plik


ÿþEgzamin  pisemny => opisówka lub test + opisówka WykBady + traktaty (gBównie lizbooski o UE i funkcjonowanie) Na dwiczeniach przerabiane jest prawo gospodarcze i konkurencji (4 lub 5 zwalnia z tych pytao na egzaminie  1/3) Jak bdziemy grzeczni to bdzie opisówka. PodaB pytania: obywatelstwo europejskie, swobodny przepByw kapitaBu, funkcje parlamentu, pytania z parlamentu: status prawny posBa, organizacja wewntrzna PE, funkcje, podobnie do Komisji i Rady *taki model: organy wewntrzne, struktura, funkcje] Na wykBadzie 3 stycznia doktorantka rzuciBa takie pytania Kwestia aktów prawnych  nowy system prawny Co to s akty prawodawcze, nieprawodawcze Dyrektywy rozporzdzenia, zasady prawne Od stycznia ma byd nowa ksi|ka. Zwrócid uwag na RozdziaB X (Swobodny przepByw towarów, usBug, osób, kapitaBu, prawo gospodarcze), przy prawie instytucjonalnym (geneza raczej nie), Status prawny UE tak (rozdziaB II), zasady te co na wykBadzie, system instytucjonalny z wykBadu (RE, PE, Rada, KE, TS UE)  pod ktem organy wewntrzne, funkcje, postpowanie prejudycjalne; zródBa prawa (288TfUE) UE  rozporzdzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia, opinie Na wykBadzie z 10 stycznia podaB rozdziaBy (2,3,4,5,6,13) i przykBadowe pytania: Status prawny UE Unia euro a paostwa czBonkowskie Organizacja wewntrzna organów Funkcje organów Podstawowe zasady skutku bezpo[redniego, pierwszeostwa, równowagi instytucjonalnej Skrypt zawiera wykBad z 2010/2011 do wykBadu z 10 stycznia, reszt trzeba sobie doczytad. Jak znajdziecie bBdy to gratuluj, ale nie musicie mi pisad maili. Nagród nie przewiduj z tej okazji. Ka|dy bierze mój skrypt na wBasn odpowiedzialno[d. Prawo gospodarcze ujBem na samym koocu, ale jest ono z notatek z 2006, wic nie mam marchewkowego pojcia czy jest ono aktualne. bartez 1.Historia integracji UE Po II Wojnie Zwiatowej niezbdne staBo si stworzenie struktur umo|liwiajcych odbudow i pokojowe wspóBistnienie narodów. Paostwa Europy zachodniej cechowaBy si: 1) Podobny stopieo rozwoju i zniszczeo 2) Podobne zasady ustrojowe 3) WykorzystywaBy na podstawie planu Marshalla pomoc w podobnym zakresie Interes USA -> integracja gospodarcza dawaBa gwarancje stabilizacji i pokoju; interes ekonomiczny -> szybki rozwój gospodarczy gwarantuje szybk spBat [rodków finansowych Zauwa|ono, |e dla rozwoju militaryzacji istotne znaczenie ma rozwój przemysBu górniczego i stalowego. Ju| w 1944 roku Jean Monet, francuski minister spraw zagranicznych stworzyB projekt nacjonalizacji produkcji wgla i stali w Niemczech i Francji. W 1946r. z pierwsz ide wyszedB W. Churchil w Zurichu. W 1949r. pojawiBo si NATO. PowoBanie Rady Europy miaBo sprawid, |e bdzie ona staBa na stra|y demokracji i ochrony praw czBowieka. 9 czerwca 1950 równie| francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman przedstawiB plan utworzenia Europejskiej Wspólnoty Wgla i Stali (EWWiS). Jej celem miaBo byd poddanie caBo[ci przemysBu wgla i stali (gBównie na terenie Niemiec i Francji) wspólnej kontroli organizacji midzynarodowej, otwartej dla innych paostw. 18 kwietnia 1951 w Pary|u podpisano traktat o utworzeniu EWWiS. 25 marca 1957 paostwa czBonkowskie EWWiS podpisaBy traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG). W tym samym czasie utworzono podpisano równie| traktat o utworzeniu Euratomu. 7 lutego 1992 w Maastricht paostwa wspólnot europejskich podpisaBy traktat o utworzeniu Unii Europejskiej (UE), który wszedB w |ycie 1 listopada 1993. UjmowaB on UE jako konstrukcj zbudowan z trzech filarów: Wspólnota Europejska i Europejska Wspólnota energii Atomowej Wspólna Polityka zagraniczna i Bezpieczeostwa WspóBpraca Policyjna i Sdowa w Sprawach Karnych Ostatnim etapem byB traktat lizbooski z 13.12.2007r., w |ycie wszedB 1.12.2009 WBochy s depozytariuszami traktatów. Dokumenty trafiBy tam w listopadzie, a zasad jest, |e w |ycie wchodz od 1 kolejnego miesica, std u nas grudzieo. I traktat paryski - EWWiS 18 kwietnia 1951 w Pary|u podpisano traktat o utworzeniu EWWiS przez sze[d paostw: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i WBochy. WszedB w |ycie 23.07.1952r. PowoBana byBa na 50 lat (terminowy) i nie zostaBa przedBu|ona. WygasB w lipcu 2002 Cele EWWiS: Doprowadzenie do integracji sektorowej w dziedzinie wgla Doprowadzenie do usamodzielnienia militarnego i gospodarczego Niemiec, Poddanie potencjaBu Niemiec pod kontrol ponadnarodow. 4 zasady (zakazy): Zakaz nakBadania ceB eksportowych i importowych jak równie| opBat podobnych do ceB midzy paostwami czBonkowskimi na wgiel i stal Zakaz stosowania [rodków i praktyk dyskryminujcych Zakaz przyznawania subwencji czy te| innych form pomocy paostwowej Zakaz podziaBu eksploatacji rynków wydobywczych Budowa wewntrzna EWWiS: Wysoka WBadza (prawo tworzenia i wykonywania prawa wspólnotowego, w skBad jej wchodz niezale|ni funkcjonariusze midzynarodowi) Specjalna Rada Ministrów (przedstawiciele paostw czBonkowskich; harmonizacja dziaBao Wielkiej WBadzy i rzdów krajowych) Wspólne Zgromadzenie (kontrola Wysokiej WBadzy; przedstawiciele parlamentów paostw czBonkowskich) TrybunaB Sprawiedliwo[ci (zapewnia przestrzegania prawa wspólnotowego przez instytucje EWWiS i paostwa czBonkowskie PojawiBy si tak|e inne idee integracji: - idea stworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej (wspólna armia, pomysB upadB) - Europejska Wspólnota Polityczna (wspólna dyplomacja, dopiero przy UE si to udaBo) Rezolucja z Messyny - 1-2 czerwca 1955 w Messynie odbyBa si konferencja ministrów spraw zagranicznych paostw czBonkowskich EWWiS, gdzie zapadBa decyzja o poszerzeniu integracji o nowe dziedziny oraz o utworzeniu nowych wspólnot. W tym celu utworzono Komitet Midzynarodowy pod przewodnictwem holenderskiego ministra spraw zagranicznych Roberta Spaaka . PrzedstawiB on w 1956 raport zwany dzisiaj Raportem Spaaka . ZakBadaB on poBczenie rynków gospodarczych przez ustanowienie unii celnej, zniesienie ograniczeo ilo[ciowych, swobod [wiadczenia usBug i wspóln polityk roln. 25 marca 1957 paostwa czBonkowskie EWWiS podpisaBy 2 traktaty w Rzymie: I) O utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG). II) O utworzeniu EURATOM I Traktat Rzymski  EWG Traktat zostaB zawarty na czas nieokre[lony. ChodziBo gBównie o przeniesienie cz[ci suwerennych kompetencji na rzecz wspólnoty. Wspólnota uzyskaBa podmiotowo[d prawn. Cele: Stworzenie i zapewnienie harmonijnego rozwoju gospodarczego paostw czBonkowskich, Doprowadzenie do podniesienia poziomu |ycia ludno[ci Rozwój przez znoszenie ograniczeo, by stworzyd uni celn i zapewnid swobody 4 etapy integracji: 1) Tzw. Strefa wolnego handlu  zniesiono cBa i inne ograniczenia pozataryfowe w stosunkach midzy paostwami 2) Unia celna  zlikwidowanie ceB i ograniczeo w handlu, wprowadzenie wspólnej taryfy celnej w stosunkach z innymi paostwami 3) Wspólny rynek  swoboda przepBywu towarów, osób, usBug i kapitaBu 4) Unia gospodarcza i pieni|na  unia celna i swoboda wspólnego rynku, a tak|e centralizacja polityki pieni|nej czego przejawem miaBo byd Euro. Wspólne polityki: 1) Handlowa  paostwa czBonkowskie nie mog zawierad umów naruszajcych rynek wewntrzny 2) Rolna  swobodny i regularny przepByw towarów rolnych, popieranie unijne 3) Transportowa Utworzono tak|e Europejski Fundusz SpoBeczny Instytucje EWG: Rada Ministrów (organ stanowicy prawo) Komisja (organ wykonawczy i zarzdzajcy ) Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne (organ kontrolny) Europejski TrybunaB Sprawiedliwo[ci (organ sdowy) W tym samym czasie utworzono podpisano równie| traktat o utworzeniu Euratomu, zawieraB on: - wolne ksztaBtowanie cen na materiaBy atomowe - kontrola i bezpieczeostwo obrotu materiaBami rozszczepialnymi - rozwój dziaBalno[ci gospodarczej - wspólny rynek dla materiaBów i urzdzeo wyspecjalizowanych - swobodne zatrudnienie specjalistów na terytorium Euratomu - swobodny przepByw kapitaBu w dziedzinie inwestycji jdrowych Instytucje Euratomu: Rada Komisja Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne Europejski TrybunaB Sprawiedliwo[ci Podpisano równie| Konwencje o niektórych instytucjach wspólnotowych: utworzony wspólny TrybunaB Sprawiedliwo[ci (ETS) i Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne ujednolicono niektóre sprawy bud|etowe 8 kwietnia podpisano Traktat o fuzji ustanowiB on jednolit dla wspólnot Komisj i Rad , scalono administracj wspólnot i ujednolicono bud|et wspólnot. W poBowie 1968 utworzono w ramach wspólnot uni celn. Stopniowo zredukowano cBa wewntrzne Wspólnot, zniesiono ograniczenia ilo[ciowe na towary przemysBowe oraz rolne. 1 stycznia 1973 do wspólnot przystpuje Dania, Irlandia i Wielka Brytania 20 wrze[nia 1976 Rada Ministrów wydaje akt o wprowadzeniu powszechnych i bezpo[rednich wyborach do Parlamentu Europejskiego, które si odbywaj 1979. 1981 przystpienie Grecji 14 czerwca 1985 paostwa czBonkowskie wspólnot podpisuj Traktat tzw. Traktat z Schengen majcy na celu zredukowad bariery na drodze do stworzenia unii gospodarczej. Traktat wszedB w |ycie 19 czerwca 1990. Do jego gBównych postanowieo warto zaliczyd: - ograniczenie kontroli granicznej i celnej na granicach wewntrznych wspólnot do kontroli wizualnej - wprowadzenie wspólnych posterunków granicznych - utworzenie Systemu Informacyjnego z Schengen bdcy systemem wspóBpracy pomidzy wBadzami policyjnymi paostw czBonkowskich 1986 przystpienie Hiszpanii i Portugalii do wspólnot W latach 80. Podjto pierwsze próby reform. 17 lutego 1986 podpisanie Jednolitego Aktu Europejskiego w Luksemburgu przez paostwa czBonkowskie wspólnot. WszedB on w |ycie 1 lipca 1987.OtworzyB on nowy etap integracji. ZakBadaB on utworzenie w Europie rynku wewntrznego do 1992 roku (tzw. Program  Europa 1992 ) oraz pobudzanie mechanizmów konkurencji. W wyniku przyjcia JAE doszBo do: - zwikszenia uprawnieo Parlamentu Europejskiego (wyra|anie zgody na przystpienie i stowarzyszenie nowych paostw) - powikszenie liczby spraw, w których Rada podejmowaBa decyzj kwalifikowan wikszo[ci gBosów(rynek wewntrzny, transport morski i lotniczy, polityka socjalna, harmonizacja spoBeczno- gospodarcza, badania naukowe, rozwój technologiczny, ochrona [rodowiska) - stworzono podstawy prawne do powoBania Sdu I Instancji - koordynacji polityki zagranicznej 7 lutego 1992 w Maastricht paostwa wspólnot europejskich podpisaBy traktat o utworzeniu Unii Europejskiej (UE), który wszedB w |ycie 1 listopada 1993. WprowadziB od do traktatu wprowadzajcego Wspólnot Europejsk takie pojcia jak obywatelstwo europejskie, z którym wizaBo si wiele praw. Odró|niaj 3 pojcia: a) Rada Europy  w strukturach pozaunijnych b) Rada Europejska  gBowy paostw i szefowie paostw czBonkowskich c) Rada Unii Europejskiej  obecna Rada w oparciu o wspólnoty europejskie Obecnie Rada Europejska i Rada (UE; dzi[ Rada) dziaBaj w ramach Unii Europejskiej 2 pazdziernika 1997 roku paostwa UE podpisaBy traktat w Amsterdamie (Traktat Amsterdamski), który wszedB w|ycie 1 czerwca 1999. PowoBywaB Wysokiego Przedstawiciela ds. wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeostwa (peBniB te| funkcj sekretarza UE). Traktat Amsterdamski nie rozwizaB tak naprawd |adnego z problemów UE, dlatego te| na posiedzeniu RE w Nicei w dniach 7-11 grudnia 2001 szefowie paostw i rzdów zaakceptowali projekt KE strategi w sprawie rozszerzenia oraz sprecyzowali ramy czasowe procesu akcesji nowych paostw czBonkowskich. 