plik


ÿþMikologia Lekarska 2008, 15 (3): 172-175 PRACE POGLDOWE / REVIEW ARTICLES Copyright © 2008 Cornetis www.cornetis.com.pl ISSN 1232-986X Grzybice u ptaków Avian mycoses Aleksandra LedwoD, Piotr Szeleszczuk OddziaB Chorób Ptaków, Katedra Nauk Klinicznych, WydziaB Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie STRESZCZENIE Zaka|enia grzybicze stosunkowo czsto powoduj zachorowania i [mier u ptaków, zarówno domowych, jak i gospodarskich. Wiele czynników powodujcych grzybice u tych zwierzt wystpuje w [rodowisku jako saprofi ty glebowe. W odró|nieniu od ssaków ptaki bardzo rzadko choruj na grzy- bice skóry. Najczstszym problemem s zaka|enia grzybicze ukBadu oddechowego wywoBane przez Aspergillus sp. i dro|d|yce przewodu pokarmowego. Wystpowaniu grzybic ukBadu oddechowego sprzyja specyfi czna budowa tego ukBadu u ptaków. WypeBniajce jam ciaBa worki powietrzne s idealnym [rodowiskiem do rozwoju grzybów. Mimo powszechnego wystpowania patogennych grzybów w [rodowisku, najcz[ciej nie dochodzi do rozwoju grzybic u zwierzt immunokompetentnych. Wystpowanie grzybic u ptaków jest z reguBy zwizane z immunosupresj. Czynnikami osBabiajcymi odporno[ s przede wszystkim stres, zBe warunki utrzymania i |ywienia. Du|e znaczenie ma równie| dBugotrwaBe stosowanie antybiotyków i steroidów. Niektóre grzy- bice ptaków mog mie tak|e znaczenie jako zoonozy, jednak czsto[ ich wystpowania u ludzi jest bardzo niska. SBowa kluczowe: grzybice ptaków, aspergiloza, kandydoza, makrorabdoza, zoonozy ABSTRACT Fungal infections are frequently associated with morbidity and mortality in companion birds and poultry. Many fungal agents exist in the environment as soil-borne saprophytes. Unlike to mammals, avian dermatofitoses are extremely rare. Aspergilosis as a respiratory disease and gastrointestinal candidiasis are more frequent fungal diseases in birds. Respiratory mycoses are promote by specific anatomy of avian respiratory system. Air sacs filled of avian body are very good environment for aspergillus infection involvement. Despite of wide spread of pathogenic fungi in the environment, immunocompetent birds are generally resistant to disease. Mycoses in birds are connected with immunosuppresion. Immunosuppressive factors are mainly stress, bad manage- ment and malnutrition. Prolonged antibiotics and steroids therapies are also important in pathogenesis of mycoses. Several of the avian fungal agents have zoonotic implications, but frequency of that infection in humans is very low. Key words: avian mycoses, aspergillosis, candidiasis, macrorhabdosis, zoonoses Wprowadzenie W zwizku z powy|szym u ptaków cz[ciej ni| u ssaków docho- dzi do zaka|eD grzybiczych ukBadu oddechowego, natomiast bardzo Ptaki s grup zwierzt cechujcych si specyficzn budow rzadko wystpuje u nich grzybica skóry. ukBadu oddechowego i powBokowego. Odmienno[ w budowie tych Poza aspergiloz i dermatomikozami, u ptaków rozpoznawane s ukBadów sprawia, |e predylekcja do zachorowaD na choroby grzybi- tak|e, z czstotliwo[ci podobn jak u ssaków, dro|d|yce przewodu cze jest wiksza w porównaniu z czBowiekiem i innymi ssakami. pokarmowego. Czynniki usposabiajce, takie jak immunosupresja czy dBugotrwa- Ba antybiotykoterapia, s u ptaków podobne jak u innych zwierzt. Aspergiloza Bardzo interesujce jest tak|e to, |e u ptaków |yjcych na wolno[ci i niedokarmianych przez czBowieka, grzybice wystpuj sporadycznie. Aspergiloza jest zakazn, cho