plik


Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 5, zeszyt 4,199-205, 2012 PRACA PRZEGLDOWA Kryteria oceny zapisu kardiotokograficznego MARIOLA ROPACKA-LESIAK, GRZEGORZ H. BRBOROWICZ Streszczenie Praca omawia zasady oceny podstawowych parametrw zapisu kardiotokograficznego czynno[ci serca pBodu. Analizu- jc stan pBodu nale|y wzi pod uwag czynniki ryzyka, ktre mog wpByn na stan pBodu w czasie porodu. Do takich czynnikw zaliczono: 1) Czynniki matczyne: rozej[cie si blizny po ciciu cesarskim, stan przedrzucawkowy, ci|  po terminie , przerwanie cigBo[ci bBon pBodowych > 24 godzin, indukcj porodu, cukrzyc, krwawienia przedporo- dowe; 2) Czynniki pBodowe: IUGR, niedojrzaBo[ pBodu, maBowodzie, nieprawidBowe parametry dopplerowskie prze- pByww naczyniowych, ci| wielopBodow, zielony pByn owodniowy, infekcj wewntrzmaciczn; 3) czynniki [rd- porodowe: stymulacj oksytocyn, znieczulenie zewntrzoponowe, krwawienie z drg rodnych, gorczk u matki, zielonkawy pByn owodniowy, choroby matki (toczeD rumieniowaty ukBadowy, choroby nerek). Zwrcono rwnie| uwag na problem interpretacyjny tzw. podejrzanych zapisw KTG. Przedstawiono zasady interpretacji zapisu kardio- tokograficznego w oparciu o cztery cechy, tj. podstawow czynno[ serca pBodu, zmienno[ czynno[ci serca pBodu, akceleracje oraz deceleracje. Okre[lono cechy zapisu reaktywnego, niereaktywnego oraz nieprawidBowego. Po zde- finiowaniu wymienionych cech przedstawiono klasyfikacj zapisu KTG na prawidBowy, podejrzany oraz patologiczny. Wdro|enie odpowiedniego leczenia wymaga uprzedniej oceny postpu i przewidywanego czasu zakoDczenia porodu, zdolno[ci adaptacyjnych oraz rezerwy tlenowej pBodu do kontynuowania porodu i zakoDczenia go drog pochwow. Podejrzany lub patologiczny zapis KTG nie zawsze wymaga natychmiastowego podjcia decyzji o zakoDczeniu poro- du. W takich przypadkach znajduj uzasadnienie proste procedury, takie jak nawodnienie, zmiana pozycji rodzcej, redukcja infuzji oksytocyny lub znacznie rzadziej, resuscytacja wewntrzmaciczna (tokoliza), ktre mog pomc w przy- wrceniu prawidBowego zapisu KTG. SBowa kluczowe: kardiotokografia, ocena stanu pBodu 1. Kryteria oceny zapisu KTG przyczyn przyspieszonej czynno[ci serca pBodu. U pBodw Rozpoznanie caBkowicie prawidBowego lub skrajnie niedojrzaBych stwierdza si fizjologiczn tachykardi, jako nieprawidBowego zapisu KTG nie nastrcza trudno[ci. efekt niedojrzaBo[ci przywspBczulnego ukBadu nerwo- Problem interpretacyjny le|y w ocenie podejrzanych zapi- wego [7]. Wtrnie wystpujca tachykardia jest reakcj sw KTG. Wwczas nale|y przeanalizowa szczegBowo pBodu na stan gorczkowy wywoBany infekcj, odwod- ka|d z czterech cech zapisu przedstawionych w tabeli 2 nienie lub stosowanie betamimetykw u matki. Macaulay celem wykluczenia rozwijajcej si hipoksji pBodu. Wdro- i wsp. wykazali zwizek pomidzy zastosowaniem znieczu- |enie odpowiedniego leczenia wymaga uprzedniej oceny lenia zewntrzoponowego a wystpieniem hipertermii postpu i przewidywanego czasu zakoDczenia porodu, [rdporodowej u pBodu powodujcej przyspieszenie czyn- zdolno[ci adaptacyjnych oraz rezerwy tlenowej pBodu do no[ci serca pBodu [7, 8]. W do[wiadczeniach przeprowa- kontynuowania porodu i zakoDczenia go drog pochwow. dzonych przez Nakai i wsp. na modelu zwierzcym udo- Podejrzany lub patologiczny zapis KTG nie zawsze wyma- wodniono wystpienie uszkodzenia mzgu na pozio- ga natychmiastowego podjcia decyzji o zakoDczeniu po- mie mitochondrialnym spowodowanym przez hiperter- rodu. W takich przypadkach znajduj uzasadnienie proste mi [10]. procedury, takie jak nawodnienie czy zmiana pozycji ro- Przyspieszenie podstawowej czynno[ci serca pBodu dzcej, redukcja infuzji oksytocyny lub znacznie rzadziej, mo|e by rwnie| sygnaBem zwiastujcym hipoksj pBodu, resuscytacja wewntrzmaciczna (tokoliza), ktre mog czyli wtrn reakcj w przebiegu niewydolno[ci Bo|yska. pomc w przywrceniu prawidBowego zapisu KTG [14]. Mechanizm tego zjawiska polega na zapewnieniu zaopa- Analizujc stan pBodu nale|y rwnie| wzi pod uwa- trzenia w tlen  wa|nych |yciowo narzdw poprzez g czynniki ryzyka, ktre mog wpByn na stan pBodu w zwikszenie rzutu serca, a co za tym idzie, przyspieszeniu czasie porodu. Tabela 1 przedstawia przegld czynnikw jego czynno[ci [3]. ryzyka. Postpowanie w przypadku stwierdzenia przyspie- szonej czynno[ci serca pBodu polega na analizie wcze[niej- 1.1. Podstawowa czynno[ serca pBodu szych zapisw celem porwnania linii podstawowych, Podstawowa czynno[ serca pBodu mie[ci si w gra- zastosowania lekw przeciwgorczkowych lub antybio- tykoterapii o szerokim spektrum dziaBania oraz nawodnie- nicach 110-160 ud./min. Czynno[ serca pBodu powy|ej nia pacjentki w uzasadnionych przypadkach. 