26 lutego 2001 podpisano Traktat z Nicei, który zmienia traktaty konstytuujce UE, umo|liwiajc funkcjonowanie Unii po rozszerzeniu. WszedB w |ycie 1 lutego 2003 roku. GBównym zaBo|eniem byBa zmiana sposoby gBosowania w Radzie  odej[cie od jednomy[lno[ci W czasie obrad RE w Laeken 14-15 grudnia 2001 powoBano Konwent Europejski w sprawie przyszBo[ci Europy podjB prace 1 marca 2002 pod przewodnictwem Valery ego Giscarda d Estaing. Efektem prac byBo Konwentu byBo przyjcie w dniach 13 czerwca i 10 lipca 2003 roku projektu Traktatu ustanawiajcego Konstytucj dla Europy. W dniu 29 pazdziernika 2004 roku 25 szefów paostw czBonkowskich UE podpisaBo Traktat Konstytucyjny. MiaB stworzyd bardzo siln integracj, odwoBywano si do Boga, religii chrze[cijaoskiej jako korzeni  w inwokacji. Szereg paostw nie chciaB jednak wy|szo[ci traktatów nad konstytucjami paostw czBonkowskich. Po podpisaniu nie mógB wej[d w |ycie. RozpoczBy si prace nad traktatem lizbooskim. ZakBadaB on szereg reform: - UE z organizacji o charakterze ponadnarodowym przeksztaBciBa si w organizacj midzynarodow, uzyskaBa podmiotowo[d - UE staBa si nastpc prawnym WE; od Lizbony nie mówimy WE a UE, nie prawo wspólnotowe, a unijne - w ramach UE funkcjonuj wszystkie instytucje funkcjonujce w WE STATUS PRAWNY UE Jest to organizacja midzynarodowa Traktat rzymski -> Traktat ustanawiajcy Wspólnot Europejsk -> traktat o funkcjonowaniu UE Traktat z Lizbony  13.12.2007, w |ycie 1.12.2009 - referendum w Irlandii skooczyBo si negatywnie  konieczno[d powtórzenia - zreformowaB w sensie instytucjonalnym prawo UE - ta wersja skonsolidowana traktatów opublikowana w Dz. U. UE z 30 marca 2010 - Traktat o UE - Traktat o funkcjonowaniu UE Traktat o UE to traktat z Maastricht, ale znowelizowany Traktat o funkcjonowaniu UE to traktat rzymski, który zmieniB intytulacj -> wykre[lono przymiotnik  wspólnotowy Spójno[d UE jest do[d wtpliwa, bo chod zrezygnowano z trójfilarowej konstrukcji to wspólna polityka bezpieczeostwa pojmowana jest inaczej ni| gospodarcza. Integracj polityczn rozpoczto traktatem z Maastricht, który byB nowelizowany. WedBug artykuBu 1 wersji Amsterdamskiej substrat materialny stanowiBy Wspólnota Europejska i EURATOM. W obecnej skonsolidowanej wersji  Unia zastpiBa Wspólnot Europejsk i jest jej  nastpc prawnym . Czy UE staBa si jednolit organizacj? Art. 47 TUE stanowi, |e Unia ma osobno[d prawn - orzeczenie ETS Cady i Baracad v Rada (ECR 2008) W ramach reformy lizbooskiej zniesiono 3 filarow struktur Unii, ale praktyka antycypowaBa rzeczywisto[d - ius tractatorum czy ius legationis?  antycypowaBo podmiotowo[d prawn Maastricht postrzegane byBo jako etap przej[ciowy do Unii. PrzypominaBo to struktur drzewa ze wspólnotowym pniem, ale pózniej wybrano struktur [wityni z 3 filarami: ·ð Filar I - Wspólnota Europejska (unia gospodarcza) - wspólny rynek, wspólna polityka rolna i strukturalna, unia walutowa i rozwój regionów ·ð Filar II - Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeostwa (unia polityczna) - UE w stosunkach zewntrznych wystpuje jako jeden podmiot ·ð Filar III - WspóBpraca policyjna i sdowa w sprawach karnych (unia policyjno-sdownicza) - wspóBpraca policyjna i sdowa w sprawach karnych, wspólne rozwizywanie problemów imigracji, przestpczo[ci zorganizowanej, terroryzmu i patologii spoBecznej. A kopuB [wityni miaBy byd postanowienia traktatu. Unia to organizacja midzyrzdowa ze wspólnymi politykami takimi jak zagraniczna czy bezpieczeostwa. Docelowo my[li si tak|e o armii europejskiej. Mo|na mied jednak wtpliwo[ci czy chodzi tu o jednolito[d UE. Przyznanie UE osobowo[ci prawnej w art. 47 TUE tego nie stanowi. Chodzi tu o zadania traktatowe, granice tej zdolno[ci pojawiaj si w celach: - prawo zawierania umów (ius tractatum) -> traktaty przewiduj konieczno[d zawarcia umowy itp., akcentuj celowo[d wspóBpracy Art. 6 TUE -> UE dostaBa pozwolenie na przystpienie do Europejskiej Konwencji Praw CzBowieka i Podstawowych Wolno[ci (dziki ProtokoBowi z 2004r.) Art. 35 TfUE -> UE posiada w ka|dym kraju tzw. Krajow osobowo[d prawn  mo|e nabywad ziemi i zbywad itp., wystpowad przed sdem (Komisja) UE wyró|nia si spo[ród innych organizacji midzynarodowych -> ponadpaostwowo[d, supranacjonalno[d  UE jest niezale|na od paostw czBonkowskich, liczy si interes UE, a nie jej poszczególnych czBonków. Traktat o EWG czy EURATOM nie u|ywaj tych pojd, mówi o niezale|no[ci. Ponadnarodowo[d nie oznacza federacji czy konfederacji. Wyró|niamy 3 cechy: a) Autonomia prawna UE a. Van Gend and Loos v. Holenderska Administracja Skarbowa 1962 b. Costa v. Enel 1964 Nie ma konieczno[ci ingerencji ustawodawcy krajowego b) Bezpo[rednia (wewntrzpaostwowa) skuteczno[d w paostwie czBonkowskim a. Zasada prawna UE b. Norma europejska jest zródBem praw i obowizków nie tylko dla paostw, ale te| wobec obywateli, obywatele (os. Fiz.) mog powoBywad si na prawo europejskie c) Prymat wobec prawa krajowego, supremacja a. Corpus Iuris b. Niejako konsekwencja a i b c. Gdy ma miejsce kolizja norm z ró|nych systemów to nie rozstrzygamy konfliktu za pomoc zasad lex posteriori itp., ale prymat ma prawo UE d. ETS powiedziaB to ju| w latach 60.  prymat prawa UE nad konstytucjami krajowymi e. Tylko jedna konstytucja potwierdza prymat prawa UE -> Holandii f. Traktat z Lizbony milczy na temat takiego prymatu (dlatego chyba wszedB w |ycie, bo jego poprzednik  konstytucja UE  mówiB o prymacie i dlatego go odrzucono w referendum we Francji i Holandii g. PowoBano za to Wysokiego Przedstawiciela Unii ds. zagranicznych i polityki W pi[miennictwie Unia przedstawiana jest jako wspólnota prawna, na wzór paostwa prawnego. ETS jak i doktryna + opinio Iris dopatruj si w Unii paostwa prawnego. Charakterystyka oparta na znamionach rzdów prawa np. poszanowanie praw czBowieka, pewne zasady z prawa rzymskiego, midzynarodowego s przestrzegane przez UE. Unia posiada jednolity system (integralno[d UE), a tak|e sdowy system ochrony praw Art.1 TUE  unia przestrzega m.in. rzdów prawa, respektowane jest zachowanie narodowych konstytucji. Kontrola legalno[ci,  konstytucyjno[ci aktów prawnych ma wymiar 2-instancyjny, a w paostwach czBonkowskich (27) TrybunaBy s 1-instancyjne. Kontrola jest prawomocna, orzeczenia s ostateczne i prawomocne od chwili wydania. W UE od orzeczeo dotyczcych zgodno[ci rozporzdzeo czy dyrektyw z traktatami zaBo|ycielskimi, sdowi I instancji (kiedy[ ta nazwa) sBu|y odwoBanie do TrybunaBu Sprawiedliwo[ci. Unia przystpiBa do Konwencji Praw CzBowieka, jest jej stron, ale nie jest czBonkiem organizacji. UE nie jest organizacja koherentn, spójn. Funkcjonuj 2 traktaty o UE: TUE i TfUE. Obowizuj one paralelnie i s stosowane. Celem Unii jest wspieranie pokoju i warto[ci z art.1 -> równo[ci, godno[ci osoby ludzkiej, sprawiedliwo[ci itp. Te cele s realizowane poprzez stworzenie przestrzeni bez granic wewntrznych, gdzie zagwarantowany jest swobodny przepByw towarów itp. {adna strefa aktywno[ci paostwa nie zostaBa wyraznie wyBczona spod kompetencji UE. Istnieje pewien porzdek aksjologiczny, warto[ci wyró|nione w art. 1 TUE s wspólne dla Paostw CzBonkowskich. Traktat ustanawia formaln gwarancj przestrzegania tych warto[ci: a) Art. 7  Na uzasadniony wniosek jednej trzeciej Paostw CzBonkowskich, Parlamentu Europejskiego lub Komisji, Rada, stanowic wikszo[ci czterech pitych swych czBonków po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, mo|e stwierdzid istnienie wyraznego ryzyka powa|nego naruszenia przez Paostwo CzBonkowskie zasad wymienionych w artykule 6 ustp 1 i skierowad do tego Paostwa stosowne zalecenia. Przed dokonaniem takiego stwierdzenia Rada wysBuchuje dane Paostwo CzBonkowskie i stanowic zgodnie z t sam procedur, mo|e wezwad osoby niezale|ne do przedBo|enia w rozsdnym terminie sprawozdania w sprawie sytuacji w tym Paostwie. b) Rada Europejska mo|e stwierdzid powa|ne naruszenie tych warto[ci i kwalifikowan wikszo[ci gBosów mo|e zdecydowad o zawieszeniu niektórych paostw czBonkowskich przez gBosowanie. Ta procedura ostrzegawcza zwana jest lex austria. PODZIAA KOMPETENCJI MIDZY UE A PAOSTWA CZAONKOWSKIE Istnieje zasada powinno[ci realizacji celów opisana w art. 5 TUE. Kompetencje UE i paostw czBonkowskich zostaBy oparte o zasad kompetencji (kiedy[ zasada kompetencji powierzonych lub przyznanych). Oznacza ona, |e wszelkie kompetencji nie przyznane Unii w traktatach pozostaj przy paostwie czBonkowskim. Zasada poszanowania to|samo[ci paostw czBonkowskich mówi, |e Unia szanuje to|samo[d narodow paostwa i uznaje równo[d paostw wobec traktatów itp. Unia podejmuje tylko dziaBania wtedy, gdy ze wzgldu na cele dziaBao, gdy ich osignicie jest Batwiejsze, lepsze na poziomie UE  zasada pomocniczo[ci, subsydiarno[ci. Ta zasada stosowana jest w dziedzinach tzw. Kompetencji dzielonych, które nie nale| do kompetencji UE. UE podejmuje dziaBania, gdy paostwo nie jest w stanie osignd celów samodzielnie oraz gdy ze wzgldu na skutki tych dziaBao mo|liwe jest lepsze ich osignici na poziomie UE. Zasada proporcjonalno[ci mówi, |e zakres i forma dziaBalno[ci UE nie wykraczaj poza to, co jest konieczne dla osignie celów traktatowych. Do traktatu lizbooskiego doBczono szereg protokoBów w tym: ProtokóB o stosowaniu zasad proporcjonalno[ci i subsydiarno[ci. Kompetencje Legislacyjne UE a) WyBczne i. WyBcznie UE mo|e przyjmowad akty prawne, a paostwa mog podejmowad akty prawne tylko z upowa|nieniem UE ii. Okre[lone enumeratywnie w art. 3 TfUE: 1. unia celna; 2. ustanawianie reguB konkurencji niezbdnych do funkcjonowania ryn- ku wewntrznego; 3. polityka pieni|na w odniesieniu do Paostw CzBonkowskich, których walut jest euro; 4. zachowanie morskich zasobów biologicznych w ramach wspólnej po- lityki ryboBówstwa; 5. wspólna polityka handlowa (ius tractatum) b) Dzielone i. UE dzieli kompetencje z paostwami czBonkowskimi. ii. I UE i paostwa mog stanowid prawo, przyjmowad akty w danej dziedzinie iii. Do paostw czBonkowskich tylko w takim zakresie w jakim UE ich nie wykonaBa lub zaprzestaBa wykonywad je w danej dziedzinie (np. [rodowisko naturalne, ochrona konsumenta) c) Koordynujce i. DziaBania majce na celu wspieranie dziaBao paostw czBonkowskich ii. Np. ochrona zdrowia, turystyka, kultura, przemysB, sport, wspóBpraca administracyjna, edukacja ksztaBcenie zawodowe iii. Odpowiedz na pytanie o kompetencje  art. 4 TfUE d) UzupeBniajce (komplementarne) i. Art. 352 TfUE  gdy dziaBania ER mog okazad si niezbdne dla osignicia celów (w jednej z polityk), a traktaty nie przewidziaBy takich kompetencji, wtedy kompetencje ma UE -> Rada upowa|niona, by jednomy[lnie przyjmowad akty prawa niezbdne dla realizacji celów traktatowych za zgod Parlamentu Europejskiego (zgoda ta jest wymagana dla przyjcia aktu przez Rad) Art. 260 TfUE  je[li TS stwierdza, |e paostwo czBonkowskie uchybiBo jednemu ze swoich zobowizao, jest ono zobowizane do podjcia dziaBao, by wykonad wyrok TS Art. 4 ust. 3  paostwa czBonkowskie zobowizane s podejmowad wszelkie [rodki o charakterze szczególnym bdz ogólnym dla wykonywania zobowizao czBonkowskich A z drugiej strony Paostwo czBonkowskie zobowizuje si powstrzymywad od dziaBao zapobiegajcym urzeczywistnienie celów UE. Powy|sza zasada nazywana jest zasad lojalno[ci, solidarno[ci bdz wierno[ci paostwa czBonkowskiego wobec UE. TS nazwaB to zasad wspóBpracy paostwa czBonkowskiego z UE. W jego wyrokach funkcjonuje te| nazwa zasada efektywno[ci. Istnieje zakaz podejmowania [rodków destabilizujcych dziaBalno[d organizacyjn UE, destabilizujcych finanse UE. Adresatami s: paostwa czBonkowskie, PE, Rada Europejska Art. 4 nie mo|na stosowad bezpo[rednio, jest zbyt maBo klarowny, nie stanowi normy samo wykonalnej wg TS. WypowiadaB si on te| w wielu wyrokach o powinno[ciach. ChodziBo gBownie o wykonywanie powinno[ci wynikajcych z przepisów prawa UE gBównie z dyrektyw. WyprowadziB tak|e z tego zasad prymatu prawa UE i zasad odpowiedzialno[ci paostwa za naruszenie prawa UE (kazus Frankovic) WpByw paostwa czBonkowskiego na funkcjonowanie UE jest tak znaczcy, |e cznkowie s okre[lani jako  WBadcy traktatów zaBo|ycielskich (zgodnie z art. 48 mog te traktaty zmieniad). De facto decyduj one gBownie o obsadzie personalnej . Stosowanie prawa midzy UE a paostwami czBon. Wyznacza te| zasada kooperacji, lojalno[ci i art. 3 ust 3 TUE Zasada suwerenno[ci UWAGA! UE nie jest suwerenna!!! Pytanie czy paostwa czBonkowskie dziel si z UE swoj suwerenno[ci? ByB czas, gdy TS lansowaB taki pogld. Ale paostwa czBonkowskie dziel si kompetencjami a nie suwerenno[ci. Od Bodinusa suwerenno[d rozumiana byBa jako samowBadno[d i caBowBadno[d. Nale|y odró|niad suwerenno[d od jej wykonywania. Ju| w latach 80. XX wieku Francuska Rada Konstytucyjna stwierdziBa, |e suwerenno[d nie mo|e byd przeniesiona na wspólnot. Procesy integracji nie powoduj przekazania suwerenno[ci. S granice w przenoszeniu kompetencji np. art. 90 konstytucji RP  RP mo|e przekazad niektóre kompetencje. Granic t stanowi tzw. To|samo[d konstytucji paostwa czBonkowskiego tzn. nie mog zostad zniesione podstawowe zasady konstytucyjne dotyczce podstawowych warto[ci (np. zasada zwierzchnictwa narodu, paostwa prawa, demokracji) Przystpienie do UE ogranicza dziaBania w pewnych zakresach. Ponad 80% legislacji uchwalane jest przez UE Ponad ½ ustaw inicjowana jest przez prawo unijne Wymusza si na parlamentach konieczno[d uchwalania ustaw implementujcych dyrektywy UE Czasami nawet konstytucja musi byd znowelizowana np. art. 55 w zwizku z wprowadzeniem ENA INSTYTUCJE UE Prof. Lubi parlament Ramy instytucjonalne UE UE przechwyciBa instytucje WE, do traktatu z Lizbony mówiBo si o tzw. Zasadzie jednolitych ram instytucjonalnych Wcze[niej wszystko opieraBo si na 3 filarach (wymienione byBy wcze[niej) Filary zlikwidowano, ale nadal pewna jednolito[d pozostaBa, np. wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeostwo podlegaj szczególnym zasadom i procedurom  szczególna rola Rady Europejskiej i Rady oraz wysokiego przedstawiciela ds. zagranicznych i bezpieczeostwa Autonomiczne instytucje prawne -> decyzje Traktat zastrzega, ze nie przyjmuje si tu aktów prawodawczych (aktów prawa przyjmowanyc w tybie specjalnej procedury prawodawczej) Traktat UE w art. 13 ust. 1 mówi, |e Unia dysponuje instytucjami, które maj na celu propagowanie jej warto[ci, realizowanie celów, sBu|enie interesom jej obywateli oraza zapewnienie spójno[ci dziaBao. 