitwy i posBugi sBowa" (Dz 6,4). KL 87. Aby we wspóBczesnych warunkach kapBani oraz inni czBonkowie Ko[cioBa mogli lepiej i doskonalej odmawia brewiarz, Sobór [wity prowadzc dalej odnow szcz[liwie rozpoczt przez Stolic Apostolsk, powziB nastpujce postanowienia co do brewiarza wedBug obrzdku rzymskiego. KL 88. Poniewa| celem brewiarza jest u[wicenie dnia, tradycyjny ukBad godzin nale|y odnowi w ten sposób, aby w miar mo|no[ci godziny odpowiadaBy porom dnia. Nale|y tak|e wzi pod uwag wspóBczesne warunki |ycia, w których znajduj si przede wszystkim osoby oddane pracom apostolskim. KL 89. Wobec tego przy reformie brewiarza nale|y zachowa nastpujce zasady: a) Zgodnie z czcigodn tradycj caBego Ko[cioBa za gBówne cz[ci codziennego oficjum nale|y uwa|a laudes jako modlitw porann i nieszpory jako modlitw wieczorn, i tak te| je odprawia, b) komplet nale|y tak uBo|y, aby dobrze odpowiadaB koDcowi dnia, c) chocia| godzina zwana jutrzni zachowuje w chórze charakter modlitwy nocnej, nale|y j tak przerobi, aby mogBa by odmawiana w ka|dej porze dnia, powinna zawiera mniejsz ilo[ psalmów i dBu|sze czytania, d) nale|y znie[ prym, e) w chórze zachowuje si godziny mniejsze: tercj, sekst i non. Poza chórem mo|na wybra jedn z nich, bardziej odpowiadajc danej porze dnia. KL 90. Poniewa| brewiarz, jako publiczna modlitwa Ko[cioBa, jest zródBem pobo|no[ci i zasileniem modlitwy osobistej, najusilniej zachca si w Panu kapBanów oraz innych uczestniczcych w oficjum, aby przy jego odmawianiu my[li odpowiadaBy sBowom. Dla lepszego osignicia tego celu niech si staraj o gBbsze poznanie liturgii i Pisma [witego, a zwBaszcza psalmów. Przy dokonywaniu reformy nale|y ów czcigodny wiekowy skarbiec brewiarza rzymskiego tak dostosowa, aby wszyscy, którym si go powierza, mogli z niego korzysta obficiej i Batwiej. KL 91. Aby rzeczywi[cie mo|na byBo zachowa ukBad godzin przedstawiony w art. 89, psalmy nale|y rozBo|y nie na jeden tydzieD, lecz na dBu|szy okres. Pomy[lnie rozpoczte dzieBo krytycznego przegldu psaBterza nale|y jak najrychlej doprowadzi do koDca, biorc pod uwag Bacin chrze[cijaDsk, zastosowanie liturgiczne tak|e w [piewie oraz caB tradycj Ko[cioBa BaciDskiego. KL 92. Co do czytaD nale|y zachowa nastpujce wytyczne: a) Czytanie Pisma [witego uBo|y w ten sposób, aby skarbiec sBowa Bo|ego mo|na byBo pozna Batwo w szerszym zakresie, b) lepiej dobra lekcje z dzieB Ojców, Doktorów i Pisarzy ko[cielnych, c) opisy mczeDstwa i |ywoty Zwitych uzgodni z prawd historyczn. KL 93. Hymnom, o ile to uzna si za wBa[ciwe, nale|y przywróci form pierwotn, opuszczajc lub zmieniajc wszystko, co tchnie mitologi albo nie odpowiada chrze[cijaDskiej pobo|no[ci. W miar potrzeby nale|y przyj tak|e inne hymny, które znajduj si w zbiorach. KL 94. Dla rzeczywistego u[wicenia dnia i odmówienia z po|ytkiem duchowym godzin brewiarzowych zaleca si zachowanie czasu najbardziej zbli|onego do pory wBa[ciwej poszczególnym godzinom kanonicznym. KL 95. Wspólnoty zobowizane do modlitwy chórowej oprócz Mszy konwentualnej maj codziennie odprawia w chórze brewiarz, mianowicie: a) Zakony kanoników, mnichów i mniszek oraz inne zakony [cisBe zobowizane do chóru przez prawo lub przez konstytucj: brewiarz w caBo[ci, b) kapituBy katedralne lub kolegiackie: te