niezarazliw infekcj wywoBan Budowa ukBadu oddechowego u ptaków predysponuje do wyst- przez warunkowo patogenne grzyby nale|ce do rodzaju Aspergil- powania u nich zaka|eD kropidlakami. PBuca nie maj budowy p- lus. Ten organizm jest angioinwazyjnym grzybem, który mo|e odgry- cherzykowej, skBadaj si bowiem z sieci oskrzelików. Dodatkowo, wa rol alergenu, kolonizatora lub inwazyjnego patogenu (1). cz[ci ukBadu oddechowego ptaków s worki powietrzne  poBczone Aspergiloza wystpuje szczególnie czsto u utrzymywanych w nie- z oskrzelami, cienko[cienne bardzo sBabo unaczynione struktury, woli ptaków wodnych, brodzcych, pingwinów, ptaków drapie|nych, wypeBniajce jam ciaBa. strusi, ba|antów i wróblowych (2, 3). Aspergiloza jest jedn z najcz- Skóra ptaków jest wyjtkowo cienka, nie ma w niej gruczoBów po- [ciej wystpujcych chorób u ptaków drapie|nych utrzymywanych towych, natomiast u wikszo[ci z nich wystpuje gruczoB kuprowy, przez sokolników na Bliskim Wschodzie (4). praktycznie jedyny gruczoB Bojowy, którego wydzielin ptaki rozpro- Wyjtkowo wra|liwe na aspergiloz s utrzymywane w niewoli wadzaj po piórach w trakcie codziennej toalety. pingwiny (Sphenisciformes) (1), dlatego w ogrodach zoologicznych Wydzielina gruczoBu kuprowego, poza ochron piór przed zamo- utrzymanie przy |yciu pingwinów pochodzcych z terenów podbie- czeniem, ma ponadto wBa[ciwo[ci bakterio- i grzybobójcze, a tak|e gunowych jest mo|liwe tylko w specjalnych oszklonych i regularnie jest dla ptaków zródBem witaminy D3. Rol chronic ptaka przed dezynfekowanych wolierach. drobnoustrojami odgrywa tak|e zBuszczony naskórek, tworzcy tzw. Podobnie jak w przypadku innych chorób grzybiczych choroba puder piórowy, pokrywajcy pióra i skór. ta wystpuje gBównie u ptaków poddanych immunosupresji. Kolo- nizacj nabBonka przez grzyby uBatwiaj równie| zmiany wynikajce z niedoborów |ywieniowych  gBównie niedostatecznej poda|y witaminy A (1, 5). ADRES DO KORESPONDENCJI: Dr n. wet. Aleksandra LedwoD U ptaków dzikich choroba wystpuje sporadycznie, najcz[ciej Katedra Nauk Klinicznych SGGW, ul. Nowoursynowska 159c, 02- 776 Warszawa jako wynik znacznego osBabienia u zwierzt rannych, wygBodzonych tel. kom.: +48 691 118 298, faks: +48 022 847 58 18 172 e-mail: aledwonn@yahoo.pl i jako powikBanie innych chorób, np. mikobakterioz (6). Aleksandra LedwoD, Piotr Szeleszczuk Grzybice u ptaków Najcz[ciej przyczyn zachorowaD u ptaków s Aspergillus fumi- Opisywano równie| przypadki kandydozy skórnej u ptaków oz- gatus, Aspergillus flavius, Aspergillus niger i Aspergillus terreus (1, 2), dobnych i goBbi  zmiany w okolicy gBowy i szyi. U ptaków przez rzadziej izolowano A. clavatus, A. glaucus, A. nidulans, A. oryzae, dBugi czas leczonych antybiotykami stwierdzano tak|e kandydoz A. ustus i A. versicolor (1). górnego odcinka ukBadu oddechowego (5). Diagnostyka kandydozy Przebieg tej choroby u ptaków mo|e by zarówno przewlekBy, jest stosunkowo prosta; preparat bezpo[redni lub barwiony metod jak i nadostry. Przy|yciowa diagnostyka aspergilozy u ptaków jest Grama wymazu z wola lub kloaki pozwala na postawienie wstpnego trudna (5). rozpoznania, potwierdzonego nastpnie przez wynik posiewu. Najczstsz drog zaka|enia jest inhalacja zarodników grzy- bów obecnych w [rodowisku. Wystpieniu aspergilozy szczególnie Makrorabdoza (Megabakterioza) sprzyja utrzymywanie ptaków na zagrzybionej [cióBce lub skarmianie zanieczyszczonej grzybami paszy, sBaba wentylacja i