1) Parlament Europejski  organ przedstawicielski 2) Rada Europejska 3) Rada (dawniej Rada UE) 4) Komisja Europejska 5) TrybunaB Sprawiedliwo[ci UE (dawniej ETS) 6) TrybunaB Obrachunkowy Zasady ogólne regulujce relacje midzy instytucjami UE 1. Zasada kompetencji powierzonych lub przyznanych. a. Wyra|ona wprost w traktacie  art. 13 b. Ka|da instytucja dziaBa w granicach uprawnieo przyznawanych jej na mocy traktatów zgodnie z procedurami na warunkach i w celach w nich wskazanych c. Instytucje nie mog np. zwikszad sobie kompetencji 2. Zasada równowagi instytucjonalnej (prof. Lubi) a. Nie wyra|ona wprost w traktatach, wynika z orzeczeo TS b. ZaczBa ksztaBtowad si w latach 80 XX wieku, zwizana z tzw. Zarzutem deficytu demokracji  w tamtym okresie PE byB jedyn instytucj wybieran przez obywateli i miaB niewielki kompetencje: przyjmowanie aktów prawnych, byBy te| tylko konsultacje z PE, ale jego wypowiedz i tak nie miaBa znaczenia c. Sprawa Rocket v. Rada 138/79 TS: nieprzeprowadzenie peBnej procedury konsultacji z PE powoduje niewa|no[d aktu prawnego, bo narusza równowag instytucjonaln d. {adna instytucja nie mo|e naruszad kompetencji innych instytucji, przyjmowad pozycji dominujcej w stosunkach do innych organizacji; ma dziaBad w ramach przyznanych kompetencji e. Odzwierciedla funkcjonujc w Polsce zasad trójpodziaBu wBadzy, chod w UE kompetencje s mieszane, nie ma dokBadnego podziaBu 3. Zasada autonomii instytucjonalnej a. WyBczne uprawnienie poszczególnych instytucji do okre[lenia swojej organizacji i procedur wewntrznych b. Art. 232 TUE  Parlament Europejski c. Art. 235 TUE  Rada Europejska d. Art. 240 TUE  Rada e. Inne instytucje nie mog wpBywad na te regulaminy itp. f. Ale w ramach tej zasady nie ma kompetencji do ustalania siedzib. To nale|y do rzdów paostw czBonkowskich (art. 341 TfUE) 1. PE ma swoj siedzib w Strasburgu; dodatkowe posiedzenia plenarne w Brukseli 2. Rada Europejska ma swoj siedzib w Brukseli i tam odbywa posiedzenia poza IV, VI, X wtedy posiedzenia w Luksemburgu 3. Komisja w Brukseli. 4. TrybunaB Sprawiedliwo[ci i Sd I Instancji w Luksemburgu; 5. TrybunaB Obrachunkowy w Luksemburgu; 6. Komitet Ekonomiczny i SpoBeczny w Brukseli; 7. Komitet Regionów w Brukseli; 8. Europejski Bank Inwestycyjny w Luksemburgu; 9. Europejski Instytut Monetarny i Europejski Bank Centralny we Frankfurcie; 10. Europejskie Biuro Policji (Europol) w Hadze. Rada Europejska 10 grudnia 1974 r. jest uwa|any za dat narodzin Rady Europejskiej. O RE stanowi art. 15 TUE i 235 i 236 TfUE Zadania Rady Europejskiej zostaBy w sposób lapidarny okre[lone jako: - nadaje Unii impulsy niezbdne do jej dalszego dziaBania - i okre[la ogólne wytyczne i priorytety jej polityki Potwierdzono tym samym wiodc rol Rady Europejskiej w zapewnianiu postpów integracji europejskiej. NIE peBni funkcji prawodawczej! W ka|dym spotkaniu Rady Europejskiej - poza gBowami paostw i szefami rzdów - uczestniczy przewodniczcy Komisji oraz przewodniczcy Rady Europejskiej. Mo|e równie| Wysoki Przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i bezpieczeostwa. CzBonkowie Rady mog podjd decyzj, by szefowi rzdu towarzyszyB minister (u nas najcz[ciej jest to od spraw zagranicznych). Zbiera si 2 razy w cigu póBrocza (raz na kwartaB), jest zwoBywania przez Przewodniczcego RE, jej posiedzenia odbywaj si w Brukseli W wyjtkowych sytuacjach Przewodniczcy mo|e wybrad inne miejsce Mo|e byd zwoBywane tak|e nadzwyczajne posiedzenie Przewodniczcy RE - powoBany traktatem z Lizbony - wybór: wikszo[d kwalifikowana przez RE - na 2,5 roku, jednokrotnie mo|e byd odnowiona - obecnie Herman Van Rompuy - gdyby uchybiB obowizkom, organ mo|e go odwoBad i pozbawid mandatu - nie mo|e peBnid w swoim paostwie funkcji publicznych - kompetencje: - przewodniczy Radzie - zwoBuje jej posiedzenia - zapewnia cigBo[d prac - nadzoruje kwestie przygotowania posiedzeo RE - konsultuje si nieformalnie z politykami, |eby uzyskad konsensus - przedstawia PE sprawozdania z dziaBao RE - mo|e reprezentowad UE na zewntrz, je|eli nie wchodzi w kompetencje Wielkiego Przedstawiciela Unii  Catherine Ashton (obecnie) Przebieg prac: - zwykle trwa to 2 dni od pitku wieczorem do niedzieli przed poBudniem - ka|da RE  zaczyna si od zBo|enia sprawozdania z prac przez czBonka RE z paostwa sprawujcego prezydencj - posiedzenia RE s zamknite, nie s jawne ze wzgldu na swoj szczególn tematyk - decyzje podejmowane co do zasady w drodze konsensusu, jednomy[lno[ci z inicjatywy przewodniczcego (on poddaje pod gBosowanie) lub czBonka RE za zgod reszty czBonków - quorum  2/3 czBonków RE (przewodniczcy to sprawdza) - istnieje mo|liwo[d udzielenia peBnomocnictwa przez czBonka do gBosowania - 1 paostwo mo|e byd peBnomocnikiem tylko 1 paostwa - na koniec sporzdza si protokóB - decyzje podpisywane s przez Przewodniczcego i Sekretarza Generalnego Rady - decyzje ogólne (bez adresata) s publikowane - decyzje indywidualne  przekazywane adresatowi Obecnie Sekretarzem Generalnym Rady jest Pierre de Boissieu. PARLAMENT EUROPEJSKI (konik prof.) Historia: - EWWiS  J. Monnet zaproponowaB oprócz klasycznych organów utworzenie posiedzenia parlamentarzystów; tym organem byBa Wysoka WBadza (odpowiednik Komisji Europejskiej)  wotum nieufno[ci - potem 3 wspólnoty (EWWiS, EWG i EURATOM) - w 1958r. wspólny organ parlamentarny, który zebraB si po raz pierwszy w Strasburgu - w 1986r. zgromadzenie zmienia nazw na Parlament Europejski; nazwa oficjalna wprowadzona przez Jednolity Akt Europejski - w 1979  I bezpo[rednie wybory do Parlamentu + cz[d delegatów wybieraBy parlamenty - art. 48 EWG przewidywaB liczb mandatów (36 dla du|ych jak Niemcy, WBochy, mniejsze proporcjonalnie mniej np. Holandia 14, Luksemburg 6) - 7-10.06.1979  180 mln elektorat wybraB 410 posBów w oparciu o Akt o wyborach bezpo[rednich do PE z 20.09.1976. Wybory odbyBy si na podstawie krajowych ordynacji wyborczych. Akt o wyborach formuBowaB pewne zasady. - w 1998 (15.11 Rada przyjBa)  Parlament ustaliB pewne ogólne zasady wyborów - system proporcjonalny (nie dopuszczaj wyborów wikszo[ciowych) - ustalono tzw. Klauzul zaporow  progi wyborcze od 3 do 5%, u nas 5% - 7.02.1992 Traktat z Maastricht wprowadziB instytucj obywatelstwa Unii, mo|liwo[d wykonywania czynnego i biernego prawa wyborczego w miejscu pobytu - 6.12.1993  dyrektywa Rady nr 109 - kandydowanie lub gBosowanie w paostwie pobyty lub pochodzenia - implementowana przez paostwa czBonkowskie - RP  25.01.2004  ordynacja wyborcza do PE - dzi[ jest 736 deputowanych, 20 lat temu max byBo 700 W przypadku polskiej ordynacji wyborczej do PE  na wniosek grupy posBów trafiBa ona do TK  problem dotyczyB art. 8, który miaB byd niezgodny z konstytucj -> prawo gBosowania obywatela Unii niebdcego obywatelem Polski je[li skooczy 18 lat, mo|e on kandydowad - zasada zwierzchno[ci narodu - art.61  jedynie obywatele RP maj prawo wyborcze TK orzekB, |e nie ma niezgodno[ci. Wnioskodawcy nie wpadli na to, |eby konfrontowad art. 8 z 61, a TK bada tylko w granicach wniosku E!!! Status prawny deputowanego (posBa) do PE - Art.4 Aktu o wyborze z  76 - mandat wolny - euro deputowany reprezentuje caBy naród, a nie poszczególne grupy obywateli - nie s zwizani wytycznymi/instrukcjami wyborców - dziaBa zasada incompatibilitas  zakaz Bczenia funkcji parlamentarzysty z mandatem krajowym - nie mo|e byd czBonkiem rzdu, RPO, czBonkiem TrybunaBu Obrachunkowego, funkcjonariuszem, urzdnikiem w Brukseli - maj pewne immunitety i przywileje  ProtokóB o przywilejach i immunitetach 8.04.1965 Status midzynarodowych funkcjonariuszy sensu stricte - nietykalno[d poselska - PE musi wyrazid zgod na [ciganie i karanie - immunitet materialny  chroni od odpowiedzialno[ci za okre[lone czyny (PE jest bardzo liberalny  polityk musi mied grub skór, to co u nas wyczerpuje znamiona z 212, tam uchodzi na sucho) - PE jest bezwzgldny dla  kBamstwa o[wicimskiego - tego rodzaju wystpienia nie podlegaj ochronie immunitetem Status finansowy czBonków PE - do niedawna diety byBy to|same z uposa|eniem posBa do parlamentu krajowego PL ok. 3 tys. Euro Euro poseB ok. 800 Euro - dzi[ zunifikowane = 300 euro za ka|dy dzieo posiedzenia, PE obraduje tydzieo w miesicu od pn do pt lub Sb - staBe uposa|enie  8 tys. Euro - ryczaBt na prowadzenie biura miesicznie  10 tys. Euro E!!! Organizacja wewntrzna PE - Tryb funkcjonowania PE zostaB elementarnie uregulowany - PE odbywa sesje, w cigu 5 letniej kadencji jest 5 rocznych sesji - Zbiera si bez konieczno[ci zwoBywania w 2 wtorek marca ka|dego roku i ustala kolejne, z wyjtkiem sierpnia - mo|liwe jest zwoBanie nadzwyczajnego posiedzenia - kadencja zaczyna si i kooczy wraz z posiedzeniem inauguracyjnym (nie ma przerw) - siedziba od 1992 -12.12.1992 w Edynburgu RE podjBa decyzj, |e siedzib bdzie stolica Alzacji  Ska& & . - dodatkowo mo|e byd w Brukseli - komisje byBy w Brukseli - Sekretarz Generalny w Luksemburgu Struktura organów wewntrznych - Prezydent (przewodniczcy) - Prezydium Parlamentu - szczegóBowe kompetencje -> Regulamin PE wersja skonsolidowana 3.07.2010 - Komisje parlamentarne Prezydent (Przewodniczcy) - kieruje obradami - czuwa nad tokiem prac - zwoBuje posiedzenia zwyczajne i nadzwyczajne - przekazuje Radzie i Komisji rezolucje - zapytania poselskie - rozdziela komisjom problemy do analizy - przewodniczy (lub jego zastpca), otwiera i zamyka posiedzenie, udziela gBosu, stwierdza ostateczne przyjcie bud|etu - bardzo wa|ny udziaB w postpowaniu pojednawczym - kompetencje o charakterze stricte administracyjnym - obecnie: Jerzy Buzek Prezydium - organ kolegialny - sprawuje gBówny nadzór nad komisjami - rozstrzyga spory kompetencyjne - zleca zadania do wykonania w ramach dziaBalno[ci komisji - kontroluje wa|no[d wyborów - skBad: - przewodniczcy - 14 wiceprzewodniczcych reprezentujcych ró|ne frakcje parlamentarne (wic Bcznie 15 czBonków mimo rozszerzenia UE) - od nas byli np. Adam Bielan z PiS, Marek Siwiec z SLD - kwestorzy -> organ doradczy, 5 czBonków sprawujcych obsBug finansow. Przewodniczcy i kwestorzy wybierani s w wyborach tajnych, bezwzgldn wikszo[ci gBosów W poBowie kadencji PE nastpuje odnowienie tych organów  wybór nowych przewodniczcego i wice (obecnie na luty 2013) PE tworzy komisje staBe lub ad hoc, ogólne lub np. [ledcze - z regulaminu wynika, |e s one powoBywane, gdy PE nie byBby w stanie podjd decyzji, dlatego s to organy (?) przygotowujce projekty pod obrady - tendencja do zwikszania ich ilo[ci - obecnie 20 komisji staBych - cz[d wykazuje wBa[ciwo[d resortow np. komisja gospodarcza - ale s te| problemowe