plik


ÿþ Pomimo, i\ w II RP \yBo ok. 5 mln osób narodowo[ci ukraiDskiej (byli najliczniejsz mniejszo[ci narodow), to na wskutek polityki prowadzonej przez kolejne polskie rzdy praktycznie przez caBy okres midzywojenny byli oni grup upo[ledzon, zarówno pod wzgldem politycznym (nie dopuszczano ich do wy\szych stanowisk paDstwowych, nie mieli proporcjonalnej do swej liczebno[ci reprezentacji politycznej) jak i gospodarczym. Taka polityka wBadz nie sprzyjaBa budowaniu porozumienia i zaufania midzy Polakami a UkraiDcami. Do dziaBaD dyskryminujcych UkraiDców dochodziBy równie\ zaszBe antagonizmy midzy tymi dwoma narodami tak umiejtnie podsycane i wzniecane przez zaborców, a tak\e pozostajce [wie\o w pamici wspomnienia z ostatniej wojny polsko - ukraiDskiej z lat 1918 - 1919. Cieniem na stosunki polsko ukraiDskie rzucaBa si tak\e ogólnie zBa sytuacja gospodarcza. Chocia\ bieda dotykaBa w równym stopniu tak\e i Polaków, to UkraiDcy bardzo czsto odbierali to jako dyskryminacj i za swoj sytuacj obwiniali Rzd Polski. Taka sytuacja powodowaBa, \e stosunki midzy Polakami a UkraiDcami w II RP byBy w najlepszym razie chBodne, a niejednokrotnie wrogie. Znaczne odBamy spoBeczno[ci ukraiDskiej widziaBy w Polakach swoich ciemi\ycieli i stawiali oni raczej na wspóBprac z jednym lub z drugim [miertelnym wrogiem Polski: Rosj lub Niemcami. Cz[ UkraiDców wespóB z [ydami tBumnie zasiliBa szeregi Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy (przybudówki KPP), bdcej w rzeczywisto[ci radzieck ekspozytur na terenie Polski (pózniej zdelegalizowana), cz[ za[ wybraBa inn drog - wspóBprac z Niemcami. My[l, \e w tym miejscu warto nieco szerzej przedstawi histori ukraiDskich formacji politycznych i zbrojnych z tamtego okresu. Za pocztek zinstytucjonalizowanego ukraiDskiego ruchu narodowego przyjmuje si umownie dat 27 I - 3 II 1929 r., kiedy to odbyB si w Wiedniu zjazd, na którym powoBano do \ycia ORGANIZACJ UKRAICSKICH NACJONALISTÓW - (OUN) OUN od pocztku swojego istnienia stawiaBa na wspóBprac z Niemcami, gdzie szkoliBa kadry, zaopatrywaBa si w broD i amunicj oraz materiaBy propagandowe. WspóBpraca ta zacie[niBa si po doj[ciu Hitlera do wBadzy. W latach 30. bojówki OUN dokonaBy wielu zamachów i akcji sabota\y na teryturium RP. Najbardziej znan akcj OUN byBo zamordowanie 15 VI 1934 r. w Warszawie ówczesnego ministra spraw wewntrznych - BronisBawa Pierackiego. Po tej akcji na kar do\ywotniego wizienia zostaB skazany jeden z czoBowych dziaBaczy OUN - Stepan Bandera, a wielu innych trafiBo do obozu odosobnienia w Berezie Kartuskiej. Ju\ wtedy wewntrz OUN [cieraBy si dwa stanowiska, dwie frakcje, dwie wizje dalszej dziaBalno[ci OUN i sposobów realizacji gBównego celu - budowy niepodlegBego paDstwa ukraiDskiego. Andrij Melnyk Stepan Bandera Pierwsz frakcj byBa grupa dziaBaczy skupionych wokóB Andrija Melnyka. Melnykowcy przyszBo[ odrodzonej Ukrainy [ci[le wizali z Niemcami. Uwa\ali oni, \e wojna midzy ZSRR a III Rzesz jest nieunikniona i \e w tej wojnie to ZSRR poniesie klsk. UkraiDcy za[ za sw wiern sBu\b i walk u boku Niemiec otrzymaj od nich niepodlegBe paDstwo. Drug frakcj stanowiBa tzw "grupa mBodych" skupiona wokóB radykalnego dziaBacza niepodlegBo[ciowego Stepana Bandery. Banderowcy uwa\ali, \e niepodlegBe paDstwo UkraiDcy powinni wywalczy sobie sami, jednak nie wykluczali mo\liwo[ci uzyskania przez Ukrain niemieckiego poparcia. Wyró\niaB ich bardzo radykalny antypolonizm. Roman Szuchewycz i JarosBaw Steko Do definitywnego podziaBu OUN na dwie frakcje OUN-R (B) - banderowcy oraz OUN-M - melnykowcy