cz[ci brewiarza, które zostaBy im naBo|one przez prawo ogólne lub szczegóBowe, c) wszyscy za[ czBonkowie wy|ej wymienionych wspólnot, którzy przyjli [wicenia wy|sze albo zBo|yli [luby uroczyste, z wyjtkiem konwersów, maj obowizek indywidualnie odmówi te godziny kanoniczne, których nie odprawili w chórze. KL 96. Nie zobowizani do chóru duchowni wy|szych [wiceD maj codziennie odmówi caBy brewiarz wspólnie lub indywidualnie, wedBug zasad art. 89. KL 97. Mo|liwo[ zastpienia brewiarza inn czynno[ci liturgiczn nale|y okre[li w rubrykach. W poszczególnych wypadkach i ze sBusznego powodu ordynariusze mog zwalnia swoich podwBadnych, caBkowicie lub cz[ciowo, od obowizku odmawiania brewiarza albo ten obowizek zmieni na inny. KL 98. CzBonkowie zrzeszeD d|cych do doskonaBo[ci, którzy na mocy swoich konstytucji odmawiaj pewne cz[ci brewiarza, odprawiaj publiczn modlitw Ko[cioBa. Podobnie te| odprawiaj publiczn modlitw Ko[cioBa, je|eli na mocy swoich konstytucji odmawiaj jakie[ maBe oficjum, byleby ono byBo uBo|one na wzór brewiarza i prawnie zatwierdzone. KL 99. Poniewa| brewiarz jest gBosem Ko[cioBa, czyli caBego Mistycznego CiaBa, które publicznie wielbi Boga, zachca si, aby nie zobowizani do chóru duchowni, zwBaszcza prowadzcy |ycie wspólne lub te| przygodnie zgromadzeni kapBani, odmawiali razem przynajmniej jak[ cz[ brewiarza. Wszyscy za[ odmawiajcy brewiarz, czy to w chórze czy wspólnie, niech jak najdoskonalej wypeBniaj powierzone sobie zadanie z wewntrzn pobo|no[ci i starannym wykonaniem zewntrznym. Oprócz tego zaleca si w miar mo|liwo[ci, [piewanie brewiarza przy odprawianiu czy to chórowym, czy te| wspólnym. KL 100. Duszpasterze niech si staraj w niedziele i uroczyste [wita odprawia w ko[cioBach z udziaBem wiernych gBówne godziny, zwBaszcza nieszpory. Zaleca si, aby i [wieccy odmawiali brewiarz czy to z kapBanami, czy na swoich zebraniach, czy nawet indywidualnie. KL 101. § 1. Zgodnie z wiekow tradycj obrzdku BaciDskiego duchowni maj zachowa w oficjum jzyk BaciDski. Tym jednak duchownym, dla których jzyk BaciDski stanowi powa|n przeszkod do nale|ytego odmawiania brewiarza, ordynariusz mo|e w poszczególnych wypadkach pozwoli na u|ywanie przekBadu na jzyk ojczysty, sporzdzonego wedBug art. 36. § 2. Kompetentny przeBo|ony mo|e pozwoli na u|ywanie jzyka ojczystego w brewiarzu, nawet odprawianym w chórze, mniszkom i czBonkom zrzeszeD d|cych do doskonaBo[ci, tak m|czyznom, którzy nie s duchownymi, jak i kobietom, pod warunkiem, |e przekBad jest zatwierdzony. § 3. Ka|dy duchowny zobowizany do brewiarza, je|eli odmawia go w jzyku ojczystym wiernych albo z tymi, o których byBa mowa w § 2, wypeBnia swój obowizek, byleby tekst przekBadu byB zatwierdzony. RozdziaB V ROK LITURGICZNY KL 102. Zwita Matka Ko[cióB uwa|a za swój obowizek obchodzi w czcigodnym wspomnieniu zbawcze dzieBo swego boskiego OblubieDca przez caBy rok w ustalonych dniach. Ka|dego tygodnia Ko[cióB obchodzi pamitk Zmartwychwstania PaDskiego w dniu, który nazywaB PaDskim, a raz do roku czci je tak|e razem z Jego bBogosBawion Mk na Wielkanoc, w to swoje najwiksze [wito. Z biegiem roku Ko[cióB odsBania caBe misterium Chrystusa, poczwszy od Wcielenia i Narodzenia a| do Wniebowstpienia, do dnia ZesBania Ducha Zwitego oraz oczekiwania