3148973412

Czynności diagnostyki laboratoryjnej - analiza definicji oraz postulaty zmian

no także działalność naukową, dydaktyczną i polegającą na kierowaniu laboratorium, prowadzoną w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej przez osobą wpisaną na listę diagnostów laboratoryjnych.

Brzmienie obecnie obowiązujące art. 2 definiujący czynności diagnostyki laboratoryjnej uzyskał ustawą z dnia 28 sierpnia 2003 r. o zmianie ustawy o diagnostyce laboratoryjnej oraz zmianie innych ustaw (Dz.U. Nr 171, poz. 1663). Przepis ten enumeratywnie wymienia czynności diagnostyki laboratoryjnej. Należą do nich:

•    badania laboratoryjne, mające na celu określenie właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych oraz składu płynów ustrojowych, wydzielin, wydalin i tkanek pobranych dla celów profilaktycznych, diagnostycznych i leczniczych lub sanitarno-epidemiologicznych;

•    mikrobiologiczne badania laboratoryjne płynów ustrojowych, wydzielin, wydalin i tkanek pobranych dla celów profilaktycznych, diagnostycznych i leczniczych lub sani-tarno-epidemiolog icznych;

•    działania zmierzające do ustalenia zgodności tkankowej;

•    wykonywanie oceny jakości i wartości diagnostycznej badań, o których mowa wyżej, oraz laboratoryjnej interpretacji i autoryzacji wyniku badań;

•    działalność naukowa i dydaktyczna prowadzona w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej.

Czynności diagnostyki laboratoryjnej jako świadczenia zdrowotne

Czynności diagnostyki laboratoryjnej są świadczeniami zdrowotnymi w rozumieniu obowiązujących przepisów prawnych. Definicję świadczenia zdrowotnego odnajdujemy w art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2007 r., Nr 14, poz. 89 z późn. zm.). Świadczeniem zdrowotnym są działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania, w tym m.in. związane z badaniem diagnostycznym, w tym analityką medyczną. Także w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008r., Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) czynności diagnostyki laboratoryjnej można uznać za świadczenia zdrowotne (art. 5 pkt 40). Należy dodatkowo zauważyć, że w rozumieniu ustawy

0    świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, świadczenia zdrowotne stanowią element szerszej kategorii. Stanowią one element pojęcia „świadczenia opieki zdrowotnej” (2). Świadczenia opieki zdrowotnej to świadczenia zdrowotne (w tym m.in. badania diagnostyczne), świadczenia zdrowotne rzeczowe (leki związane z procesem leczenia, wyroby medyczne, w tym wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi, i środki pomocnicze)

1    świadczenia towarzyszące (zakwaterowanie i wyżywienie w zakładzie opieki zdrowotnej całodobowej lub całodziennej oraz usługi transportu sanitarnego) - art. 5 pkt 34 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wprowadza pojęcie świadczeń gwarantowanych. Są to świadczenia opieki zdrowotnej finansowane w całości lub współfinansowane ze środków publicznych na zasadach i w zakresie określonych w ustawie (art. 5 pkt 35 tej ustawy). A warto tu przypomnieć, że pacjent ma prawo do świadczeń z zakresu badań diagnostycznych, w tym medycznej diagnostyki laboratoryjnej, wykonywanych na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego (art. 32 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). I tak na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 139, poz. 1139) świadczeniodawca zapewnia świadczeniobiorcom, w kosztach własnej działalności, dostęp do badań diagnostycznych, w tym badań z zakresu diagnostyki laboratoryjnej, których wykaz określa to rozporządzenie. Wykaz badań laboratoryjnych, udzielanych w warunkach ambulatoryjnych określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (Dz.U. Nr 139, poz. 1142) (3).

Jednocześnie ustawa o zakładach opieki zdrowotnej wprowadza wymóg udzielania świadczeń tylko i wyłącznie przez zakłady opieki zdrowotnej oraz przez osoby fizyczne wykonujące zawód medyczny lub przez grupową praktykę lekarską, grupową praktykę pielęgniarek, położnych na zasadach określonych w odrębnych przepisach (art. 4 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej). Z przepisem tym ściśle związany jest art. 16 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej, w myśl którego wykonywanie zawodu diagnosty laboratoryjnego polega na wykonywaniu czynności diagnostyki laboratoryjnej w medycznym laboratorium diagnostycznym. Jeżeli zatem czynność diagnostyki laboratoryjnej np. działalność dydaktyczna prowadzona w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej wykonywana jest poza laboratorium nie stanowi to wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego.

Medyczne laboratorium diagnostyczne jest zakładem opieki zdrowotnej (art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej oraz art. 17 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej). Według normy europejskiej ISO 15189 medycznym laboratorium diagnostycznym jest „laboratorium, które wykonuje biologiczne, mikrobiologiczne, immunologiczne, chemiczne, immuno-hematologiczne, biofizyczne, cytologiczne lub inne badania materiału pochodzenia ludzkiego, w celu dostarczenia informacji do diagnozowania, profilaktyki oraz leczenia choroby lub oceny stanu zdrowia”.

Medyczne laboratorium diagnostyczne może być jednostką lub komórką organizacyjną w publicznym lub niepublicznym zakładzie opieki zdrowotnej lub też odrębnym zakładem opieki zdrowotnej. W praktyce bardzo często odrębne medyczne laboratoria diagnostyczne funkcjonują jako nie-

92