doszBo na II Wielkim Kongresie OUN zorganizowanym przez S. Bander w Krakowie w kwietniu 1940 r. Na czele frakcji OUN - B stanB sam Stepan Bandera a jego zastpc zostaB JarosBaw Steko. W okresie ich pobytu w obozie w Sachsenhausen na czele tej frakcji OUN stanB MykoBa Aebed. Do frakcji tej po rozformowaniu Schutzmannschaftsbatalion nr 201 doBczyB równie\ Roman Szuchewycz. Pierwszym oddziaBem, który zostaB sformowany ju\ w 1937 roku na mocy ukBadu midzy Abwehr a OUN byB ODDZIAA BOJOWY "WOWKA" którego zadaniem byBy dziaBania operacyjne na terenie Galicji. OddziaB ten miaB charakter tajny i niewiele wiadomo o jego akcjach. Nastpnie w roku 1939 zostaB powoBany pod niemieckim protektoratem LEGION UKRAICSKI pod dowództwem Romana Suszki. Legion ten miaB charakter ochotniczy, a sformowany zostaB przed atakiem Niemiec na Polsk z byBych strzelców siczowych z Ukrainy Zakarpackiej, czBonków OUN, a tak\e studentów ukraiDskich, studiujcych w Austii i Niemczech. Razem z ochotnikami ze SBowacji Legion UkraiDski wchodziB w skBad grupy wschodnioeuropejskiej, która uczesniczyBa w ataku na Polsk. ZostaB on umundurowany w przefarbowane na ciemnozielony kolor uniformy Wehrmachtu. Charakterystycznym wyró\nikiem byB emblemat - tryzub z mieczem - stylizowany na znak OUN. GBówne dowództwo Legionu UkraiDskiego znajdowaBo si we WrocBawiu. [oBnierze legionu szkoleni byli w Austrii, gdzie uczono ich posBugiwa si ró\nymi rodzajami broni, walki wrcz, umiejtno[ci saperskich, dziaBalno[ci propagandowej i sabota\owej. We wrze[niu 1939 roku Legion UkraiDski wchodziB w skBad niemieckiej 14 armii generaBa Wilhelma Lista, której zadaniem byBo opanowanie dzisiejszej poBudniowej MaBopolski z Krakowem i Zlska. 9 wrze[nia 1939 r. ukraiDscy legioni[ci ruszyli na Baligród i dalej na wschód poprzez Sanok, Lesko, Ustrzyki Dolne i Sambor do Komarna. Wszdzie po drodze byli oni z entuzjazmem witani przez zamieszkaBych na tych terenach UkraiDców. OddziaB ten zostaB bardzo szybko przeniesiony do Zakopanego, gdzie po odbyciu przeszkolenia w znajdujcej si tam szkole policyjnej, zostaB przeksztaBcony w jednostk policyjn, któr jednak wkrótce rozwizano. Legion UkraiDski nie braB praktycznie udziaBu w walkach z oddziaBami polskimi. Nastpn jednostk ukraiDsk walczc u boku Niemców byB BATALION "NACHTIGALL" Batalion Nachtigall ZostaB on powoBany na mocy uchwaBy II walnego kongresu OUN (sierpieD 1939 r.). Praktycznie formowanie tego batalionu rozpoczBo si dopiero w marcu 1941 r. w Krakowie. Ochotnicy byli werbowani przez lokalne komórki organizacyjne OUN i po krótkim przeszkoleniu w Krynicy lub Barwinku przechodzili gruntowne szkolenie wojskowe w Zwitoszowie koBo WrocBawia. [oBnierze Batalionu Nachtigall umundurowani byli w niemieckie mundury i uzbrojeni w niemieck broD. Mieli oni jednak prawo do noszenia naszytej na naramiennikach niebieskio - \óBtej wst\ki. Batalion Nachtigall podlegaB formalnie wywiadowi wojskowemu - Abwehrze. Dowódc liczcego w sumie 330 \oBnierzy, podzielonego na cztery kompanie batalionu zostaB kpt. Roman Szuchewycz. Batalion wszedB w skBad batalionu dywersyjnego "Brandenburg 800". 