plik


ÿþChoroby bakteryjne Bakterie chorobotwórcze OkoBo 200 gatunków bakterii wywoBuje choroby u ludzi. Szkodliwe dziaBanie bakterii mo|e by po[rednie lub bezpo[rednie. OddziaBywanie bezpo[rednie polega na tym, |e bakteria rozwija si w organizmie czBowieka, atakujc tkanki, rozmna|ajc si w nich i produkujc toksyny, które niszcz komórki lub dezorganizuj ich prac, wywoBujc miejscowe lub uogólnione zmiany. OddziaBywanie po[rednie ma miejsce wówczas, gdy bakterie zmieniaj [rodowisko, czynic je szkodliwym dla czBowieka (np. zatrucie pokarmu jadem kieBbasianym). Toksyny bakteryjne dzielimy na endotoksyny i egzotoksyny. Kryterium podziaBu jest sposób uwalniania toksyny; egzotoksyny s wydzielane przez bakteri na zewntrz, endotoksyny znajduj si w [rodku komórki bakteryjnej i wydostaj si z niej dopiero po zniszczeniu komórki. Egzotoksyny s wydzielane gBównie przez bakterie gramdodatnie i maj biaBkowy charakter, endotoksyny maj skomplikowan budow chemiczn i s produkowane przez bakterie gramujemne. Egzotoksyny bakteryjne nale| do najsilniejszych znanych trucizn. Laseczka jadu kieBbasianego wytwarza toksyn botulinow (jad kieBbasiany), która hamuje przewodzenie bodzców w synapsach nerwowo - mi[niowych. Toksyna czerwonkowa produkowana przez bakteri czerwonki niszczy naczynia krwiono[ne. Toksyna bBonicza wydzielana przez maczugowca bBonicy hamuje proces syntezy biaBek. Toksyna t|cowa wytwarzana przez laseczk t|ca powoduje skurcze wszystkich mi[ni, doprowadzajc czsto do [mierci z uduszenia. Szkodliwy wpByw bakterii na organizm czBowieka nie ogranicza si do dziaBania toksyn. Niebezpieczne mog by równie| efekty dziaBania bakterii w tkankach (np. laseczka zgorzeli gazowej wywoBujca gangren), blokowania naczyD krwiono[nych przez du|e ilo[ci bakterii czy zbyt gwaBtownej odpowiedzi odporno[ciowej zaatakowanego organizmu, prowadzcej do uszkodzenia wBasnych tkanek (np. trd). Bakterie wywoBujce choroby czBowieka nale| do nastpujcych klas: chlamydie, riketsje, mykoplazmy, krtki i bakterie wBa[ciwe. Chlamydie (Chlamydiales) s najmniejszymi bakteriami, ich wielko[ waha si w granicach 0,2 - 0,4 mikrometra. S obligatoryjnymi bezwzgldnymi) paso|ytami ssaków i ptaków. Infekcja mo|e by przeniesiona przez kontakt z chorym czBowiekiem lub zwierzciem. Choroby wywoBywane przez chlamydie to: jaglica i papuzica. - jaglica, wywoBywana przez Chlamydia trachomatis, to choroba spojówek oczu; nie leczona mo|e doprowadzi do [lepoty. Przed II wojn [wiatow i w czasie wojny jaglica byBa rozpowszechniona w Polsce, obecnie jest bardzo rzadko spotykana. - papuzica, wywoBywana przez Miyagavanella psittaci, to grozne zapalenie pBuc, najcz[ciej choroba ta dotyka hodowców drobiu. Nazwa wynika z tego, |e pierwsi chorzy zarazili si od przywiezionych z tropików papug. Riketsje (Rickettsiales) s obok chlamydii najmniejszymi bakteriami, ich wielko[ zawiera si w granicach 0,1 - 1 mikrometr. Riketsje s obligatoryjnymi paso|ytami ssaków, ptaków lub stawonogów. CzBowiek zara|a si w wyniku kontaktu z zara|onym owadem lub pajczakiem. Najgrozniejsze riketsjozy to: - dur plamisty, wywoBywany przez Rickettsia provazekii, zaka|enie nastpuje poprzez wtarcie w uszkodzon skór bakterii wystpujcych w kale wszy odzie|owych. Dur plamisty jest ostr chorob, charakteryzujc si bardzo wysok gorczk, wysypk, objawami ze strony o[rodkowego ukBadu nerwowego (zamroczenia, halucynacje, utrata przytomno[ci), mo|e doprowadzi do [mierci chorego. - dur kleszczowy syberyjski, wywoBywany przez Rickettsia sibirica, przenoszony przez kleszcze. - gorczka okopowa (woByDska), wywoBywana przez Rickettsia qinntana, przenoszona przez wszy. - gorczka plamista Gór Skalistych, wywoBywana przez Rickettsia rickettsi, przenoszona przez