160 ud./min jest nazywana tachykardi [3]. Istnieje wiele Klinika Perinatologii i Ginekologii, Uniwersytet Medyczny Karola Marcinkowskiego w Poznaniu M. Ropacka-Lesiak, G.H. Brborowicz 200 Tabela 1. Czynniki ryzyka wpBywajce na pogorszenie stanu pBodu w czasie porodu [3] Rozej[cie si blizny po ciciu cesarskim Stan przedrzucawkowy (niewydolno[ Bo|yska) Ci|a  po terminie (> 42 tygodnie) Przerwanie cigBo[ci bBon pBodowych > 24 godzin Czynniki matczyne Indukcja porodu Cukrzyca Krwawienie przedporodowe (oddzielenie Bo|yska) Choroby matki (toczeD rumieniowaty ukBadowy, choroby nerek) IUGR NiedojrzaBo[ pBodu MaBowodzie Czynniki pBodowe NieprawidBowe parametry dopplerowskie przepByww naczyniowych Ci|a wielopBodowa Zielony pByn owodniowy Infekcja wewntrzmaciczna Stymulacja oksytocyn Znieczulenie zewntrzoponowe Czynniki [rdporodowe Krwawienie z drg rodnych Gorczka matki Zielonkawy pByn owodniowy Nale|y zwrci szczegln uwag na mo|liwo[ wyst- Pojedyncza przedBu|ona deceleracja w czasie stoso- pienia nagBej dekompensacji czynno[ci serca pBodu spo- wania znieczulenia zewntrzoponowego pojawia si na wodowanej tachykardi prowadzcej do niekorzystnego skutek wspBistniejcej hipotensji u matki i ustpuje zaz- zakoDczenia porodu [3]. W przypadku podejrzenia nie- wyczaj po wyrwnaniu ci[nienia ttniczego za pomoc dotlenienia pBodu lub stwierdzenia tachykardii z towarzy- pBynw infuzyjnych i zmianie pozycji rodzcej. Je[li przy- szcymi deceleracjami lub zmniejszeniem zmienno[ci czyn wystpienia pojedynczej deceleracji jest pknicie wBa[ciwa interwencja polega na zmianie uBo|enia rodzcej, macicy, rozej[cie si blizny po ciciu cesarskim lub wy- nawodnieniu oraz wykonaniu dodatkowych testw po- padnicie ppowiny, nale|y w trybie pilnym ukoDczy mocnych w okre[leniu stanu pBodu, takich jak pobranie pord. UkoDczenie porodu nakazuje rwnie| obecno[ krwi wBo[niczkowej ze skalpu pBodu lub wykonanie ele- przetrwaBych lub powtarzajcych si przedBu|onych dece- ktrokardiografii pBodowej z ocen odcinka ST. Utrzymywa- leracji. W takich przypadkach wykorzystanie dodatko- nie si zmian w zapisie KTG, pomimo stosowanych proce- wych testw oceniajcych dobrostan pBodu mo|e dopro- dur lub stwierdzenie objaww zagro|enia pBodu powinno wadzi do opznienia zakoDczenia porodu, dlatego zasad- skBoni do rozwa|enia ukoDczenia porodu [3]. no[ ich stosowania powinna by rozwa|ona z du| Obni|enie podstawowej czynno[ci serca pBodu poni|ej ostro|no[ci [3]. 110 ud./min jest nazywane bradykardi wedBug klasyfikacji NICE z 2001 roku [13]. Obni|enie podstawowej czynno[ci 1.2. Zmienno[ czynno[ci serca pBodu serca pBodu wystpuje fizjologicznie w ci|y po terminie Zmiana chwilowej szybko[ci czynno[ci serca pBodu i je[li towarzyszy mu prawidBowa zmienno[ oraz obec- powy|ej lub poni|ej warto[ci linii podstawowej nosi naz- no[ akceleracji, jest maBo prawdopodobne, aby doszBo do w zmienno[ci czynno[ci serca pBodu [3]. Odzwierciedla niedotlenienia. W przypadku nieobecno[ci akceleracji lub ona aktywno[ autonomicznego ukBadu nerwowego. prawidBowej zmienno[ci czynno[ci serca pBodu podej- PrawidBowa zmienno[ czynno[ci serca pBodu waha si rzenie hipoksji staje si bardziej prawdopodobne. Je[li w granicach od 5 do 25 ud./min i [wiadczy o nienaruszo- bradykardia utrzymuje si poni|ej trzech minut, zapis KTG nym stanie funkcjonowania autonomicznego ukBadu nale|y zakwalifikowa jako podejrzany, natomiast utrzy- nerwowego. PrawdopodobieDstwo wystpienia hipoksji mywanie si bradykardii powy|ej trzech minut speBnia jest wwczas znikome. Zmniejszenie zmienno[ci czynno[- kryteria zapisu patologicznego i powinno skBoni do roz- ci serca pBodu do 0-5 ud./min mo|e by wykBadnikiem snu