wilgo w po- Megabakterie to stara, ale nadal funkcjonujca nazwa dro|d|aka mieszczeniach, w których s one przetrzymywane. Macrorhabdus ornithogaster, powodujcego zaburzenia ze strony Zmiany aspergilozowe mog by ograniczone i wystpowa np. przewodu pokarmowego, gBównie u ptaków domowych (papu|ki fa- w jednym z worków powietrznych lub te| zaka|enie mo|e przybie- liste, kanarki) oraz bezgrzebieniowców i drobiu (9-11). Jest to sBabo ra form uogólnion. Zmiany pierwotnie najcz[ciej lokalizuj si Gram-dodatni paBeczkowaty organizm, o wymiarach 2-3×20-80 µm, w ukBadzie oddechowym. Przebieg choroby zale|y od ich lokalizacji barwicy si tak|e metod PAS i solami srebra. Stosunkowo niedawne  je[li guz grzybiczy umiejscowi si np. w tchawicy, [mier nastpuje sklasyfi kowanie megabakterium jako dro|d|aka (12) byBo spowo- do[ szybko. dowane m.in. kBopotami z uzyskaniem jego wzrostu na podBo|ach Oprócz zmian zlokalizowanych w ukBadzie oddechowym opisywa- sztucznych. Dotd udawaBo si osign jego wzrost m.in. na agarze no równie| rzadkie przypadki aspergilozy skóry, ko[ci (niektóre ko[ci MRS (13). M. ornithogaster powoduje gBównie stan zapalny wola u ptaków s wypeBnione przez zachyBki worków powietrznych), oczu i przed|oBdka. Czsto dochodzi tak|e do owrzodzenia przed|oBdka (zapalenie spojówek i rogówki) oraz przewodu pokarmowego (5). i zaburzeD w pracy |oBdka  obecno[ nierozdrobnionego ziarna W przypadkach rozsianej aspergilozy grzyby mog atakowa rów- w kale, utrata masy ciaBa, regurgitacje i biegunka. nie| cun, powodowa powstawanie zmian nekrotycznych z rozsian Mimo i| zaka|enie Macrorhabdus ornithogaster czsto prowadzi zakrzepic w mózgu i rdzeniu krgowym. Zarodniki grzybów mog do [mierci, to grzyby te stwierdza si tak|e w kale klinicznie zdro- tak|e wnika przez skorup jaj do rozwijajcych si w nich embrio- wych ptaków (14). nów (1). Patomechanizm oddziaBywania Aspergillus spp. na organizm wyra|a si gBównie przez rozwój i wnikanie grzyba do tkanek oraz Kryptokokoza produkcj mikotoksyn (7). Objawy kliniczne choroby to gBównie osBabienie, duszno[, zaburze- Zaka|enia Cryptococcus neoformans var. neoformans rzadko nia neurologiczne, czasem biegunka i zwracanie z wola (regurgitacje). opisywano u papug, goBbi i ptaków grzebicych. Transmisja i pa- W badaniu sekcyjnym stwierdza si przekrwienie górnych dróg togeneza kryptokokozy u ptaków nie jest wyja[niona, cho grzyby oddechowych i pBuc; na workach powietrznych i w pBucach widoczne te izolowano stosunkowo czsto z kaBu goBbi. U ptaków kryptoko- s pojedyncze lub liczne, pBaskie ró|nej wielko[ci okrgBe ogniska koz opisywano jako nekrotyczne, ziarniniakowate zapalenie jelit, lub guzki o barwie |óBtej lub |óBto-zielonej (8). Przy dBu|ej trwajcym wtroby, pBuc i [ledziony z charakterystycznym gstym, jasnym, procesie chorobowym wyksztaBca si wBóknikowe zapalenie worków galaretowatym wysikiem. Chorob rzadko stwierdza si przy|y- powietrznych i otrzewnej z obecno[ci guzków na narzdach wew- ciowo. Opisywane objawy kliniczne u papug to m.in.: biegunka, ntrznych (7). [lepota, parali| i duszno[. C. neoformans var. gatti rozpoznano u kakadu inka (Cacatua leadbeateri) z chronicznym zapaleniem Kandydoza nosa i zatok (1, 5, 15). Candida spp. powszechnie wystpuj w [rodowisku i mog stano- Histoplazmoza wi cz[ prawidBowej mikrofl ory przewodu pokarmowego ptaków. Czynniki sprzyjajce, jak np. dBugotrwaBe podawanie antybiotyków, Histoplazmoza rozpoznawana jest u ptaków