18 czerwca 1941 roku Batalion Nachtigall zostaB przetransportowany pod granic z ZSRR. O godzinie 315 22 czerwca 1941 roku 1 batalion Brandenburg 800 otrzymaB rozkaz zaatakowa prawobrze\n cz[ Przemy[la przez sforsowanie rzeki San. Sam "Nachtigall" zapisaB si w pamici zbrodniami na ludno[ci cywilnej m.in. w Lackiej Woli, Szechyniach i TrzciaDcu. Po upadku Przemy[la, atakowaB w kierunku Lwowa, stanowic rezerw brandenburczyków. W tym czasie oba bataliony weszBy w skBad 1 Dywizji Górskiej generaBa - porucznika Richtera von Lanza i otrzymaBy rozkaz zaatakowa Lwów. W nocy z 29/30 czerwca 1941r. batalion Brandenburg 800 wszedB do Lwowa, gdzie braB czynny udziaB w mordowaniu \ydowskiej i polskiej ludno[ci cywilnej. Nastpnie batalion ten zostaB wysBany do Dere\ni, gdzie braB udziaB w przeBamaniu oporu ufortyfikowanej tzw. "Linii Stalina". Po wykonaniu tego zadania zostaB wysBany na odpoczynek do Winnicy i Juzwynia. Batalion Nachtigall Wcze[niej, bo 30 czerwca 1941 r., po zajciu Lwowa przez Niemców, banderowcy proklamowali powstanie niepodlegBego paDstwa na czele którego stanB rzd JarosBawa Steki, Niemcy kategorycznie za\dali wycofania proklamacji, jednak UkraiDcy odmówili. Odmowa ta zaowocowaB aresztowaniem przez Niemców niemal caBej kadry przywódczej banderowców, Bcznie ze Stepanem Bander i JarosBawem Stek, których osadzono w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. Rozwizano tak\e spontanicznie powstaB na Ukrainie Zachodniej ukraiDsk administracj i policj. Niemcy obawiajc si reakcji UkraiDców na te wydarzenia profilaktycznie rozbroili \oBnierzy batalionu "Nachtigall" a nastpnie wysBali ich do Neuhammer, gdzie prowadzono szkolenie bez broni. Stamtd w pazdzierniku 1941 r. przetransportowano ich do Frankfurtu, gdzie zostali poBczeni z batalionem "Roland". 21 pazdziernika z poBczonych batalionów powstaB batalion policyjny SCHUTZMANNSCHAFT BATALION nr 201 Roman Szuchewycz ZostaB on sformowany w Frankfurcie z \oBnierzy ochotników rozformowanego batalionu Nachtigall i Rolland. Batalion skBadaB si z 4 kompanii, komendantami których byli: Szuchewycz, Brigidier, porucznik Sidor i porucznik Pawlik. Ze strony niemieckiej nad batalionem "czuwaB" oficer policji Moksy. Schutzmannschaft 201 Ochotnicy 1 grudnia 1941 roku podpisali jednoroczny kontrakt. 16 marca 1942 roku zostaB wydany rozkaz o wysyBce batalionu na wschód i po trzech dniach batalion otrzymaB kuchni polow, zapasy \ywno[ci i numer poczty polowej. Batalion wysBano na BiaBoru[, gdzie zmieniB batalion Botewski przeniesiony na Ukrain. UkraiDców wBczono w skBad 201 dywyzji ochronnej korpusu gen. Ericha von dem Bacha - Zelewskiego przeznaczonego do zwalczania partyzantki. Batalion ten zostaB umundurowany w policyjne uniformy. Na wiosn braB on czynny udziaB w pacyfikacjach na terenach BiaBorusi w okolicach Borowki, Lepela, Komenia, [ar, Witebska i Worone\a. Po skoDczonym kontrakcie, 1 grudnia 1942 roku wikszo[ odmówiBa jego przedBu\enia. Batalion zostaB przewieziony do MogiBek i rozformowany 6 stycznia 1943 r. Wszyscy UkraiDcy zostali przewiezieni do Lwowa. 8 stycznia 1943 r. Niemcy aresztowali we Lwowie wszystkich oficerów batalionu oprócz Romana Szuchewycza, których jednak po tygodniu zwolnili. Od tej pory wielu oficerów batalionów "Roland" i "Nachtigall" kontynuowaBa walk zasilajc szeregi UkraiDskiej PowstaDczej Armii, na czele której stanB Roman Szuchewycz SCHUTZMANNSCHAFT BATALIONEN W lutym 1942 roku w Kijowie zebraBa si grupa wy\szych dowódców ukraiDskich formacji wojskowych: PuBku Kijowskiego Armii Czerwonej, Batalionu BukowiDskiego, a tak\e cz[ci batalionów Rolland i Nachtigall. Z \oBnierzy wspomnianych formacji niemieckie dowództwo chciaBo sformowa ukraiDskie bataliony policyjne. Ostatecznie otrzymaBy one numery: 101-111, 113- UkraiDscy policjanci w trakcie przyjmowania odznaczeD 126, 129-131, 134-140, 143-146, 157-169. 101 batalionem dowodziB sowiecki major Murawiec, 102 major UNR Szuryga - w batalionie tym sBu\yB Roman Szuchewicz. 