bBogosBawionej nadziei i przyj[cia PaDskiego. W ten sposób obchodzc misteria Odkupienia, Ko[cióB otwiera bogactwa zbawczych czynów i zasBug swojego Pana, tak |e one uobecniaj si niejako w ka|dym czasie, aby wierni zetknli si z nimi i dostpili Baski zbawienia. KL 103. Obchodzc ten roczny cykl misteriów Chrystusa, Ko[cióB [wity ze szczególn miBo[ci oddaje cze[ Naj[witszej Matce Bo|ej Maryi, która nierozerwalnym wzBem zwizana jest ze zbawczym dzieBem swojego Syna. W Niej Ko[cióB podziwia i wysBawia wspaniaBy owoc Odkupienia i jakby w przeczystym obrazie z rado[ci oglda to, czym caBy pragnie i spodziewa si by. KL 104. Ponadto Ko[cióB rozmie[ciB w cigu roku wspomnienia Mczenników oraz innych Zwitych, którzy dziki wielorakiej Basce Bo|ej doszli do doskonaBo[ci, a osignwszy ju| wieczne zbawienie, wy[piewuj Bogu w niebie doskonaB chwaB i wstawiaj si za nami. W te uroczysto[ci Ko[cióB gBosi misterium paschalne w Zwitych, którzy wspóBcierpieli i zostali wspóBuwielbieni z Chrystusem, przedstawia wiernym ich przykBady, pocigajce wszystkich przez Chrystusa do Ojca, a przez ich zasBugi wyjednywa dobrodziejstwa Bo|e. KL 105. Wreszcie w ró|nych okresach roku Ko[cióB zgodnie z tym, czego uczy tradycja, pogBbia duchowo wiernych przez pobo|ne wiczenia duszy i ciaBa, przez pouczenia, modlitwy oraz uczynki pokuty i dzieBa miBosierdzia. Dlatego Sobór [wity uznaB za wBa[ciwe powzi ni|ej wymienione postanowienia. KL 106. Zgodnie z tradycj apostolsk, która wywodzi si od samego dnia Zmartwychwstania Chrystusa, misterium paschalne Ko[cióB obchodzi co siedem dni, w dniu, który sBusznie nazywany jest dniem PaDskim albo niedziel. W tym dniu wierni powinni schodzi si razem dla sBuchania sBowa Bo|ego i uczestniczenia w Eucharystii, aby tak wspomina Mk, Zmartwychwstanie i chwaB Pana Jezusa i skBada dzikczynienie Bogu, który ich "odrodziB przez zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa ku nadziei |ywej" (1 P 1,3). Niedziela jest zatem najstarszym i pierwszym dniem [witecznym, który nale|y tak przedstawi i wpoi w pobo|no[ wiernych, aby staB si równie| dniem rado[ci i odpoczynku od pracy. Poniewa| niedziela jest podstaw i rdzeniem caBego roku liturgicznego, nie nale|y jej przesBania innymi obchodami, je|eli nie s rzeczywi[cie bardzo wa|ne. KL 107. Rok liturgiczny nale|y w ten sposób zreformowa, aby - stosownie do wspóBczesnych warunków zachowujc lub odnawiajc tradycyjne zwyczaje i praktyki zwizane z okresami liturgicznymi - utrzyma pierwotny charakter tych okresów celem nale|ytego zasilania pobo|no[ci wiernych przez odprawianie misterium Chrze[cijaDskiego Odkupienia, a zwBaszcza misterium paschalnego. Je|eli warunki miejscowe wymagaj jakich[ przystosowaD, nale|y je przeprowadzi wedBug art. 39 i 40. KL 108. Pobo|no[ wiernych nale|y wiza przede wszystkim ze [witami PaDskimi, przez które w cigu roku obchodzi si misteria zbawienia. Dlatego okresy roku ko[cielnego (Proprium de Tempore) powinny mie nale|ne im pierwszeDstwo przed uroczysto[ciami Zwitych, aby nale|ycie obchodzono caBy cykl misteriów zbawienia. KL 109. Tak w liturgii, jak i w katechezie nale|y przedstawi w peBnym [wietle podwójny charakter Wielkiego Postu. Przez przypomnienie chrztu lub te| przygotowanie do niego oraz przez pokut ma on usposobi