Grzybice.
ą podział zakażeń:
ze względu na głębokość penetracji:
ą powierzchniowe;
ą głębokie;
ze względu na rodzaj grzyba:
ą właściwe  atakują naskórek, włosy i paznokcie  wywoływane przez dermatofity;
ą drożdżyce  wywoływane przez drożdże;
ą pleśnice  wywoływane przez grzyby pleśniowe;
ą czynniki wpływające na rozwój grzybicy:
miejscowe:
ą wilgotność skóry;
ą skład lipidów;
ą maceracja naskórka;
ą otarcia;
ogólne:
ą leki;
ą niedobory odporności;
ą najczęstsze zakażenia:
u dzieci:
ą grzybice skóry owłosionej głowy;
ą grzybice skóry gładkiej;
ą drożdżyce skóry i błon śluzowych;
u dorosłych  grzybica stóp (30%, górnicy  nawet 70%);
ą odczyn zapalny przy zakażeniach zoofilnych jest silniejszy!
ą grzybice właściwe:
wywołują je dermatofity:
ą Trochhyton;
ą Microsporum;
ą Epidermophyton;
grzybica skóry owłosionej głowy:
ą grzybica drobnozarodnikowa:
" okolica skroniowa i potyliczna;
" ogniska:
pojedyncze, rozległe;
dobrze odgraniczone;
drobnopłatowy, złuszczający naskórek;
w jego obrębie  równo ułamane włosy (długości od kilku mm do 3 cm);
" włosy otoczone biało  szarą pochewką;
" czas trwania  do kilku lat;
" możliwe samowyleczenie w okresie pokwitania;
" badanie lampą Wooda  zielonkawa fluorescencja;
" nasilenie stanu zależy od rodzaju grzyba (guzy zapalne  zakażenia odzwierzęce);
" wywołana przez Microsporum;
" zarodniki znajdują się na zewnątrz (ectotrix) i wewnątrz (endotrix) włosa;
" najczęstsza u dzieci;
" największa zakaz
ność;
ą grzybica strzygąca:
" grzyby:
Trochophyton tonsurans;
Trochophyton mentagrophytes;
Trochophyton violaceum;
" wewnątrzwłosowy układ zarodników  endotrix;
" ogniska:
liczne, niewielkie;
występuje złuszczanie naskórka;
niewielki odczyn rumieniowy;
" włosy nierówno ułamane, szarawe  efekt przytrzyżenia włosów;
" liczne, czarne pnkciki  pieńki włosów tkwiące w skórze;
" badanie lampą Wooda  brak fluorescencji;
ą grzybica woszczynowa:
" występuje bardzo rzadko;
" może występować u dorosłych;
" tarczki woszczynowe:
zagłębione, żółte strupy średnicy kilku mm do 1  2 cm;
ściśle przylegają do powierzchni skóry;
ustępują z pozostawieniem blizn i ognisk wyłysienia;
mają charakterystyczny  mysi zapach;
włosy  matowe, szorstkie, suche;
" badanie lampą Wooda  matowozielona fluorescencja;
ą grzybica z odczynem zapalnym:
" wywoływana przez grzyby zoofilne;
" u dzieci  zmiany w obrębie owłosionej skóry głowy;
" u mężczyzn  dodatkowo także w obrębie mieszków włosowych brody;
" ostro zapalne guzy o nierównej powierzchni;
" w miejscach mieszków włosowych  treść ropna;
" włosy łatwe do usunięcia z ogniska zapalnego;
" czasem występuje samowyleczenie  wypadanie zakażonych włosów;
" ustępuje bez pozostawienia blizn i ognisk wyłysienia;
grzybice skóry gładkiej:
ą wywołują je:
" Microsporum canis;
" Trochophyton rubrum;
" Trichophyton tonsurans;
ą ogniska:
" pojedyncze/ liczne;
" okrągłe/ owalne;
" rumieniowo  złuszczające;
"  aktywny brzeg  nasilony stan zapalny na obwodzie, dodatkowo na obwodzie czarne grudki i
pęcherzyki;
" w centrum  mniejsze nasilenie zmian;
" powiększają się obwodowo;
ą świąd o różnym stopniu nasilenia;
ą najczęściej występują w obrębie skóry gładkiej odkrytej  twarz, szyja, ręce;