np. ds. bud|etu, prawna, równego statusu kobiet RozdziaB miejsc  proporcjonalnie do liczby posBów Np. RFN  99 posBów PL  50 posBów, a od Lizbony 51 Komisje przedstawiaj opinie co do propozycji aktów prawnych zgBaszanych przez Komisj Europejsk (wyznaczaj posBów sprawozdawców) Frakcje  to nie organy, ale to forma organizacji posBów, wedBug przynale|no[ci partyjnej - dzi[ mamy 7 frakcji - chrze[cijaoska-demokaracja - konserwatywna  Europejska Partia Ludowa  280 - liberaBowie ok. 90 - socjaldemokraci ok. 200 - socjali[ci - skrajna prawica i partie lewackie 2-3% Przeciwnicy integracji  1,5% (kiedy[ Frakcje  tczy ) Ok. 10% to posBowie niezale|ni (bo nie ma przymusu zrzeszania si) Obecnie w PE jest reprezentowanych 90 partii (to konglomerat partii politycznych) Dochodzi do absurdu np. niektóre partie reprezentowane s w 2 frakcjach Regulamin jest liberalny, ale zakazuje tworzenia frakcji, w których byByby osoby wszystkie z jednego paostwa Frakcja zgBasza kandydata na Przewodniczcego, co ma potem wpByw na wice i czBonków komisji W wyroku z 18.10.1977  frakcja ma zdolno[d do dziaBao prawnych Sekretariat Generalny - skBad: - Sekretarz Generalny Pierre de Boissieu - dyrekcje generalne - Kancelaria PE - dyr. Gen. Komisji parlamentarnych - dyr. Ds. informacji, administracji, personelu, finansów, badao naukowych, dokumentacji Ponad 3 tys. Urzdników Pewna fasadowo[d rozwizao strukturalnych PE - ka|dy organ sam decyduje o swej strukturze FUNKCJE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO GBównie wyprowadzane z art. 14 TUE Funkcja prawodawcza i bud|etowa Funkcje t sprawuje wspólnie z Rad UE W Traktatach Rzymskich  Parlament nie posiada kompetencji prawodawczych. Zgromadzenie wydawaBo jedynie stanowisko wobec  pomysBów W EWG  23 przypadki, gdy wymagana byBa opinia - orzeczenie TS z 1980  zaniechanie wystpienia o opini stanowi przesBank uniewa|nienia aktu - Rada nie byBa jednak zwizana opini JAE  poszerzyB list przypadków obligatoryjnej opinii Parlament mógB odrzucid projekt Rady. Rada mogBa odrzucid sprzeciw Parlamentu w gBosowaniach (przez aklamacj) i przyjd akt. Traktat z Maastricht  1992  wspóBdziaBanie parlamentu poszerzone o kompetencje wspóBdecydowania ( veto absolutne )  Parlament mógB odrzucid projekt Rady bezwzgldn wikszo[ci i Rada nie mogBa wtedy jednomy[lnie uchwalid aktu - obszary: - swobodny przepByw osób - ochrona zdrowia itp. Traktat z Amsterdamu i Nicei poszerzyB katalog spraw, w których parlament mógB si sprzeciwid. Lizbona   zrównanie Parlamentu i Rady  dziaBaj wspólnie - art. 294 TfUE  wspóBdecydowanie to dzi[ zwykBa procedura prawodawcza (na wniosek Komisji) - specjalna procedura prawodawcza to przyjcie przez Parlament aktu z udziaBem Rady lub przez Rad z udziaBem Parlamentu. Procedura: art. 294 TfUE Komisja przedstawia projekt Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Pierwsze czytanie - Parlament Europejski uchwala stanowisko w pierwszym czytaniu i przekazuje je Radzie. - Je|eli Rada zatwierdzi stanowisko Parlamentu Europejskiego, projektowany akt zostaje przyjty w brzmieniu, które odpowiada stanowisku Parlamentu Europejskiego. - Je|eli Rada nie zatwierdzi stanowiska Parlamentu Europejskiego, przyjmuje wBasne stanowisko w pierwszym czytaniu i przekazuje je Parlamentowi Europejskiemu. Drugie czytanie - Je|eli w terminie trzech miesicy od tego przekazania Parlament Europejski: a) zatwierdzi stanowisko Rady w pierwszym czytaniu lub nie wypowie si, dany akt uwa|a si za przyjty w brzmieniu, które odpowiada stanowisku Rady; b) odrzuci, wikszo[ci gBosów wchodzcych w jego skBad czBonków, stanowisko Rady w pierwszym czytaniu, proponowany akt uwa|a si za nieprzyjty; c) zaproponuje wikszo[ci gBosów wchodzcych w jego skBad czBonków poprawki do stanowiska Rady w pierwszym czytaniu, zmieniony w ten sposób tekst jest przekazywany Radzie i Komisji, która wydaje opini w przedmiocie tych poprawek. - Je|eli w terminie trzech miesicy od otrzymania poprawek Parlamentu Europejskiego Rada, stanowic wikszo[ci kwalifikowan: a) przyjmie wszystkie te poprawki, dany akt uwa|a si za przyjty; b) nie przyjmie wszystkich poprawek, przewodniczcy Rady w porozumieniu z przewodniczcym Parlamentu Europejskiego zwoBuje komitet pojednawczy w terminie sze[ciu tygodni. Procedura pojednawcza - Komitet pojednawczy, w którego skBad wchodz czBonkowie Rady lub ich przedstawiciele oraz taka sama liczba czBonków reprezentujcych Parlament Europejski, ma za zadanie doprowadzid do porozumienia w sprawie wspólnego projektu wikszo[ci kwalifikowan czBonków Rady lub ich przedstawicieli oraz wikszo[ci gBosów czBonków reprezentujcych Parlament Europejski, w terminie sze[ciu tygodni od jego zwoBania, na podstawie stanowisk Parlamentu Europejskiego i Rady w drugim czytaniu. - Komisja uczestniczy w pracach komitetu pojednawczego i podejmuje wszelkie niezbdne inicjatywy na rzecz zbli|enia stanowisk Parlamentu Europejskiego i Rady. - Je|eli w terminie sze[ciu tygodni od jego zwoBania komitet pojednawczy nie zatwierdzi wspólnego projektu, proponowany akt uwa|a si za nieprzyjty. Trzecie czytanie - Je|eli w tym terminie komitet pojednawczy zatwierdzi wspólny projekt, Parlament Europejski i Rada dysponuj terminem sze[ciu tygodni od tego zatwierdzenia na przyjcie danego aktu zgodnie z tym projektem, przy czym Parlament Europejski stanowi wikszo[ci oddanych gBosów, a Rada  wikszo[ci kwalifikowan. Je|eli nie uczyni tego, proponowany akt uwa|a si za nieprzyjty. Wikszo[d aktów przyjmowana jest w zwykBej procedurze. Traktat Lizbooski zlikwidowaB procedur wspóBpracy! Funkcja uchwaBodawcza O[wiadczenia parlamentu: - rezolucje - opinie - zalecenia - rekomendacje Corocznie PE przyjmuje kilkaset uchwaB. Polityczny charakter dotyczy spraw wewntrznych UE jak i poszczególnych paostw czBonkowskich Np. rezolucja z 1980 potpiajca stan wojenny w PRL Rezolucja popierajca pomaraoczow rewolucj UchwaBy w kwestiach ekonomicznych (zasada kategoryczno[ci) - sposoby dalszej integracji - dziaBalno[d inspirujca Polityka socjalno-spoBeczna  charakter postulatywny - bezrobocie, zasiBki, równouprawnieni, ochrona mniejszo[ci narodowych Ta dziaBalno[d uchwaBodawcza nie ma charakteru normatywnego, ale uchwaBy s publikowane w zaBczniku do dziennika urzdowego UE  maj warto[d aksjologiczn Funkcja ustalania linii polityki UE - WspóBudziaB wspólnie z Rad w uchwalaniu bud|etu - 5 faz (art. 314 i nastpne TfUE) (brak w kserówce, wic wrzucam przepis z traktatu) Parlament Europejski i Rada, stanowic zgodnie ze specjaln procedur ustawodawcz, ustanawiaj roczny bud|et Unii zgodnie z poni|szymi postanowieniami. Ka|da instytucja, z wyjtkiem Europejskiego Banku Centralnego, sporzdza przed 1 lipca swój preliminarz wydatków na nastpny rok bud|etowy. Komisja przedkBada wniosek zawierajcy projekt bud|etu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie nie pózniej ni| 1 wrze[nia roku poprzedzajcego rok, w którym bud|et ma byd wykonywany. Rada przyjmuje stanowisko w sprawie projektu bud|etu i przekazuje je Parlamentowi Europejskiemu nie pózniej ni| 1 pazdziernika roku poprzedzajcego rok, w którym bud|et ma byd wykonywany. Je|eli w terminie czterdziestu dwóch dni od tego przekazania Parlament Europejski: a) zatwierdzi stanowisko Rady, bud|et zostaje przyjty; b) nie podejmie decyzji, bud|et uwa|a si za przyjty; c) przyjmie wikszo[ci gBosów wchodzcych w jego skBad czBonków poprawki, zmieniony projekt jest przekazywany Radzie i Komisji. Przewodniczcy Parlamentu Europejskiego w porozumieniu z przewodniczcym Rady niezwBocznie zwoBuje komitet pojednawczy. Jednak komitet pojednawczy nie zbiera si, je|eli w terminie dziesiciu dni od przekazania projektu, Rada poinformuje Parlament Europejski o przyjciu wszystkich jego poprawek. Je|eli w terminie dwudziestu jeden dni, komitet pojednawczy doprowadzi do porozumienia w sprawie wspólnego projektu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada dysponuj terminem czternastu dni od daty tego porozumienia na przyjcie wspólnego projektu. Je|eli w terminie czternastu dni: a) Parlament Europejski i Rada zatwierdz wspólny projekt lub nie podejm decyzji, lub je|eli jedna z tych instytucji zatwierdzi wspólny projekt, podczas gdy druga nie podejmie decyzji, bud|et uznaje si za ostatecznie przyjty zgodnie ze wspólnym projektem; lub b) Parlament Europejski, stanowic wikszo[ci gBosów wchodzcych w jego skBad czBonków, i Rada odrzuc wspólny projekt, lub jedna z tych instytucji odrzuci wspólny projekt, podczas gdy druga nie podejmie decyzji, Komisja przedkBada nowy projekt bud|etu; lub c) Parlament Europejski, stanowic wikszo[ci gBosów wchodzcych w jego skBad czBonków, odrzuci wspólny projekt, podczas gdy Rada go zatwierdzi, Komisja przedkBada nowy projekt bud|etu; lub d) Parlament Europejski zatwierdzi wspólny projekt, podczas gdy Rada go odrzuci, Parlament Europejski mo|e, w terminie czternastu dni od dnia odrzucenia projektu przez Rad i stanowic wikszo[ci gBosów wchodzcych w jego skBad czBonków i trzech pitych oddanych gBosów, zdecydowad o potwierdzeniu wszystkich lub niektórych poprawek. W przypadku gdy procedura przewidziana w niniejszym artykule zostaBa zakooczona, przewodniczcy Parlamentu Europejskiego stwierdza, |e bud|et jest ostatecznie przyjty. Parlament jest ostatecznym decydentem je[li chodzi o wydatki fakultatywne, a Rada obligatoryjne 7-10.06.1973  I bezpo[rednie wybory do parlamentu. Nowy parlament po raz pierwszy odrzuciB projekt bud|etu - Wyra|a zgod na zwizanie si UE umow - Zgoda na stowarzyszenie - Zgoda na czBonkostwo - Ta wBadcza kompetencja wynika z JAE z 1980r. - Stworzenie planu finansowego UE Funkcja kreacyjna Wynika z art. 14. - wybiera przewodniczcego Komisji Europejskiej - po przeprowadzeniu konsultacji Rada Europejska wikszo[ci gBosów przedstawia Parlamentowi kandydata, Parlament ma miesic na przegBosowanie jego kandydatury wikszo[ci gBosów, bo jak nie to inny kandydat - Po wyborze przewodniczcy + Rada wybieraj na podstawie sugestii paostw czBonkowskich komisarzy - PE powoBuje na 5 lat Rzecznika Praw Obywateli UE (mo|liwa reelekcja). RPO rozpatruje skargi obywateli UE, wykrywa nieprawidBowo[ci w dziaBaniu instytucji europ., rozpatruje wszelkie przypadki niewBa[ciwego zarzdzania. Od 1993r. SkBada sprawozdania ze swej dziaBalno[ci. Skargi skBadane po[rednio  przez europosBa. - Przewodniczcy i wice zatwierdzani s przez Rad Europejsk i Parlament. Brak aprobaty w PE powoduje zamknicie postpowania kreacyjnego i poszukiwanie kolejnego kandydata. (w lutym 2010 zatwierdzono po póB roku skBad Komisji, bo nie podobaB si kandydat BuBgarii) - TrybunaB Obrachunkowy  czBonków mianuje na 6 lat Rada, ale konsultuje kandydatury z PE Parlament nie tworzy aktów prawnych, które by powoBywaBy do |ycia jakie[ organy, ale wykonuje proste czynno[ci o charakterze nominacyjnym np. Ombudsman KOMPETENCJE KONTROLNE PARLAMENTU - gBównie wobec Komisji - znaczca sfera aktywno[ci PE - traktaty nie przewiduj kontroli dziaBalno[ci Rady przez Parlament - ta, podobnie jak PE jest kontrolowana przez TS -> pod ktem legalno[ci aktów prawnych - zwyczajowo prawo zapytania poselskiego do Rady  ale to usus, a nie norma traktatowa Zrodki kontroli: - procedura interpelacyjna -> uprawnienie ka|dego posBa -> interpelacje i odpowiedzi drukowane s w zaBczniku do Dz. Urz. UE -> na podst. Regulaminu Parlamentu -> od 27 lat tzw. Godzina pytao - instytucja w porzdku obrad  ustne pytanie dotyczce bie|cych spraw i konkretnych zdarzeo (w pierwszym lub drugim dniu posiedzenia) -> zapytanie skBada si tydzieo wcze[niej na rce Przewodniczcego, |e Komisja miaBa czas na odpowiedz -> odpowiedzi czsto nieprecyzyjne, Parlament nie ma mo|liwo[ci ich skorygowania -> sBu|y realizacji idei dialogu midzy instytucjami - debata nad corocznym sprawozdaniem Komisji - poszczególne cz[ci raportu trafiaj do poszczególnych komisji parlamentarnych - w PE podejmuje si decyzj o przyjciu bdz nieprzyjciu sprawozdania - jest to lex imperfecta  brak sankcji - podobnie jest z absolutorium o wykonanie bud|etu - votum nieufno[ci -> wniosek na pi[mie wniesiony przez Frakcj PE lub m.in. 1/10 deputowanych -> kwalifikowana liczba gBosów przy obecno[ci regulaminowej liczby deputowanych -> gBosowanie jawne i imienne -> potrzeba 2/3 gBosów -> jeszcze nigdy ta procedura nie skooczyBa si powodzeniem -> od EWWiS byBo 7 wniosków  3 wycofano przed gBosowaniem, 4 nie miaBy wikszo[ci Rada zobowizana jest do skBadania o[wiadczeo tylko na forum PE Komisje [ledcze - dla zbadania okre[lonej sprawy - od traktatu z Maastricht na wniosek ¼ ogólnej liczby posBów - po zbadaniu sprawy Komisja ipso iure rozwizana Petycje - dotycz bezpo[rednich osób - obywatele UE - siedziba / miejsce zamieszkania na terenie UE - osoba fizyczna lub prawna - Komisja Petycji jest jedn z 20 staBych komisji RADA (dawnie Rada UE) Poni|ej u|ywam skrótu R (UE), |eby nie myliBo si z Rad Europejska i |eby pamitad o zmianie nazwy Nie mylid Rady (UE) z Rad Europy  to s odrbne organizacje midzynarodowe. Ta druga grupuje 43 paostwa Europy, oparta na systemie konwencji! W skBad Rady (UE) wchodz przedstawiciele paostw czBonkowskich (ministrowie dziaBaj na podstawie mandatu swego rzdu, a jednocze[nie s czBonkami organu UE) Dzi[ mamy 10 konfiguracji Rady, wyró|nia si Rad: - Ogóln  koordynuje - ds. Spraw Zagranicznych  gBówne dziaBania - ds. Finansów i Gospodarki (Ecofin) - ds. Spraw Wewntrznych i Sprawiedliwo[ci - ds. Zatrudnienia, Polityki Socjalnej, Zdrowia i Konsumentów - ds. Konkurencji - ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii - ds. Rolnictwa i RyboBówstwa - ds. Zrodowiska - ds. Edukacji, MBodzie|y i Kultury CigBo[d prac R(UE) zapewnia tzw. Trójka w skBad, której wchodz: paostwo, które peBni obecnie funkcj przewodniczcego w R(UE) , paostwo, które poprzednio peBniBo t funkcj oraz paostwo, które w nastpnym okresie bdzie przewodniczyd R(UE). Przewodniczcym jest minister paostwa sprawujcego prezydencj - od 1.07  31.12 2010 Belgia - od 1.01  30.06 2011 Wgry - od 1.07  31.12 2011 Polska Funkcje przewodniczcego: - przewodniczenie spotkaniom R(UE) - zwoBywanie posiedzeo R(UE) - ustanawianie wstpnego porzdku obrad, który trafia do pozostaBych czBonków R(UE) - przedkBadanie propozycji stanowiska R(UE) do projektów aktów zgBoszonych przez KE - kierowanie organami pomocniczymi R(UE) - podpisywanie aktów uchwalonych przez R(UE) - notyfikacja dyrektyw, decyzji i zaleceo R(UE) adresatom - reprezentowanie R(UE) na zewntrz i na forum PE Obrady s niejawne ze wzgldu na tajemnic sBu|bow Do wej[cia w |ycie Traktatu z Maastricht byli te| wiceministrowie, potem tylko minister. Uczestnicz te| funkcjonariusze europejscy, urzdnicy, sBu|by cywilne i dyplomatyczne akredytowane przy UE, ale wszyscy bez prawa gBosu. Siedzib jest Bruksela, poza IV, VI, X  Rada obraduje wtedy w Luksemburgu CzBonkowie R(UE) nie mog cigle przebywad cigle w Brukseli ze wzgldu na sprawowane przez nich funkcje w kraju, dlatego te| w 1958 Rada utworzyBa Komitet StaBych przedstawicieli Paostw CzBonkowskich (COREPER). Wspiera on R(UE) w powierzonych jej zadaniach. COREPER dziaBa jako: COREPER I (zastpcy szefów przedstawicieli szefów paostw czBonkowskich akredytowanych w Brukseli w randze ambasadorów; zajmuje si sprawami technicznymi) COREPER II (ambasadorzy, zajmuje si sprawami ogólnymi) COREPER nie jest odrbn instytucj UE, lecz cz[ci R(UE). Nie mo|e podejmowad samodzielnych decyzji. PeBni funkcj gBównego organu pomocniczego R(UE). DziaBa na zasadzie filtra przedkBadanych decyzji RUE. Prowadzi on negocjacje z KE .Efektem prac COREPER s propozycje przedkBadane RUE ujte w li[cie A i B. Lista A znajduj si punkty obrad zaakceptowane przez COREPER i mog byd przyjte przez RUE bez prowadzenia dyskusji. Lista B zawiera sprawy sporne, co do których COREPER nie wypracowaB wspólnego stanowiska. System gBosowania w ramach Rady (UE) - zwykBa wikszo[d gBosów 1. Przy podejmowaniu decyzji mniejszej wagi - wikszo[d kwalifikowana 1. Wikszo[d decyzji merytorycznych 2. To system gBosów wa|onych stosowany w wielu organizacjach midzynarodowych 3. Wa|no[d gBosów zale|na od potencjaBu ekonomicznego i demograficznego danego paostwa (gBównie potencjaB ludno[ciowy) Od Nicei  01.02.2001 RFN, WB, WBochy, Francja  29 gBosów wa|onych Hiszpania, PL  27 gBosów wa|onych Malta  3 gBosy wa|one Luksemburg, Aotwa  4 gBosy wa|one Wszystkie paostwa maj Bcznie 345 gBosów, wikszo[d kwalifikowana 255 gBosów wa|onych -> gdy na wniosek Komisji Gdy na inny wniosek to 232 gBosy przez 17 paostw czBonkowskich 4. CzBonek Rady mo|e |dad sprawdzenia czy te| wikszo[d kwalifikowana stanowi 62% ogólnej liczny ludno[ci UE. Je[li nie to uchwaBa, akt nie mo|e zostad przyjty 5. Ten system od 1.11.2014 ma byd zastpiony przez system podwójnej wikszo[ci 55% paostw czBonkowskich (nie mniej ni| 15 paostw) 65% ludno[ci musz te paostwa reprezentowad Mniejszo[d blokujca to 4 paostwa 6. Od 1.11.2014 do 1.03.2017 ka|de z paostw bdzie mogBo za|dad, by gBosowanie byBo w systemie gBosów wa|onych a nie podwójn wikszo[ci Funkcje Rady (UE) a. Prawodawcza i bud|etowa wspólnie z PE (art. 16) a. Od traktatu z Maastricht, który dowarto[ciowaB PE, wcze[niej Rada byBa jedynym organem z t kompetencj b. Lizbona zrównaBa status przewodniczcego Rady i Parlamentu (przy zwykBej procedurze) c. Art. 14 i 16 TUE d. Przepisy traktatów przewiduj te| specjaln procedur prawodawcz: i. WyBcznie z udziaBem Rady ii. Bdz Rada tylko zobowizana do konsultacji e. Przy polityce celnej Rada dziaBa samodzielnie f. Pomoc publiczna  Rada dziaBa samodzielnie g. W wielu obszarach Rada ma tylko funkcj konsultacyjn z Parlamentem 1. Wikszo[d rozporzdzeo, dyrektyw, decyzje zapadaj w zwykBej procedurze 2. Rada przy konsultacji nie jest zwizana tak opini, ale w niektórych przypadkach musi uzasadnid h. Rada mo|e wydad stosowne przepisy, aby osignd cel  za zgod PE (w poprzedniej wersji potrzebna byBa tylko opinia) i. Kompetencje przewodniczcego Rady  art. 288 TfUE j. W przypadku art. 241 TfUE monopol inicjatywy ustawodawczej ma Komisja, ale Rada mo|e  wymusid inicjatyw ustawodawcz 1. Rada mo|e do TS wnie[d skarg na bezczynno[d Komisji W przypadku funkcji bud|etowej: a. Reforma bud|etowa uprzywilejowaBa pozycj PE b. Art. 14 i 16 TUE c. Projekt bud|etu -> Komisja -> trafia do Rady -> do Parlamentu -> poprawki -> niezaakceptowane przez Rad -> koncyliacyjna mediacja (Komisja i Rada) -> przyjcie projektu d. W przypadku gdy kto[ odmawia  patrz wcze[niej w skrypcie przepisy o procedurze legislacyjnej !!! Odró|niaj Rady: 1) Rada Europejska  szefowie paostw i rzdów; przedstawia ogólne strategie w zakresie polityki zagranicznej i bezpieczeostwa; stwierdza naruszenie warto[ci z art. 2 2) Rada (UE)  zBo|ona z ministrów; konkretne decyzje, wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeostwa; mo|e pozbawid paostwo czBonkostwa b. Okre[la polityki UE a. Chodzi tu o ustalanie kierunków polityki wzgldem paostw trzecich b. Art. 219 TfUE c. Ius tractatum d. Rada zawiera umowy o stowarzyszenie paostw 3 z UE e. Cz[d zadao wymaga zgody PE c. Funkcja kreacyjna a. Traktat wyraznie nie stanowi; art. 16 TUE, ale s inne przepisy pozwalajce na kreacyjn funkcj organu b. To nie s proste kompetencje nominacyjne c. Rada powoBuje czBonków niektórych organów d. przyjmowanie, sporzdzonych zgodnie z propozycjami paostw czBonkowskich list czBonków Komitetu Ekonomicznego i SpoBecznego, Komitetu Regionów i TrybunaBu Obrachunkowego d. Funkcja koordynujca a. Rada koordynuje ogólne polityki poszczególnych paostw czBonkowskich (art. 213 TfUE) b. Dotyczy polityki gospodarczej paostw czBonkowskich c. Rozdzielone jest to midzy funkcj decyzyjn a koordynacyjn d. TS  Rada koordynuje dziaBania równie| poprzez akty wi|ce  np. co do kryteriów konwergencji e. Funkcja z art. 352 TfUE a. Kompetencja dorozumiana, jest cel z art. 3, a brak jest [rodka  kompetencja przewodniczcego Rady b. UdziaB Rady w zapewnieniu zupeBno[ci systemu traktatów c. DziaBanie ograniczone poprzez wskazanie celu f. Funkcja regulacyjna Rady a. Ogólne kompetencje decyzyjne b. Harmonizacja przepisów prawa c. WpByw na funkcjonowanie rynku wewntrznego d. Ustala ruch wizowy wzgldem obywateli z paostw trzecich e. Okre[la wysoko[d wynagrodzenia, emerytur komisarzy, sdziów f. Okre[la statut sBu|b cywilnych KOMISJA EUROPEJSKA KE skBada si z 27 czBonków zwanych komisarzami, po jednym z ka|dego paostwa. Ta zasada nie zawsze miaBa miejsce, byBy czasy kiedy np. RFN, WB, Francja i WBochy miaBy po 2. Liczba komisarzy mo|e ulec zmianie na skutek jednomy[lnej decyzji RUE. Jej siedzib jest Bruksela a sBu|b administracyjnych Luksemburg. Komisarze s wybierani na 5-letni kadencj. Ich mandat jest odnawialny. Musz: a. byd obywatelami paostw czBonkowskiego b. mied ogólne kwalifikacje c. caBkowicie niezale|ni od swoich rzdów. Komisarze posiadaj status funkcjonariusza midzynarodowego. W czasie trwania swojej kadencji nie mo|e podejmowad |adnej zarobkowej lub nie zarobkowej dziaBalno[ci zawodowej. Komisarzom przysBuguj specjalne przywileje i immunitety. Traktaty nie ustanawiaj obowizków komisarzy. S oni caBkowicie niezale|ni, nie s kierowani |adnymi instrukcjami i poleceniami rzdowymi. Nie mog oni wykonywad |adnej odpBatnej jak i nieodpBatnej dziaBalno[ci, poza naukow. Presja na komisarzy mo|e byd zaskar|ona do TS ZBo|enie urzdu mo|e nastpid tak|e przez utrat zdolno[ci do peBnienia funkcji lub powa|ne uchybienie. Ocen uchybienia zajmuje si TS. Orzeka on o zBo|eniu urzdu na wniosek Rady lub Komisji. PE wybiera przewodniczcego Komisji, kandydata wskazuje Rada Europejska. Mo|e doj[d do sytuacji, kiedy kandydat nie zostanie zaakceptowany (jak np. w przypadku Rocco Butiliogne). KE dziaBa pod przewodnictwem politycznym przewodniczcego (obecnie Jose Barroso). Kadencja przewodniczcego trwa 5 lat, a wic tyle ile kadencja samej KE. Wybierani s te| wice. Jednym z nich jest Wysoki Przedstawiciel UE ds. polityki zagranicznej i bezpieczeostwa. Pozostali wice wybierani s przez skBad Komisji. Przewodniczcy decyduje o organizacji wewntrznej KE majc na wzgldzie zapewnienie spójno[ci, skuteczno[ci i kolegialno[ci dziaBao. Ustala równie| zakres obowizków ka|dego z komisarzy, którzy s przed nim odpowiedzialni. Przewodniczcy mo|e za|dad od ka|dego z nich po uzyskaniu zgody kolegium podania si do dymisji. Ka|demu komisarzowi podlega jeden bdz wicej sektorów tzw. Dyrekcjami Generalnymi. Dyrekcjami Generalnymi zarzdzaj dyrektorzy generalni., którzy ponosz odpowiedzialno[d przed komisarzami. Nie powinni byd tej samej narodowo[ci co komisarze. Dyrekcje Generalne dziel si na dyrekcje te za[ na oddziaBy. KE jest organem kolegialnym i wszelkie decyzje podejmowane przez komisj s decyzjami wspólnotowymi, a nie poszczególnych komisarzy. KE ponosi odpowiedzialno[d za dziaBania swoich komisarzy. Odpowiedzialno[d tak ponosi przed PE caBa KE. Obrady KE s tajne. Decyzje s podejmowane: a. Na posiedzeniach plenarnych, które odbywaj si raz w tygodniu w Brukseli a. GBosowanie bezwzgldn wikszo[ci gBosów od ogólnej liczby czBonków (50%+1  14 paostw czBonkowskich b. W trybie obiegowym  currenda  Sekretariat Generalny przesyBa komisarzom projekt uchwaB, wyznaczajc termin na odpowiedz, chodzi tu o projekty bardzo pilne c. W procedurze delegowania  polega ona na upowa|nieniu jednego lub kilku komisarzy do przygotowania aktu prawnego w imieniu KE i pod jej kontrol a. Doktryna kwestionuje t metod Organizacja wewntrzna Od 1.11.2014 Komisja bdzie skBadaBa si z takiej liczby czBonków, która odpowiadad bdzie 2/3 liczby paostw czBonkowskich -> na stan dzisiejszy 18. W[ród nich bdzie Wysoki Przedstawiciel UE ds. polityki zagranicznej i bezpieczeostwa. Ten system bezwzgldnej rotacji pozwala odzwierciedlid ró|norodno[d demograficzn Funkcja Komisji Europejskiej (E!!!!) - reprezentuje interes UE (wedBug traktatu  wspiera ) - inicjatywa prawodawcza -> monopol - nadzoruje stosowanie prawa unijnego, jest ona okre[lana mianem  stra|niczki Traktatów zaBo|ycielskich ( niezale|nym, ostatecznym sdzi jest TS UE, ale to Komisja kieruje do niego skargi - wykonuje bud|et - zarzdza funduszami strukturalnymi - funkcja koordynacyjna - Koordynacja polityki np. wspólna polityka handlowa, rolna, ryboBówcza, transportowa z wyjtkiem polityki zagranicznej  tutaj