5020058820

Adam Mostowski

WYCHOWANIE W CZASACH NOWOŻYTNYCH

Analizując kolejno wszystkie okresy rozwoju wychowania możemy zauważyć, iż w dobie odrodzenia nastąpiła w tej kwestii istna rewolucja. Okres od połowy XVII do końca XVIII wieku charakteryzuje nam europejską myśl pedagogiczną w trzech zasadniczych nurtach. Jednym z nich jest nurt demokratyczny, który domaga się powszechnej i bezpłatnej oświaty dla wszystkich dzieci i aby nie było to uzależnione ani od pochodzenia, statusu społecznego czy chociażby płci. Nurt drugi reprezentował interesy zwycięskiej burżuazji angielskiej działającej w porozumieniu z arystokracją. Aspekt pedagogiki przedstawicieli tego nurtu miał charakter wybitnie elitarny i klasowy. Natomiast nurt trzeci nie był wyraźnie ukierunkowany społecznie, chociaż wyrastał z idei walki z feudalnym porządkiem świata. Przyświecały mu poglądy naturalistyczne, który to naturalizm zrywał z całą dotychczasową tradycją wychowania, ujmowana w ramy procesu urabiania na wzór, ponieważ istotą wychowania jest samorozwój natury dziecka, która kłóci się z ideą dopasowywania do j akichkolwiek wzorów czy modeli.

Przedstawicielem pierwszego nurtu był Jan Amos Komeński, określany przez historyków wychowania mianem ojca pedagogiki nowożytnej. Najlepszym przykładem na to, jak bardzo zasłużył się dla rozwoju myśli pedagogicznej jest fakt, iż niektóre tezy autora „Wielkiej dydaktyki” nie straciły aktualności do dziś. Pedagogika. Komeńskiego dotyczyła niemal wszystkich problemów oświaty i szkolnictwa, a w szczególności: demokratyzacji oświaty, szczegółowej organizacji systemu szkolnego, nowej koncepcji nauczania i uczenia się, a także oświaty dorosłych. Uważał on, iż wychowaniem szkolnym należy objąć wszystkie dzieci. Dostęp do nauki powinni mieć zapewnieni wszyscy na równi. Zarówno chłopcy i dziewczęta, dzieci z bogatych rodzin jak i z biednych. Obowiązkowe kształcenie na poziomie sześcioletniej szkoły elementarnej uzasadniał tym, iż każde dziecko w mniejszym lub większym stopniu jest zdolne do nauki, a także tym iż nauka jest niezbędna w życiu każdego człowieka. Ideą powszechnego nauczania chciał objąć wszystkie narody świata, łącznie z kolonialną ludnością kolorową i postulował założenie w Londynie międzynarodowej organizacji oświatowej.

Był twórcą pierwszego w dziejach wychowania w pełni nowoczesnego systemu szkolnego. Cały okres wychowania podzielił na cztery sześcioletnie etapy, którym przyporządkował odpowiednie etapy szkół. Okresowi przedszkolnemu odpowiadała szkoła macierzyńska, gdzie wychowawczynią

1