10-XlI-09
Wykładu
Ołów - metabolizm
• wchłanianie przez płuca ok. 50%
• wchłanianie z przewodu pokarm owego
o związki nieorganiczne: dorośli 10-20%, dzieci 40-50%, kumulacja w kościach, zębach, włosach
o związki organiczne: prawie 100%, kumulacja w nerkach, wątrobie, mózgu
• wydalanie głównie z moczem
• kumulacja rozpoczyna się w okresie płodowym
Działanie na organizm:
• niedokrwistość zahamowanie erytropoezy (inhibicja enzymów syntezy hemu i hemoglobiny), hemoliza, współzawodnictwo we wchłanianiu z żelazem i miedzią
• uszkodzenia nerek (aminoaciduria, hiperfosfaturia, glukozuria)
• zaburzenia krążenia (nadciśnienie)
• uszkodzenie wątroby
• układ nerwowy:
o encefalopatia ołowiowa - zmęczenie, bóle głowy, drżenia, zawroty głowy, drgawki padaczkopodobne, stany podniecenia o zaburzenia koncentracji i pamięci, trudności w nauce, otępienie
CHROM
Źródła zanieczyszczeń:
• przemysł metalurgiczny
• spalanie węgla
• przemysł garbarski, farbiarski (barwniki chromowe)
• preparaty grzybobójcze do drewna
• cement do 60mg/kg, azbest do 1500mg/kg
• w gospodarstwie domowym: zapałki, kleje, środki wybielające
• papierosy
Cr+B jako zanieczyszczenie środowiska na skutek działalności człowieka (głownie ze spalania)
W żywności i przewodzie pokarmowym głównie jako Cr+3 ze względu na obecność czynników redukujących Chrom w organizmie:
• we krwi ok. 80% chromu jest związane z białkiem transferryną, w krwinkach czerwonych z hemoglobiną
• odkładany w tkankach miękkich, głównie w wątrobie
• wydalanie głównie z moczem
działanie szkodliwe:
• dysfunkcja wątroby u szczurów
• u myszy zmniejszenie płodności, opóźniał osiągnięcie dojrzałości płciowej
• działanie odległe - zwiększona liczba przypadków nowotworów złośliwych układu oddechowego u ludzi narażonych zawodowo
• wyprysk skórny - przy kontakcie z cementem, betonem i Inn narażenie zawodowe
• u kobiet - uczulenie na rękawiczki gumowe, które zawierają chrom
Działanie rakotwórcze - mechanizm niejasny:
do czynników rakotwórczych (grupa 1) zaliczany jest Cr4*, wchłaniany z przewodu pokarmowego w ok. 6%, łatwo przechodzi przez błony biologiczne