6827069180

Psychologia. Kluczowe koncepcje: Podstawowe pojęcia.

(s. 19-76)

CZYM JEST PSYCHOLOGIA - A CZYM NIE JEST?

Psychologia jest szeroką dziedziną o wielu specjalnościach, ale zasadniczo to nauka o zachowaniu i procesach psychicznych (umysłowych).

Przedmiot psychologii obejmuje zarówno wewnętrzne procesy, które możemy obserwować jedynie pośrednio (jak myślenie, uczucia i pragnienia), jak i zewnętrzne, obserwowalne zachowania (jak mówienie, uśmiechanie się, bieganie).

Psychologia jako nauka opiera się na obiektywnych dowodach, które można zweryfikować - a nie na opiniach ekspertów i autorytetów, jak to się często dzieje w dziedzinach nienaukowych.

Trzy sposoby uprawiania psychologii:

a)    Psycholodzy eksperymentalni - psycholodzy, którzy prowadzą badania podstawowych procesów psychicznych - w przeciwieństwie do psychologów - praktyków; często nazywani są psychologami - badaczami.

b)    Psycholodzy nauczyciele - psycholodzy, których praca polega przede wszystkim na nauczaniu, zazwyczaj na uniwersytetach itp.

c)    Psycholodzy praktycy - psycholodzy, którzy wiedzę wypracowaną przez psychologów eksperymentalnych stosują do rozwiązywania problemów ludzkich. Pracują np. w szkołach, klinikach, fabrykach, lotniska, szpitala, itp.

Dziedziny praktyki psychologicznej, zwanej inaczej psychologią stosowaną:

a)    Psycholodzy pracy i organizacji - specjalizują się w doborze pracowników i takim przystosowaniu środowiska pracy, aby maksymalizować wydajność i morale pracowników.

b)    Psycholodzy sportu - pracują ze sportowcami, aby pomóc im poprawić wyniki poprzez planowanie treningów, wzmacnianie motywacji i naukę kontrolowania emocji w sytuacjach presji.

c)    Psycholodzy inżynieryjni - pracują na styku człowiek - maszyna. Projektują np. elementy wyświetlaczy samolotowych, starają się, aby były one dla człowieka proste i niezawodne w użyciu. Prowadzą śledztwa psychologiczne, żeby określić, co poszło nie tak w wypadkach przypisywanych „błędowi człowieka”. Ta grupa pracuje głównie w prywatnym przemyśle lub dla rządu.

d)    Psycholodzy szkolni — są ekspertami w zakresie nauczania i uczenia się.

e)    Psycholodzy rehabilitacyjni - współpracują ze służbą zdrowia. Zajmują się pacjentami zarówno z zaburzeniami fizycznymi, jak i psychicznymi.

f)    Psycholodzy kliniczni i pracujący w poradnictwie psychologicznym - świadczą usługi osobom mającym problemy z przystosowaniem społecznym i emocjonalnym, stojącym w obliczu trudnych decyzji dotyczących swoich związków, kariery czy edukacji.

Psychologia to nie psychiatria

Psychiatria - dziedzina medycyny zajmująca się diagnozą i leczeniem zaburzeń psychicznych. Psychiatrzy uzyskują tytuł zawodowy doktora medycyny, zdobywają specjalistyczną wiedzę na temat leczenia problemów psychicznych i problemów z zakresu zachowania.

Psychologia jest dziedziną znacznie szerszą, obejmuje cały zakres ludzkich zachowań i procesów psychicznych, od funkcji mózgu po interakcje społeczne. W przypadku większości psychologów kładzie się nacisk na metody badawcze oraz na zaawanasowane treści z zakresu wymienionych wcześniej specjalności.

MYŚLĄC KRYTYCZNIE O PSYCHOLOGII I PSEUDOPSYCHOLOGII

Pseudopsychologia to błędne twierdzenia lub praktyki przedstawiane jako naukowa psychologia. To np. zachowania paranormalne - zwłaszcza twierdzenia o tajemniczej mocy, oddziaływanie umysłu i sił nadnaturalnych na naszą osobowość; horoskopy; astrologia; grafologia.

1