bardzo rzadko i jej stres, immunosupresja, nieprawidBowe |ywienie, zBe warunki sanitarne, przebieg przypomina kryptosporydioz. Histoplasma capsulatum po- mog spowodowa, |e te oportunistyczne mikroorganizmy wywo- woduje zakazn, ale niezarazliw chorob ukBadu siateczkowo-[ród- Buj u ptaków dro|d|yce  gBównie przewodu pokarmowego. Naj- bBonkowego. yródBem zaka|enia jest gBównie gleba i odchody ptaków cz[ciej rozpoznawanym gatunkiem odpowiedzialnym za dro|d|yce (16). Na ogóB pierwszym objawem choroby jest zapalenie pBuc, na- przewodu pokarmowego ptaków jest Candida albicans, jakkolwiek stpnie dochodzi do rozsiania choroby i tworzenia si nekrotycznych C. parapsilosis, C. krusei i C. tropicalis równie| mog powodowa ziarniniaków. Histoplazm identyfi kowano jako przyczyn zapalenia zachorowania. ko[ci i szpiku (osteomyelitis) i mineralizacji tkanek mikkich ramienia Dro|d|yce najcz[ciej stwierdza si u mBodych ptaków, zwBaszcza i przedramienia u kakadu moluka (Cacatua moluccensis) (17). papug (1, 5). Kandydoza mo|e powodowa zmiany skórne, najcz[ciej na gra- Dermatofitozy nicy z bBon [luzow, na bBonie [luzowej jamy dziobowo-gardBowej, wola i przeByku, a tak|e dalszych odcinków przewodu pokarmowego. Jak wspomniano, dermatofitozy u ptaków wystpuj bardzo rzad- Typowe objawy kliniczne to opóznione opró|nianie wola, regurgita- ko, tak|e ze wzgldu na specyficzn budow skóry tych zwierzt. ZBe cje, brak apetytu i sBabe trawienie karmy. KaB jest zwykle wodnisty, warunki utrzymania mog sprzyja tak|e infekcjom skórnym. Tricho- barwy brunatnej (1). W badaniu klinicznym stwierdzi mo|na obec- phyton gallinae to gatunek powodujcy grzybic grzebienia i dzwon- no[ biaBawego nalotu na bBonie [luzowej jamy dziobowej. ków u drobiu grzebicego. Zwykle dochodzi do powstania biaBych W przypadkach przewlekBych mo|e dochodzi do zmian wy- strupów na przydatkach gBowowych zwanych strupniem woszczyno- twórczych w obrbie bBony [luzowej przewodu pokarmowego okre- wym. Stwierdzano tak|e przypadki zmian na opierzonych cz[ciach [lanych jako tzw. kurdybanek (turkish towel). Opisywano równie| skóry. Chorob opisywano równie| u ptaków ozdobnych (1, 5, 7). przypadki martwicy dzioba i jzyka powodowanej przez te grzyby. Uogólniona kandydoza wystpuje bardzo rzadko, mo|e wów- Mukormikoza czas powodowa objawy ze strony ukBady nerwowego. Dro|d|aki stwierdzano te| we krwi, szpiku kostnym i narzdach mi|szowych Rodzaj Mucorales obejmuje szereg saprofi tycznych grzybów, chorych ptaków. które mog powodowa tak|e infekcje u ptaków. Grzyby te mog 173 Aleksandra LedwoD, Piotr Szeleszczuk Avian mycoses Mikologia Lekarska 2008, 15 (3) Ryc. 1. Zmiany w pBucach u goBbia ozdobnego (Columba livia var. domestica) Ryc. 2. {óBtawe serowate masy w workach powietrznych przy przewlekBej as- spowodowane przez Aspergillus fumigatus. GoBbie z tego stada dBugotrwale pergilozie u kanarka (Serinus canaria) leczono antybiotykami  na wBasn rk Fig. 2. Yellowish, caseous masses in canary (Serinus canaria) airsacs with Fig. 1. Pulmonary aspergillosis (Aspergillus fumigatus) in ornamental pigeon chronic aspergillosis (Columba livia var. domestica). Pigeons from that fl ock were subjected to pro- longed therapy with antibiotics, without veterinary consultation Ryc. 3. Obfi ty biaBy nalot na bBonie [luzowej wola u mBodego goBbia w prze- Ryc. 4. Macrorhabdus ornithogaster w preparacie bezpo[rednim z kaBu papu|ki biegu kandydozy (ptak pochodziB z tego samego