wa|enia zastosowania odpowiedniej interwencji lub ukoD- pBodu, rozpoczynajcej si hipoksji, dziaBania lekw wpBy- czenia porodu [3]. wajcych na o[rodkowy ukBad nerwowy, infekcji lub krwa- Powtarzajce si przedBu|one deceleracje, w czasie wienia wewntrzczaszkowego. Wzrost zmienno[ci czyn- ktrych dochodzi do obni|enia czynno[ci serca pBodu no[ci serca pBodu powy|ej 25 ud./min jest zjawiskiem poni|ej 80 ud./min, prawdopodobnie prowadz do szyb- nieprawidBowym i powinien skBania do dalszej obserwacji kiego rozwoju niedotlenienia pBodu. Redukcja czynno[ci oraz wdro|enia odpowiedniego postpowania. serca pBodu ze 140 ud./min do 80 ud./min skutkuje utrat Czas trwania zmniejszonej zmienno[ci czynno[ci serca 60 cykli serca na minut i mo|e prowadzi do rozwoju nie- pBodu nieprzekraczajcy 20-40 minut wraz z okresami pra- dotlenienia u pBodu w cigu 30-60 minut [6]. widBowej zmienno[ci oraz akceleracjami [wiadczy o pra- Kryteria oceny zapisu kardiotokograficznego 201 widBowym, naprzemiennym wystpowaniu stanu snu oraz  Deceleracje wczesne stanowice lustrzane odbicie wy- aktywno[ci ruchowej pBodu. Zmniejszenie zmienno[ci kresu skurczu macicy. Rozpoczynaj si w pocztkowej trwajce powy|ej 40 minut jest zjawiskiem podejrzanym fazie skurczu, uzyskujc najni|sze warto[ci na szczycie natomiast powy|ej 90 minut  patologicznym. W celu oce- skurczu z powrotem do podstawowej czynno[ci serca ny stanu pBodu stosuje si wwczas test akustyczny. Je[li pBodu rwnolegle z ustpowaniem skurczu macicy. S po zastosowaniu testu akustycznego wystpi akceleracja efektem o[rodkowego pobudzenia nerwu bBdnego spo- czynno[ci serca pBodu, prawdopodobieDstwo warto[ci pH wodowanego uciskiem gBwki w kanale rodnym. Wczesne we krwi pBodu poni|ej 7,2 jest znikome [5]. W razie wyst- deceleracje powinny by bacznie obserwowane, szcze- pienia przedBu|onego okresu zmniejszonej zmienno[ci glnie je[li wystpuj we wczesnej fazie porodu, kiedy czynno[ci serca pBodu z brakiem wzrostu warto[ci linii kompresja gBwki w kanale rodnym jest jeszcze maBo podstawowej oraz deceleracji poprzedzonego reaktywnym prawdopodobna. Nale|y je zr|nicowa z nietypowymi zapisem z akceleracjami ryzyko hipoksji jest rwnie| zmiennymi lub pznymi deceleracjami, ktre stanowi bardzo maBe. Nale|y jednak rozwa|y konieczno[ zasto- zagro|enie dla pBodu. sowania dodatkowych testw oceniajcych stan pBodu [3].  Deceleracje pzne swoim wygldem przypominaj ksztaBt skurczu macicy. Jednak najni|szy punkt deceleracji 1.3. Akceleracje obserwuje si po szczycie skurczu macicy, natomiast czas trwania powrotu czynno[ci serca do linii podstawowej Akceleracja jest to krtkotrwaBe, przemijajce przys- wynosi przynajmniej 20 sekund od ustpienia skurczu pieszenie czynno[ci serca pBodu w stosunku do linii pod- macicy. S one odzwierciedleniem narastajcej niewydol- stawowej o przynajmniej 15 ud./min i trwajce co najmniej no[ci Bo|yska. W przypadku stwierdzenia deceleracji 15 sekund. Pojawiaj si jako odzwierciedlenie prawidBo- pznych postpowanie obejmuje zmian pozycji rodzcej, wego funkcjonowania o[rodkowego oraz obwodowego nawodnienie, zaprzestanie infuzji oksytocyny oraz zasto- ukBadu nerwowego. Niemal w ka|dym przypadku zwi- sowania tokolizy w przypadku hiperstymulacji macicy. zane s z obecno[ci ruchw pBodu i nie wystpuj w cza- Utrzymywanie si deceleracji pznych pomimo zasto- sie snu pBodu. Wystpowanie akceleracji wyklucza istnie- sowania wymienionych manewrw powinno skutkowa nie kwasicy u pBodu [1]. wykonaniem dodatkowych testw oceniajcych stan WedBug wytycznych NICE z 2001 roku brak akceleracji pBodu. Operacyjne zakoDczenie porodu w trybie pilnym w zapisie KTG jest objawem podejrzanym, skBaniajcym mo|e okaza si konieczne w przypadkach wystpienia do poszukiwania przyczyny, ktr mo|e by niedotle- deceleracji pznych w drugim okresie porodu, kiedy skur- nienie, infekcja, stosowanie niektrych lekw przez matk cze macicy s wspomagane aktywnym parciem rodzcej lub krwawienie do OUN [3]. i mog by powodem rozwoju niedotlenienia pBodu [3]. Ocena akceleracji wystpujcych w zwizku z czyn-  Deceleracje zmienne r|ni si pod wzgldem ksztaBtu no[ci skurczow macicy w koDcowej fazie pierwszego i czasu trwania w stosunku do skurczw