276062607

Uznawanie i prezentacja rezt i zobowiązań... h,7

ślonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki¹. Według znowelizowanej ustawy o rachunkowości rezerwy stanowią zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne². Definicja ta nie objaśnia w pełni pojęcia rezerw. W przypadku rezerw nie chodzi bowiem tylko i wyłącznie o zobowiązania, których termin wymagalności i data powstania nie są pewne, ale przede wszystkim o takie zobowiązania, których zaistnienie charakteryzuje się niepewnością. Przykładem mogą być rezerwy na zobowiązania z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń bądź skutków toczącego się postępowania sądowego. Ponadto, jednym z istotnych warunków niezbędnych dla utworzenia rezerwy jest możliwość dokonania wiarygodnego (co nie znaczy dokładnego) oszacowania kwoty przyszłego zobowiązania. W momencie powstania obowiązku wykonania świadczenia objętego rezerwą, nastąpi wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki³.

Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 37 zawiera dokładniejsze niż ustawa o rachunkowości objaśnienie pojęcia rezerw. Definiuje je bowiem jako „zobowiązania, których kwota lub termin zapłaty są niepewne, przy czym rezerwa powinna zostać utworzona wtedy i tylko wtedy, gdy:

a)    na jednostce gospodarczej ciąży istniejący obowiązek (prawny lub zwyczajowy) wynikający ze zdarzeń przeszłych,

b)    prawdopodobne jest, że wypełnienie tego obowiązku spowoduje konieczność wypływu środków uosabiających korzyści ekonomiczne,

c)    można dokonać wiarygodnego szacunku kwoty tego obowiązku”⁴.

MSR 37 reguluje tylko jeden rodzaj rezerw, a mianowicie rezerwy na zobowiązania. Standard ten może być stosowany przez wszystkie jednostki gospodarcze w odniesieniu do rezerw, zobowiązań warunkowych oraz aktywów warunkowych, z wyjątkiem takich, które:

-    wynikają z instrumentów finansowych wykazywanych w wartości godziwej,

-    wynikają z umów niewykonanych, z wyjątkiem sytuacji, gdy umowa rodzi dodatkowe obciążenia,

-    powstają po stronie zakładu ubezpieczeniowego z tytułu umów zawartych z posiadaczami polis oraz są przedmiotem innego standardu.

Z MSR 37 wynika, że do utworzenia rezerwy konieczne jest spełnienie jednocześnie trzech warunków, które zostały wymienione w punktach a, b, c przyto-

1

   Art. 3 ust. 1, pkt 20 Ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o zmianie ustawy o rachunkowości, Dz.U„ nr 113, poz. 1186.

2

   Ibidem, art. 3 ust. 1 pkt 21.

3

   Ibidem, art. 3 ust. 1 pkt 20.

4

   MSR 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe”, w: Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej 2004, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa 2005.