stada co goBb przedstawiony falistej (Melopsittacus undulatus) na ryc. 1) Fig. 4. Macrorhabdus ornithogaster in wet slide from budgerigar (Melopsittacus Fig. 3. White plaque on crop mucosa in young pigeon with candidiasis (this bird undulatus) droppings became from the same flock as the pigeon from fig. 1) powodowa m.in. zapalenie opon mózgowych i mózgu (meningoen- Do grzybiczych zoonoz zalicza si kryptokokoz. Zaka|enie czBo- cephalitis) oraz zapalenie worków powietrznych i pBuc. wieka mo|e nastpi podczas kontaktu z wysikiem i kaBem chorych Przy|yciowa diagnostyka choroby jest trudna z uwagi na bardzo ptaków. Zaka|enie C. neoformans var. neofarmans rozpoznawane sBaby lub brak wzrostu grzyba z pobranych próbek klinicznych. Jak jest u chorych z osBabion odporno[ci, podczas gdy osoby immuno- dotd, nie opracowano skutecznej metody terapii tej choroby u pta- kompetentne mog zaka|a si grzybem Cryptococcus neoformans ków (1, 5). var. gatti (1). Opisywano równie| przypadki zaka|eD Histoplasma capsulatum u osób nara|onych na bezpo[redni kontakt z odchodami Grzybice ptaków jako zoonozy dzikich ptaków (18). Grzyby te stwierdzano równie| w odchodach kur utrzymywanych na fermach (16). Nie mo|na wykluczy znaczenia ptaków, zarówno domowych, jak Infekcje Trichophyton gallinae mog si tak|e przenosi z ptaków i dzikich, jako potencjalnych zródeB zaka|enia dla czBowieka pato- na ludzi, szczególnie na osoby z osBabionym ukBadem odporno[cio- gennymi dla niego gatunkami grzybów. wym (19, 20). W opinii autorów jednak prawdopodobieDstwo to jest mniejsze w po- Bardzo rzadkie zachorowania na grzybice u ptaków dzikich [wiad- 174 równaniu z mo|liwo[ci zaka|enia si grzybami bytujcymi w glebie. cz o tym, |e za ich wystpowanie s odpowiedzialne zBe warunki Aleksandra LedwoD, Piotr Szeleszczuk Grzybice u ptaków 9. Martins N.R.S., Horta A.C., Siqueira A.M., Lopes S.Q., Resende J.S., Jorge M.A., Assis R.A., utrzymania i |ywienia zapewniane przez czBowieka. Nie bez zna- Martins N.E, Fernandes A.A., Barrios P.R., Costa T.J.R., Guimarães L.M.C.: Macrorhabdus czenia s tak|e nie zawsze uzasadnione kuracje antybiotykowe, ornithogaster in ostrich, rhea, canary, zebra fi nch, free range chicken, turkey, guinea- szczególnie czsto przeprowadzane na wBasn rk przez hodow- -fowl, columbina pigeon, toucan, chuckar partridge and experimental infection in ców drobiu i goBbi. chicken, japanese quail and mice. Arq. Bras. Med. Vet. Zootec., 2006, 58, 291-298. Diagnostyka chorób grzybiczych u ptaków jest oparta na standar- 10. Phalen D.N.: Implications of Macrorhabdus in clinical disorders. [w:] Clinical avian dowych metodach stosowanych w medycynie. medicine. red. G. Harrison, L. Lightfoot. Spix Publishing, Inc., 2006, 705-709. Leczenie chorób grzybiczych przeprowadza si zwykle u poje- 11. Marlier D., Leroy C., Sturbois M., Delleur V., Poulipoulis A., Vindevogel H.: Increasing dynczych ptaków ogólnie dostpnymi w medycynie [rodkami prze- incidence of megabacteriosis in canaries (Serinus canarius domesticus). Vet. J., 2006, ciwgrzybiczymi (21). W przypadku grzybic ukBadu oddechowego 172, 549-552. 12. Tomaszewski E.K., Logan K.S., Snowden K.F., Kurtzman C.P., Phalen D.N.: Phylogenetic zaleca si terapi wziewn, a w przypadkach zaawansowanych analysis identifies the  megabacterium of birds as a novel anamorphic ascomycetous tak|e interwencj chirurgiczn  usuwanie mas grzybiczych z dróg yeast, Macrorhabdus ornithogaster gen. nov., sp. Int. J. Syst. Evol. Microbiol., 2003, 53, oddechowych i worków powietrznych. Szczególnie w przypadkach 1201-1205. zaawansowanych skuteczno[ leczenia grzybic, a szczególnie 13. Gerlach H.: Megabacteriosis. Semin. Avian. Exot. Pet., 2001, 10, 12-19. aspergilozy i mukormikozy, jest niewielka (8). 