109 batalionem dowodziB generaB UNR Pawlenko. Ogólna liczba ukraiDskich policjantów wynosiBa ok. 35 ty[. Uczestniczyli oni gBównie w operacjach zwalczania partyzantki. W lecie 1942 r. do zwalczania partyzantów na BiaBorusi zostaB skierowany 101, 102 i 109 batalion. Z pocztkiem wrze[nia doBczyB do nich batalion 115 i 118. W 1943 r. cz[ batalionów ukraiDskich zostaBa wBczona do niemieckich puBków strzeleckich (nr 31 - 38). W lecie 1944 r. bataliony policyjne poniosBy ci\kie straty w bojach z partyzantami, w wyniku czego rozformowano 109 batalion. Bataliony 57, 61 i 62 weszBy w skBad 30 dywizji grenadierów SS (rosyjskiej). Formacje ukraiDskiej policji pomocniczej umundurowane byBy w mundury SS, mundury Wehrmachtu, i innych sBu\b III Rzeszy, a tak\e mundury ze zdobytych magazynów mundurowych innych krajów. Na czapkach UkraiDcy mogli nosi okrgBy znak z \óBtym tryzubem na niebieskim tle. Od 1943 r. ukraiDskie formacje nosiBy na lewym rkawie munduru swastyk w wieDcu laurowym i napisem "TREU TAPFER GEHORSAM". Na pagonach mieli wyszyt swastyk. BATALION "WOAYC" Batalion ten byB jednym z gBównych antypartyzanckich oddziaBów ukraiDskich. NosiB on równie\ nazw "UkraiDski Legion Samoobrony". ZostaB sformowany w 1943 roku z UkraiDców, którzy patrzyli na Nimców z du\ nieufno[ci. Poniewa\ Niemcy nie chcieli mie na swoim terenie dziaBajcych przeciwko nim oddziaBów ukraiDskich, dosy szybko dogadali si z dowódcami WoBynia. Obiecali im, \e batalion zostanie wypoza\ony w niemieck broD i umundurowany. [oBnierze batalionu skierowali wówczas broD przeciwko Rosjanom. Batalion ten byB dobrze wyposa\ony. MiaB swoj artyleri, saperów, a nawet szpital polowy. Kadry dla tego bataliou ksztaBciBy si w stworzonej specjalnie w tym celu szkole oficerskiej. Batalion wydawaB tak\e swoj gazet "UkraiDskij Legioner". Po wkroczeniu Armii Czerwonej Batalion WoByDski wycofaB si na zachód i walczyB w bitwach pod Bykowem i Krakowem. WalczyB tak\e w SBoweni z partyzantami. W 1945 r wszedB w skBad 14 Dywizji SS Galicja. UKRAICSKA ARMIA WYZWOLECCZA Wiosn 1943 roku UkraiDcy sBu\cy w Wehrmachcie a tak\e w niektórych batalionach policyjnych zostali skupieni w nowej formacji zbrojnej - UkraiDskiej Armii WyzwoleDczej - UWW. J. Goebels wizytuje Legion Wschodni W jej skBad weszli tak\e byli \oBnierze, niektóre oddziaBy UPA, ochotnicy ze wschodniej Ukrainy, 200 sBuchaczy szkoBy oficerskiej w Saubersdorfie tzw. wBasowców, a tak\e byli \oBnierze sowieccy z wojennych obozów. Pod dowództwem gen. Kestringa odpowiedzialnego za sformowanie legionów wschodnich w 1942 r. UWW liczyBa 50 ty[ ludzi. W koDcu wojny ta liczba wzrosBa do 80 tysicy. UWW wchodziBa w skBad Wehrmachtu i byBa podporzdkowana niemieckim oficerom. UkraiDskim dowódc byB Pawlenko, a szefem sztabu puBkownik Pierto Kri\aniewski. W 1945 roku cz[ UWW zostaBa przetransporotwana do pomocy 2 Dywizji UNA, która walczyBa w Pradze. Znaczna cz[ \oBnirzy UWW zginBa w walkach z sowietami. Cz[ zostaBa natomiast wydani sowietom i wywieziona do syberyjskich Bagrów, skd powrócili tylko nieliczni. Wikszo[ oddziaBów UWW byBo umundurowanych w uniformy Wehrmachtu. Rozkazem Szefa Sztabu z 29 kwietnia 1943 roku UkraiDcy mogli nosi pagony i patki a tak\e \óBto niebiesk owaln kokard i \óBto niebiesk naszywk na ramieniu ze znakami YBB i tryzubem. BATALION "ROLAND" do którego nabór przeprowadzono na wiosn 1941 r. w Austrii miaB mie w zaBo\eniach bardziej "ukraiDski" charakter ni\ "Nachtigall". MiaB on mie równie\ inn "orientacj polityczn", gdy\ zdominowany zostaB w odró\nieniu od banderowskiego batalionu "Nachtigall" przez melnykowców. Dodatkowym czynnikiem odró\niajcym [oBnierze Batalionu Roland \oBnierzy "Rolanda" od "Nachtigall" byBo tak\e umundurowanie, wzorowane na mundurach petlurowców. Sze[ciotygodniowe przeszkolenie wojskowe batalion "Roland" przeszedB niedaleko Wiednia. 