2808185178

Oddziaływania biochemiczno-ekologiczne między gatunkami

Oddziaływania między mikł-nnrffanizmami

Drobnoustroje obustronnie w walce pomiędzy sobą wykorzystują biochemiczne środki ataku i obrony. Do tej pierwszej kategorii można zaliczyć enzymy przede wszystkim lityczne i proteolityczne, powodujące np. liżę ściany komórkowej przeciwnika. Do drugiej kategorii zalicza się antybiotyki wykorzystywane raczej w walce obronnej, choć mogą też być wykorzystane w celu pozbycia się konkurenta z danego ekosystemu.

Przykładowo, bakterie z rodzaju Baciilus są bardzo szeroko rozpowszechnione w świecie (praktycznie biorąc, można je spotkać wszędzie). Z jednej strony wynika to z faktu, iż łatwo adoptują się do różnorodnych warunków środowiskowych i ponadto tworzą przetrwalniki. Z drugiej strony wiele ich gatunków wykazuje zdolność do biosyntezy całej garny antybiotyków oraz subtilizyny, enzymu o silnych właściwościach proteolitycznych.

Antybiotyki bakterii Baciilus mają budowę peptydową. Jako przykład można wymienić gramicydynę S, pierścieniowy dziesięciopeptyd wytwarzany przez Baciilus brevis.

L-H is

L-lle

D-Asn

O

NH,

I ²

-CH-CH

ch₂-ch₃

CH~

\/

L-Liz-L-lle-D-Glu'

o=c

I

- L-Leu

D-Om

bacy trący na

D-Fm-L-Leu-L-Om-L-Wal

L-Fto    L-Rt>

L-WSaJ-L-Om- L-Leu-D-Fen

gamicydyna S

Bakterie Baciilus brevis wytwarzają jeszcze inne antybiotyki, ruin. tyrocydyny A, B i C, będące również cyklicznymi oligopeptydami, zawierającymi a-D-fenyloalaninę, podobnie jak gramicydyna S. Znanych jest obecnie ponad 25 antybiotyków wytwarzanych przez różne szczepy tych bakterii. Innym przykładem antybiotyku o budowie peptydowej jest bacytracyna, wytwarzana przez bakterie Baciilus subtilis. Poszczególne szczepy bakterii Baciilus subtilis produkują ponad 65 antybiotyków o budowie polipeptydowej. Z kolei Baciiius poiymyxa wytwarza polimyksyny.

Wszystkie te antybiotyki działają na bakterie gramujemne, gramdodatnie i grzyby. Ich działanie jest różne. Niektóre blokują syntezę ściany komórkowej łub zakłócają funkcje błon biologicznych, inne, mniej liczne, zakłócają replikację, transkrypcję lub translację.