macicy. Mog by lub w drugim okresie porodu powinna by prowadzona z zapocztkowane w r|nych fazach skurczu macicy. Przy- du| ostro|no[ci, poniewa| nierzadko zdarza si omyB- czyn ich powstawania jest zaburzenie przepBywu ppowi- kowe osBuchiwanie czynno[ci serca matki, szczeglnie gdy nowego krwi z powodu kompresji ppowiny z nastpow pelota dopplerowska znajduje si w pobli|u naczyD stymulacj ukBadu przywspBczulnego oraz upo[ledze- biodrowych matki. W trakcie skurczu macicy ma miejsce niem funkcji ukBadu wspBczulnego. Typowa deceleracja przyspieszenie czynno[ci serca matki w reakcji na stres zmienna skBada si z krtkotrwaBego przyspieszenia czyn- spowodowany skurczami macicy oraz wzrost powrotu |yl- no[ci serca pBodu wystpujcego przed i po maksymal- nego, ktrego ksztaBt i czas trwania na zapisie KTG wspB- nym spadku ttna (zjawisko  shouldering ) oraz trwa istnieje z ksztaBtem i czasem trwania skurczu macicy. Na- mniej ni| 60 sekund. Nietypowe deceleracje zmienne le|y pamita, i| w pznej fazie pierwszego okresu porodu mog utrzymywa si powy|ej 60 sekund, a tak|e nie po- lub w drugim okresie porodu pBd odpowiada na ucisk siada zjawiska  shouldering , powraca do linii podsta- spowodowany skurczem macicy obni|eniem czynno[ci wowej w zwolnionym tempie lub by powikBanymi dece- serca pBodu lub deceleracjami. Zastosowanie elektrody leracjami pznymi [3]. Powtarzajce si zmienne dece- zaBo|onej na skalp pBodu mo|e pomc w zr|nicowaniu leracje mog sugerowa obecno[ maBowodzia [3]. Post- czynno[ci serca pBodu oraz rodzcej. powaniem z wyboru w przypadku zaistnienia typowych 1.4. Deceleracje deceleracji zmiennych jest zmiana pozycji rodzcej w celu zwolnienia kompresji sznura ppowinowego. Miyazaki Deceleracje s to krtkotrwaBe, przej[ciowe zwolnienia i wsp. udowodnili i| amnioinfuzja stosowana w leczeniu czynno[ci serca pBodu w stosunku do linii podstawowej niepowikBanych deceleracji zmiennych w czasie porodu o przynajmniej 15 ud./min. i trwajce 15 sekund lub dBu|ej. Ze wzgldu na zwizek przyczynowo-czasowy z czynno[- redukuje ich ilo[ w 51% przypadkw w porwnaniu z 4% przypadkw z grupy kontrolnej [9]. Wong i wsp. reko- ci skurczow macicy, deceleracje podzielono na trzy menduj stosowanie amnioinfuzji w leczeniu niepowikBa- omwione dalej rodzaje: M. Ropacka-Lesiak, G.H. Brborowicz 202 nych deceleracji zmiennych oraz odpBywania gstego " test negatywny  brak deceleracji czynno[ci serca zielonego pBynu owodniowego [16]. Przegld pi[mien- pBodu w czasie skurczw macicy, prawidBowa zmien- nictwa bazy Cochrane dokonany przez Hofmeyera wsp. no[ czynno[ci serca pBodu i obecne akceleracje po- dowodzi korzystnego wpBywu amnioinfuzji na redukcj zostajce w zwizku czasowym z ruchami pBodu. zmiennych deceleracji oraz ilo[ci wykonywanych ci Negatywny wynik testu [wiadczy o dobrostanie pBodu cesarskich ze wskazaD: objawy zagro|enia |ycia pBodu i braku niedotlenienia wewntrzmacicznego; (OZ{P) [4]. " test pozytywny  wystpienie pznych deceleracji po wicej ni| 50% skurczw macicy lub co najmniej pi- 2. Klasyfikacja zapisu KTG ciu nastpujcych po sobie pznych, gBbokich dece- leracji. Ocena testu jako pozytywny koreluje z objawa- A. Klasyfikacja mi niedotlenienia wewntrzmacicznego i upo[ledze- Analiza kardiotokogramu obejmuje zapis czynno[ci niem funkcji o[rodkowego ukBadu nerwowego; skurczowej macicy oraz zarejestrowan czynno[ serca " test wtpliwy  wystpienie pznych deceleracji po pBodu i jej czasow zale|no[ od fali skurczowej. Izolowa- mniej ni| 50% skurczw macicy. Zobowizuje on do ny zapis czynno[ci serca pBodu nawet z prawidBowym intensywnego monitorowania i wykonania innych ba- opisem zmian i odpowiedni klasyfikacj rytmu serca do daD diagnostycznych w celu wykluczenia bdz po- oglnie przyjtej definicji jest niewystarczajcy w prog- twierdzenia istniejcych zagro|eD dla pBodu; nozowaniu stanu pBodu [12]. W celu zwikszenia warto[ci " test nieudany  zapis nienadajcy si do oceny z po- predykcyjnej badania kardiotokograficznego w przewidy- wodu braku skurczw macicy lub nieczytelnego zapi- waniu stanu pBodu i noworodka, wprowadzono do prak- su wstgi czynno[ci serca pBodu. tyki klinicznej testy czynno[ciowe o [ci[le zdefiniowanych warunkach, czasie