9463505594

B \KBAK V CICIORA. ANDRZEJ M. W YRWA

ZAPROWADZENIE CHRZEŚCIJAŃSTWA W POLSCE

krulkir studium obrazu Jasa Matejki „ZaprotcaJzeme chrześcijaństwa R.P. W5"

DZltKANOWKE • LEDNICA20I)

W 2016 roku będziemy obchodź*: 1050. rocznicę upamiętnieni* symbolicznego przyjęcia chrztu przez naszego pierwszego historycznego władcę - księcia „Mieczysława" -Mieszka I i jego dwór. Dla ziem położonych w zlewiskach Odry'. Warty. Wisły i Bugu. mimo różnych dcl imitacji granic, wydarzenie to przez swój charakter i paneuropejskie znaczenie, w nowy. symboliczny i polrtyczny sposób połączyło je z europejskim kręgiem kulturowym Źródła pisane, które szerzej mogłyby nam je przedstawić są niestety bardzo skąpe i podobne do siebie, a w swej wymowie bardzo cnignutyc/ne Przy opisie historycznych dziejów Polski zawsze jednak rozpoczyna się ukazywanie historii społeczeństwa żyjącego na terytorium nazwanym nieco później Polonu) właśnie od tego wydarzenia. Choć do dzisiejszego dnia historycy wszystkich specjalności dyskutują nad tym lakiem, slok ładną dalą i miejscem przyjęcia chrztu przez Mieszka oraz jego kulturową i cywilizacyjną rolą. to nic ulega wątpliwości, że ów symboliczny gest. stał sie początkiem nowego etapu łączącego nosze ziemie z europejskim kręgiem kulturowym. Szczególnego wymiaru wydarzenie to nabrało w XIX wteku. Wtedy bowiem, w okresie niewoli narodowej szczególnie intensywnie zaczęto poszukiwać i dokumentować historyczne korzenie naszej tożsamości. Intelektualiści polscy we wszystkich zaborach starali się podtrzymać ducha ..zniewolonego narodu". Obok historyków, pisarzy i poetów w gronie tym znaleźli się również artyści rzeźbiarze i malarze. Jednym z n*ch. uznanym przez potomnych za najwybitniejszego malarza historycznego, był Jan Alojzy Matejko

<1838-1893).

Składając Hołd temu wielkiemu Artyście, narodowemu malarzowi historycznemu i historio/ofowi. przygotowując się do wielkich jubileuszowych obchodów 1050 rocznicy chrztu Polski, jakoby w Wigilię tych wydarzeń, w książce autorstwa B. Ciciory i A M Wyrwy, zaprezentowano studium todnego z obrazów stworzonych przez Mistrza Jana w ramach malowanego przez niego w latach 1888 I8S9 cyklu obrazów Jizieje cywilizacji w Polsce', pt. .yojmmoJzcnie chrześcljań.sr*a K P 96S ", który obecnie jest własnością Muzeum Narodowego w Warszawic<nr inw. MP3894 MNI i eksponowany na Zamku Królewskim w Warszaw ie

Po 124 lutach od powstania tego obrazu (od IKK¹) roku) wtoczy ktiążki starająsię przyjrzeć miejscu. w którym Matejko umieścił scenę chrztu Polski, jak i środowisku naukowemu i artystycznemu. które w różny sposób mogło być lub było dla Mistrza Jaro „konsultantami", m in. cdnofaic do „świętej wyspy", jak na/wul Ourim położony na Jeziorze Lednicn. kolo Gnieznu - „gniazda' luujek hesloryc/nych początków. Józef Ignacy Kraszewski w swojej „Surcj Hanu" Dokonano też szczegółowej anali/y symboliki obra/u. jego gcisc/y ideowej i formalnej ora/ poszerzonej identyfikacji miejsca. w którym umieścił on to wydarzenie, tj, na brzegach Jeziora Lcdnica. naprzeciwko stolcc/no-rezydcncjonalncgo ośrodka na Ostrowic Lednickim, który tak w wizji Matejki, jak i elit intelektualnych tego czasu byl postrzegany jako msciscc szczególne w dziejach Narodu Polskiego. W 1871 roku Kami Libelt powiedział o nim: (hirnuw na Jeziorze W/ntu (to) najcainiefoy mi całej ziemi pobitej zabytci przeizfout. I jako takiego, w momencie jego nowych rurod/m odkopywania go od potowy XIX w ieku z popiołów zapomnienia, m.in. prze/ Maiiaua Sokołowskiego i Władysława Luszczkicwicza. co syntetycznie omówiono w książce, postrzegał go leż zapewne Jan Matejko.

Na obrazie Mistrza Jana Ostrów Lednicki pickme. podniośle i sugestywnie podniesiony został

do rangi

SYMBOLI CHRZCIELNICY NARODOWEJ.

O tym miejscu w dii iu 2 czerwca 1907 roku Jan Paweł II w słowach skierow niiyclidn młodzieży zgromadzonej na Polach Lednickich, pokiżonych nu północnym brzegu Jeziora, naprzeciwko Ostrowa Lednickiego. powiedział in.in. ..Drodzy Wodzi Przyjaciele' [...] Stoicie na Polach Lednickich. jakby u Źródeł chrzcielnych Poleli. Pragniecie lOip' w twe ryte colą epuiciznf chrze.\cijań\iiej tradycji Ojców, hynieii ją dalej w trzecie tyiiąciecier.

W momencie kiedy nintejs/y lom został oddany do rąk (zy tełmka. obchcdzimy też dwie wielkie rocznice związane z Naszym Wybitnym Malarzom - 175. roezmet; Jego urodzin i 120. rocznice Jego śmierci. Cały rok 2013 to Rok Jana Matejki.

Należy mieć nadzieję. żc prezentowane w tej jubileuszów ej publikacji rozważania przyczynią się do poszerzenia dotychczasowej wiedzy o dziele Jani Matejki, o czasach, w których ono powstało i jego kulturowym znaczeniu dla ks/uhownnia i podtrzymywania tożsamości narodowej pokoleń Polaków.

Andrzej M. Wyrwa

Usłma

Slilnu iliAunniK fner.

Muzium

htamiKM Piastów

SA IIOWO

ifjoawa