1098872312

3. Tworzywo Architektury Krajobrazu

Ewa Kosiacka - Beck

Ogrodowa kompozycja to niepowtarzalne dzieło sztuki, które tworzymy z dość specyficznego i nieprzewidywalnego materiału. Sq to rośliny, którym żaden inny element wyposażenia nie dorówna w ilości cech, za które je stosujemy. Codziennie inne, nieuchwytne i ulotne, zmienne dobowo, zmienne sezonowo. Zanikają by za jakiś czas znów się pojawić. Cieszą zmysły i dobrze wpływają na nasze samopoczucie.

3.1. Oddziaływanie w świecie roślin

Znane jest wszystkim wzajemne oddziaływanie roślin na siebie, zwane alleio-patią²⁸. Wiąże się to z substancjami chemicznymi jakie poszczególne rośliny wytwarzają i wydzielają do środowiska, wywierając równocześnie różny wpływ na roślinne sąsiedztwo. Wydzielane przez rośliny związki zarówno do ziemi jak i powietrza mogą zahamować lub stymulować rozwój roślin, na każdym etapie ich wzrostu. Wytwarzane przez rośliny różnego rodzaju substancje np. fungicydy, herbicydy, glikozydy, antybiotyki mają za zadanie chronić inne rośliny przed chorobami grzybowymi lub odstraszać szkodniki. Przykładem tzw. dobre i złe sąsiedztwo znajdujące szerokie zastosowanie w uprawach warzywnych, rolnych czy sadach. Marchewka, truskawka i szpinak, powinny towarzyszyć sałatom, pomidor powinien w ogrodzie pojawiać się nieodłącznie z bazylią, agrestem podobnie jak koper z kapustą ale posadzony daleko od bobu²⁹. Groch, fasola pną się po kukurydzy, a posadzona w sąsiedztwie dynia swymi liśćmi zacienia ziemię przed wyparowaniem. Cukinie, patisony, kabaczki etc. posadzone w sąsiedztwie aromatycznych ziół - głównie miodo-dajnej melisy, mają większą szanse zapylenia przez zwabione zapachem owady. Ziemniak nie lubi się z jabłoniami, malinami, morelami, a nasturcja -podobnie jak czosnek, powinna pojawić się pod jabłoniami i gruszami. Wskazówką kondycji zdrowotnej winogron hodowanych w winnicach jest róża, najczęściej pojawiająca się u wejść do winnic. Gdy na róży widoczne są oznaki choroby, jest to sygnał dla właściciela winnicy, że i wśród winogron zaczyna coś złego się dziać.

Oddziaływanie roślin na środowisko to przede wszystkim zwalczanie nie tylko chwastów ale także np. szkodników. Przykładem zastosowanie odmian geranium, czy orzecha włoskiego ewentualnie zapach wanilii i czosnku, które znajdują szerokie zastosowanie w walce z uprzykrzającymi nam życie komarami.

Nasadzenia drzew ozdobnych w ogrodach, również nie mogą być przypadkowe. Nie warto sadzić sosny w sąsiedztwie modrzewi ze względu na owady np. ochojnik, który żeruje na sosnach, a okres zimy spędza na modrzewiu. Innym przykładem są jałowce, sosny i brzozy wytwarzające wokół siebie blisko 3 metrową strefę bezbakteryjną, nie są to rośliny pozytywnie wpływające na

²⁸    Wójcik-Wojtkowiak, B. Politycka W., Weyman-Kaczmarkowa, 1998, A llelopatia. Wydawnictwo AR w Poznaniu, Poznań; właściwe sąsiedztwo roślin powinno powodować zwiększenie odporności na choroby lub powodować odstraszanie szkodników.

²⁹    Gawryszewska B.J., 2006, Historia i struktura ogrodu rodzinnego, Wyd. SGGW, Warszawa.