plik

��Tytu� orygina�u: Der R-FAKTOR. Das Geheimnis unserer inneren St�rke Przek�ad: Hanna Odziemkowska Projekt ok�adki: �ukasz Pawlak Redakcja: Katarzyna Strzelecka Redakcja techniczna: Pawe� �uk � Eichborn AG, Frankfurt am Main, marzec 2004 Copyright � for the Polish edition by Wydawnictwo Studio EMKA Warszawa 2006 ISBN 83-88607-66-9 Wszelkie prawa, w��cznie z prawem do reprodukcji tekst�w w ca�oSci lub w cz�Sci, w jakiejkolwiek formie zastrze�one. Wydawnictwo Studio EMKA Al. Jerozolimskie 101, 02-011 Warszawa tel./fax 628 08 38 E-mail: wydawnictwo@studioemka.com.pl Internet: www.studioemka.com.pl Sk�ad i �amanie: ANTER s.c., ul. Tamka 4, Warszawa Druk i oprawa: Wojskowa Drukarnia w �odzi 90-520 ��dx, ul. Gda�ska 130 Spis treSci Wst�p: W czepku urodzeni 7 OdpornoS� psychiczna, czyli siedem filar�w wewn�trznej si�y 10 Lepsze jest wrogiem dobrego 13 Test 17 1. filar: Optymizm Pesymist�w nikt nie ca�uje 25 Wszystko przemija 30 Kto nie pope�nia b��d�w, nie robi post�p�w 35 Don t worry, be happy 45 Ocena testu 53 2. filar: Akceptacja Jest, jak jest 55 Akceptacja jako droga 56 Nikt nie kocha mnie tak jak ja 61 Dobre w z�ym 70 Ocena testu 73 3. filar: Poszukiwanie rozwi�za� Rwiat�o na ko�cu tunelu 75 Zaufanie jest dobre, szukanie rozwi�za� lepsze 77 Stres powstaje w g�owie wykorzystajcie to! 88 To uSmiech daje nam szcz�Scie 95 Ocena testu 98 6 Spis treSci 4. filar: Porzucenie roli ofiary Wa�ki-wsta�ki 101 Cena wolnoSci 104 Odwaga dodaje skrzyde� 109 Jak prawdziwa jest rzeczywistoS�? 112 Ocena testu 120 5. filar: RwiadomoS� odpowiedzialnoSci Co znaczy bycie winnym? 123 MySlowe pu�apki 126 Mi�dzy win� a kar� 132 Szcz�Scie nie dopisuje temu, kto sobie nie pomaga 138 Ocena testu 143 6. filar: Budowanie kontakt�w With a little help from my friends 147 Tylko sercem widzi si� dobrze 153 Wsp�lnota daje si�� 156 Rlady st�p na piasku 165 Ocena testu 170 7. filar: Planowanie przysz�oSci Kolejna zima przyjdzie na pewno 173 Lepiej planowa� zawczasu 174 Kto p�xno przychodzi... 177 Prawdziwe odkrycie 187 Ocena testu 193 Wielka uczta 195 Przypisy 199 Bibliografia 205 Podzi�kowanie 207 Wst�p W czepku urodzeni OdpornoS� psychiczna oznacza zdolnoS� do ponownego zebrania si� i odzyskania r�wnowagi pomimo niesprzyjaj�cych okolicznoSci, niepowodze�, zmartwie� i chor�b. Znacie bajk� o diable z trzema z�otymi w�osami? Jej bohate- rem jest JaS, syn ubogich ludzi, kt�ry urodzi� si� w czepku. Narodziny noworodk�w w nienaruszonej b�onie p�odowej zdarzaj� si� niezmiernie rzadko, a o dzieciach tych m�wi si� w czepku urodzone . Zgodnie z wierzeniami ludowymi przez d�ugi czas uwa�ano to za wyj�tkowo korzystny znak na przysz�oS�. Bohater bajki, JaS, mia� w�aSnie taki czepek i dla- tego udaje mu si� dos�ownie wszystko, chocia� musi sprosta� nadzwyczajnym wyzwaniom. JaS idzie jednak w�asn� drog�. Zapewnia sobie wsparcie przyjaci�� i wci�� zbli�a si� do wy- znaczonego celu. Wreszcie spe�niaj�c ��danie kr�la, przyno- si mu trzy z�ote w�osy diab�a. Na ko�cu jak to w bajce w nagrod� JaS pojmuje za �on� kr�lewn�. Ka�dy ma w sobie odrobin� pewnego siebie i odnosz�ce- go sukcesy szcz�Sciarza Jasia. Ka�dy dosta� na drog� przynaj- mniej skrawek chroni�cego czepka, kt�ry pomaga pokony- wa� kryzysy i wci�� na nowo si� podnosi�. Niekt�rym ludziom udaje si� jednak �atwiej ni� innym od- zyskiwa� r�wnowag� po doznanych, �yciowych ciosach i rza- dziej ni� inni ponosz� trwa�y uszczerbek na ciele i duszy. Do- skonale opanowali sztuk� przetrwania. Tylko jak to robi�? Czy jak niekt�rzy lekcewa��co sugeruj� po prostu s� po- zbawieni wra�liwoSci? Czy maj� grub� sk�r� ? Niekoniecz- nie. Bardziej prawdopodobne jest, �e spotykaj�c si� z