kleszcze, ostra, wysypkowa choroba zakazna. gorczka Q, wywoBywana przez Coxiella burneti, czBowiek zara|a si wdychajc bakterie, które znajduj si w sier[ci lub kale zwierzt domowych, rzadziej w odchodach kleszczy, paso|ytujcych na tych zwierztach. Mykoplazmy (Mycoplasmatale, Mycoplasmae) to kolejna klasa bardzo maBych bakterii. Ich wielko[ nie przekracza 0,25 mikrometra. Nie posiadaj [ciany komórkowej. w tej klasie znajduj si zarówno paso|yty, jak i saprofity, wystpujce np. na haBdach górniczych. - mykoplazma [ródmi|szowego zapalenia pBuc, Mycoplasma pneumoniae, wywoBuje nietypowe stany zapalne pBuc. Krtki (Spirochaetae) to klasa bakterii o charakterystycznym ksztaBcie falistych nitek lub spr|ynek. S najcz[ciej beztlenowcami. Do tej klasy nale| obok saprofitów, liczne bakterie paso|ytnicze, wywoBujce grozne choroby, takie jak: - kiBa (syfilis), wywoBywana przez krtka bladego (Treponema pallidu), przenoszona gBównie drog pBciow (choroba weneryczna). Kretki mog dosta si do organizmu przez bBony [luzowe i przez skaleczon skór (mo|na zarazi si kiB przez kontakt np. z bielizn lub rcznikiem chorego)oraz przy transfuzji zaka|onej krwi. Chora matka zara|a pBód przez Bo|ysko. Objawy choroby: trzy tygodnie po zaka|eniu w miejscu wniknicia bakterii rozwija si tzw. zmiana pierwotna - niebolesny wrzód; towarzyszy mu powikszenie miejscowych wzBów chBonnych. Po dziewiciu tygodniach od zaka|enia na skórze pojawia si wysypka, tzw. osutka, bdca wyrazem uogólniania si choroby. Powikszaj si wszystkie wzBy chBonne. KiBa ma przebieg przewlekBy, z okresami remisji (ustpowania objawów choroby) i nawrotów. Krtki atakuj wszystkie narzdy, zmiany chorobowe mog wystpowa w ko[ciach, stawach, ukBadzie nerwowym, choroba nie leczona lub leczona zbyt pózno doprowadza do [mierci. - krtkowice (leptospirozy) - odzwierzce choroby zakazne, wywoBywane przez krtki z rodzaju Leptospira, rezerwuarem zarazka s gBównie gryzonie. Krtki znajdujce si w kale gryzoni, trafiaj razem z nim do wody ([cieki, kanaBy, nawodnione pola). CzBowiek zara|a si przez uszkodzon skór, rzadziej przez bBony [luzowe przewodu pokarmowego. Objawy: pierwszy okres choroby (kilka lub kilkana[cie dni po zara|eniu) charakteryzuje si wysok gorczk, bólami gBowy, stawów i mi[ni, powikszeniem wtroby i [ledziony. W drugim okresie choroby krtki osiedlaj si w ró|nych tkankach i narzdach, gBównie w wtrobie, nerkach i ukBadzie nerwowym. Objawy zale| od lokalizacji zarazka i stopnia uszkodzenia narzdu. W Polsce wystpuj dwie leptospirozy: gorczka bBotna i choroba Weila. W ci|kich przypadkach choroby Weila obserwuje si charakterystyczn |óBtaczk o pomaraDczowym odcieniu. - dur powrotny wywoBywany przez Borrelia recurrentia, przenoszony przez wesz odzie|ow. Dur powrotny jest ostr chorob zakazn, przebiegajc z wysok temperatur. Bakterie wBa[ciwe (Eubakteriales) to klasa, do której nale| liczne bakterie paso|ytnicze, ale te| saprofity, symbionty i bakterie samo|ywne. Choroby wywoBywane przez bakterie wBa[ciwe to: ró|a, pBonica (szkarlatyna), liszajec, pcherzyca, anginy, zapalenie ucha [rodkowego, zapalenie wsierdzia, posocznica, choroba reumatyczna - wszystkie wywoBywane przez paciorkowca ropnego (Streptococcus pyogenes); - ró|a jest rzadko wystpujc chorob zakazn, objawia si zapaleniem skóry (twarzy lub koDczyn dolnych), któremu towarzyszy silny odczyn ogólny (silna reakcja caBego organizmu). - pcherzyca to ci|ka, ostra choroba skóry, o gwaBtownym przebiegu, z objawami ogólnymi i gorczk. - posocznica jest to obecno[ du|ej liczby drobnoustrojów we krwi, objawy zale| od zjadliwo[ci zarazka i stopnia nasilenia procesu chorobotwórczego; posocznica mo|e doprowadzi do [mierci chorego (tzw. posocznica piorunujca). - choroba reumatyczna (go[ciec, reumatyzm) s to zmiany zapalne w sercu (mogce prowadzi do powstania wad serca) lub stan zapalny stawów, zwizane z atakiem ukBadu odporno[ciowego na wBasne tkanki; pierwotn przyczyn takiego ataku jest zaka|enie paciorkowcem. - zapalenie dróg moczowych, pcherzyka |óBciowego i opon mózgowych mo|e wywoBywa (przy osBabieniu organizmu) paciorkowiec kaBowy (Streptococcus faecalis), zwany potocznie enterokokiem; u zdrowego czBowieka paciorkowiec kaBowy wystpuje w przewodzie pokarmowym, nie czynic szkód. - miejscowe zaka|enia ropne (czyraki, zaka|enia ran, owrzodzenia), posocznica, zatrucie pokarmowe toksyn gronkowcow (obecn np. w lodach) wywoBywane przez gronkowca zBocistego (Staphylococcus aureus). - zapalenie pBuc wywoBywane przez dwoink zapalenia pBuc (Diplococcus pneumoniae), zanim odkryto antybiotyki pBatowe zapalenie pBuc byBo grozn, czsto [mierteln chorob. - nagminne zapalenie opon mózgowych wywoBywane przez dwoink zapalenia opon mózgowych, nazywan inaczej meningokokiem (Neisseria meningitidis), mogce doprowadzi do [mierci w cigu kilku godzin. - rze|czka (gonorea, tryper, wiewiór)wywoBywana przez dwoink rze|czki (Neisseria gonorrhoeae), nazywan gonokokiem; rze|czka jest chorob weneryczn, zaka|enie nastpuje gBównie podczas stosunku z osob chor, lecz tak|e przez wspólne u|ywanie po[cieli, rczników, bielizny; chora matka zara|a noworodka podczas porodu, rze|czkowe zapalenie spojówek u noworodka mo|e prowadzi do [lepoty; dwoinka rze|czki atakuje ukBad moczowo-pBciowy, nie leczona prowadzi do bezpBodno[ci. - dur brzuszny - wywoBywany przez paBeczk duru brzusznego (Salmonella typhi) jest epidemiczn, ostr chorob; zaka|enie nastpuje przez bezpo[redni kontakt z chorym lub jego wydalinami (np. w zaka|onej wodzie); objawy: wysoka gorczka, biegunki, wymioty, wysypka, zamroczenie, utrata przytomno[ci; grozne powikBania to przebicie jelit i krwotok jelitowy. - dur rzekomy (paratyfus) - wywoBywany przez paBeczki z rodzaju Salmonella, objawy podobne do duru brzusznego, du|o Bagodniejszy przebieg choroby. - ostre zatrucia pokarmowe (salmonellozy) - wywoBywane przez paBeczki z rodzaju Salmonella:Salmonella typhimurium i Salmonella enteritidis (dawniej terminu salmonellozy u|ywano do okre[lenia wszystkich chorób zakaznych wywoBywanych przez paBeczki z rodzaju Salmonella). czerwonka (dyzenteria) - wywoBywana przez paBeczki z rodzaju Shigella, które osiedlaj si w jelicie grubym, powodujc powstawanie licznych owrzodzeD; zaka|enie nastpuje przez bezpo[redni kontakt z chorym lub przez spo|ycie zaka|onych pokarmów, paBeczki mog by przenoszone przez muchy; objawy: wymioty, bóle brzucha, krwawa biegunka. - zapalenie pBuc - wywoBywane przez paBeczk zapalenia pBuc (Klebsiella pneumoniae), zaliczan do paBeczek jelitowych, poniewa| dostaje si do organizmu drog pokarmow i mo|e wywoBywa równie| stany zapalne jelit. - bruceloza - wywoBywana przez paBeczki brucelozy (rodzaj Brucella), choroba odzwierzca, najcz[ciej dotyka personel weterynaryjny i hodowców zwierzt. Mo|na zarazi si pijc nie przegotowane mleko chorego zwierzcia. Wystpuje u krów, kóz, owiec i [wiD; objawami choroby u czBowieka s: gorczka, zlewne poty, bóle gBowy, mi[ni i stawów, powikszenie wtroby i [ledziony.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ćwiczenie 4 choroby bakteryjne
Choroby wirusowe i bakteryjne u psów prezentacjawersja 2
Choroby wirusowe i bakteryjne (tabelka)
3 Wirusowe i bakteryjne choroby skóry konspekt
3 Wirusowe i bakteryjne choroby skóry konspekt
chorobyskry
CHOROBA Z LYME?RMAKOTERAPIA
17 Prawne i etyczne aspekty psychiatrii, orzecznictwo lekarskie w zaburzeniach i chorobach psychiczn
kontrola zakażeń zapadalności na choroby zakaźne
choroba przewlekła

więcej podobnych podstron