wiernych, oddajcych si gorliwiej sBuchaniu sBowa Bo|ego i modlitwie, do obchodzenia paschalnego misterium. Dlatego: a) szerzej nale|y uwzgldni elementy chrzcielne, wBa[ciwe liturgii Wielkiego Postu: dobrze równie| bdzie przywróci niektóre elementy z dawnej tradycji, je|eli oka| si odpowiednie, b) to samo trzeba powiedzie o elementach pokuty. W katechezie obok [wiadomo[ci spoBecznych skutków grzechu nale|y wiernym wpoi wBa[ciw natur pokuty, która polega na znienawidzeniu grzechu jako obrazy Bo|ej. nale|y te| zwróci uwag na rol Ko[cioBa w dziele pokuty i kBa[ wikszy nacisk na potrzeb modlitwy za grzeszników. KL 110. Pokuta wielkopostna ma by nie tylko wewntrzn indywidualn, lecz tak|e zewntrzna i zbiorowa. WBadze, o których mowa w art. 22, niech popieraj i zalecaj praktyki pokutne, dostosowane do mo|liwo[ci naszej epoki i ró|nych krajów oraz do |yciowych warunków wiernych. Niech jednak nienaruszony pozostanie post paschalny, który nale|y wszdzie zachowa w Wielki Pitek Mki i Zmierci PaDskiej, a w miar mo|no[ci przedBu|y go na Wielk Sobot, aby dziki temu z podniosBym i otwartym sercem przystpi do rado[ci niedzieli Zmartwychwstania. KL 111. Zgodnie z tradycj Ko[cióB oddaje cze[ Zwitym i ma w powa|aniu ich autentyczne relikwie oraz wizerunki. Uroczysto[ci Zwitych gBosz cuda Chrystusa w Jego sBugach, a wiernym podaj odpowiednie przykBady do na[ladowania. Aby uroczysto[ci Zwitych nie przesBaniaBy [wit, których tre[ci s misteria zbawienia, nale|y wiele tych uroczysto[ci pozostawi Ko[cioBom partykularnym, narodom lub rodzinom zakonnym, rozcigajc na caBy ko[cióB tylko te, które wspominaj Zwitych o prawdziwie powszechnym znaczeniu. RozdziaB VI MUZYKA SAKRALNA KL 112. Tradycja muzyczna caBego Ko[cioBa stanowi skarbiec nieocenionej warto[ci, wybijajcy si ponad inne sztuki, przede wszystkim przez to, |e [piew ko[cielny zwizany ze sBowami jest nieodzown oraz integraln cz[ci uroczystej liturgii. Zpiewowi ko[cielnemu nie szczdzili pochwaB Pismo [wite, Ojcowie Ko[cioBa i papie|e, którzy w naszych czasach, poczwszy od [w. Piusa X, bardzo jasno okre[lili sBu|ebn funkcj muzyki w liturgii. Tote| muzyka ko[cielna tym [witsza, im [ci[lej zwi|e si z czynno[ci liturgiczn, ju| to serdeczniej wyra|ajc modlitw, ju| te| przyczyniajc si do jednomy[lno[ci, ju| wreszcie nadajc uroczysty charakter obrzdom [witym. Przy czym Ko[cióB uznaje wszystkie formy prawdziwej sztuki i dopuszcza je do sBu|by Bo|ej, je|eli tylko posiadaj wymagane przymioty. Sobór [wity, zachowujc zasady i przepisy ko[cielnej tradycji i karno[ci oraz biorc pod uwag cel muzyki ko[cielnej którym jest chwaBa Bo|a i u[wicenie wiernych, postanawia co nastpuje: KL 113. Czynno[ liturgiczna przybiera godniejsz posta, gdy sBu|ba Bo|a odbywa si uroczy[cie za [piewem, przy udziale asysty i z czynnym uczestnictwem wiernych. Je|eli chodzi o jzyk, nale|y zachowa przepisy zawarte w art. 36, co do Mszy [witej a art. 54, co do sakramentów w art. 63, co do modlitwy brewiarzowej w art. 101. KL 114. Z najwiksz troskliwo[ci nale|y zachowywa i otacza opiek skarbiec muzyki ko[cielnej. Nale|y starannie popiera zespoBy [piewacze, zwBaszcza przy ko[cioBach katedralnych. Biskupi oraz inni duszpasterze niechaj gorliwie dbaj o to, aby w ka|dej [piewanej czynno[ci liturgicznej wszyscy