ą nagły początek;
ą przebieg ostry/ podostry;
ą grzyby zaoofilne  brak przejaśnienia w centrum;
ą przewlekła grzybica skóry gładkiej  tylko u dorosłych, najczęściej u kobiet:
" ogniska:
rumieniowo  złuszczające;
sino  czerwone;
niezbyt dobrze odgraniczone;
złuszczanie otrębiaste;
tendencja do obwodowego szerzenia się zmian;
" występowanie  głównie na pośladkach i kończynach dolnych;
" często współistnieje grzybica paznokci;
" przebieg wieloletni;
" zmiany ustępują bez pozostawienia blizn;
ą grzybica pachwin:
" występuje przede wszystkim u osób dorosłych (u dzieci  bardzo rzadko), głównie u mężczyzn;
" ogniska:
nieco wyniosłe plamy o wielokolistym kształcie;
obwodowe szerzenie się zmian;
na obwodzie  grudki i pęcherzyki;
" przebieg nawrotowy;
grzybica stóp:
ą najczęściej występuje u dorosłych;
ą zakażenia pośrednie  buty, ręczniki, łaz
nie, baseny;
ą odmiany:
" międzypalcowa:
ogniska o charakterze wyprzeniowym ze znaczną maceracją naskórka;
najczęściej występuje w przestrzeniach międzypalcowych (III i IV);
" potnicowa  liczne pęcherzyki, mogą się zlewać w ogniskach wysiękowe;
" złuszczająca:
ogniska hiperkeratotyczne z licznymi popękaniami;
często towarzyszy grzybica paznokci;
przebieg przewlekły, wieloletni;
potnica  pęcherzyki na dłoniach jako reakcja na odczyn alergiczny;
grzybica paznokci:
ą usposabia ucisk mechaniczny;
ą czynniki wywołujące:
" dermatofity;
" drożdżaki;
ą częściej występuje u osób z:
" zaburzeniami odporności;
" zespołem Cushinga;
" niedoczynnością tarczycy;
" nowotworami;
" leczonych cytostatykami;
ą zmiany postępują od wolnego brzegu płytki lub wałów bocznych;
ą płytki paznokciowe są:
" przebarwione  żółto  brunatne lub zielonkawe;
" łamliwe;
" pogrubiałe;
" rozwarstwiają się;
" pobruzdowane na powierzchni;
ą przebieg wieloletni;
ą duża skłonność do nawrotów;
ą paluchy stóp mogą być zaatoakowane również przez grzyby pleśniowe (Scopularixic brevicans)  pleśnica:
" głównie u osób strszych;
" płytki są zgrubiałe, zniekształcone, żółto  zielonkawe;
" występuje hiperkeratoza podpaznokciowa;
ą zakażenia drożdżakowe (candidosis):
drożdżaki  flora saprofityczna skóry i błon śluzowych;
zakażenia oportunistyczne;
drożdżyca jamy ustnej:
ą postać rzekomobłoniasta:
" zajęta jest błona śluzowa jeżyka, policzków, dziąseł, podniebienia;
" występują powierzchniowe, białawe, zlewające się, serowate naloty   pleśniawki (przypominają ścięte
mleko), powodują ból i pieczenie;
ą postać zanikowa:
" powierzchnia błon śluzowych jest żywoczerwona, wygładzona, lśniąca, gładka;
" czasem powstają nadżerki;
" duża bolesność;
drożdżyca kątów ust ( zajady ):
ą w kącikach ust występują ogniska zapalne pokryte białymi nalotami;
ą bolesne pęknięcia i nadżerki;
ą przechodzenie zmian na otaczającą skórę;
ą czynniki usposabiające:
" drażnienie przez protezy;
" niedobór witamin z grupy B (zwłaszcza B2);
" cukrzyca;
ą zwykle występuje obustronnie;
drożdżyca błon śluzowych narządów płciowych:
ą kobiety:
" obrzęk i zaczerwienienie sromu;
" białawe, serowate naloty i upławy;
" intensywny świąd;
" przechodzenie zmian na otaczającą skórę;
ą mężczyz
ni:
" stan zapalny żołędzi i napletka;
" zaczerwienienie, grudki, pęcherzyki i nadżerki;
" wydzielina podnapletkowa;
" świąd i pieczenie;
zakażenia drożdżakowe fałdów skórnych (wyprzenie drożdżakowe  intertrigo candidamycetica):
ą żywoczerwone, sprzęgające ogniska z maceracją naskórka;
ą wykwity satelitarne (grudki i pęcherzyki) w otoczeniu ognisk;
ą u dzieci  pieluszkowate zapalenie skóry;
ą u osób dorosłych występuje w:
" fałdach podsutkowych;
" pachwinach;
" szparach międzypośladkowych;
" przestrzeniach międzypalcowych (głównie III)  jako wyprzenie międzypalcowe;
drożdżyca paznokci i wałów paznokciowych:
ą zwykle występuje na paznokciach rąk;
ą przebieg przewlekły;
ą występuje bolesność;
ą stan zapalny i obrzęk wału paznokciowego;
ą skąpa wydzielina ropna pod wałem paznokciowym;
ą zniekształcenie płytki paznokciowej, która staje się przebarwiona, przerosła, rozwarstwiona, nie posiada
połysku, za to jest łamliwa i pobruzdowana;
ą może wystąpić oddzielenie paznokcia od łożyska  onecholiza;
przewlekła drożdżyca skóry i błon śluzowych:
ą czynniki sprzyjające:
" wrodzone zaburzenia odporności komórkowej i humoralnej;
" nabyty brak odporności;
" choroby układu dokrewnego;
" czynniki genetyczne;
ą objawy:
" zmiany w obrębie skóry, błon śluzowych, paznokci;
" rozsiane ogniska rumieniowo  złuszczające;
" ogniska hiperkeratozy;
" guzowate ogniska ziarniniakowe z obecnością strupów i łusek (ziarniniak drożdżakowy  candida
granuloma);
ą łupież pstry:
czynnik etiologiczny  Malassezia furfur;
powierzchowne zakażenie naskórka;
rzadko występuje u dzieci;
objawy  plamy:
ą są liczne i mają nieregularne zarysy;
ą są różowe lub żółtobrunte, lekko złuszczające;
ą w lampie Wooda  żółtawa/ ceglasta fluorescencja;
ą pod wpływem promieniowania świetlnego w miejscu grzybicy występują odbarwienia;
umiejscowienie:
ą klatka piersiowa;
ą tułów;
ą szyja;
ą owłosiona skóra głowy;
okres trwania  wieloletni;
brak objawów podmiotowych;
zakaz
ność dla najbliższego otoczenia  nieznaczna;
leczenie:
ą Fenazolin  400 mg jeden raz;
ą Itrakonazol  200 mg / 7 dni;
ą Trakonazol  200 mg / 7 dni;
ą Ketokonazol  200 mg dwa razy w tygodniu;
ą diagnostyka:
na podstawie objawów klinicznych:
ą badanie przedmiotowe;
ą badanie podmiotowe:
badanie mykologiczne:
ą bezpośrednie;
ą posiew z hodowlą (<--- w przypadku drożdżaków stosujemy tylko posiew);
badanie lampą Wooda;
ą leczenie:
leki azolowe:
ą preparaty miejscowe:
" Klotrimazol;
" Ketokonazol, np. Nizoral;
" Ekonazol, np. Pewaryl;
ą doustne:
" Ketokonazol:
działa grzybobójczo na dermatofity i drożdżaki;
działania niepożądane:
hepatotoksyczność;
działanie antyanterogenowe;
wymioty, biegunki;
bóle głowy;
osutki polekowe;
" Itragonazol:
działa grzybobójczo;
może być stosowany w terapii pulsowej;
np. Orungal;
" Fenazolin  szczególnie skuteczny w przypadku drożdżyc;
leki alkiloaminowe  Terbinafina:
ą Lamisil;
ą Terbisil  działanie:
" grzybobójcze w stosunku do dermatofitów;
" grzybostatyczne w stosunku do drożdży i grzybów pleśniowych;
leki polienowe:
ą Nystatyna  stosowana w zakażeniach drożdżakowych;
ą Amfoterycyna B  stosowana w grzybicach układowych;
inne  gryzeofulwina.