wykonywania oraz jednoznacznie usta- Test skurczowy charakteryzuje si wysok warto[ci lonych kryteriach klasyfikacji uzyskiwanych wynikw. predykcyjn w przewidywaniu stanu pBodu i mimo du|ej Testy te opisano poni|ej: inwazyjno[ci, nadal stanowi cenn metod pomocn  Test niestresowy [2] okre[lany rwnie| jako kardio- w diagnozowaniu stanw zagro|enia pBodu [2]. tokograficzny test akceleracyjno-ruchowy polegajcy na W 2001 roku NICE (National Institute of Health and Cli- ocenie wystpowania lub braku akceleracji czynno[ci ser- nical Excellence) [13] przedstawiB zasady interpretacji ca pBodu w czasie 30-minutowego zapisu. zapisu kardiotokograficznego w oparciu o cztery cechy, tj. " test reaktywny wystpuje w przypadku zaobserwo- podstawow czynno[ serca pBodu, zmienno[ czynno[ci wania co najmniej dwch akceleracji o amplitudzie serca pBodu, akceleracje oraz deceleracje. Zaproponowany >15 uderzeD/min, trwajcych co najmniej 15 sekund podziaB przedstawia tabela 2. i pozostajcych w zwizku czasowym z ruchami pBo- Po zdefiniowaniu wymienionych cech zalecono sklasy- du. Taki wynik testu [wiadczy o dobrostanie pBodu fikowanie zapisu na prawidBowy, podejrzany oraz patolo- w perspektywie siedmiodniowej w przypadku ci|y giczny. fizjologicznej; PrawidBowy zapis KTG wystpuje w sytuacji, gdy " test wtpliwy jest zapisem czynno[ci serca pBodu, parametry wszystkich czterech cech mieszcz si grani- w ktrym wystpuj mniej ni| dwie akceleracje lub cach zapisu reaktywnego. akceleracje o nieprawidBowym czasie trwania i ampli- Podejrzany zapis KTG wystpuje wtedy, gdy jeden tudzie. Taki wynik testu stanowi wskazanie do jego z parametrw czynno[ci serca pBodu speBnia warunki powtrzenia w cigu 24 godzin; zapisu niereaktywnego, natomiast pozostaBe cechy znaj- " test niereaktywny jest okre[lany jako zapis kardiotoko- duj si w kategorii zapisu reaktywnego. graficzny z brakiem akceleracji oraz zmniejszon Zapisem patologicznym okre[lono wystpienie czyn- zmienno[ci dBugoterminow w zapisie trwajcym 60 no[ci serca pBodu z dwiema lub wicej cechami kategorii minut. Taki wynik testu stanowi wskazanie do wyko- niereaktywnej lub przynajmniej jednej cechy z kategorii nania testu skurczowego okre[lanego jako test rezer- nieprawidBowej. wy  oddechowej Bo|yska lub test oksytocynowy. Nale|y rwnie| zwrci szczegln uwag na kom- Polega on na wywoBaniu skurczw macicy poprzez ponent maciczn zapisu kardiotokograficznego pod k- wlew kroplowy roztworu oksytocyny i obserwacji tem hiperstymulacji macicy, skurczw t|cowych oraz czynno[ci serca pBodu. nagBej utraty aktywno[ci skurczowej macicy, ktre mog  Test oksytocynowy  zakBada on, i| podczas ka|dego przyczynia si do wystpowania nieprawidBowo[ci w za- skurczu mi[nia macicy wystpuje chwilowe pogorszenie pisie KTG [3]. Planowanie interwencji lekarskich w opar- utlenowania tkanek pBodowych. W przypadku pBodw nie- ciu o zapis kardiotokograficzny powinno uwzgldni sze- dotlenionych, w zapisie kardiotokograficznym stwierdza reg czynnikw ryzyka przedstawionych w Tabeli 1, wpBy- si wystpowanie pznych deceleracji, ktrych obecno[ wajcych istotnie na pogorszenie stanu pBodu w czasie i liczba wyznacza kryteria oceny klinicznej testu skur- porodu. czowego na nastpujce typy: Kryteria oceny zapisu kardiotokograficznego 203 Tabela 2. Klasyfikacja zapisu KTG wg NICE [13] Cecha zapisu KTG Podst. FHR (ud./min) Zmienno[ Deceleracje Akceleracje reaktywny 110-160 $ 5Brak obecne wczesne deceleracje, brak akceleracji oraz zmienne deceleracje, prawidBowe 100-109 < 5 pojedyncza pozostaBe parametry niereaktywny 161-180 przez > 40 min przedBu|ona zapisu KTG ma ale < 90 min deceleracja # 3 min niepewne znaczenie < 100 < 5 nietypowe zmienne nieprawidBowy przez $ 90 min deceleracje, > 80 oscylacja pzne deceleracje, sinusoidalna pojedyncza > 10 min przedBu|ona deceleracja > 3 min. PrawidBowy zapis KTG nieprawidBowego stanu zdrowia noworodka w takich Wprowadzenie kardiotokografii wizaBo si z now przypadkach jest spowodowane przez inne czynniki ni| jako[ci monitorowania czynno[ci serca pBodu. PojawiBa hipoksja, takie jak infekcja wewntrzmaciczna, gorczka si mo|liwo[ rejestracji i pzniejszej oceny wielu nie- u matki, defekty metaboliczne pBodu