wierni umieli czynnie uczestniczy w sposób im wBa[ciwy, zgodnie z art. 28 i 30. KL 115. Nale|y przywizywa du| wag, do teoretycznego i praktycznego wyksztaBcenia muzycznego w seminariach, nowicjatach oraz domach studiów zakonników i zakonnic, a tak|e w innych instytucjach i szkoBach katolickich. Aby to wyksztaBcenie zapewni, nale|y starannie przygotowa nauczycieli muzyki. Ponadto zaleca si zakBadanie wy|szych instytutów muzyki ko[cielnej. Muzycy za[ i [piewacy, a zwBaszcza chBopcy, powinni tak|e otrzyma rzetelne wyksztaBcenie liturgiczne. KL 116. Zpiew gregoriaDski Ko[cióB uznaje za wBasny [piew liturgii rzymskiej. Dlatego w czynno[ciach liturgicznych powinien on zajmowa pierwsze miejsce w[ród innych równorzdnych rodzajów [piewu. Nie wyklucza si ze sBu|by Bo|ej innych rodzajów muzyki ko[cielnej, zwBaszcza polifonii, byleby odpowiadaBy duchowi czynno[ci liturgicznej, zgodnie z art. 30. KL 117. Nale|y doprowadzi do koDca wydanie autentycznych ksig [piewu gregoriaDskiego, a nawet przygotowa bardziej krytyczne wydanie ksig, ogBoszonych ju| po reformie [w. Piusa X. Zaleca si równie| przygotowa wydanie, zawierajce Batwiejsze melodie do u|ytku mniejszych ko[cioBów. KL 118. Nale|y troskliwie pielgnowa religijny [piew ludowy, tak aby gBosy wiernych mogBy rozbrzmiewa podczas nabo|eDstw, a nawet w czasie czynno[ci liturgicznych, stosownie do zasad i przepisów rubryk. KL 119. Poniewa| w niektórych krajach, zwBaszcza na misjach, |yj ludy posiadajce wBasn tradycj muzyczn, która ma doniosBe znaczenie dla ich |ycia religijnego i spoBecznego, nale|y odnie[ si do tej muzyki z szacunkiem i przyzna jej odpowiednie miejsce w ksztaBtowaniu zmysBu religijnego tych ludów oraz w dostosowaniu kultu do ich charakteru, w my[l art. 39 i 40. Dlatego przy muzycznym ksztaBceniu misjonarzy trzeba pilnie troszczy si o to, aby w miar mo|no[ci umieli pielgnowa tradycyjn muzyk tych ludów tak w szkoBach, jak i w liturgii. KL 120. W Ko[ciele BaciDskim nale|y mie w wielkim poszanowaniu organy piszczaBkowe jako tradycyjny instrument muzyczny, którego brzmienie ceremoniom ko[cielnym dodaje majestatu, a umysBy wiernych podnosi do Boga i spraw niebieskich. Inne natomiast instrumenty mo|na dopu[ci do kultu Bo|ego wedBug uznania i za zgod kompetentnej wBadzy terytorialnej, stosownie do zasad art. 22, § 2, 37 i 40, je|eli nadaj si albo mog by przystosowane do u|ytku sakralnego, je|eli odpowiadaj godno[ci [wityni i rzeczywi[cie przyczyniaj si do zbudowania wiernych. KL 121. Muzycy przejci duchem chrze[cijaDskim wiedz, |e s powoBani do pielgnowania muzyki ko[cielnej i wzbogacania jej skarbca. Niech tworz melodie, które posiadaByby cechy prawdziwej muzyki ko[cielnej i nadawaBy si nie tylko dla wikszych zespoBów [piewaczych, lecz tak|e dla mniejszych chórów i przyczyniaByby si do czynnego uczestnictwa caBego zgromadzenia wiernych. Przeznaczone do [piewów ko[cielnych teksty powinny si zgadza z nauk katolick. Nale|y je czerpa przede wszystkim z Pisma [witego i zródeB liturgicznych. RozdziaB VII SZTUKA KOZCIELNA I SPRZTY LITURGICZNE KL 122. Do najszlachetniejszych dzieB ducha ludzkiego sBusznie zalicza si sztuki pikne, zwBaszcza sztuk religijn i jej szczyt, mianowicie sztuk ko[cieln. Z natury swej d| one do wyra|enia w jaki[ sposób