.1.2. Podział ryzyka
W literaturze przedmiotu istnieje ogromna ilość rozmaitych podziałów ryzyka. Trudno jest je wszystkie przytoczyć, dlatego skupimy się tylko na wybranych.
Po pierwsze ryzyko dzieli się, ze względu na kształtujące je czynniki, na:
• ryzyko systematyczne,
• ryzyko niesystematyczne.
Ryzyko systematyczne, zwane również ryzykiem podstawowym, związane jest z siłami przyrody, warunkami rynku, czynnikami ekonomicznymi. Jest to rodzaj ryzyka nie-dywersyfikowalnego, co oznacza, że nie może ono zostać wyeliminowane. Do źródeł ryzyka systematycznego zaliczyć można zmiany stopy procentowej, przepisów podatkowych bądź transformacje sytuacji polityczno - ekonomicznej.
Ryzyko niesystematyczne, nazywane również ryzykiem specyficznym lub indywidualnym, związane jest z przyszłymi zdarzeniami. W związku z tym można je częściowo kontrolować albo przewidywać. Do przyczyn ryzyka niesystematycznego zaliczyć można konkurencję, dostępność surowców, płynność oraz bankructwo firmy.
Z punktu widzenia każdego inwestora, jako uczestnika na rynku kapitałowym, można wyróżnić następujące rodzaje ryzyka26:
• ryzyko rynkowe,
• ryzyko kredytowe,
• ryzyko operacyjne,
• ryzyko prawne,
• ryzyko biznesowe.
Ryzyko rynkowe wynika ze zmienności cen na rynkach finansowych, jak również na innych rynkach. Fluktuacja cen wywołuje pewne skutki, zarówno pozytywne jak i negatywne, dla podmiotów narażonych na ten typ ryzyka.
Standardowo wyróżniamy następujące rodzaje ryzyka rynkowego27: ryzyko kursu walutowego, ryzyko stopy procentowej, ryzyko cen akcji, ryzyko cen towarów.
Ryzyko kursu walutowego spowodowane jest zmianami kursu walutowego. Występuje w wypadku posiadania przez instytucję aktywów lub zobowiązań w obcej walucie.
26 Por. Jajuga K. Zarządzanie ryzykiem.
Best P., Wartość narażona na ryzyko, Dom Wydawniczy ABC, Kraków 2000 Kendall R., Zarządzanie ryzykiem dla menedżerów, K.E. Liber, Warszawa, 2000
27 Jorion P„ Financial Risk Manager Handbook, Second Edition, John Wiley & Sons, New York 2003
16