7 czerwca 1941 roku pierwsza grupa batalionu w liczbie 60 osób wyjechaBa do Rumunii na dalsze szkolenie wojskowe. NiedBugo potem przyjechaBy tam równie\ dwie kompanie - 200 osób. 5 lipca przyjechaB równie\ caBy ukraiDski sztab. Dowództwo liczcego 280 \oBnierzy batalionu objB ze strony ukraiDskiej mjr Jewhen Pobihuszczyj, za[ ze strony niemieckiej Ernst Eikiern ze sztabu gBównego armii poBudnie. 27 lipca 1941r. Batalion Rolland zostaB przydzielony do niemieckiej 11 Armii. MiaB on uczestniczy w walkach koBo rzeki Prut. Jego gBównym zadaniem byBo oczyszczanie okolicznych terenów, ochranianie obowizkowych dostaw, oraz zakBadów przemysBowych. W koDcu lipca batalion zostaB podzielony na 4 kompanie po 65 \oBnierzy. Na czele dwóch kompanii stali Niemcy, na czele dwóch ukraiDscy oficerowie. Batalion"Roland" nigdy nie uczestniczyB w walkach z Rosjanami na pierwszej linii frontu. Ich szlak bojowy wiódB z rejonu Jass w kierunku Odessy. Pod koniec sierpnia 1941 r. dotarB do miejscowo[ci Dubosar, skd zostaB odesBany do Austrii. Po drodze zostaB on jednak rozbrojony przez Niemców i 21 pazdziernika 1941 r. odtransportowany do Frankfurtu, gdzie poBczyB si z batalionem "Nachtigall", o czym wcze[niej wspomniaBem. Maksym Borowe znany jako Taras Bulba-Borowe rozpoczB organizowanie zal\ków podziemnej formacji zbrojnej ju\ na jesieni 1940 r. Formacja ta ujawniBa si podczas ataku III Rzeszy na ZSRR jako oddziaBy ukraiDskiej milicji "POLESKA SICZ" Taras Bulba Borowe OddziaBy siczy, liczce ok. 3 tysice ludzi atakowaBy wycofujcych si \oBnierzy Armii Czerwonej i funkcjonariuszy sowieckiego aparatu terroru. Po przej[ciu frontu przez te tereny, oczyszczaBy tak\e tereny bagniste i lesiste zachodniej Ukrainy z niedobitków Armii Czerwonej i sowieckich partyzantów. Niemcy potraktowali oddziaBy Poleskiej Siczy jako oddziaBy policyjne, jednak zdajc sobie spraw z tego, i\ nie s one im organizacyjnie podporzdkowane za\dali od Borewecia, aby przeksztaBciB "Polesk Sicz" w zwykBy oddziaB policyjny Schutzmannschaften, pod niemieckim dowództwem. Taras Bulba odmówiB, w odpowiedzi na co w poBowie listopada 1941 r. Niemcy cofnli swoje uznanie dla "Poleskiej Siczy" i 15 listopada SD za\daBa rozwizania oddziaBów. Bulba-Borowe rozformowaB wówczas swoje oddziaBy i niemal natychmiast z jej czBonków rozpoczB organizowanie nowych oddziaBów zbrojnych pod nazw "UKRAICSKA POWSTACCZA ARMIA" Obszar dziaBania UPA Tarasa Bulby obejmowaB tylko cz[ Polesia i WoBynia. W ramach UPA - B istniaBo 5 tzw. Latajcych Brygad skBadajcych si z kilku sotni ka\da (kilkaset osób). [oBnierz UPA Co prawda, za oficjaln dat powstania UkraiDskiej PowstaDczej Armii przyjmuj si dzieD 14 X 1942 r. jednak\e siBa pierwszych oddziaBów byBa wtedy znikoma i centralnie niezorganizowana. W rzeczywisto[ci pierwsze sotnie banderowskie powstaBy pod koniec 1942 r. ze scalenia bojówek OUN Bandery. Swoje siBy zbrojne powoBali do \ycia równie\ dziaBacze OUN - M. OddziaBy zbrojne UkraiDskiej PowstaDczej Armii UPA - M zaczto formowa w marcu 1943 r. MiaBy one jednak bardzo krótki \ywot, gdy\ po nieudanych próbach przecignicia ich na stron UPA Bandery, zostaBy przez banderowców rozbite. W lutym 1943 r. III. konferencji OUN Bandery podjBa decyzje o utworzeniu wBasnych oddziaBów zbrojnych, noszcych pocztkowo