oraz czynniki gene- dostpnych osBuchiwaniem zjawisk i tendencji zapisw tyczne. W analizie prawidBowego zapisu KTG nale|y zwr- zmieniajcej si w czasie czynno[ci serca pBodu, w tym ci uwag na caBo[ zapisu, a nie tylko jego fragmentu niezmiernie wa|nego prognostycznie charakteru zmien- celem uniknicia mo|liwo[ci przeoczenia rozpoczynajcej no[ci czynno[ci serca pBodu. Wiele decyzji o operacyjnym si hipoksji pBodu objawiajcej si zmianami linii podsta- ukoDczeniu ci|y ze wzgldu na zagro|enie pBodu podej- wowej oraz zmniejszeniem zmienno[ci czynno[ci serca muje si wspBcze[nie na podstawie danych uzyskanych pBodu. Wystpowanie akceleracji zwizanych najcz[ciej z zapisu kardiotokograficznego. Jednak|e w du|ej liczbie z aktywno[ci ruchow pBodu oraz prawidBowej zmien- przypadkw diagnoza przedporodowa, wskazujca na no[ci linii podstawowej [wiadczy o nieuszkodzonym ukBa- zagro|enie pBodu, okazuje si nietrafna. Wprowadzenie dzie nerwowym pBodu [3]. Kardiotokograficzne wykBadniki wspomaganej komputerowo kardiotokografii umo|liwiBo sugerujce uszkodzenie o[rodkowego ukBadu nerwowego szybk, precyzyjn i obiektywn ocen oraz pomiar wszyst- oraz mo|liwo[ wystpienia pora|enia mzgowego to kich dostpnych parametrw stanowicych zawarto[ powtarzajce si deceleracje pzne oraz obni|enie zmien- informacyjn sygnaBu czynno[ci serca pBodu. Jednak|e no[ci linii podstawowej [11]. Jednak|e odsetek wynikw mimo zastosowania wielu wyrafinowanych technik w celu faBszywie pozytywnych speBniajcych wszystkie kryteria poprawy wynikw analizy kardiotokograficznej, ktre patologicznych zapisw KTG i prawidBowego stanu zdro- w niezaprzeczalny sposb poprawiBy skuteczno[ tej me- wia noworodka po urodzeniu jest bardzo du|y i posiada tody diagnostycznej, pozytywne warto[ci predykcyjne nisk warto[ci predykcyjn w przewidywaniu wyst- badania kardiotokograficznego nadal utrzymuj si na zbyt pienia pora|enia mzgowego [11]. niskim poziomie. Niezadowalajce warto[ci pozytywnych wskaznikw predykcyjnych badania kardiotokograficzne- Skrajnie nieprawidBowy zapis KTG  zapis sinusoi- go znajduj uzasadnienie w specyficznej i odmiennej od dalny, przedBu|one deceleracje, zapis preterminalny warunkw pozamacicznych reakcji pBodu na dziaBanie czynnikw powodujcych ograniczenie poda|y tlenu wew-  zapis sinusoidalny charakteryzuje si regularn falis- ntrz jamy macicy. Brak negatywnych skutkw narzdo- to[ci krzywej przypominajc funkcj sinus o amplitudzie wych w wyniku kumulacji kwasicy metabolicznej, ogra- pomidzy 5 ud./min a 30 ud./min, brakiem zmienno[ci krtkoterminowej, zaokrglonymi, gBadkimi wierzchoBka- niczenie o okoBo 30% zu|ycia tlenu bez konsekwencji mi, czsto[ci cykli serca mierzonymi od wierzchoBka do oglnoustrojowych, ograniczenie funkcji o[rodkowego ukBadu nerwowego i aktywno[ci ruchowej, a tak|e specy- wierzchoBka od 2 do 5 na minut oraz czasie trwania przynajmniej 10 minut (ryc. 1). WedBug zaleceD NICE z 2001 fika pBodowego ukBadu kr|enia, s istotn przyczyn roku [13] czas trwania oscylacji sinusoidalnej powy|ej 10 uzyskiwania wielu wynikw faBszywie pozytywnych, ktre nie koreluj z prawidBowym poporodowym stanem nowo- minut powinien kwalifikowa zapis do kategorii patolo- gicznej. Jednak|e oscylacja sinusoidalna wystpuje rw- rodkw [2]. nie| w sytuacjach fizjologicznych, takich jak ssanie kciuka PrawidBowy zapis kardiotokograficzny speBnia kryteria przez pBd pod warunkiem, |e czas jej trwania wynosi po- zapisu reaktywnego wedBug rekomendacji NICE z 2001 ni|ej 10 minut [3]. Celem identyfikacji stanu zagro|enia roku przedstawionych w tabeli 2 [13]. Ryzyko wystpienia kwasicy metabolicznej lub niedotlenienia wewntrzma- pBodu nale|y wykona dodatkowe testy takie jak USG dop- plerowskie lub pobranie prbki krwi ze skalpu pBodu [3]. cicznego jest wwczas skrajnie maBe[1]. Stwierdzenie M. Ropacka-Lesiak, G.H. Brborowicz 204 Ryc. 1. Zapis sinusoidalny Ryc. 2. PrzedBu|ona deceleracja Ryc. 3. Zapis preterminalny  PrzedBu|one deceleracje trwajce powy|ej 3 minut pacjentk, zmieni pozycj rodzcej, zatrzyma wlew stanowi istotne zagro|enie dla pBodu (ryc. 2). GBwnymi oksytocyny oraz obserwowa ewentualny powrt do linii przyczynami powodujcymi wystpienie przedBu|onych podstawowej