3148973414

Czynności diagnostyki laboratoryjnej - analiza definicji oraz postulaty zmian

śnie swoisty proces weryfikacyjny przebiegu czynności diagnostyki laboratoryjnej.

Czynności diagnostyki laboratoryjnej obejmują działalność naukową i dydaktyczną prowadzoną w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej (art. 2 pkt 5 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej). W ten sposób diagności laboratoryjni zajmujący się wyłącznie pracą naukową i dydaktyczną mają zapewnioną możliwość powrotu do wykonywania innych czynności diagnostyki laboratoryjnej bez odbycia przeszkolenia. Diagności laboratoryjni, którzy nieprzerwanie nie wykonywali czynności diagnostyki przez okres dłuższy niż 5 lat, a zamierzający rozpocząć ich wykonywanie, mają obowiązek odbycia przeszkolenia (art. 14 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej). W tym przypadku przepis ten nie będzie miał zastosowania. Posłużenie się przez ustawodawcę określeniem „działalność naukowa i dydaktyczna” sugeruje, że za czynność diagnostyki laboratoryjnej uważa się łączne wykonywanie działalności naukowej i dydaktycznej. Zatem diagnosta laboratoryjny wykonujący działalność naukową w dziedzinie nauk medycznych a nie prowadzący działalności dydaktycznej nie wykonuje czynności diagnostyki laboratoryjnej. Taka interpretacja prowadziłaby do tego, że jedynie diagnosta laboratoryjny będący pracownikiem naukowo - dydaktycznym wykonuje czynności diagnostyki laboratoryjnej. A warto podkreślić, że nauczycielami akademickimi są również pracownicy naukowi oraz pracownicy dydaktyczni (art. 108 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym - Dz.U. Nr 164, poz. 1365 z późn. zm.). Przyjęcie takiej interpretacji prowadziłoby do absurdu. Dlatego też dokonując wykładni celowościowej należałoby uznać, że chodzi tu działalność naukową lub dydaktyczną. Dodatkowo należy postulować jak najszybszą zmianę tego przepisu poprzez wskazanie, iż czynności diagnostyki laboratoryjnej obejmują działalność naukową lub dydaktyczną w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej (6).

Ustawa nie określiła form w jakich diagnosta laboratoryjny ma wykonywać działalność naukową i dydaktyczną w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej Nie zostały również określone jednostki, w których ta działalność powinna być wykonywana. Kwestia ta nie została również doprecyzowana w uchwale Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych. W związku z powyższym możliwe jest wykonywanie zawodu we wszystkich dopuszczalnych przez prawo formach: umowa o pracę, umowa cywilnoprawna, prowadzenie własnego niepublicznego laboratorium diagnostycznego, uczestnictwo w studiach doktoranckich. Jeżeli chodzi o jednostki, w których działalność naukowa i dydaktyczna ma być wykonywana niezbędna jest afiliacja w laboratorium. Zaznaczenia wymaga, że czynności diagnostyki laboratoryjnej wykonywane są w laboratorium (art. 16 komentowanej ustawy), a laboratorium jest zakładem opieki zdrowotnej lub jednostką organizacyjną zakładu opieki zdrowotnej, jednostki badawczo-rozwojowej albo wyższej uczelni medycznej (art. 17 komentowanej ustawy). Zatem działalność naukowa i dydaktyczna jest czynnością diagnostyki laboratoryjnej tylko wówczas, gdy jest wykonywana w medycznym laboratorium diagnostycznym będącym odrębnym zakładem lub jego jednostką organizacyjną. Działalność naukowa i dydaktyczna może być również wykonywana w laboratorium funkcjonującym w instytucie badawczym albo uczelni wyższej [7].

Uprawnienia do wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej

Osobą uprawnioną do samodzielnego wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej jest diagnosta laboratoryjny. Prawo samodzielnego wykonywania wszystkich czynności diagnostyki laboratoryjnej ma także osoba posiadająca tytuł zawodowy lekarza i prawo wykonywania zawodu lekarza oraz wiedzę i umiejętności w zakresie wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej uzyskane w ramach specjalizacji, uzyskanej w ramach art. 16 ust. 1 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Specjalizacje te zostały określone w załączniku do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 sierpnia 2007 r. w sprawie wykazu specjalizacji uprawniających lekarza do samodzielnego wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej w medycznym laboratorium diagnostycznym (Dz.U. Nr 150, poz. 1073). W trakcie prac nad tym rozporządzeniem Krajowa Izba Diagnostów Laboratoryjnych podkreślała, iż określenie wykazu specjalizacji uprawniających do samodzielnego wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej powinno być poprzedzone szczegółową analizą programów nauczania na poszczególnych specjalizacjach i ich porównaniem z programem nauczania na kierunku analityka medyczna (8). Na konieczność porównania programów nauczania przy określaniu zasad dostępności lekarzy do wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej wskazał również Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu do wyroku z dnia 23 czeiwca 2005 r. (K 17/04 OTK-A 2005, Nr 6, poz. 66). Krajowa Izba Diagnostów Laboratoryjnych, na podstawie analizy programów specjalizacji dokonanych przez Zakład Koordynacji i Oceny jakości Kształcenia Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie, wnioskowała o umieszczenie w projekcie rozporządzenia tylko trzech specjalizacji uprawniających do samodzielnego wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej, tj.

•    analityka II stopnia, analityka lekarska II stopnia, diagnostyka laboratoryjna II stopnia,

•    immunologia kliniczna,

•    mikrobiologia II stopnia, mikrobiologia i serologia II stopnia, mikrobiologia lekarska.

Niestety postulaty Krajowej Izby Diagnostów Laboratoryjnych nie zostały w pełni zaakceptowane. W myśl wspomnianego wyżej rozporządzenia lekarze posiadający II stopień specjalizacji z analityki, analityki lekarskiej, diagnostyki laboratoryjnej lub tytuł specjalisty w dziedzinie diagnostyka laboratoryjna są uprawnieni do samodzielnego wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej w zakresie medycznej diagnostyki laboratoryjnej. Natomiast lekarze posiadający II stopień specjalizacji lub tytuł specjalisty w określonej dzie-

94