w dzieBach ludzkich nieskoDczonego pikna Bo|ego. S one tym bardziej po[wicone Bogu i pomna|aniu Jego czci i chwaBy, im wyBczniej zmierzaj tylko do tego, aby swoimi dzieBami dusze ludzkie pobo|nie zwraca ku Bogu. Z tych przyczyn czcigodna Matka Ko[cióB zawsze byB przyjacielem sztuk piknych, stale szukaB ich szlachetnych usBug i ksztaBciB artystów, aby nale|ce do kultu przedmioty byBy godne, ozdobne i pikne, jako znaki i symbole rzeczywisto[ci nadziemskiej. Ko[cióB sBusznie uwa|aB si za arbitra w sprawach sztuki, osdzajc, które z dzieB artystów zgadzaj si z wiar, pobo|no[ci i tradycyjnymi zasadami oraz nadaj si do u|ytku sakralnego. Ze szczególn trosk Ko[cióB dbaB o to, aby sprzty liturgiczne godnie i piknie u[wietniaBy kult, dlatego dopuszczaB takie zmiany w materiale, ksztaBcie i ozdobach, jakie z biegiem wieków przynosiB postp techniczny. Std w tej dziedzinie Ojcowie Soboru postanowili co nastpuje: KL 123. Ko[cióB |adnego stylu nie uwa|aB jakby za swój wBasny, lecz stosownie do charakteru i warunków narodów oraz potrzeb ró|nych obrzdków dopuszczaB formy artystyczne ka|dej epoki, tworzc z biegiem wieków skarbiec sztuki, który z caB trosk nale|y zachowa. Tak|e sztuka naszej epoki oraz wszystkich narodów i regionów mo|e si swobodnie rozwija w Ko[ciele, byleby z nale|yt czci i szacunkiem sBu|yBa [wityniom i obrzdom [witym, tak aby mogBa swój gBos doBczy do tego cudownego hymnu chwaBy, który w poprzednich wiekach najwiksi arty[ci wy[piewali na cze[ wiary katolickiej. KL 124. Niech ordynariusze w popieraniu i otaczaniu opiek prawdziwej sztuki ko[cielnej staraj si raczej o szlachetne pikno ani|eli o sam przepych. Odnosi si to tak|e do szat i ozdób ko[cielnych. Biskupi niechaj czuwaj, aby stanowczo nie dopuszcza do ko[cioBów i innych miejsc [witych dzieB artystów, które nie licuj z wiar i dobrymi obyczajami oraz pobo|no[ci chrze[cijaDsk lub obra|aj prawdziwy zmysB religijny czy to z powodu nieodpowiedniej formy, czy te| z powodu niskiego poziomu, przecitno[ci lub na[ladownictwa. Przy wznoszeniu za[ [wityD nale|y troskliwie dba o to, aby uBatwi wykonywanie czynno[ci liturgicznych oraz osignicie czynnego uczestnictwa wiernych. KL 125. Nale|y stanowczo zachowa zwyczaj umieszczania w ko[cioBach wizerunków Zwitych dla oddawania im czci przez wiernych, w ilo[ci wszak|e umiarkowanej i we wBa[ciwym porzdku, aby nie budziBy zdziwienia ludu chrze[cijaDskiego i nie hoBdowaBy mniej wBa[ciwej pobo|no[ci. KL 126. Przy ocenianiu dzieB sztuki niech ordynariusze miejscowi zasigaj opinii diecezjalnej Komisji Sztuki Ko[cielnej, a w razie potrzeby innych wybitnych znawców, jak równie| Komisji, o których mowa w art. 44, 45, 46. Niech ordynariusze troskliwie czuwaj, aby nie przechodziBy w obce rce ani nie niszczaBy sprzty ko[cielne lub cenne przedmioty, które s ozdob domu Bo|ego. KL 127. Niech biskupi osobi[cie albo przez odpowiednich kapBanów, którzy posiadaj zamiBowanie i znajomo[ sztuki, otocz opiek artystów, aby w nich wpaja ducha sztuki ko[cielnej i [witej liturgii. Ponadto celem wyksztaBcenia artystów zaleca si zakBadanie szkóB lub akademii sztuki ko[cielnej w tych krajach, w których oka|e si to potrzebne. Wszyscy za[ arty[ci, którzy kierujc si swoim natchnieniem twórczym, chc sBu|y chwale Bo|ej w ko[ciele [witym, niech zawsze pamitaj, |e chodzi tu o pewien rodzaj sakralnego na[ladowania Boga Stworzyciela i o dzieBo przeznaczone do kultu katolickiego, dla zbudowania, pobo|no[ci i pouczenia wiernych. KL 128. Razem z ksigami liturgicznymi nale|y w my[l art. 25 jak najprdzej podda krytycznemu przegldowi kanony i statuty ko[cielne, odnoszce si do rzeczy materialnych zwizanych z kultem, zwBaszcza do godnego i celowego wznoszenia [wityD, budowy i ksztaBtu oBtarzy, dostojnej formy, umieszczenia i zabezpieczenia tabernakulum, odpowiedniego wygldu i powagi chrzcielnicy, jak równie| do wBa[ciwego ujcia wizerunków Zwitych, upikszeD i ozdób. Przepisy, które wydaj si nie do[ zgodne z odnowion liturgi, nale|y poprawi lub usun, za[ te, które jej sprzyjaj, nale|y zatrzyma lub wprowadzi. W tej dziedzinie, zwBaszcza co do materiaBu i ksztaBtu sprztów i szat ko[cielnych, terytorialne konferencje biskupów otrzymuj wBadz przystosowania tych rzeczy do potrzeb i zwyczajów miejscowych, wedBug zasad art. 22 niniejszej Konstytucji. KL 129. W czasach studiów filozoficznych i teologicznych klerycy powinni pozna tak|e histori sztuki ko[cielnej i jej rozwój oraz zdrowe zasady, na których maj si opiera dzieBa sztuki ko[cielnej, aby umieli szanowa i konserwowa czcigodne zabytki Ko[cioBa oraz dawa odpowiednie rady artystom podczas wykonywania przez nich dzieB sztuki. KL 130. Wypada, aby noszenie oznak pontyfikalnych byBo zastrze|one tym duchownym, którzy posiadaj sakr biskupi albo jak[ szczególn jurysdykcj. DODATEK OZWIADCZENIE II WATYKACSKIEGO SOBORU POWSZECHNEGO W SPRAWIE REFORMY KALENDARZA Zwity Powszechny Sobór WatykaDski II, oceniajc doniosBe znaczenie wielokrotnie wyra|onych pragnieD, aby [wito Zmartwychwstania zwiza z okre[lon niedziel i ustali kalendarz - po uwa|nym rozwa|eniu wszystkich nastpstw, które mog wynikn z wprowadzenia nowego kalendarza, o[wiadcza co nastpuje: 1. Sobór [wity nie sprzeciwia si temu, aby uroczysto[ Zmartwychwstania zostaBa wyznaczona na okre[lon niedziel w kalendarzu gregoriaDskim, je|eli zgodz si na to wszyscy zainteresowani, zwBaszcza bracia odBczeni od wspólnoty ze Stolic Apostolsk. 2. Podobnie Sobór [wity o[wiadcza, |e nie sprzeciwia si projektom wprowadzenia do spoBeczno[ci cywilnej kalendarza staBego. Ko[cióB nie sprzeciwia si tym tylko rozmaitym systemom, proponowanym dla ustalenia kalendarza staBego i wprowadzenia go do spoBeczno[ci cywilnej, które zachowuj i zabezpieczaj siedmiodniowy tydzieD z niedziel, nie wtrcajc |adnych dni poza tygodniem, tak aby nastpstwo tygodni pozostaBo nienaruszone, chyba |e wystpi bardzo powa|ne racje przeciwne, które osdzi Stolica Apostolska.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Konstytucja o Liturgii Świętej
Liturgia mszy świętej
INSTRUKCJA O MUZYCE W ŚWIĘTEJ LITURGII
rola konstytucji w państwie
Litania do Ducha Świętego x2 A4 PDF
Konstytucja Zagadnienia ogólne
Mała konstytucja z 19 lutego 1947 roku
62 FOR ostrzega Wprowadzenie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania może być niezgodne z Konstytu
Konstytucja USA
Gardner Laurence Ukryte Dzieje Jezusa i Świętego Graala
UROCZYSTOŚĆ TRÓJCY ŚWIĘTEJ  ROK B
7 Społeczność miłośników liturgii liturgia wiara
ŚWIĘCI ŚWIĘTEGO
Konstytucja marcowa

więcej podobnych podstron