w cigu 6 minut od wystpienia deceleracji deceleracji s pknicie macicy, wypadnicie ppowiny (6 ). W przypadku utrzymywania si zaburzeD ttna pomi- oraz rozej[cie si blizny po ciciu cesarskim. Po rozpoz- mo zastosowania wymienionych dziaBaD, pacjentk nale|y naniu jednej z wymienionych przyczyn nale|y ukoDczy przetransportowa do sali operacyjnej (9 ) oraz rozpocz pord najcz[ciej poprzez cicie cesarskie, a wydobycie cicie cesarskie w 12. minucie (12 ) z wydobyciem pBodu pBodu powinno dokona si w cigu 20 minut. WBa[ciwym w 15. minucie (15 ). Wikszo[ zapisw KTG wykazujcych postpowaniem po wykluczeniu pknicia macicy, wypad- przedBu|one deceleracje ma tendencj do powrotu do linii nicia ppowiny oraz rozej[cia si blizny po ciciu cesar- podstawowej w cigu 9 minut pod warunkiem, i| wyklu- skim, jest dalsza obserwacja, szczeglnie przy wspBwyst- czone jest pknicie macicy, wypadnicie ppowiny lub powaniu takich prawidBowych cech zapisu jak zmienno[ rozej[cie si blizny po ciciu cesarskim. Je[li jednak do- czynno[ci serca pBodu oraz tendencja do wyrwnywania datkowo obserwuje si zmniejszenie zmienno[ci czynno[- zaburzeD do linii podstawowej w cigu 6 minut. Chandra- ci serca pBodu nale|y spodziewa si nieprawidBowego charan i wsp. [3] zaprezentowali algorytm postpowania stanu noworodka po urodzeniu [15]. lekarskiego w zale|no[ci od czasu trwania przedBu|onej  Preterminalny zapis  KTG charakteryzuje si caBkowi- deceleracji nazwany przewodnikiem 3  6  9  12  15 . tym brakiem zmienno[ci czynno[ci serca pBodu oraz pByt- W pierwszych trzech minutach stwierdza si wystpienie kimi deceleracjami (ryc. 3). PBody prezentujce preter- przedBu|onej deceleracji (3 ). Nale|y wwczas nawodni minalny zapis KTG prawdopodobnie posiadaj jednocze[- Kryteria oceny zapisu kardiotokograficznego 205 fetal heart rate, cord arterial oxygen and pH. Obstet. Gyne- nie dodatkowe cechy pogarszajce ich stan, takie jak col. 79(3): 469-474. gsty, zielony pByn owodniowy, krwawienie lub oznaki in- [8] Macaulay J.H., Bond K., Steer P.J. (1992) Epidural analgesia fekcji. W takim przypadku niezbdne jest natychmiastowe in labour and fetal hyperthermia Obstet. Gynecol. 80(4): 665- ukoDczenie porodu, szczeglnie gdy wspBistnieje czyn- 669. no[ skurczowa macicy, ktra jest kolejnym czynnikiem [9] Miyazaki F.S., Nevarez F. (1985) Saline amnioinfusion for relief of repetitive variable decelerations: a prospective ran- dziaBajcym niekorzystnie na ju| niedotleniony pBd [3]. domised trial. Am. J. Obstet. Gynecol. 153: 301-306. Podsumowujc, wBa[ciwa interpretacja zapisu KTG [10] Nakai A., Shibazaki Y., Taniuchi Y., Oya A., Asakura H., Ku- mo|e w znacznym stopniu zapobiec wystpieniu asfiksji roda S. et al. (2001) Influence of mild hyperthermia on de- pBodowej oraz poprawi wyniki opieki okoBoporodowej. layed mitochondrial disfunction after intrauterine ischemia Konieczne jest cigBe podnoszenie kwalifikacji personelu in the immature rat brain. Brain Res. Dev. Brain Res. 31; 128(1): 1-7. medycznego z zakresu interpretacji zapisu KTG, poniewa| [11] Nelson K.B., Dambrosia J.M., Ting T.Y., Grether J.K. (1996) monitorowanie stanu pBodu za pomoc kardiotokografii Uncertain value of electronic fetal heart rate monitoring in jest nadal najcz[ciej stosowanym testem diagnostycznym. predicting cerebral palsy. N. Eng. J. Med. 7; 334(10): 613-618. [12] Ropacka-Lesiak M,. Korbelak T., Brborowicz G. (2012) Hy- poxia index in the prediction of abnormal CTG at delivery in uncomplicated pregnancies. Neuroendocrinol. Lett. 33(5): Pi[miennictwo 101-106. [1] Beard R.W., Filshie G.M., Knight C.A. (1971) The significance [13] Royal College of Obstetricians and Gynaecologists, (2001) of changes in the continuous fetal heart rate in the first stage The use and interpretation of CTG in intrapartum fetal sur- of labour: J. Obstet. Gynaecol. Br. Commonw. 78: 865-881. veillance. Evidence-Based Clinical Guideline No. 8, RCOG [2] Brborowicz G.H. (2006) Ci|a wysokiego ryzyka. PoznaD, Press, London. OWN. [14] Williams B, Arulkumaran S. (2004) Cardiotocograph and [3] Chandracharan E., Arulkumaran S. (2007) Prevention of birth medicolegal issues. Best Pract. Res. Clin. Obstet. Gynaecol. asphyxia: responding appropriately to cardiotocograph (CTG) 18(3): 457-466. traces. Best Pract. Res. Clin. Obstet. Gynaecol. 