276062596

Uznawanie i prezentacja rezerw i zobowiązań... 123

przekształcić w rezerwę na zobowiązania prezentowaną w bilansie. Pomocne w rozwiązaniu tego problemu mogą być postanowienia MSR 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa finansowe”. Zasady identyfikacji rezerw i zobowiązań warunkowych przyjęte w MSR 37 prezentuje rys. 4.

Jak wynika z rys. 4, nie powinno się ujawniać zobowiązań warunkowych, których prawdopodobieństwo wystąpienia jest znikome. Należy jednak podkreślić, że w przypadku zobowiązań warunkowych niepewność co do wysokości kwoty lub (i) terminu wykonania świadczenia jest o wiele większa niż w sytuacji wskazującej na konieczność utworzenia rezerwy. Wynika stąd, że zakwalifikowanie zobowiązania do wykazanej w bilansie rezerwy lub wykazywanego pozabilan-sowo zobowiązania warunkowego zależeć będzie w dużym stopniu od oceny prawdopodobieństwa zaistnienia obowiązku wykonania świadczenia, a także od możliwości oszacowania wiarygodnej kwoty zobowiązania.

Kategorią przeciwstawną do „zobowiązań warunkowych” są „aktywa warunkowe”. Są to wykazywane pozabilansowo składniki aktywów, powstające na podstawie zdarzeń przeszłych, których istnienie zostanie potwierdzone dopiero w momencie wystąpienia jednego lub większej liczby niepewnych zdarzeń, które nie w pełni podlegają kontroli jednostki gospodarczej. Aktywa warunkowe dotyczą: nieplanowanych, nieoczekiwanych lub niepewnych zdarzeń¹³. Uznanie aktywów warunkowych i ich ujawnienie w bilansie znaczyłoby uznanie przychodów lub zysków, które mogłyby nigdy nie zostać zrealizowane, co pozostawałoby w sprzeczności z zasadą ostrożności. Aktywa warunkowe ujawniane są w informacji dodatkowej pod warunkiem, że zwiększenie korzyści ekonomicznych w związku z danym elementem aktywów warunkowych jest prawdopodobne¹⁴.

W tabeli 2 przedstawiono zasady ujmowania aktywów warunkowych w sprawozdaniu finansowym wynikające z MSR 37.

Międzynarodowe Standardy Rachunkowości wskazują także na sposób ujawniania informacji dotyczących zobowiązań warunkowych. Ujawnienia te winny zawierać:

1)    zwięzły opis istoty (natury) przewidzianych wydatków, które mogą być przedmiotem zobowiązań warunkowych,

2)    prawdopodobne okoliczności (sytuacje), które mogą ostatecznie zaważyć na wielkości tego zobowiązania,

3)    oszacowanie potencjalnych skutków finansowych zdarzeń, których wystąpienie może wiązać się z powstaniem zobowiązań¹⁵.

^I! Por. MSR 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe”, pkt. 32.

¹⁴    Międzynarodowe regulacje rachunkowości. Wpływ na rozwiązania krajowe, red. A. Jaru-gowa, C.H. Beck, Warszawa 2002, s. 253.

¹⁵    Por. MSR 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe”.