1098872980

1. Etos i postawy

Ostatnio bardzo dużo mówi się o profesjonalizmie Policji. Częstokroć bez zrozumienia tego terminu. Jak zatem należy go odczytywać? Profesjonalizm to połączenie trzech elementów: wiedzy, umiejętności i postaw. Każdy z nich jest ważny dla policjanta, lecz dopiero ich połączenie daje nam pełny wizerunek policjanta fachowca. Brak chociażby jednego z tych elementów powoduje skrzywienie wizerunku - karykaturę policjanta. Brak wiedzy powoduje, że policjant jest bezradny na ulicy. Nieznajomość przepisów, metod pracy, czy też sposobów zabezpieczania materiału dowodowego, wykluczają jego skuteczne funkcjonowanie, nawet pomimo dobrych chęci. Brak umiejętności również wyklucza jego sprawne funkcjonowanie. Mając tylko wiedzę teoretyczną na temat prewencji, trudno przeprowadzić skutecznie interwencję, gdzie potrzebne jest duże doświadczenie, by prosta interwencja nie przerodziła się w lokalny konflikt zbrojny angażujący wszystkie dostępne w rejonie siły policyjne. Trzeci element - postawy, ma wymiar społeczny.

Jako grupa zawodowa otrzymaliśmy od społeczeństwa ważną rolę do spełnienia. Zostaliśmy wyposażeni w bardzo skuteczne narzędzia, zarówno prawne, jak i techniczne. Jednocześnie społeczeństwo żąda od nas, abyśmy wywiązując się z tych zadań nie przekraczali nakreślonych w nich granic, nie wykorzystywali tych możliwości do swoich, bądź cudzych celów, byśmy byli lojalni wobec społeczeństwa i zasad, które w tym społeczeństwie są uznane za właściwe. Nasza praworządność i prawomyślność powinna być bez zarzutu, a zasadą naczelną powinna być służba społeczeństwu. Dopiero istnienie i wyważenie tych trzech elementów pozwala policjantowi na sprawne i poprawne funkcjonowanie w tym trudnym i odpowiedzialnym zawodzie.

Jako instytucja budujemy konsekwentnie dobry wizerunek Policji w społeczeństwie. Pracuje na to każdy policjant, każda policjantka. Wiedzę nabywamy w szkołach policyjnych, na kursach, szkoleniach, w uczelniach cywilnych i podnosząc wiedzę metodą samokształcenia. Swoje umiejętności podnosimy również w szkołach i na kursach, ale przede wszystkim w trakcie codziennej pracy, wykonując czynności służbowe, popełniając czasami błędy, uczymy się na nich. Uczymy się także na błędach innych policjantów wymieniając informacje, wzorce, procedury, doświadczenia i postawy, na które składa się wiele różnych elementów - począwszy od norm przekazanych nam w trakcie naszego wychowania przez rodziców, szkoły i środowisko, przeżycia, doświadczenia życiowe i zawodowe, po nasz światopogląd, wiarę (lub jej brak), a na wzorcach moralnych i osobowych kończąc. Jednym z elementów budujących postawy, tworzący pozytywne wzorce zawodowe jest etos zawodowy. Zastanówmy się więc czy w przypadku Policji etos istnieje i czy funkcjonuje.

W etyce etos posiada dwa podstawowe znaczenia. Po pierwsze oznacza poprawność moralną faktycznego zachowania się jakiejś grupy ludzi w określonym środowisku, ocenianą z punktu widzenia osobistych zapatrywań i przekonań moralnych tychże ludzi, tj. w świetle reguł istniejących w ich świadomości i subiektywnie uznanych. Po drugie przez etos rozumie się faktyczne uznanie i praktykowanie powinności moralnej, a więc poprawność moralną faktycznego zachowania się ludzi w świetle norm obiektywnie obowiązujących.¹

W potocznym rozumieniu etos jest składową wszystkich tych elementów wzbogaconą o historyczną tradycję opisującą nie tylko wydarzenia z przeszłości, ale także, a może zwłaszcza ideały, wzorce moralne i osobowe wyznawane i realizowane przez jakąś grupę społeczną lub zawodową.

W przypadku Policji, bardzo często mówiąc o etosie policyjnym, pomijamy czasy funkcjonowania Milicji Obywatelskiej, akcentując okres międzywojenny, kiedy istniała Policja Państwowa. Nasza wiedza o tym okresie jest ograniczona, ale każdy policjant zapytany

6

1

Juros H.: Etos /w:/ Słownik teologiczny, pod red. A. Zuberbier, Katowice 1985, s. 159-160.