4672948878

)

Mopa. AfVi,ia

)

148 | Geografia regionalna świata_

•    gaz ziemny

•    kamienie sdachetne - szafiry. opale

Odkrywcy bogatych złóż złota, węgla brunatnego i ropy naftowej w Australii byt Paweł Kdmund Strzc-Iceki. polski geograf, geolog, podróżnik i odkrywea. Zbadał i opisał Wielkie Córy Wododziałowe, a ieh najwyższy szczyt nazwał Córa Kościuszki (Mt. Kościuszko) na cześć Tadeusza Kościuszki.

1 - tereny trawiaste i - pustynia

htip^/mapiol^nei/auufalia/uaiK-maps^png^dełeit-andgrattłandenapot-aunialia

Mapa. Tarany trawiasta ł pwttynna w Australii

ARKTYKA I ANTARKTYDA

Arktyka

Arktyko - obszar wokół Bieguna Półnoenego.

Antarktyda czy Antarktyka? | 149

Nazwa ohe/aru wywodzi etę od greckiego tłowa antot - niedźwiedź i kojarzona jcet z gwiazdozbiorem Wielkiej Niedźwiedzicy.

Przeważającą czeee Arktyki zajmuje Morze z\rktyezne(Occan Arktyczny) z przyległymi morzami, które etanowi} jego część. Jcet to w większości piętki akwen. Około 2/3 jego powierzchni łeży na ezeltic kontynentalnym. Prawic cal} powierzchnię Oceanu Arktęc/ncgo zajmuje trwała pokrywa lodowa. Zwiękva cię ona zim}, latem natomiaet dzieli na mnicjezc pola (tzw. pak lodowy), a w południowych krańcach topnieje.

Pok lodowy - inaczej lód dryfuj}cy, lód pakowy, kra; wieloletni, pływajmy lód moreki na obeza-l raeh okołobiegunowych.

Arktyka to także obezary l}dowc - północna Kanada. Alaeka (Stany Zjednoczone). Grenlandia (Dania) oraz północne krańce Idandn. Norwegii. Szwecji, binlandu i Roeji. Grenlandię pokrywa ladolód

Arktę-ka leży w klimacie okolobiegunowym, typu polarnego i eubpolarnego. Jego cechy to:

•    niskie temperatury cały rok. najchłodnicjezy micei}c: stęc/cń (od -50^{1 2}C do -3²C/-5²C); najcic-płejezy miesi}c: lipiec (od poniżej 0²C na północy Crenlandii do ²10²C na jej południu)

•    opady niewielkie

•    silne wiatry często powv>dui}cc zawieje i zamiecie śnieżne

Antarktyda czy Antarktyka?

Antorktydo - kontynent wokół bieguna południowego.

Antorktyko - tak określa się Antarktydę wraz z wodami i wyspami do 60² S.

Cranicę tak} przyjęto według Traktatu Antarktęcznego. czyli międzynarodowej umowy okrcś|j|}ccj status polityczny obszaru. Dokument ten stwierdza, że Antarktyda stanowi wspólne dobro ludzkości i może być wykorzystywana tylko do celów pokojowych, np. badań naukowych. Żaden kraj nie ma prawa do eksploatacji suroweów mineralnych, które tu odkryto (m.m. węgla kamiennego, rud miedzi, żelaza, platyny, uranu i in.).

Antarktyda leży w strefie klimatu okolobiegunowego, wnętrze kontynentu to odmiana kontynentalna. na wybrzeżach fragmentami odmiana morska. Występuj} tu najniższe notowane na Ziemi

temperatury: średnia roczna od -I0²C na wybrzeżach do -60²C w środku !}du. Najniź.s/} tempera-

1

Jei granice wyróżnia się według różnych kryteriów:

•    astronomicznego: gramee południowa Arktyki etanowi koło podbiegunowe północne, wyznaczające zasięg dni i nocy polarnych

•    klimatycznego: granicę etanowi izoterma lipca o wartości •IO²C

•    botanicznego: zaeięg Arktyki wyznacza północna granica występowania zwartych larów przechodzących w- tundrę

2

   granice wyznacza zaeięg pływających gór lodowych

bilp-y/pL'«ikipcdiŁoig/»ikv'(Xf Jn Atktyezny