21(4), 609-624. [15] Williams K.P., Galerneau F. (2002) Fetal heart rate parame- [4] Hofmeyer G.J. ( 2006) Amnioinfusion for potential or sus- ters predictive of neonatal outcome in the presence of pro- pected umbilical cord compression in labour. Cochrane longed decelerations. Obstet. Gynecol. 100: 951-954. Database for Syst. Rev. (Issue 3). John Willey & Sons Ltd. [16] Wong Y.C., Arulkumaran S. (1996) The management of intra- [5] Ingemarsson I., Arulkumaran S. (1989) Reactive FHR respon- partum fetal distress. [w:] Arulkumaran S, Ratnam SS& Bas- se to sound stimulation In fetuses with low scalp blood pH. ker Rao K (eds.) Management of labour. Orient Longman, 87- BJOG 96: 562-565. 107. [6] Jibodu O.A., Arulkumaran S. (2005) The management of in- trapartum fetal distress. [w:] Arulkumaran S., Penna L.K. & J Mariola Ropacka-Lesiak Basker T. Rao K. (eds.). The management of labour. Orient Klinika Perinatologii i Ginekologii Longman 98-110. Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego [7] Macaulay J.H., Randall N.R., Nigel R., Bond K. Steer P.J. 60-535 PoznaD, Polna 33 (1992) Continuous monitoring of fetal temperature by non-in- e-mail: mariolaropacka@poczta.onet.pl vasive probe and its relationship to maternal temperature, Assessment principles for the basic parameters of cardiotocography The paper discusses the assessment principles for the basic parameters of cardiotocography (CTG). In the evaluation of fetal well-being, the risk factors influencing fetal outcome, should be considered. These factors include: 1) Maternal factors: a scar dehiscence after cesarean section, pre-eclampsia (placental insufficiency), post-term pregnancy, rupture of membranes > 24 hours, induction of labor, diabetes, prenatal bleeding; 2) Fetal factors: IUGR, fetal immaturity, oligo- hydramnios, abnormal Doppler parameters, multiple pregnancy, meconium-stained amniotic fluid, intrauterine infec- tion, 3) Intrapartal factors: the stimulation of oxytocin, epidural analgesia, vaginal bleeding, maternal fever, meconium- stained amniotic fluid, maternal diseases (systemic lupus erythematosus, renal disease). The attention has been also paid to the interpretation of so called suspicious CTG records. The principles of CTG interpretation were presented on the basis of four features such as basic fetal heart rate, heart rate variability, accelerations and decelerations. The features of reactive, non-reactive and abnormal CTG were described. When characteristic features were defined, CTG classification was presented: the normal, the suspected and the pathological CTG record. Implementation of potential, appropriate treatment requires a prior assessment of progress and expected completion of delivery, adaptive capacity and fetal oxygen reserves to deliver vaginally. Suspicious or pathological CTG record does not always require an immediate decision of delivery. In such cases, the simple procedures are justified, such as hydration, change of the woman position, reduction of oxytocin infusion, or more rarely, intrauterine resuscitation (tocolysis), which can help restore the normal CTG recording. Key words: cardiotocography, fetal well-being

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
kryteria oceny gamy
Kryteria oceny nauszników przeciwhałasowych w odniesieniu do halasu impulsowego i tonowego
Kryteria oceny zawartosci metali ciezkich w glebach
Kryteria oceny stanowisk pracy
Kryteria oceny zagrożenia nielaserowym promieniowaniem optycznym
Mikrobiologiczne kryteria oceny sanitarnej wody laboratorium
Kryteria oceny pomyslow
CODN Frolowicz Przedmiot i kryteria oceny z WF
Kryteria oceny studenta na zajŽÍciach konwersatoryjnych
Żywność dla dzieci – podstawowe kryteria oceny
Kryteria oceny rozprawki
zawartość metali ciężkich jako kryterium oceny jakości korzeni marchwi
Kryteria oceny dla właściwego doboru systemowych deskowań stropowych
W03 04 Wymagania, kryteria oceny, parametry i charakterystyki manipulatorów robotów przemysłowych
kryteria oceny podręczników artykuł

więcej podobnych podstron