ROLA KONSTYTUCJI W PAŃSTWIE:
Konstytucja - zbiór najważniejszych praw obowiązujących w państwie. Określa
ppodstawowe ustawy panstwa, kompetencje najwyższych władz, zawiera katalog praw
i obowiązków obywatela.
Podział konstytucji: a) pod względem formy: pisana, niepisana (zwyczaje, normy
niepisane np. USA); b) pod względem treści: pełne (3-go maja, marcowa),
niepełne (np. roku 1919), pod względem procedury powstawania: uchwalana,
oktrojowana (nadana przez głowę państwa, np. w Neapolu czy Kuwejcie).
Funkcje konstytucji: prawna (jest podstawą prawa w państwie), intergacyjna
(integruje społeczeństwo stanowiąc wyraz akceptacji), organizatorska (org.
państwo, określa zasady jego organizacji), programowa (określa kierunki rozwoju
państwa), wychowawcza (odzwierciedla pewne wartości).
Konstytucja poslska: uchwalona przez zgr. narodowe 2.IV.1997 (III RP) i
zatwierdzona 25.V.1997 przez referendum. Dzieli się na 243 art. i zawiera
preambułę (wstęp) i 13 rodziałów. Zawiera podstawowe zasady ustrojowe: 1)
suwerenność narodu - władza zwierzchnia należy do narodu, 2) państwo prawne tzn
org. władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Ludzie mogą
robić wszystko czego nie zabrania prawo i obyczaje, 3) podział i równowaga
władzy, 4) pluralizm polityczny.
Demokracja (naród sprawuje władzę) - bezpośrednia to np. referendum, którego
wynik jest wiążący, pośrednia - wybór posłów na sejm, inicjatywa ludowa -
conajmniej 100 tys. osób może złożyć do sejmu projekt ustawy, skatga - np. do
trybunału Konstytucyjnego, tw. samożąd terytorialny.
Katalog praw i obowiązków w konstytucji: obowiązki -> troska o dobro wspólne,
przestrzeganie prawa RP, ciężar i świadczenia publiczne, obrona ojczyzny,
dbałość o środowisko, poszanowanie wolności innych. Wolności -> równość wobec
prawa, zakaz dyskryminacji, równość w prawach kobiet i mężczyzn, prawo i
ochrona życia, zakaz tortur, poniżania, kar cielesnych, nietykalność i wolność
osobista, areszt 48 godzin, sprawiedliwy sąd i wyrok, ochrona dobrego imienia i
życia rodzinnego, wolność komunikacji, nienaruszalność mieszkania, wolność
wychowania dziecie, wolne miejsce zamieszkania, wolność sumienia i religii, nie
można zmuszać do obrządków religijnych, w sprawie ekstradycji decyduje sąd,
wolność zrzeszeń, prawo do wyboru zawodu, prawo do ochrony zdrowia, prawo do
nauki, ochrona praw dziecka.