9157784629

Metamorfozy formy w architekturze i sztuce ogrodowej 183

Średniowiecze

Sztuka romańska

Upadek Cesarstwa Rzymskiego i najazd ludów ze wschodu spowodowały wyludnienie miast i upadek budownictwa. Jedynymi godnymi uwagi budowlami były kościoły centralne lub bazylikalne. Oba typy kościołów opierały się na czytelnej symbolice kościoła wzniesionego na planie krzyża (greckiego na wschodzie, łacińskiego na zachodzie), który symbolizował ciało Chrystusa jako podstawę ziemską kościoła, sklepienie symbolizowało niebo z królującym zmartwychwstałym Chrystusem Pan-tokratorem, a szeregi kolumn wzdłuż bazyliki lub wokół kościoła centralnego drogę prowadzącą do zbaw ienia. Tym, co wyraźnie oddzieliło średniowiecze od czasów antycznych, nie było chrześcijaństwo (Cesarstwo Wschodniorzymskic. kontynuujące tradycję grecką, upadło pod naporem Turków dopiero pod koniec średniowiecza). Czynnikiem decydującym był odmienny krajobraz Europy Północnej, gdzie w średniowieczu nastąpił rozwój kultury w strefach Morza Północnego i Bałtyckiego. Dopiero tam rozwinął się w pełni charakterystyczny dla średniowiecza roma-nizm i gotyk. Dla północnego nieba Jeremi T. Królikowski (1999) uznał za charakterystyczny krajobraz romantyczny, co pokazuje tabela 4.

Tabela 4. Miejsce naturalne. Duch romantyczny

Duch	Romantyczny
Ziemia	Grunt prawic nigdy ciągły, podzielony ze zróżnicowanym reliefem wzniesień, depresji, bogata mikrostruktura, północny krajobraz zdominowany przez ziemię
Niebo	Słońce relatywnie nisko
Światło	Słońce tworzy zróżnicowane plamy św iatła i cienia, chmury i roślinność działają jako wzbogacający filtr
Porządek	Krajobraz wynikiem działania sił naturalnych, brak ujednolicającego porządku
Czas	Zaskoczenie należy do porządku dnia. ogólna niestabilność podkreślona przez kontrasty między porami roku i częstymi zmianami pogody
Charakter	Nieokreślona mnogość różnych miejsc, zmienne i raczej niezrozumiałe przejawy świata, tylko wyjątkowo krajobraz tworzy prostą jednogłosową przestrzeń
Relacja do natury	Człowiek zbliża się do natury z empatią

Na północy chrześcijaństwo okrzepło dopiero w drugim tysiącleciu. Now e formy organizacji przestrzeni, które się wówczas wykształciły, to: zespół klasztorny, katedra -jako kościół biskupi, zamek - jako siedziba pana feudalnego, ogród zamknięty - jako ziemski ekwiwalent raju. oraz zorganizowane prawmie i ekonomicznie osadnictwo

architrend.pl