3147162558

Boven en onder

Het vervallen Wallisblok in het Rotterdamse Spangen is door bewoners zelt verduurzaamd.

rekening houdt met de belangen van de mensen ‘daar en later’. Heel praktisch vertaald gaat het erom dat je producten inzet die duurzaam genoemd mogen worden. Met ais doel dat je kwaliteit biedt voor de gebruikers en alle andere betrokkenen. Welke maatregelen je inzet hangt dus van de omstandigheden in een bepaald project af. Het is altijd maat-werk.”

Hoe staat het ervoor met duurzaam Nederland?

“Er is wel het een en ander bereikt, maar het is nog te weinig. Onder staatssecreta-ris Tommel zijn er tussen 1994 en 1998 veel voorbeeldprojecten gestart en werd duurzaam bouwen echt gestimuleerd. Toen kwam staatssecretaris Remkes, die redeneerde dat ais het bedrijfsleven het niet wilde, het niet hoefde. Wat opge-bouwd was klapte in elkaar. Die golfbe-weging zie je nu weer; het kabinet met Jacąueline Cramer gaf aan duurzaam-heid hoge prioriteit, het huidige kabinet vindt het niet zo belangrijk. Maar het grotę verschil met toen is dat het be-drijfsleven is doorgegaan met het onder-werp, en dat het onderdeel is geworden van hun businesscase. Bij bedrijven zie ik de overtuiging dat duurzaamheid nodig is om uit de crisis te komen.”

De overheid ziet dat niet?

“De politiek lijkt nog steeds niet te be-seffen dat de bouw nooit meer wordt wat het was. Het zou prettig zijn ais politici eindelijk mee zou denken over de lange termijn. Het gaat nu vooral over het op korte termijn beperken van de kosten. Men denkt in het algemeen vaak: duurzaam is duur. Dat klopt, ais je niet ver-andert en doet wat je altijd deed. Maar dat kan niet meer. Veranderen moet om te overleven en duurzaamheid bepaalt mede de slagingskans van innovatieve concepten.”

Kun je een voorbeeld van dergelijke concepten geven?

“In de bestaande woningbouw is het Wallisblok in Rotterdam Spangen voor mij een schoolvoorbeeld. Het was een compleet vervallen woonblok en stond op de nominatie voor sloop. Maar zelfs daar wilde niemand nog geld aan uitge-ven. Met Ineke Hulshof architecten en de Gemeente Rotterdam werd daarom in 2004 besloten om de woningen gratis weg te geven, onder voorwaarde dat de ‘kopers’ ze duurzaam zouden renoveren. Er kwamen allemaal enthousiaste jonge mensen op af, dat trok weer bedrijven aan... het heeft een hele beweging in de buurt op gang gebracht en tot de Rotterdamse kluswoningen geleid.

Een voorbeeld op een groter schaalniveau is Granville Island in de Canadese stad Vancouver. Op een plek onder een viaduct is een aantal vervallen industriegebouwen vanaf de jaren zeventig op een mensvriendelijke en uitermate duurzame wijze manier “Men denkt vaak: duurzaam is duur. Dat klopt, ais je niet verandert en doet wat je altijd deed"

56 — architectenweb