Prawo rzymskie znamy głównie dzięki niej. Justynian panował wiatach 527-565.
Justynian podjął się:
- kodyfikacji prawa
- reformy administracyjnej. Było to konieczne gdyż upadek zachodniego cesarstwa zagroził wschodnim prowincjom dezorganizacją wewnętrzną.
ujednolicenia religii.
Teodora - żona Justyniana wywarła wpływ na kodyfikację Trybonian - minister sprawiedliwości, kierował pracą kodyfikacyjną.
528-534 r - dochodzi do opracowania 3 podstawowych części
535-541 r — Justynian wydaje pojedyncze ustawy uzupełniające kodyfikację
542-565 r - stagnacja. W tym okresie umierają Teodora i Trybonian, na których oparta była kodyfikacja. Justynian poświęca się działalności religijnej.
- CodeX 534 r. Zawiera konstytucje cesarskie od Hadriana do Justyniana.
Di gęsta vel Pandectae 533 r. Kodyfikacja dzieł prawników rzymskich - wybór dawnej literatury prawniczej. Fragmenty zmodyfikowano i wystosowano zakaz komentowania Digestów i porównywania ich do dzieł oryginalnych.
Zebrany materiał podzielono na masy:
masa sabiniańska masa edyktalna masa papiniańska
masa appendix (dodatek czyli pozostałe księgi) Institutiones (instytucje) 533 r. Podręcznik do nauki prawa.
Novellae leges (nowele) po 534 r. Uzupełnienie ustawodawstwa Justyniana przez wydawanie nowych ustaw po zakończeniu kodyfikacji. Wyróżniamy:
Epitome luliani Authenticum grecki zbiór nowe!
Edicta Iustiniani
Te 4 części kodyfikacji nazwano później Corpus Iuris Civilis (od XVI w).Kodyfikacja była jednak niezrozumiała dla większości mieszkańców wschodniego imperium, którzy mówili po grecku. Jej tekst spisany był bowiem po łacinie.