nazw Latem 1943 r. doszBo do rozmów T. Bulby-Borowecia z S. Bander o utworzeniu wspólnych siB zbrojnych. W rzeczywisto[ci w lipcu 1943 r. OUN-B siB podporzdkowaBa sobie wikszo[ oddziaBów UPA-Borowcia oraz OUN- Melnyka. Z pozostaBych, niepodporzdkowanych UPA - Bandery oddziaBów Taras Bulba usiBowaB stworzy now siB zbrojn pod nazw "UKRAJINZKA NACJONALNO-REWOLUCIJNA ARMIJA" (OUNR) Formacja ta nie odegraBa ju\ jednak wikszej roli. Oficerowie UPA Kadra dowódcza UPA rekrutowaBa si z dwóch zródeB. Pierwszym byli \oBnierze rozformowanego przez Niemców Schutzmannschaftsbatalion nr 201, w skBad którego wchodzili \oBnierze batalionów Nachtigall i Roland. Drugim zródBem kadr dla UPA byBa podlegBa Niemcom ukraiDska policja pomocnicza (ok. 5000 ludzi), której funkcjonariusze w zdecydowanej wikszo[ci na wiosn 1943 r. na rozkaz Stepana Bandery przeszli do lasu i zasilili szeregi UPA. Dodatkowo oddziaBy UPA zasilali chronicy si w lasach przed niemieckim terrorem ukraiDscy chBopi, [ydzi a tak\e byli \oBnierzy radzieccy, którym udaBo si uciec z niemieckiej niewoli. Banderowcy prowadzili tak\e swoist "mobilizacj" a wic przymusowy pobór do UPA w[ród zamieszkujcych te tereny UkraiDców. Odmowa wstpienia do UPA oznaczaBa najcz[ciej wydanie na siebie wyroku [mierci. STRUKTURA ORGANIZACYJNA UPA OddziaB UPA Na szczycie struktury organizacyjnej UPA znajdowaBa si Komenda GBówna. PodlegaBy jej komendy UPA dziaBajce na terenie trzech organizacyjnych obszarów, zwanych krajami. Podstawow jednostk UPA byBa sotni (odpowiednik kompanii w polskim wojsku). Sotni dzieliBa si na 3-4 czoty (plutony), a czota na 3-4 róji (dru\yn). W roju, który dzieliB si na 2 lanki (sekcje), byBo 7-12 "wojaków". Kilka sotni tworzyBo kuriD (batalion), a 2 kurenie (lub wicej) stanowiBo zahin (zagon, puBk). Jednostki UPA byBy [ci[le powizane z terenow sieci OUN, jej podlegaBy, a wszelkie posunicia byBy uzgadniane z prowidnykiem OUN. Na pocztku 1943 r. liczebno[ UPA Bandery byBa okre[lana na 10-15 tysicy ludzi i w przecigu 1943 r. rosBa w wyniku prowadzonych mobilizacji oraz podporzdkowania sobie w sierpniu 1943 r. UPA Bulby i oddziaBów Melnyka. Przy koDcu 1943 r. - po cz[ciowej demobilizacji i wraz z ró\nymi terenowymi zbrojnymi oddziaBami podziemia nacjonalistycznego - stan UPA byB oceniany na 15-20 ty[. ludzi. Oprócz oddziaBów zbrojnych w strukturze UPA dziaBaBy równie\ organizacje paramilitarne, swoiste pospolite ruszenie tzw. SAMOOBRONNI KUSZCZOWI WIDDIAY (SKW) Kuszcz tworzyBo 4 - 6 wsi (stanic). GBównym zadaniem kuszczy byBy dziaBania mobilizacyjne, oraz logistyczne (zbieranie i magazynowanie \ywno[ci, broni, odzie\y, artykuBów sanitarnych a tak\e transportu dla oddziaBów UPA). UPA od samego pocztku nie ukrywaBa zamiaru totalnego wymordowania ludno[ci polskiej na terenach, które uznali za etnicznie ukraiDskie. Dowodz tego liczne zachowane odezwy i rozkazy w których wprost mówi si o "wyniszczeniu wszystkich Polaków i spaleniu ich osiedli". Pomordowane przez oddziaB UPA dzieci Pierwszy masowy mord na ludno[ci polskiej dokonany przez oddziaB ukraiDskiej policji pomocniczej we wsi Obórki miaB miejsce ju\ 13 listopada 1942 r. Co prawda nie byBa to jeszcze akcja OUN Bandery, ale zemsta za pomaganie partyzantom radzieckim przez mieszkaDców wsi. Dokonana jednak zostaBa przez oddziaB ukraiDski ze szczególnym okrucieDstwem. Trzy miesice pózniej 9 lutego 1943 r. miaB miejsce kolejny mord na cywilnej ludno[ci polskiej dokonany przez ukraiDskich nacjonalistów - UPA -Bulby we wsi Paro[le. Planowe, systematyczne i zorganizowane masowe