9032665390

Rola tlenu w procesie desaturacji gazów obojętnych z ustroju człow ieka podczas dekompresji saturowanych. Jacek Kot. 2015

dekompresyjnego planuje się zastosowanie przedstawionego modelu do interpolacji założeń modelowych między nurkowaniami saturowanymi i nie-saturowanymi. Z punktu widzenia skuteczności naukowej wydaje się, że takie podejście będzie obarczone mniejszym błędem niż próba ekstrapolacji koncepcji z nurkowań nie-saturowanych do sub-saturowanych.

Poszukując kolejnych punktów brzegowych dla dekompresji odpowiadających nurkowaniom saturowanym przeprowadzono pilotażowe badania nurków po nurkowaniach do dużej głębokości (rzeczywista głębokość nurkowania 30 mH₂0, głębokość odpowiadająca dla warunków na poziomie morza SLED, ang. Sea level Equivalent Depth 57 m) na dużej wysokości (4919 m n.p.m, ciśnienie otoczenia 54 kPa) dokonując pomiarów pęcherzyków gazowych we krwi metodą Dopplera (Kot, Sicko et al. 2009, Kot, Sicko et al. 2014). Podczas tego ekstremalnego nurkowania stanowiącego rekord świata w najgłębszym nurkowaniu do największej głębokości, wykazano, że nawet konserwatywne planowanie nurkowania w takich warunkach, nie zabezpiecza wszystkich nurków przed występowaniem narażających ilości pęcherzyków gazowych. Jedną z przyczyn jest niewątpliwie hipoksja wysokościowa ograniczająca w znacznym stopniu wielkość okienka tlenowego. Interesujące byłoby kontynuować te badania u większej ilości nurków, jednak biorąc pod uwagę zmniejszenie ilości środków finansowych przeznaczanych na podstawowe badania nad podstawami fizjologicznymi dekompresji, nie wydaje się realne przeprowadzenie wiarygodnej ilości ekspozycji w tak ekstremalnych warunkach w rozsądnym czasie. Należy raczej oczekiwać kolejnych obserwacji dokonywanych przez nurków-amatorów podczas wypraw wysokogórskich, co jest nową koncepcją tzw. “nauki obywatelskiej” (ang. “citizen science”), w której osoby wykonujące niebezpieczne aktywności, w tym np. nurkowania na wysokości, będą gromadziły dane naukowe pod zdalnym nadzorem naukowców' do ich dalszego opracowania (Egi, Pień et al. 2014, Kot 2014). Takie stanowisko autora zostało zaprezentowane w komentarzu opublikowanym na zaproszenie Redakcji jako wstęp do serii publikacji tematycznych dotyczących nurkowania na wysokości (Kot 2014).

9. Toksyczne działanie tlenu na OUN

Oprócz korzystnego działania tlenu na eliminację gazu obojętnego podczas w szystkich typów nurkowania, w tym dekompresyjnego, występuje też jego toksyczne oddziaływanie na wszystkie tkanki ustroju, w tym przede wszystkim na ośrodkowy układ nerwowy (OUN) oraz płuca. Zjawisko to jest bardzo dobrze zbadane i opisane, a zainteresowanym można polecić doskonałe prace przeglądowe Bitterman (Bittennan 2004) oraz Dean et al (Dean, Mulkey et al. 2003). We współpracy z Katedrą Chemii Analitycznej Politechniki Gdańskiej autor prowadzi też badania dotyczące stresu oksydacyjnego występującego podczas oddychania wysokimi ciśnieniami parcjalnymi tlenu (też w nurkowaniach saturowanych), jednak prace te są na razie opublikowane jedynie w części metodologicznej pomiaru izoprostanów w surowicy i w kondensacie powietrza wydechowego, jako markerów ogólnoustrojowego i narządowego stresu oksydacyjnego (Janicka, Kubica et al. 2012). W ramach współpracy z Zakładem Fizjologii Człowieka GUMED autor opublikował też pracę przeglądową na temat wpływu tlenu na autonomiczny układ nerwowy (Winklewski, Kot et al. 2013). Ciekawym jest, że większość prac dotyczących oddziaływania zwiększonego Pi0₂ na OUN dotyczą klinicznych objawów neurologicznych, a nie parametrów' neurofizjologicznych. Już w 1878 roku Paul

3—Kot J - Autoreferat - PL.docx 14