Przewodniczcy Rady Europejskiej - podejmuje inicjatywy co do wieloletnich programów UE,( funkcja zarzdzajca) - funkcje nie pochodz tylko z art. 17 TUE - ius legationis (funkcja legacji) - nadzoruje wykonywanie orzeczeo TS - 70 razy w traktacie kompetencje Komisji s wzmiankowane Funkcja prawodawcza zostaBa ograniczona bo skre[lono art. 211 TWE. Dawniej dziki niemu Komisja wydawaBa rozporzdzenia, dyrektywy i zalecenia, decyzje, opnie i uchwaBy nienazwane. Teraz mówi o tym art. 288 TfUE, który wskazuje, |e to Rada wspólnie z Parlamentem lub samodzielnie wydaje rozporzdzenia, dyrektywy i decyzje. Komisja mo|e na mocy upowa|nienia Rady, bdz Parlamentu wydawad (art. 290 TfUE) tzw. Akty delegowane  akty o zasigu ogólnym, które nie mog zmieniad istotnych elementów aktu prawodawczego (wchodzi w |ycie gdy brak jest sprzeciwu Rady/PE) Gdy to konieczne dla jednolitego wykonywania aktów wewntrznych Komisja mo|e powierzyd funkcj, na mocy której wydaje ona akty wykonawcze (dyrektywy wykonawcze, decyzje wykonawcze, zarzdzenia wykonawcze). Procedura Komitologii jest to inaczej procedura komitetów, czyli podejmowania dziaBao na podstawie dziaBalno[ci komitetów, które tworz eksperci z paostw czBonkowskich. Polega ona ogólnie rzecz biorc na kontroli przez paostwa czBonkowskie wykonywania funkcji wykonawczych przez Komisj art. 256 TfUE Od 30 lat Komisja sporzdza roczny program prawodawstwa UE, uzgadnia go z PE. Funkcja kontrolna (nadzorcza) nad stosowanie prawna unijnego - W razie wadliwego wykonywania lub zaniechania wykonania zobowizania Komisja mo|e podjd pewne [rodki. Np. w przypadku Rady i PE jest to skarga o uniewa|nienie aktu sprzecznego z prawem UE, skarga na bezczynno[d tych organów W stosunku do paostw czBonkowskich -> stwierdza czBonkowskiego stwierdza popeBnienie deliktu (naruszenie traktatów itp.) Najpierw zwraca si z upomnieniem do tego paostwa, potem kreuje opini do tego paostwa itd. (szczegóBowo jest to opisane przy skargach). Komisja wydaBa ju| ok. 3000 opinii, ok.1000 skarg do dawnego ETS. Wobec przedsibiorców mo|e wydawad wi|ce decyzje, które zaskar|ane s do TS Na osoby fizyczne mo|e nakBadad kary pieni|ne i grzywny DziaBalno[d wykonawcza Komisji jest kontrolowana w systemie komitologii. System komitetowy  powoBuje si komitety o ró|nych nazwach np. administracyjny, doradczy. Jednak|e np. opinia komitetu doradczego jest niewi|ca  Rada sama podejmuje decyzj. Dawniej wydawano decyzje, teraz rozporzdzenia wydawane wspólnie z PE (wymaga tego traktat) W ramach funkcji wykonawczej Komisja dziaBa te| w stosunkach zewntrznych UE, ale z upowa|nienia Rady i zgodnie z jej wytycznymi (art. 220 TfUE). Np. WTO  Unia jako jej czBonek dziaBa poprzez Komisj (funkcja takiego quasi-rzdu TRYBUNAA SPRAWIEDLIWOZCI UNII EUROPEJSKIEJ - funkcja orzecznicza - TrybunaB to sd szczególny nawet w PL nomenklaturze - To nazwa zbiorcza wedBug art. 19 TUE - TrybunaB sprawiedliwo[ci - sd ( niegdy[ Sd I Instancji) - sd wyspecjalizowany (1 od 2004r.) - sd ds. sBu|by publicznej UE  rozstrzyga spory pracownicze, urzdnicze - o TS mówi przepisy art. 19 TUE i art. 258 TfUE oraz nastpne - zagadnienia strukturalno-organizacyjne zostaBy opisane w statucie TS UE  to zaBcznik do Traktatu zaBo|ycielskiego w pierwotnej wersji z 25 marca 1957r. (wielokrotnie nowelizowany) -regulamin pochodzi z 19.06.1991r. Organizacja wewntrzna: - pocztkowo 7 sdziów, pózniej poszerzono wraz z poszerzeniem Unii - byB czas gdy najwiksze paostwa desygnowaBy dodatkowego kandydata w formule rotacyjnej, ale od Nicei jest zasada 1 paostwo  1 sdzia - dzi[ mamy 27 sdziów i 8 rzeczników Generalnych (wybitni prawnicy, którzy sporzdzaj opinie odno[nie spraw w niektórych jzykach) - Lizbona zwikszyBa liczb Rzeczników 3 stadia procesu (In pleno): - po postpowaniu pisemnym, gdy rozstrzyga co do kontynuacji - w toku rozprawy - obrady nad wyrokiem W peBnym skBadzie obraduje gdy paostwo tego |da, gdy jest postpowanie prejudycjalne. Najcz[ciej jednak wszystko odbywa si w Izbach -> 3 i 5 sdziów. SkBad izb ustalany jest na pocztku roku sdowego -> od 7.10 (data rozpoczcia dziaBalno[ci trybunaBu 7.10.1958  Pierwszy traktat o fuzji organów poBczyB 2 trybunaBy EWG, EWWiS i EURATOM). Wielka Izba skBada si z 13 sdziów. SkBad izb publikowany jest w zaBczniku do dz. UE TrybunaB mógB przekazad okre[lone kategorie spraw Izbie, po wysBuchaniu opinii Rzecznika Generalnego o ile regulamin nie stanowiB inaczej (ci|ar sprawy). W 1985r. wydano ok. 200 orzeczeo w tym 33  3 sdziów i 80  5 sdziów. Lata 90  70 spraw w izbach, dzi[ bardzo rzadko w peBnym skBadzie Siedzib TS UE jest Luksemburg. Nie mylid z ETPrCzBowieka w Strasburgu. TS UE funkcjonuje w trybie permanentnym z wyjtkiem ferii w lipcu i styczniu. Paostwa czBonkowskie i instytucje UE reprezentowane s przez swoich peBnomocników. Na pozostaBych osobach ci|y przymus adwokacki. Postpowanie przed TS - cz[d pisemna - Skarga na 5 odpisach do Kanclerza TS - musi speBniad warunki pisma procesowego - 30 dni od dostarczenia pozwany skBada pisemn odpowiedz, potem replika, duplika itd. - Sdzia sprawozdawca - wnioski dowodowe - wypowiada si w sprawach przekazanych izbie - cz[d ustna - odczytanie raportu sdziego sprawozdawcy - wysBuchanie rzeczników Sprawy wpBywaj do sdziego sprawozdawcy, a nastpnie ka|da sprawa jest przydzielana jednemu sdziemu i rzecznikowi generalnemu. CaBa procedura dzieli si na dwie fazy: najpierw pisemn, a potem ustn. Podczas pierwszej fazy wszystkie strony, których dana sprawa dotyczy, przedkBadaj pisemne o[wiadczenia, po czym sdzia przydzielony do danej sprawy sporzdza sprawozdanie podsumowujce te o[wiadczenia oraz wskazujce na podstaw prawn danej sprawy. Opierajc si na tym sprawozdaniu, rzecznik generalny przydzielony do danej sprawy wyciga wBasne wnioski. W [wietle tych wniosków sdzia sporzdza projekt wstpnego rozstrzygnicia, który jest przedkBadany pozostaBym czBonkom TrybunaBu do rozwa|enia. Potem nastpuje faza druga - publiczne przesBuchanie. Z reguBy, odbywa si ono przed TrybunaBem w peBnym skBadzie (na sesji plenarnej), chod mo|e równie| odbywad si przed izbami, w skBad których wchodzi trzech lub piciu sdziów w zale|no[ci od wagi lub zBo|ono[ci sprawy. Podczas przesBuchania, adwokaci stron przedstawiaj sdziom i rzecznikowi generalnemu swoje stanowisko w danej sprawie i odpowiadaj na zadane przez sdziów i rzecznika pytania. Nastpnie rzecznik generalny przedstawia wBasne wnioski, po czym sdziowie udaj si na narad i wydaj orzeczenie. Orzeczenia TrybunaBu podejmowane s wikszo[ci gBosów i odczytywane podczas publicznego przesBuchania. Odmienne opinie nie s brane pod uwag. Orzeczenia: - zapadaj na jawnym posiedzeniu - postpowanie przed sdem  zaskar|ane do TS - z wyjtkiem orzeczeo wstpnych  wolne od kosztów - pozostaBe  rozstrzygnicia o kosztach WBa[ciwym jzykiem jest jzyk pozwanego (paostwa lub obywatela). Jzykiem roboczym TS jest francuski. TS UE jest w swoich dziaBaniach wspierany przez 8 (a po Lizbonie ma byd 9) Rzeczników (w tym jeden z PL  dzi[ Niemka, Hiszpan, Portugalczyk, WBoch, Francuz, Anglik, SBowak i SBowenka) Francuscy komisarze przy Radzie Paostwa -> byli wzorem dla Rzeczników Generalnych. Status prawny rzecznika generalnego zrównany jest z sdziami. PowoBywani s w podobny sposób, na 6-letni kadencj. Wystpienie rzecznika kooczy rozpraw. SkBada on wniosek koocowy  konkretna propozycja rozstrzygnicia sporu. Celem wniosku jest zapewnienie poszanowania prawa UE. DziaBa on bezstronnie z racji zrównania statutu z pozycj sdziego. Bardzo rzadko zdarza si, |eby TS wyrokowaB inaczej ni| wniosek rzecznika. PrzesBanki wyboru: - rkojmia niezale|no[ci - kwalifikacja do zajmowania wysokich stanowisk (PL  prof. Marek Safjan) CzBonkowie TS: - 6 lat - przez rzdy paostw czBonkowskich w drodze porozumienia - mo|liwa reelekcja - brak wieku emerytalnego - mog byd z urzdu pozbawieni praw do emerytury w razie utraty zdolno[ci do wykonywania obowizków - korzystaj z immunitetów (protokóB z 8.04.1965 o immunitetach i przywilejach funkcjonariuszy UE) Kanclerz: - do niego kierowane s pisma - na 6 lat przez ogóB sdziów i rzeczników generalnych - ma immunitet - znajomo[d jzyków - 2 zadania: - troszczy si o regularny przebieg postpowania - kieruje ogóln administracj TrybunaBu RODZAJE SKARG Skargi wnoszone przeciwko paostwu czBonkowskiemu o naruszenie zobowizao traktatowych: - skargi wnoszona przez Komisj Art. 258 TfUE Je[li Komisja uzna, |e Paostwo CzBonkowskie uchybiBo jednemu z zobowizao, które na nim ci| na mocy Traktatów, wydaje ona uzasadnion opini w tym przedmiocie, po uprzednim umo|liwieniu temu Paostwu przedstawienia swych uwag. - Ma sBu|yd obiektywnej kontroli legalno[ci dziaBao paostw czBonkowskich  nie ochrania praw czy przywilejów KE. Kontrola legalno[ci dziaBao  skarga ma na celu nadanie peBnej skuteczno[ci traktatowi jak i prawu wtórnemu. Istotne: KE jest wyBcznie kompetentna do decydowania czy wnie[d skarg czy nie. Nie jest zobligowana. To uprawnienie a nie obowizek. Etapy - przesdowy - procedura wstpna (nieformalna) Polega na tym |eby KE poinformowaBa paostwo, |e jej zdaniem paostwo czBonkowskie dopuszcza si naruszenia prawa unijnego i |eby co[ z tym zrobid. D| do zawarcia ugody lub jaki[ nieformalnych rozstrzygnid. Paostwo mo|e zBo|yd wyja[nienie albo deklaracj, |e ju| podjBo dziaBania - procedura zasadnicza (formalna) charakter bardziej inkwizycyjny, przesyBa 2 pisma: - upomnienie(pismo ostrzegawcze) Informuje o naruszeniu i wyznacza okre[lony termin do usunicia naruszenia. Okre[la przedmiot sporu, termin i zwizBe podsumowanie. Niezbdny do drogi sdowej. Je[li nie wywoBa odpowiednich skutków, lub nie byBo odpowiedzi w terminie to: - umotywowana opinia SzczegóBowo KE opisuje naruszenia, które zarzuca paostwu czBonkowskiemu. Wskazuje dokBadne podstawy. Przedstawia caBo[ciowy stan faktyczny. Wszelkie [rodki dowodowe i precyzyjne uzasadnienie prawne. Nie powinny ró|nid si od zarzutów z pisma ostrzegawczego. Musz byd tylko bardziej rozwinite -sdowy (charakter kontradyktoryjny) Wszczynana na skutek skargi komisji, któr skBada si po bezskutecznym upBywie terminu z pisma ostrzegawczego TS mo|e skarg: - niedopuszczaln  odrzucid - nieuzasadnion  oddala - uwzgldnid  stwierdza naruszenie zobowizania przez paostwo czBonkowskie W wyroku zobowizuje paostwo do podjcia [rodków, które umo|liwi wykonanie zobowizania. Skutkiem wydania takiego orzeczenia mo|e byd odpowiedzialno[d odszkodowawcza za naruszenie zobowizania. Je[li paostwo nie wdro|yBo odpowiednich dyrektyw, to mo|na dochodzid od skarbu paostwa odszkodowania (chyba 417kc) - skarga wnoszona przez paostwo czBonkowskie Art. 259TfUE Ka|de Paostwo CzBonkowskie mo|e wnie[d spraw do TrybunaBu Sprawiedliwo[ci Unii Europejskiej, je[li uznaje, |e inne Paostwo CzBonkowskie uchybiBo jednemu z zobowizao, które na nim ci| na mocy Traktatów. Inicjowane przez paostwo czBonkowskie. Nie musz od razu kierowad sprawy do TS  dyplomatyczne skutki. Szczególn rol sprawuje tutaj KE. W pierwszej kolejno[ci powinna zostad wniesiona do KE, która peBni swoist rol mediatora. WysBuchuje obu paostw i próbuje polubownie wszystko zaBatwid. Jak si nie uda to w cigu 3 miesicy od wniesienia skargi powinna wydad uzasadnion opini. Strony maj prawo do wypowiedzenia si. Je[li jej nie wyda w terminie to paostwo czBonkowskie kieruje skarg do TS. Do tej pory tylko 3 skargi byBy na razie. ZapadB wyrok stwierdzajcy naruszenie, paostwo czBonkowskie zostaBo zobowizane w terminie uregulowad, a paostwo mówi nie. KE wtedy mo|e zBo|yd ponownie skarg na: - skarga Komisji na niewykonanie wyroku TS Art. 260 TfUE Je|eli Komisja uzna, |e dane Paostwo CzBonkowskie nie podjBo [rodków zapewniaj- cych wykonanie wyroku TrybunaBu, mo|e ona wnie[d spraw do TrybunaBu Sprawiedliwo[ci Unii Europejskiej, po umo|liwieniu temu Paostwu przedstawienia uwag. KE mo|e okre[lid wysoko[d sankcji, które mo|na zastosowad wobec paostwa. Kara pieni|na - do usunicia naruszeo w jak najkrótszym czasie. Kara w postaci ryczaBtowej  |eby usund to dla dobra publicznego Wysoko[d kary pieni|nej to tylko sugestie dla TS. TS sam dokonuje kalkulacji. Kryteria kalkulacji: - powaga