■ Początek:
^ 476 r n.e. - upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego, data
najczęściej podawana jako początek średniowiecza
* Koniec:
^ 1450 r. - wynalezienie druku przez Gutenberga z Moguncji ^ 1453 r. - zdobycie przez Turków Konstantynopola i upadek cesarstwa bizantyjskiego
v 1492 r. - odkrycie przez Krzysztofa Kolumba Ameryki,
początek wielkich odkryć geograficznych i kolonizacji innych kontynentów przez Europejczyków
We Włoszech schyłek średniowiecza rozpoczął się już w XIV wieku.