zbrodnie na cywilnej ludno[ci polskiej zaczBy si wczesn wiosn 1943 roku. Janowa Dolina, Postójno, JapoBot, Czudwy, Biczal, Lubasza Wielka, Bere\ce, Nowostaw, Smyga, Zamczysko, BiBohorodka, Studynka, CumaD, KoBki, [uków, Serhijówka, Buhryn, Turzysk, DorotyD, Dru\kopol, Horochów, Marusin, Wydumka, Marianówka, Skurcz, ZauBek, Halinówsk, Marianówka, PereBesianka, PóBbieda, Pyndyki, Hurby, Turków - to tylko niewielka cz[ wsi, w których UkraiDcy wymordowali Polaków, niekiedy w bardzo brutalny, bestialski wrcz sposób przy pomocy wideB, siekier, mBotów. W sumie wedBug bardzo ostro\nych ocen oddziaBy UPA wymordowaBy ok. 60 ty[. Polaków. W 1944 r. ofensywa Armii Czerwonej zmusiBa cz[ oddziaBów UPA do wycofania si na zachód w rejon Bieszczad, okolic Przemy[la i CheBma. Upowcy d\yli do oderwania tych terenów od paDstwa polskiego i utworzeniu na nich przyczóBka paDstwa ukraiDskiego. Zrodkami do tego celu byBy dziaBania podobne do tych na WoByniu, cho stosowane nie na tak masow skal. Walki z oddziaBami UPA trwaBy na terenie Polski jeszcze w 1946 r., za[ na terenie ZSRR praktycznie do pocztku lat 50. Inn ukraiDsk formacj zbrojn byBa przemarsz ochotników SS Galizien we Lwowie O utworzenie ukraiDskiej jednostki wojskowej w ramach niemieckich siB zbrojnych OUN Melnyka zabiegaBa ju\ od 1941 r. Jednak\e istniaBy wtedy bataliony "Roland" i "Nachtigall" i Niemcy nie chcieli zezwoli na tworzenie innych ukraiDskich jednostek. Dopiero 15 kwietnia 1943 r., Niemcy powoBali przy gBównym urzdzie Generalnego Gubernatora 12-osobowy UkraiDski Zarzd Wojskowy (Wijskowa Uprawa) z pBk A. Bisanzem na czele, za[ 28 kwietnia 1943 r. gubernator dystryktu Galizien Otto Wächter po uzyskaniu zgody Hitlera zezwolili na utworzenie w ramach Waffen SS "Galicyjskiej Dywizji Strzeleckiej SS", zBo\onej z ukraiDskich ochotników. Jednostka ta przyjBa nazw 14. OCHOTNICZA DYWIZJA SS "GALIZIEN" pBk A. Bisanz Plakat werbunkowy do SS Galizien Do legionu "Galizien" zgBosiBo si w sumie ponad 80 tys. ochotników (w samym Przemy[lu i jego okolicach - 1831 ochotników), z czego ostatecznie przyjto i przeszkolono ok. 11 ty[ UkraiDców. W lipcu 1943 r. ukraiDscy ochotnicy zostali przewiezieni do obozów szkoleniowych w Pustkowie koBo Dbicy, na poligony wiczebne w Neuhammer na Zlsku, Norymberdze, Monachium, Treslau, a tak\e do innych miejscowo[ciach w Niemczech, Francji i okupowanej Polsce. W skBad dywizji weszBy ostatecznie 29, 30, 31 puBki piechoty, puBk zapasowy, oraz inne pododdziaBy dywizyjne. Z cz[ci ochotników uformowano tak\e pi tak zwanych "puBków policyjnych" o numerach: 4,5,6,7,8. W listopadzie 1943 r. \oBnierze, podoficerowie i oficerowie dywizji SS-Galizien zBo\yli przysig na wierno[ nie Ukrainie, ale Adolfowi Hitlerowi. Na czele dywizji "HaByczyna" stanB niemiecki generaB major Fritz Freitag, a szefem sztabu zostaB mjr Wolf Heike. W sumie Niemcy stanowili okoBo 11% stanu osobowego dywizji, obsadzajc prawie wszystkie stanowiska dowódcze w sztabach, puBkach i batalionach. Plakat Werbunkowy Bitwa pod Brodami ZoBnierze dywizji SS-Galizien, a zwBaszcza jej puBków policyjnych oskar\ani s o liczne zbrodnie na cywilnej ludno[ci polskiej, w tym o dokonanie pacyfikacji polskiej wsi Huta Pieniacka, w nastpstwie której od kul i w pBomieniach zginBo ponad 1.000 Polaków. Inny puBk dywizji SS-Galizien braB udziaB w zwalczaniu polskiego podziemia i radzieckiej partyzantki w okolicach CheBma. UdziaB tej jednostki w innych akcjach eksterminacyjnych, m.in. w akcji "Wehrwolf" na Zamojszczyznie, Chodaczkowie Wielkim, Podkamieniu, Siemianówce, MBynowie, Poturzynie