Eksploatacja każdej maszyny (np. samochodu) wiąże się z koniecznością ponoszenia wielu kosztów i nakładów umożliwiających jej działanie oraz by wydłużyć czas bezawaryjnej jej pracy, zminimalizować liczbę awarii i aby uzyskać wymierne korzyści materialne. Nie wystarczy tylko zakupić maszynę i ją użytkować do momentu gdy osiągnie stan niezdatności do pracy. Z problemem eksploatacji maszyny wiąże się zatem:
1.
zaopatrywanie jej w części zamienne i materiały eksploatacyjne niezbędne do właściwej, ekonomicznej i bezawaryjnej pracy maszyny oraz do unikania kosztownych przestojów, stosowanie okresowych przeglądów i zabiegów konserwacyjnych - ogólniej wdrożenie właściwej gospodarki konserwacyjno-remontowej,
Rys. 6.0. Zagadnienia związane z eksploatacją maszyny
diagnozowanie stanu maszyny i urządzeń peryferyjnych aby uzyskać możliwie wczesne ostrzeżenia o niekorzystnych zmianach parametrów jej pracy i aby poprzez zabiegi prewencyjne przywrócić jej pożądane parametry pracy, regeneracja części, stosowa
na głównie w czasie przeprowadzania remontu maszyny lub w okresie przygotowania do jego przeprowadzenia, aby obniżyć koszty remontu i skrócić okres jego trwania,
oddziaływanie maszyny na obsługę i na otoczenie (środowisko), co określa się dziś pojęciem „ekologiczna eksploatacja".
Podane wyżej wybrane zagadnienia zebrano w postaci rys. 6.0 i będą one przedmiotem niniejszego wykładu, podanego tutaj w formie skróconej.
Proces eksploatacji maszyn jest ściśle uzależniony od zaopatrzenia w części zamienne i materiały eksploatacyjne. Zapewnienie odpowiedniego poziomu zasilania materiałowego, i to zarówno w zakresie surowców czy energii - niezbędnych w pracy maszyn, ale również części zamiennych i pomocniczych materiałów eksploatacyjnych, jest podstawowym warunkiem funkcjonowania każdego zakładu przemysłowego.
Częścią zamienną nazywamy element lub zespół, który może być zastosowany w urządzeniu zamiast analogicznego - uszkodzonego lub niezdatnego do dalszego użytkowania, z uwagi na jego stan techniczny, przekreślający spełnianie realizowanych przez ten element (zespół) funkcji.
Materiałem eksploatacyjnym nazywamy wszystkie materiały i substancje niezbędne do prawidłowego funkcjonowania maszyn i urządzeń mechanicznych takich jak np. paliwo, olej, smary, chłodziwa itp.
1