naruszenia tego prawa  jaki to przepis, czy traktatowy czy wtórny, jaki czas trwania naruszenia, zapewnienie prewencji indywidualnej jak i generalnej. Jaka byBa postawa paostwa czBonkowskiego. - ta sankcja powinna byd zgodna z zasad proporcjonalno[ci Skarga o stwierdzenie niewa|no[ci aktu wydanego przez instytucje lub organ (Art. 263TfUE): TS dokonuje kontroli legalno[ci ró|nego rodzaju aktów prawnych. Kontroluje: Akty prawodawcze  wydane w ramach procedury prawodawczej Akty Rady, KE, EBC innych ni| zalecenia i opnie Akty PE i Rady Europejskiej tych, które zmierzaj do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich Legalno[d aktów organów lub jednostek organizacyjnych Unii, które zmierzaj do wywarcia skutków prawnych wobec osób trzecich. Orzeka w zakresie skarg wnoszonych przez - Paostwo czBonkowskie - PE - Rad - KE Zarzuty: - braku kompetencji - mog zarzucid naruszenie istotnych wymogów proceduralnych - naruszenie traktatów - naruszenie reguB prawnych w zwizku ze stosowaniem traktatów w tym zasad ogólnych prawa europejskiego - nadu|ycie wBadzy przez instytucj W zakresie ochrony prerogatyw  wnoszonych przez EBC i komisj Regionów Równie| osoby fizyczne lub prawne  podnoszc powy|sze zarzuty  mog wnie[d skarg na te akty, których s adresatami (np. decyzje) lub które dotycz jej bezpo[rednio i indywidualnie. Termin zawity  2 miesice od: - od daty publikacji aktu prawnego - od notyfikacji aktu prawnego - od chwili kiedy skar|cy powziB wiadomo[d o danym akcie. Kontroli nie podlegaj: - akty prawne wydawane przez paostwo czBonkowskie - akty wewntrzne instytucji i organów UE, które nie wywoBuj |adnych skutków dla osób spoza instytucji lub organu Legitymacja bierna: - przeciw instytucji lub organowi, który dany akt wydaB Legitymacja czynna: - podmioty uprzywilejowane: paostwa czBonkowskie, Rada, KE i PE - podmioty cz[ciowo uprzywilejowane: EBC i Komitet Regionów - nieuprzywilejowane  osoby fizyczne i prawne Skutki orzeczenia niewa|no[ci: - je[li skarga jest zasadna to orzeczenie o niewa|no[ci aktu prawnego mo|e spowodowad powstanie odpowiedzialno[ci poza umownej UE (za szkody wyrzdzone przez funkcjonariuszy bdz instytucje) - instytucja jest zobowizana do podjcia wszelkich [rodków majcych na celu wykonanie wyroku TS Skarga odszkodowawcza (Art. 268 TfUE ) - UE jest zobowizana do naprawienia szkody za dziaBania funkcjonariuszy i organów (art. 340 TfUE) - odpowiedzialno[d umowna jak i pozaumowna - pozaumowna  deliktowa i na zasadzie ryzyka. TS bardzo rzadko orzeka z tego tytuBu Pytanie prejudycjalne (Art. 267 TfUE) - TS orzeka w trybie pytao wstpnych o wykBadni traktatów i wa|no[ci i wykBadni prawa wtórnego - sd nabiera wtpliwo[ci  kieruje pytanie prejudycjalne  TS dokonuje wykBadni przepisu prawa europejskiego (nie krajowego!) Kto jest zobowizany do skBadania pytao - fakultatywnie  sd, który jest sdem pierwszej instancji, je[li niezbdne dla wydania rozstrzygnicia - obligatoryjnie  sdy, od których nie ma odwoBania, s ostatniej instancji. Sd  pojecie autonomiczne prawa wspólnotowego  w PL: powszechne, administracyjne, arbitra|owe. Nie mog organy administracyjne lub sdy zawodowe Forma odwoBania dowolna, z elementami obligacyjnymi: - przedstawienie faktów - podstawy prawnej - powodu dla którego pyta - argumenty stron ewentualnie Istotne jest samo pytanie, które powinno byd wyodrbnione Skutki: - postpowanie zostaje zawieszone na ten czas - jak jest wyrok to wi|e Inter partes. Chocia| doktryna wskazuje, |e niektóre wyroki maj charakter precedensów. Porzdek prawny yródBa prawa, akty jednostronne, wielostronne, nie bdzie pytaB o konwencje, OECD czy OBWE. Prawo UE w jakiej podlega jurysdykcji TS. Nie wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeostwa, ani dawny 3 filar. Pierwotne i wtórne (pochodne)  art. 288 TfUE. Pierwotne: Traktaty zaBo|ycielskie jako prawo pierwotne, ich wykonywanie, implementacja jako prawo wtórne. Akt o wyborach do PE  prawo pierwotne. Wtórne: - Wi|ce - Prawodawcze (rozporzdzenia, dyrektywy i decyzje)  przyjmowany w drodze prawodawczej - dwie procedury: - zwykBa wspólnie przez PE i Rad na wniosek Komisji - specjalna w przypadkach z traktatów przez Rad z udziaBem PE lub odwrotnie - Nieprawo dawcze: - delegowane  przekazanie uprawnieo KE do przyjcia aktów o zasigu ogólnym, które nie zmieniaj istotnych elementów - wykonawcze  KE mo|e mied uprawnienia wykonawcze, powierzone, aby zapewnid jednolito[d aktów - Niewi|ce (zalecenia np. Rady, KE, EBC i opinie) Akty prawa wtórnego musz byd uzasadnione. SBu|y to stronom w postpowaniu przed TS. Wewntrznie obowizujcy akt: np. regulamin PE, regulamin TS. Tak|e akty instytucji, które wi| tylko inn instytucje (Rada  wytyczne dla KE); pragmatyki  normuj status prawny funkcjonariuszy UE  o przywilejach i immunitetach Zasada pojedynczych klauzul kompetencyjnych  instytucja mo|e dziaBad, je[li zostaBa upowa|niona przez konkretn norm prawn Wyj. 352 TfUE  je[li dziaBanie UE oka|e si niezbdne do okre[l ego celu osignicia, a brak przepisów, Rada jednomy[lnie na wniosek Komisji za zgod PE mo|e przyjd przepisy.  Funkcja jest realizacja celu, a traktaty nie ustanawiaj szczegóBowej normy W rozdziale 6 nauczyd si o zródBach rozporzdzenia, dyrektywa, decyzja Ogólne zasady odró|niaj od tych, które zostaBy proklamowane w traktatach (subsydiarno[d, zasada lojalno[ci (solidarno[ci) art. 4, 5 TUE) Prof. Uwielbia zasad równowagi instytucjonalnej (warto walnd jak[ paremi) UMOWNE (PIERWOTNE) PRAWO UE akty wielostronne prawa UE (traktaty zaBo|ycielskie: EWG  dzisiaj o TfUE, Maastricht  pierwotna wersja, Lizbona ostatnia, traktat rzymski) I jak to wszystko ewoluowaBo Traktaty o fuzji organów  konwencje o wspólnych organach. Traktaty akcesyjne  6 paostw na pocztku, potem kolejne akcesy i lata! Odró|niaj prawo pierwotne od aktów wielostronnych, czyli konwencji zawieranych midzy paostwami, aby wykonywad traktaty np. konwencja o unikaniu podwójnego opodatkowania Np. konwencja o siedzibach, która nie zostaBa zawarta. Przy konwencjach pojawia si zasada solidarno[ci np. konwencja o ochronie wspólnego rynku, kiedy w jednym paostwie ogBoszono stan wojenny lub wyjtkowy (347 TfUE) UE posiada ius tractatum  je[li oczywi[cie traktaty zaBo|ycielskie to przewiduj. Umowy zawarte przez UE wi| paostwa czBonkowskie ale i instytucje. Mix agreements  ukBady mieszane  kontrahentem umowy jest paostwo trzecie lub organizacja midzynarodowa a z drugiej strony UE i paostwo (razem)  np. umowy o stowarzyszenia (PL w 1991 roku tak zawarBa). Pierwszeostwo wobec prawa wtórnego, ale nie osigaj rangi prawa pierwotnego. Akty jednostronne  Lizbona upro[ciBa system aktów prawa (poza polityk zagraniczn i bezpieczeostwa). PodziaB na wi|ce i niewi|ce (patrz wy|ej) Akty prawne dotyczce bezpieczeostwa i polityki zagranicznej  decyzje Rady Europejskiej i Rady Forma aktów prawa wtórnego: 288 TfUE Rozporzdzenia Zasig ogólny Wi|e w caBo[ci Bezpo[rednio stosowane w paostwach czBonkowskich Wchodzi w |ycie po opublikowaniu w Dzienniku Urzdowym UE lub 20 dni od dnia ogBoszenia jak nie ma terminu Do obiektywnie okre[lonych sytuacji Adresat nie jest zindywidualizowany Brak transformacji, implementacji  bezpo[redni skutek prawny Dyrektywy Wi|e co do celu Paostwo czBonkowskie ma swobod wyboru, wic wymaga transpozycji, implementacji Decyzje ZASADY PRAWA UE (omawiaBa je Paulina Justyoska) Zasady si zmieniBy. Ró|nica jest w rangach i numeracji oraz przesuniciu regulacji z TfUE (dawnej TWE) do TUE. yRÓDAA ZASAD PRAWNYCH UE 1. Zasady wBasne a. Wynikaj z porzdku prawnego UE b. S wprost wyra|one w regulacjach traktatowych lub z nich wyinterpretowane 2. Zasady zapo|yczone a. To zasady prawa UE uznane przez TS za zasady porzdku prawnego UE wywiedzione z prawa midzynarodowego publicznego bdz z porzdków konstytucyjnych paostw czBonkowskich b. Zazwyczaj nie s wprost wyra|one w regulacjach traktatowych c. Np. zasada rzdów prawa w tym zasady pewno[ci prawa; d. Np. zasada ogólna poszanowania praw czBowieka i. Przed traktatem z Lizbony nie byBo tzw. Katalogu praw podstawowych praw czBowieka, chod przy traktacie z Nicei byBa deklaracja  Karta Praw Podsta- wowych  ale bez mocy wi|cej - TS si do niej odnosiB jak do wzoru (spra- wa Solange I, Solange II) RANGA ZASAD Jest to kwestia kontrowersyjna, bo badamy czy maj rang wy|sz, równ czy ni|sz ni| regulacje traktatowe - je[li zaBo|ymy, |e wy|sz  regulacje traktatowe maj byd tworzone w zgodzie z tymi zasadami, wic kto ma pilnowad tej zgodno[ci (legalno[ci) - równa  tu nie ma problemu - ni|sza  musz byd zgodne z traktatami Wszystko zale|y od kilku czynników: - gdy zawarte lub wyinterpretowane z regulacji traktatowych  oczywiste jest, |e maj one rang traktatow - gdy z porzdku midzynarodowego? - civil law  co do zasady regulacje traktatowe delimituj dziaBania UE, wic ranga zasad ni|sza - common law  mog mied rang wy|sz ni| traktaty ROLA ZASAD PRAWA W PROCESIE INTEGRACJI - s wzorcem legalno[ci - peBni funkcj interpretacyjn - wypeBniaj luki traktatowe  bardzo kontrowersyjne (nie ma zgodno[ci) - TS interpretuje zasady - pytanie gdzie jest granica midzy stosowaniem prawa a jego tworzeniem - np. Z. pierwszeostwa prawa UE  wprost nie wyra|ona, ale z wyroków z  63 i  64 ZASADY ZAWARTE W REGULACJACH TRAKTATOWYCH Zasada kompetencji powierzonych - opieraj si na niej dziaBania UE - wynika z art. 1, 3, 4, 5, 13 UE - konstrukcja: - paostwa czBonkowskie poprzez zawarcie regulacji traktatowych przekazuj instytucjom UE cz[d swoich kompetencji - kompetencje instytucji Unii pochodz z nadania - te kompetencje zostaBy przekazane w formie traktatowej, tzn. |e instytucje UE mog dziaBad tylko w zakresie przekazanych im kompetencji traktatowych - mog dziad gdy maj kompetencje do dziaBania ( gdy maj regulacj traktatow) - tylko w zakresie kompetencji przekazanych im przez paostwa w traktacie (nie mog zmieniad, poszerzad zakresu swoich kompetencji, ale nie mog te| nie podejmowad dziaBao) - tylko zgodnie z procedurami okre[lonymi w traktacie - do dziaBania s uprawnione tylko te instytucje wskazane w traktatach - instytucje UE tworz prawo, tworz akty wtórne, które s przyjmowane na podstawie zasady kompetencji powierzonych. Zobowizane s do wskazania podstawy traktatowej ka|dego dziaBania - instytucje mog dziaBad wyBcznie zgodnie z regulacjami traktatowymi, by osignd cele traktatowe, ale nie mog nie podejmowad dziaBao, gdy maj kompetencje do dziaBania a cele traktatowe wymagaj realizacji dziaBao KONTROLA ISTYTUCJI UE  czy dziaBaj zgodnie z regulacj traktatow. Kontroluje TS Skarga dotyczca kontroli zgodno[ci prawa wtórnego z prawem pierwotnym (kontrola legalno[ci aktów instytucji UE) - TS uchyla akt niezgodny z prawem traktatowym (263 TfUE) Skarga z art. 265 TfUE  skarga na bezczynno[d - instytucje miaBy kompetencje do podjcia dziaBa, cele traktatowe wymagaBy podjcia dziaBania, a instytucja UE nie podjBa dziaBania Podmiotem wBa[ciwym do wniesienia skargi jest jednostka (=wBa[ciwy jest sd). Nie ma mo|liwo[ci zBo|enia skargi przeciwko paostwu, a tylko przeciw instytucjom UE. Do TS: - TS - sd - sdy wyspecjalizowane  obecnie sdy ds. sBu|by publicznej Skoro paostwa czBonkowskie przekazaBy swoje kompetencje instytucjom UE, podpisaBy Traktaty, wrcz zobowizaBy si do przestrzegania dziaBao UE, wynika z tego, |e paostwa nie mog stosowad argumentów niezgodnych z prawem UE, nawet je[li utrzymuj, |e instytucje UE podjBy dziaBania niezgodne z traktatami. S 2 rodzaje skarg do TS przeciwko paostwom czBonkowskim, gdy zarzuty, |e one nie wywizuj si ze swoich obowizków s zasadne (art. 258 i 259 TfUE): Skargi, które kieruje gBównie Komisja (gBównie to sprawy komisja v. pr. CzBo.) Skarga: paostwo czBonkowskie v. paostwo czBonkowskie - zaanga|owana jest tu Komisja, by wyeliminowad to, |e paostwo wystpi przeciw paostwu Kompetencje TrybunaBu Sprawiedliwo[ci UE (TSUE): - kontrola dziaBao paostw (art. 258, 259, 260 TfUE) - kontrola dziaBao instytucji UE - art. 263 TfUE  kontrola legalno[ci aktów instytucji UE - art. 265 TfUE  skarga na bezczynno[d Art. 260 TfUE - gdy stwierdzono naruszenie prawa UE a paostwo si nie zastosowaBo do wyroku - dyrektywy wymagaj podjcia dziaBao o charakterze legislacyjnym w paostwie; obowizek implementowania dyrektywy do porzdku krajowego ci|y na paostwie - nawet je[li nie mamy wyroku TSUE stwierdzajcego, |e paostwo nie wywizaBo si z implementacji dyrektywy (TS  Polska w sprawie VAT) - zdarza si, |e po wyroku paostwo nadal nie podejmuje dziaBao albo bardzo dBugo z tym zwleka w zwizku z tym, w ró|nych paostwa czBonkowskich obowizuj ró|ne przepisy - art. 260 daje mo|liwo[d zBo|enia skargi , gdy ju| mieli[my wyrok stwierdzajcy naruszenie, a paostwo nadal si nie dostosowaBo (istnieje mo|liwo[d naBo|enia sankcji finansowej) Z praktycznego punktu widzenia paostwa czBonkowskie nie mog si powoBywad na jakiekolwiek argumenty prawne, które miaByby nie stosowad prawa UE Np. Konstytucja RP - art. 8  jest najwa|niejszym prawem - 9  przestrzega wi|cego j prawa midzynarodowego - 91  wy|szo[d prawa UE nad ustawami TK nie jest uprawniony do badania zgodno[ci Konstytucji z jakimkolwiek innym prawem obcym Z prawa UE wyraznie wynika, |e prawo to ma byd stosowane we wszystkich paostwach w jednolity sposób WedBug TK s 3 rozwizania: - zmieniamy konstytucj Rp, by dostosowad j do prawa UE (jak w przypadku ENA) - Unia próbuje podjd negocjacj na jej poziomie, by doprowadzid do zmiany - wystpienie z UE Zasada pierwszeostwa prawa UE - nie zostaBa wpisana wprost w regulacje traktatowe Ale: art. 4 ust. 3 TUE ma szersze znaczenie i kompetencje, ale orzeczenia TS wyra|ajce t zasad poBczone s z zasad solidarno[ci - gdy prowadzono prace nad traktatem konstytucyjnym (nie wszedB w |ycie, bo brak peBnej akceptacji przez wszystkie paostwa czBonkowskie) zawieraB postanowienie wprost wyra|ajce zasad pierwszeostwa - nie ma jej w traktacie z Lizbony - pojawiBy si gBosy czy ta zasada obowizuje - orzecznictwo TS j potwierdza - gdy mamy kolizj prawa UE z prawem krajowym - zasada ta nakazuje pominicie regulacji prawa krajowego w procesie stosowania prawa i zastosowanie przepisu prawa UE (UWAGA od Lizbony mówimy prawo unijne, nie wspólnotowe) - nie oznacza to, ze taki przepis przestaje obowizywad! Chodzi tu o jednostkow, konkretn sytuacj Np. w przypadku podatku VAT nie implementowano dyrektywy, wic nie mo|na odliczyd podatku VAT  trzeba pomind przepis ustawy i zastosowad przepis dyrektywy (ale: musi byd to przepis nadajcy si do bezpo[redniego zastosowania  por. z zasad bezpo[redniego skutku) TS UE uzupeBniB to swoje orzeczenie wskazujc, |e jednolite stosowanie prawa UE wymaga dostosowania prawa krajowego do prawa UE (bo prawo kolizyjne jest tylko doraznym rozwizaniem) DOSTOSOWANIE PRAWA KRAJOWEGO DO UNIJNEGO: 1. Wprowadzenie zmian do prawa krajowego 2. Uchylenie prawa krajowego niezgodnego z prawem UE 3. Przyjmowanie prawa krajowego tak, by zapewnid prawu unijnemu peBn skuteczno[d 4. Konieczno[d przestrzegania interpretacji prawa unijnego wskazanej przez TS a. Art. 267 TfUE tzw. prejudycalno[d b. TS nie ma mo|liwo[ci dokonywania oceny prawa krajowego z prawem unijnym c. TS nie uchyla regulacji prawa krajowego! TS tylko interpretuje d. Mo|e wskazad sdowi krajowemu jak interpretowad dany przepis e. Do TS zwraca si sd krajowy z pytaniem prejudycjalnym i. TS mo|e odmówid 1. Acte claire  sprawa jasna 2. Acte a clairee  sprawa, która byBa ju| wyja[niana ii. Sdzia krajowy zawiesza postpowanie i kieruje pytanie do TS 1. Sd mo|e lub musi je[li ma wtpliwo[ci interpretacyjne  267 TfUE iii. Pytanie: czy odpowiedz TS wi|e tylko sdziego, sd, który zwróciB si o odpowiedz czy ma szersze zastosowanie? 1. Ró|ne pogldy ale: a. TS dokonuje interpretacji przepisu. Jest to organ dokonu- jcy wykBadni, ta wykBadnia obowizuje wszystkie pod- mioty zobowizane do stosowania prawa unijnego, a podmioty uprawnione mog wywodzid z tego konse- kwencje b. Gdy mamy wykBadnie nie mo|emy inaczej interpretowad Zasada pierwszeostwa zakBada te|, |e prawo krajowe bdzie stosowane zgodnie z interpretacj zgodn z prawem UE. Granic jest tu zakres dokonywania wykBadni contra legem. Zasada solidarno[ci Polega na obowizku wielostronnej wspóBpracy Wi|e si z zasada pierwszeostwa, ale wykracza poza jej kompetencje Obejmuje obowizek wspierania: - paostw czBonkowskich z instytucjami UE - instytucji UE z paostwami czBonkowskimi - instytucji UE midzy sob - paostw czB. Midzy sob Nie mówi o tym na czym ta wspóBpraca ma polegad, nie jest bezpo[rednio skuteczna, nie jest przepisem wyBcznie wskazujcym na obowizki paostw czBonkowskich  znajduje zastosowanie Bcznie z innymi regulacjami traktatowymi (np. okre[lajcymi obowizki) Obowizki paostw czBonkowskich  art. 4 ust. 3 Paostwa czBonkowskie podejmuj wszelkie wBa[ciwe [rodki sBu|ce realizacji ich zobowizao wynikajcych z traktatów Paostwa czBonkowskie powstrzymuj si od podejmowania dziaBao, które mogByby zagrozid realizacji celów traktatów Wszelkie wBa[ciwe [rodki  co to oznacza? Np. mamy kolizj midzy regulacjami prawa krajowego i prawa UE Konieczno[d przestrzegania i prawa pierwotnego i prawa wtórnego ( art. 288 TfUE) Oznacza to wic konieczno[d postpienia zgodnie z prawem UE (zastosowanie prawa UE), wic jest konieczno[d pominicia przepisu prawa krajowego niezgodnego z UE Podstawowa konsekwencja kojarzona jest z zasad pierwszeostwa to konieczno[d stosowania prawa UE niezale|nie od prawa krajowego Sfera legislacyjna (obowizywanie prawa) - gdy regulacje prawa krajowego niezgodna z prawem UE  czy konieczno[d podjcia wszelkich wBa[ciwych [rodków nie bdzie polegaBo na dostosowaniu go do prawa UE? W zale|no[ci od tego czego wymaga prawo UE bdzie konieczne uchylenie i przyjcie nowelizacji, uchylenie itp. Zakaz podejmowania dziaBao (& ) - gdy stosowanie prawa - nie mo|na zastosowad prawa krajowego niezgodnego z prawem UE - gdy tworzenie - zakaz tworzenia prawa krajowego niezgodnego z prawem UE WBa[ciwie wszelkie konsekwencje zasady pierwszeostwa wynikaj wprost z zasady solidarno[ci. TS mógB wywiezd je wszystkie nie muszc powoBywad si wprost na zasad pierwszeostwa. Wic dlaczego TS odwoBuje si do zasady pierwszeostwa? - Byd mo|e istnieje obawa i| paostwa czBonkowskie zmienia zapis dotyczcy zasady solidarno[ci? - Cele procesu integracyjnego nie mogByby byd realizowane gdyby nie pierwszeostwo prawa UE. Jest konieczno[d jednolitego stosowania prawa unijnego PrzykBad sprawy z Niemczech, gdzie chodziBo o opBaty telefoniczne. Unia zakBada proporcjonalne rozBo|enie opBat do kosztów, a prawo niemieckie w wyniku niewBa[ciwej implementacji nakBadaBo wy|sze. Kiedy dowiedziaBy si o tym niemieckim wyroku firmy zBo|yBy odwoBanie. SkooczyBo si na tym, |e gdy decyzja jest ra|co sprzeczna z prawem unijnym to jest obowizek uchylenia. WedBug TS decyzja wydana niezgodnie z przepisami UE mo|e byd uchylona, gdy przewiduje tak mo|liwo[d prawo krajowe. TS uzale|nia to od prawa krajowego, a wedBug Rzecznika Generalnego takie co[ powinno wynikad z jednolitego prawa unijnego. ZASADY USTROJOWE I SYSTEMOWE Zwrócid uwag na ten podziaB Zasada subsydiarno[ci (pomocniczo[ci) Paostwa przekazuj instytucjom UE cz[d kompetencji, ale cz[d ta jest do wyBcznego ich wykonywania przez instytucj UE (sfera kompetencji wyBcznych Unii) i zgodziBy si nie podejmowad dziaBao w tym zakresie 2 sfera kompetencji niewyBcznych lub dzielonych  do dziaBania s tu uprawnione zarówno instytucje UE jak i paostwa Zasada subsydiarno[ci jest reguB wskazujc na to, kto jest uprawniony do dziaBania w tej drugiej sferze. Zasada ta mówi, |e w sferze kompetencji niewyBcznych Unii, co do zasady dziaBaj paostwa (domniemanie kompetencji paostw) Kiedy samodzielnie dziaBanie paostw nie pozwoli na osigniecie celów UE w sposób wystarczajcy i kiedy instytucje UE lepiej zrealizuj cele traktatów - je[li te 2 warunki wystpi Bcznie = instytucje UE podejmuj dziaBanie - wyklucza to wtedy mo|liwo[d podjcia konkurencyjnego dziaBania przez paostwa Paostwa mog dziaBad, gdy wynika to z dziaBao instytucji UE  np. Instytucj zobowizuj paostwa do podjcia jakiego[ dziaBania Paostwa mog podjd dziaBanie je[li instytucje UE zaprzestan dziaBania w tym zakresie w sferze kompetencji niewyBcznych Art. 5 TUE  zasada pomocniczo[ci; wynikaj z niego: 1. Kompetencje powierzenia 2. Pomocniczo[d 3. proporcjonalno[d ProtokóB 2 doBczony do TUE i TfUE  dotyczy stosowania zasady subsydiarno[ci i proporcjonalno[ci Zasada proporcjonalno[ci wskazuje na konieczno[d podejmowania dziaBao przez instytucje UE w okre[lony sposób TS odniósB te| t zasad do dziaBao paostw Instytucje UE podejmujce dziaBania nie wykraczaj poza to, co niezbdne i konieczne do osignicia zamierzonego celu. TS bada czy te 2 przesBanki zostaBy speBnione. Zasada skutku bezpo[redniego Bardzo istotna Art. 288 TfUE  zródBa prawa wtórnego  tworzonego przez instytucje UE na podstawie regulacji traktatowych. S wskazane i scharakteryzowane Maj moc wi|c! Wszystkie wi| w równym stopniu 3 kategoria a) rozporzdzenia a. wydawane przez instytucje UE w celu unifikacji prawa krajowego b. rozporzdzenie ma zasig ogólny  kierowane jest do wszystkich paostw czBonkow- skich c. wi|e w caBo[ci d. Wszystkie s bezpo[rednio stosowane w paostwach czBonkowskich i. od momentu wej[cia w |ycie, rozporzdzenia staj si w sposób automatycz- ny cz[ci krajowych porzdków prawnych ii. musz byd przez organy krajowe stosowane niezale|nie od prawa krajowego (gdy pojawia si kolizja) e. Zasada bezpo[redniego skutku i. Mo|liwo[d powoBywania si przez jednostki (osoby fizyczne i prawne) na prawo unijne (wprost, bez wzgldu na regulacj prawa krajowego) ii. Jednostki s obok paostw adresatami rozporzdzeo b) dyrektywy a. przyczyniaj si do harmonizacji prawa, do upodabniania si tych porzdków, ale nie musz sprawiad, |e bd identyczne b. wskazuj cele jakie maj byd zrealizowane przez paostwa czBonkowskie c. s kierowane do paostw czBonkowskich d. nie wszystkie paostwa musz byd adresatami dyrektyw, wi| te paostwa do których s skierowane e. maj byd realizowane jakkolwiek byleby si udaBo  pozostawiaj paostwom swobod metod i [rodków transpozycji dyrektywy f. termin to [rednio 2 lata g. Z art. 288 nie wynika, |e s wprost stosowane w paostwach. Wprost stosowane jest prawo krajowe realizujce dyrektyw h. Co gdy dyrektywa nie jest w peBni, w terminie zrealizowana? Skutek bezpo[redni dy- rektywy: i. W doktrynie mówimy, |e dyrektywy maj skutek warunkowy i ograniczony 1. Warunki a. Dyrektywa nie zostaBa w terminie zrealizowana b. W okre[lony sposób musi byd sformuBowana, jasno, przejrzy- [cie, klarownie i bezwarunkowo i. S dyrektywy o bardzo szerokim marginesie decyzyj- nym paostwa  nie nadaj si do bezpo[redniego stosowania i. Ograniczenie skutków do pewnych sytuacji: i. W relacjach poziomych pomidzy jednostkami 1. Zasadniczo nie (nie mo|na powoBywad si na dyrektywy), ale czasem to mo|liwe 2. Wyjtek: gdy nie ma najmniejszych wtpliwo[ci, |e ta druga jednost- ka znaBa tre[d dyrektyw ii. W relacjach pionowych (wertykalnych)  paostwo v. jednostka 1. Jednostka przeciwko paostwu mo|e si powoBywad na dyrektyw po speBnieniu wy|ej wymienionych warunków c) Decyzje a. Decyzja, podobnie jak rozporzdzenie i dyrektywa, jest aktem prawa wtórnego o cha- rakterze wi|cym i wymaga podstawy prawnej. b. W odró|nieniu od rozporzdzenia, ma dokBadnie okre[lonego adresata, a od dyrek- tywy odró|nia j to, |e obowizuje w caBo[ci. c. Podmiotem decyzji mo|e byd osoba prawna lub fizyczna, organ wspólnotowy, a rów- nie| paostwo czBonkowskie. d. Decyzje, które polecaj paostwu czBonkowskiemu wydanie okre[lonych przepisów wywoBuj skutek prawny dopiero po wydaniu przez paostwo odpowiednich aktów. A Olga chciaBa szlaczki ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Sylabus US Prawo Unii Europejskiej 2010 2011 4
PRAWO EUROPEJSKIE
Metodologia nauk o sztuce literatura (Historia sztuki UMK 2010 2011)
studia dzienne 2010 2011 wyniki
2010 2011 rejon test
2010 2011 rejon test
tematy 2010 2011
Shadow Report on Intolerance and Discrimination against Christians in Europe 2005 2010(1)
LAB miesny 2009 2010 2011 druk3
2010 2011 rejon klucz
Mechanik Prawo Zemsty The Mechanic 2011
PF zima 2010 2011 pytania seria 0
Etap wojewódzki 2010 2011
2010 2011 wojewódzki klucz
toksyko toxyki kolo 2010 2011

więcej podobnych podstron