ROZRÓD BYDŁA
l.Odziedziczalnośc Płodności (jest cechą nisko odziedziczainą):
*h2=0,32 w odniesieniu do wieku przy pierwszym ocieleniu,
*h2= dla długości okresu międzywycieleniowego,
*h2= w przypadku skuteczności inseminacji.
2. Czynniki Środowiskowe (mają największy wpływ na płodność}:
-żywienie,
-warunki utrzymania,
-higiena,
-technika rozrodu,
-przy inseminacji jakość nasienia,
-organizacji pracy i dozoru zootechnicznego.
♦dojrzałość płciowa - jałówki 6-9mc, okres, w którym samica produkuje zdolne do zapłodnienia gamet,
♦dojrzałość hodowlana jałówek - 15-17mc oraz 2/3 masy ciała dorosłej krowy (pełny rozwój somatyczny )danej rasy, związany jest z właściwym rozwojem całego organizmu, ♦dojrzałość somatyczna krów - 5 lat.
4. Ruja - jest to zespół objawów, dzięki którym uzewnętrznia się popęd płciowy samicy i jej gotowość do zapłodnienia,
♦cykl płciowy - co 21 dni (odchylenia 3 dni), jest to okres aktywności płciowej samicy od osiągnięcia dojrzałości płciowej do klimakterium,
♦dł.rui - krowy 12-18 godz., jałówki 10-16 godz. (wahania od 2 do 30 godz.),
♦owulacja - 30 godz. od rozpoczęcia rui tj. średnio 12h po ustąpieniu objawów rui (najwięcej owulacji następuje w godz.popołudniowych i wieczornych, plemniki docierają do jajowodów po 6 godz., kom.jajowa zachowuje zdolność do zapłodnienia przez 18-24h), ♦cykl rujowy — okres od pierwszego dnia występowania zewnętrznych objawów rui do ostatniego dnia przed następną rują, jego fazy: proestrus — czyli przed rujowa, estrus — ruja właściwa, metaesrus — po rujowa, anaestrus — spoczynek płciowy.
5. Właściwy okres inseminacji (okres 30h):
♦godziny trwania rui do 12,5h - początek rui,
♦właściwy okres unasieniania od 12,5 do 18,5h (6 godz.},
♦okres soczynku od 18,5 do 29,5h (llgodz.},
♦powt. Unasienianie w 29,5 - 30h (koniec unasieniaia).
-niepokój,
-obwąchiwanie zwierząt,
-częstomocz,
-częste porykiwanie,
-w dniu rui może spaść mleczność,
-zmniejszony apetyt,
-krowa się grzeje (zwiększona temp.o 0,3C),
-krowy wykazują chęć obskakiwania i same obskaują inne(odruch tolerancji},
-na 1-2 dni przed rują srom krowy staje się zaczerwieniony, skóra nie ma pofałdowań na drogach rodnych.
♦biologiczne - obserwacja bezpośrednia, używanie tresowanych psów, wykorzystanie buhaja próbnika,
♦chemiczne - jakościowe i ilościowe oznaczenie sub.w surowicy krwi, mleka i śluzie pochwowym (progesteron),
♦fizyczne - mierzy się oporność śluzu pochwowego, pomiar temp.ciała, pomiar aktywności ruchowej, pomiar ilości kroków krowy.