276062611

Uznawanie i prezentacja rezerw i zobowiązań... ■*>

Istotą zobowiązań warunkowych jest zatem to, że spełnienie ściśle określonego obowiązku uzależnia się od zaistnienia pewnych zdarzeń, które mogą mieć miejsce w przyszłości. Przykładowo:

-    zapadnie niekorzystny dla jednostki wyrok sądowy,

-    indosowany przez jednostkę weksel nie zostanie wykupiony przez dłużnika,

-    wydany przez jednostkę weksel in blanco, stanowiący zabezpieczenie określonych transakcji, zostanie użyty przez ich posiadacza zgodnie z umową wekslową,

-    na skutek niedotrzymania ustawowego terminu płatności zobowiązań publicznoprawnych, mimo wniesionych odwołań o umorzenie należnych budżetowi odsetek za zwłokę w ich zapłacie, powstanie zobowiązanie wynikające z decyzji władz administracyjnych,

-    powstanie zobowiązanie do zapłaty kar umownych w przypadku zerwania lub opóźnienia wykonania umowy,

-    wzięty w komis towar - nie zostanie sprzedany,

-    kredyt, na zaciągnięcie którego jednostka udzieliła poręczenia, nie zostanie spłacony przez dłużnika.

Zobowiązania o charakterze warunkowym generują także charakterystyczne dla okresu przejściowego do gospodarki rynkowej procesy przekształceń własnościowych jednostek gospodarczych. Tytuły tych zobowiązań mogą wynikać:

-    ze stosunków pracy i mogą się wiązać np. z koniecznością wypłaty odpraw dla pracowników, czy też innymi świadczeniami, gwarantowanymi wcześniej zawartymi umowami,

-    z umów cywilnoprawnych, które mogą w przyszłości rodzić zobowiązania prawne lub zwyczajowe,

-    z różnych poręczeń udzielonych innym podmiotom,

W okresie transformacji jednostki gospodarczej bardzo często dochodzi do cesji takich zobowiązań na nowy podmiot lub całkowite ich wygaśnięcie, np. w sytuacji likwidacji jednostki.

O zobowiązaniu warunkowym można mówić wówczas, gdy powstanie obowiązku wypływu środków uzależnia się od zaistnienia w przyszłych okresach ściśle określonego stanu lub sytuacji, których wystąpienie jest jednak niepewne. Skutkiem tych prawdopodobnych, przyszłych zdarzeń może być poniesienie straty lub osiągnięcie zysku.

Zasada ostrożności nakazuje ujawniać w sprawozdaniu finansowym wszystkie, nawet prawdopodobne koszty i straty oraz wyłącznie pewne przychody i zyski nadzwyczajne. Wynika stąd, że informacje nt. zdarzeń warunkowych, które mogą w przyszłości generować straty, należy ujawnić wówczas, gdy możliwość powstania straty jest mniej niż prawdopodobna, ale więcej niż znikoma.

Zasady ujmowania i ujawniania zdarzeń warunkowych w sprawozdaniu finansowym przedstawiono w tabeli 1.