1299076167

224 Tradycja i nowoczesność

(dziecka) zostaje wzmocnione przez chrzest. Świadczy o tym powitanie dziecka po powrocie z kościoła oraz wzajemne podziękowania osób, które to dziecko do chrztu trzymały. Ponadto przez chrzest można dziecku zagwarantować pomyślną przyszłość, zdrowie lub w przypadku choroby — powrót do zdrowia. Dowodem na to twierdzenie jest również wzmacnianie własnych deklaracji wezwaniem Boga na świadka prawdomówności. W dalszym ciągu wykorzystuje się cały zestaw przysiąg i różnego rodzaju zaklęć wzmacnianych przez użycie przedmiotów kultu. Zaklinaniu szczęścia i powodzenia służą wyrażenia nawiązujące do religijności. Ich realizatorem ma być sam Bóg i to jego imię jest obecne w wypowiadanych formulach. Romowie powołują się na Boga w wielu sytuacjach, zarówno tych uroczystych, jak i codziennych. W swoim artykule M. MaKimoff²⁶ cytuje aż szesnaście zwrotów religijnych stosowanych powszechnie wśród Kelderaszów w różnych sytuacjach życiowych. Kiedy Cygan spotyka Cygana, pisa! Maximoff, jeden z nich mówi: Devlesa arakhav tu, co znaczy: Znajduję ciebie z Bogiem. Drugi odpowiada: O Del anel tu (Może Bóg zostanie z tobą). Ktoś, kto odchodzi mówi: Asen Devlesa (Pozostaje z Bogiem), a ten, który pozostaje odpowiada: ŻaDevlesa (Idź z Bogiem) albo Arakhel tu o del (Może Bóg zaopiekuje się tobą). Jeżeli ktoś nie akceptuje zaproszenia na ucztę mówi\XaDevlesa (Jedz z Bogiem). Ta formula odmowy oznacza również, że nie akceptuje się samego zapraszającego. Aby wyrazić swoją opinię o niestaranności wykonywania przez kogoś obowiązków, Cygan mówi: So manges katar o del o kastuno? (Czego możesz oczekiwać od drewnianego boga?). Jeżeli ktoś życzy źle wrogowi, to mówi zwracając się do niego: Lelles o Del (Może Bóg go weźmie). Natomiast kiedy grozi niebezpieczeństwo, Cygan mówi: Ningerel les dur amendaro Del (Może Bóg nas obroni). Kiedy Cygan jest w więzieniu, może powiedzieć: Ankalavel les o Del (Bóg uwolni go) i kiedy wyjdzie na wolność za każdy razem powtarza: Artkaladias les o Del (Bóg uwolnił go). Nawetwtedy, kiedyzostanie stłuczony talerz, natychmiast Cygan powie: Phaphadias les o Del (To jest Bóg, który to rozbił). A kiedy ktoś miał zly dzień, powie tak: Ci kamei o Del (Bóg nie życzy! tego)²⁷. W czasie lowarskiego wesela, kiedy Cyganie wręczali pieniądze dla nowożeńców, mówili: Mandar tsera taj kater o Del maj but te awen tumenge (Ode mnie trochę pieniędzy, niechaj za to Bóg przysporzy ich tobie mnóstwo)²⁸. W czasie uczt pacziva [patywa) wyrażenia religijne stanowią swoisty i niezwykle ważny element okazania szacunku. Yoors opisał sytuację, kiedy jeden ze starszych klanu Troke-szti poprosił o pozwolenie młodemu mężczyźnie z jego rodu, by zaśpiewał pieśń. Obecni starsi okazali swoją przychylność następującymi słowami: „Niech Bóg go błogosławi, obdarzy mądrością, żywotnością i odwagą”. Natomiast mężczyzna odpowiedział: „Niech błogosławieństwa mądrości, żywotności i odwagi będą wspólnym naszym i was wszystkich udziałem i niech Bóg będzie z nami”²⁹.

Aby zapewnić sobie szczęście, Romowie wieszają na ścianach wizerunki świętych, aczkolwiek robią to również te rodziny, które są głęboko wierzące. W niektórych domach ustawia się nawet małe ołtarzyki poświęcone Matce Boskiej. Jest to

²⁶    M. Maximoff, op. cit., s. 108-112.

²⁷    Ibidem, s. 108-110.

²⁸    J. Yoors, Cyganie, op. cit., s. 286.

²⁹    Ibidem, s. 131.