Struktura procesów inwestycyjnych... 53
również rozwijać w kategoriach prawidłowo skonstruowanego rachunku makro-ekonomicznego, zwracając uwagę na ten prosty fakt, że inwestycje społeczne wpływają w sposób bezpośredni na podniesienie jakości i intensywności procesów gospodarczych, a zwłaszcza na stałe podnoszenie społecznej wydajności pracy.
W tych warunkach trzeba zmodyfikować nasze dotychczasowe poglądy na temat priorytetowej roli procesów ekonomicznych i industriali-zacyjnych i wtórnej roli procesów społecznych i urbanizacyjnych.
Chodzi jednak nie tylko o zmianę poglądów, lecz także o rzeczywistą zmianę struktury procesów inwestycyjnych, a zwłaszcza proporcje pomiędzy inwestycjami przemysłowymi i społecznymi. Problem ten jest przedmiotem specjalnego studium, które obecnie przygotowujemy w ramach Komisji Ekonomiki Regionalnej KPZK. Z tego studium zaczerpnęliśmy niektóre materiały empiryczne, które tu przedstawiamy.
W tabeli 1 przedstawiono rezultaty 2 rachunków:
1. rachunku odzwierciedlającego stan rzeczywistych współzależności w procesach industrializacji i urbanizacji Polski w latach 1961—1970. W tej dekadzie relacja między inwestycjami przemysłowymi i inwestycjami społecznymi w Polsce kształtowała się jak 100:71,
2. rachunku odzwierciedlającego stan hipotetycznych współzależności w procesach industrializacji i urbanizacji Polski w latach 60-tych. Jest to próba odpowiedzi na pytanie, jak kształtowałyby się te współzależności, gdyby proporcje między inwestycjami przemysłowymi i społecznymi kształtowały się jak 100:125.
Na tle materiałów tab. 1 można sformułować tezę o optymalnej w danym czasie relacji pomiędzy tempem i skalą procesów uprzemysłowienia oraz tempem i skalą procesów urbanizacji (vide tab. 2).
Tabela 2
Wzajemne relacje pomiędzy wolumenem inwestycji przemysłowych i społecznych
L.p. |
Inwestycje przemysłowe |
Inwestycje społeczne |
1 |
100 |
powyżej 200 |
2 |
100 |
200 |
3 |
100 |
175 |
4 |
100 |
150 |
5 |
100 |
125 |
6 |
100 |
100 |
7 |
100 |
75 |
8 |
100 |
50 |
9 |
100 |
25 |
10 |
100 |
poniżej 25 |
Na tle tej tabeli można zaproponować wstępną i schematyczną typologię rozwoju regionalnego, obejmującą:
A — model nr 6 jako układ rozwoju zrównoważonego,
B — modele nr 7 do 10 jako układy rozwojowe preferujące procesy