i wielu innych miejscowo[ciach wci\ jest obiektem badaD historyków i pracowników IPN - u. Reichsfuehrer SS Hainrich Himler i Brigadefuehrer Freitag podczas inspekcji Dywizji SS "Galizia" w maju 1944 roku Na pocztku 1944 r. dywizj skierowano na front wschodni. W czerwcu 1944 r. skoncentro wano j w rejonie Brodów, gdzie w dniach 14-22 lipca 1944 zostaBa okr\ona i zniszczona przez nacierajc Armi Czerwon. Podczas tej bitwy zginBo lub dostaBo si do niewoli okoBo 7 tys. \oBnierzy dywizji. Po tej klsce wielu \oBnierzy z rozbitej dywizji przeszBo do oddziaBów OUN-UPA. Stan liczebny dywizji szybko jednak zostaB odtworzony z \oBnierzy puBku zapasowego, ukraiDskich policjantów i ochotników, po czym na pocztku pazdziernika 1944 r. skierowano j do zwalczania powstania na SBowacji. W koDcu stycznia 1945 r. dywizj SS-Galizien przerzucono do SBowenii, gdzie zwalczaBa jugosBawiaDsk partyzantk komunistyczn. UKRAICSKA ARMIA NARODOWA 12 marca 1945 r. zostaB utworzony w Waimarze UkraiDski Komitet Narodowy (UNK), który miaB reprezentowa UkraiDców wobec III Rzeszy. Jednocze[nie powoBano UkraiDsk Armi Narodow (UNA), do której miano wcieli wszystkich ukraiDskich \oBnierzy, walczcych po stronie Niemiec, w tym, przede wszystkim \oBnierzy dywizji SS "HaByczyna". Dowódc UNA zostaB byBy oficer Wojska Polskiego gen. PawBo Szandruk, który 25 kwietnia 1945r. przeksztaBciB 14 Ochotnicz Dywizj SS "Galizien" w 1. UKRAICSK DYWIZJ UNA LiczyBa ona ok. 15 ty[ \oBnierzy. UkraiDcy sformowali tak\e 2. UKRAICSK DYWIZJ UNA Sztandar 1. UkraiDskiej Dywizji UNA której skBad byB du\o generaB PawBo Szandruk bardziej zró\nicowany. Dywizja ta zostaBa stworzona z \oBnirzy brygady "Wolna Ukraina", \oBnirzy z UWW, ochotników z ROA, cywili wywiezionych na roboty do Niemiec, oraz ukraiDców z oddziaBów pomocniczych przebywajcy w Niemczech. Poszczególne oddziaBy tej dywizji formowano równocze[nie w kilku miastach Niemiec, ale stanowiBa ona jedn caBo[ pod dowództwem Pietra Diaczenki. Zarówno 1 jak i 2 Dywizja UNA zostaBy przetransportowane do Czech, gdzie walczyBy w skBadzie Grupy Armii "Centrum" praktycznie do koDca wojny. W kwietniu 1945r. w skBad UNA weszBy tak\e inne oddziaBy ukraiDskie pBk. Tereszenki czy pBk. Gudymy. 25 kwietnia cz[ 1 Dywizji UNA zBo\yBa przysig na wierno[ Ukrainie. 7 maja 1945r. ukraiDskie oddziaBy UNA uznaBy kapitulacj Niemiec, a chcc unikn dostania si do sowieckiej niewoli, UkraiDcy przemaszerowali do zachodniej strefy okupacyjnej. Wikszo[ siB ukraiD[kich poddaBa si w rejonie Tamsberga Anglikom, a komendant UNA i mniejsza cz[ 1 Dywizji zostaBa internowana w amerykaDskiej strefie okupacyjnej w Radsztadzie. Cz[ 2 Dywizji walczyBa do 11 maja 1945 r. PozostaBo[ci tej dywizji tak\e przeszBy do amerykaDskiej i angielskiej strefy okupacyjnej zostaBy internowane w Danii, Belgii i Holandii. [oBnierzy UNA alianci osadzili w obozach we WBoszech. Na wskutek zakulisowych dziaBaD dyplomatycznych \oBnierzy SS "Galizien" nie deportowano do ZSRR, lecz pozwolono im wyjecha do Kanady i Anglii. GBówna Dalej

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
likwidacja oun upa
Rozgrzewka po kwadracie – cz 2
sprzęt wędkarski cz 1
Escherichia coli charakterystyka i wykrywanie w zywności Cz I
Deszczowa piosenka [cz 1]
07 GIMP od podstaw, cz 4 Przekształcenia
Wielka czerwona jedynka (The Big Red One) cz 2
Warsztat składamy rower cz 1
2009 SP Kat prawo cywilne cz II
413 (B2007) Kapitał własny wycena i prezentacja w bilansie cz II
Fizjologia Układu Dokrewnego cz I
!!! Prawo Budowlane cz 10

więcej podobnych podstron