14. Baker J.R.: Megabacteria in diseased and healthy budgerigars. Vet. Rec., 1997, 140, 627. Pi[miennictwo 15. Velasco C.: Candidiasis and cryptococcosis in birds. Semin. Avian. Exot. Pet., 2000, 9, 75-81. 1. Dahlhausen R.: Implications of mycoses in clinical disorders. [w:] Clinical avian medi- 16. Bartlett P.C., Weeks R.J., Ajello L.: Decontamination of a Histoplasma capsulatum- cine. red. G. Harrison, L. Lightfoot. Spix Publishing, Inc., 2006, 691-704. infested bird roost in Illinois. Arch. Environ. Health, 1982, 37, 221-223. 2. Silvanose C.D., Bailey T.A., DiSomma A.: Susceptibility of fungi isolated from the re- 17. Vaughn S.: What is your diagnosis? J. Avian Med. Surg., 1996, 10, 33-35. spiratory tract of falcons to amphotericin B, itraconazole and voriconazole. Vet. Rec., 18. Stobierski M.G., Hospedales C.J., Hall W.N., Robinson-Dunn B., Hoch D., Sheill D.A.: 2006, 159, 282-284. Outbreak of histoplasmosis among employees in a paper factory-Michigan, 1993. 3. Nardoni S., Ceccherelli R., Rossi G., Mancianti F.: Aspergillosis in Larus cachinnans J. Clin. Microbiol., 1996, 34, 1220-1223. micaellis: survey of eight cases. Mycopathologia, 2006, 161, 317-321. 19. Poblete-Gutiérrez P., Abuzahra F., Becker F., Krause H., Merk H.F., Frank J.: Onychomy- 4. Samour J.H.: Veterinary considerations during the hunting trip. [w:] Raptor biomedici- cosis in a diabetic patient due to Trichophyton gallinae. Mycoses, 2006, 49, 254-257. ne III. red. J.T. Lumeij, J.D. Remple, P.T. Redig. Zoological Education Network, Inc. Lake 20. Palacio del A., Pereiro-Miguens M., Gimeno C., Cuétara M.S., Rubio R., Costa R., Rome- Worth, Fla., 2000. ro G.: Widespread dermatophytosis due to Microsporum (Trichophyton) gallinae in a pa- 5. Bauck L.: Mycoses. [w:] Avian medicine principles and application. red. B.W. Ritchie, tient with AIDS  a case report from Spain. Clin. Exp. Dermatol., 1992, 17, 449-453. G.J. Harrison, L.R. Harrison. Wingers Publishing, Inc., Lake Worth, Florida, 1994, 21. LedwoD A., Szeleszczuk P.: Aspergiloza papug  klinika, diagnostyka, terapia. MateriaBy 997-1005. IX Sympozjum Drobiarskiego:  Rozwój produkcji drobiarskiej oraz zadania sBu|by we- 6. Redig P.: Fungal diseases. [w:] Avian medicine. red. J. Samour, Elsvier Science, 2003, terynaryjnej w aspekcie integracji z Uni Europejsk . Polanica-Zdrój, 07-09.09.2001, 275-291. 121-125. 7. Mazurkiewicz M.: Choroby grzybicze i mykotoksykozy. [w:] Choroby drobiu. red. M. Mazurkiewicz. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we WrocBawiu, 2005, 297-313. 8. Szeleszczuk P., LedwoD A.: Aspergiloza u papug. {ycie Wet., 2002, 77, 346-351. Praca wpBynBa do Redakcji: 2008.02.28. Zaakceptowano do druku: 2008.08.25. 175

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Kolonizacja grzybicza przewodu pokarmowego w badaniach klinicznych i doswiadczalnych
Bluebird House Plans domek dla ptakow
Budki lęgowe dla Ptaków
instrukcja monitoringu ostoi ptakow
dzioby ptaków
grzybice
CHOROBY PASOŻYTNICZE PTAKÓW(1)
Grzybica przełyku – choroba wskaźnikowa
gatunki ptakow o znaczeniu wspolnotowym
7 grzybica

więcej podobnych podstron