Turystka poznawcza (kształceniowa) wiąże się z zaspokajaniem ciekawości świata. Istnieje w niej możliwość skonfrontowania posiadanej wiedzy z rzeczywistością. Ta funkcja jest realizowana w sensie poznawczym i praktycznym, jest zgodna z koncepcją kształcenia ustawicznego, wpływa na proces samokształcenia uczestników imprezy turystycznej. Ta funkcja jest szczególnie istotna w turystyce kwalifikowanej.
Wśród dysfunkcji funkcji poznawczej wyróżniamy: niebezpieczeństwo zafałszowania obrazu rzeczywistości przez nadmierny pośpiech, brak rzeczywistego kontaktu z ludnością miejscową, zła organizacja wyjazdów.
Formy turystyki poznawczej:
S turystyka przyrodnicza- podróże mające na celu obserwowanie i poznawanie przyrody: roślin, zwierząt, form geologicznych, obszarów wodnych,
S geoturystyka- podróże mające na celu zwiedzanie i poznawanie obiektów przyrody nieożywionej,
S turystyka ornitologiczna- obserwowanie ptaków w ich naturalnych siedliskach,
S turystka polarna- podróże na obszaiy podbiegunowe, samotne wyprawy w Arktyce i na Antarktydzie, rejsy statkami po Morzu Arktycznym i wokół Antarktydy,
S turystyczne safari- zorganizowane wyjazdy, których celem jest podziwiani i fotografowanie naturalnej przyrody, a w szczególności świata zwierząt,
S ekoturystyka- forma turystyki, która wykształciła się jako alternatywa w stosunku do turystyki masowej, minimalizowanie negatywnego wpływu turystów na środowisko przyrodnicze i społeczności lokalne,
S turystyka kulturowa- wszelkie podróże których głównym motywem jest odwiedzanie i poznawanie miejsc oraz obiektów o wartości historycznej, artystycznej i kulturowej, a także uczestnictwo w imprezach o charakterze kulturowym,
S turystyka etniczna- wyjazdy mające na celu poznanie grup społecznych odmiennych kulturowo,
S turystka festiwalowa- wyjazdy na festiwale filmowe, festiwale muzyczne, festiwale teatralne, wystawy kulturalne, parady, koncerty rozrywkowe itp.,