prze- 8 Wst�p ciwnoSciami, jakie niesie �ycie Swiadomie lub nieSwiadomie stosuj� pewne strategie. Dzi�ki temu, nawet jeSli spotyka ich cios, zn�w szybko staj� na nogi. Ci mistrzowie �ycia w ja- kimS sensie sami zak�adaj� sobie na g�ow� czepek! W latach dziewi��dziesi�tych ameryka�scy psycholodzy, prowadz�cy badania nad dzie�mi, kt�re dorastaj� w trud- nych warunkach rodzinnych, dokonali zaskakuj�cego odkry- cia: niekt�re z nich mimo nadzwyczaj niesprzyjaj�cych oko- licznoSci �yciowych rozwija�y si� znakomicie, nie doznaj�c duchowego uszczerbku. Wyniki bada� wywo�a�y spor� sen- sacj� w ko�ach naukowych, gdy� absolutnie nie pasowa�y do obowi�zuj�cego od czas�w Zygmunta Freuda za�o�enia, �e na �yciu cz�owieka odciskaj� pi�tno przede wszystkim prze- �ycia z dzieci�stwa. Dodatkowo nasuwa�y wiele pyta�: Co takiego mia�y te dzieci, czego inne, z podobnych rodzin, nie mia�y? Jakie cechy je chroni�y? Czy by�y to cechy wrodzone, czy te� dzieci dopiero ich nabywa�y? Czy ka�dy mo�e pozna� i wykorzysta� tajemnice duchowej si�y? Z takich pyta� zrodzi� si� kierunek bada�, kt�ry usi�uje wyjaSni�, czego potrzebuj� ludzie, by pozbiera� si� i odzy- ska� r�wnowag� po kl�skach, zmartwieniach i chorobach. Badania te dotycz� odpornoSci psychicznej (w j�zyku angiel- skim okreSlonej s�owem resilience, czyli elastycznoS�, spr��y- stoS�, �ywotnoS�, ruchliwoS�, niezniszczalnoS�). W psycho- logii termin ten oznacza duchow� si�� lub dok�adniej zdol- noS� cz�owieka do zmobilizowania si� pomimo niesprzyjaj�- cych okolicznoSci i niepowodze�. Potocznie o ludziach posiadaj�cych t� umiej�tnoS� m�wi si�, �e s� mistrzami �ycia, wa�kami-wsta�kami* albo dzie�- * Wa�ka-wsta�ka to zabawka, kt�rej budowa (najproSciej dwie plastiko- we kule, dolna z ci��arkiem w Srodku, g�rna mniejsza i l�ejsza) sprawia, �e nie spos�b jej przewr�ci� (red.). W czepku urodzeni 9 mi szcz�Scia. Przychodz� tak�e na mySl bohaterowie film�w, postaci z baS� i legend albo s�awne osoby, mo�e te� przyja- ciele lub znajomi, kt�rym mimo trudnoSci udaje si� osi�ga� zadziwiaj�ce sukcesy. Przyk�adem z grona os�b znanych z pewnoSci� mo�e by� Coco Chanel, kt�ra urodzi�a si� w ubogiej rodzinie. Jej oj- ciec by� obwoxnym handlarzem, a matka zmar�a, gdy dziew- czynka mia�a zaledwie jedenaScie lat. Chanel dorasta�a w sie- roci�cu. Smutne by�o tak�e dzieci�stwo Charliego Chaplina. Gdy jego matk�, tancerk� w podrz�dnych kabaretach, za- mkni�to w zak�adzie dla psychicznie chorych, a ojciec zapi� si� na Smier�, dla Chaplina rozpocz��a si� wieloletnia tu�acz- ka po sieroci�cach. R�wnie� Rudyard Kipling, autor Ksi�gi d�ungli, laureat Nagrody Nobla, nie mia� �atwego dzieci�- stwa. Latami by� maltretowany jako przybrane dziecko przez pewnego kapitana. Historie tych, jak i wielu innych, znanych lub nieznanych os�b, potwierdzaj� zasadnoS� bada� nad odpornoSci� psy- chiczn�: szcz�Scie w �yciu nie jest z g�ry zaprogramowane. Zawdzi�cza� je mo�emy odpornoSci psychicznej, kt�ra sk�a- da si� z siedmiu filar�w i daje wewn�trzn� si��, niezale�nie od pochodzenia i Srodowiska spo�ecznego, w jakim �yjemy. Ludzie odporni psychicznie przypominaj� wa�ki-wsta�ki. Gdy si� je potr�ci, trac� r�wnowag�, lecz nie przewracaj� si�. Ko�ysz� si� w jedn� i drug� stron�, a po chwili odnajdu- j� punkt ci��koSci i zn�w stoj� prosto. Ursula Nuber por�w- nuje zdolnoS� do pozbierania si� po niepowodzeniach ze zdolnoSci� drzewa, kt�re dostosowuje si� do zmiennych wa- runk�w. Gdy jedno miejsce z powodu obci��e� poddane jest szczeg�lnym napr��eniom, dla ich wyr�wnania drzewo wytwarza kolejne warstwy drewna. Ka�da ga��x jest tak zbu- dowana, �e nie z�amie jej ogromna masa, kt�ra na niej wi- si 1. Im wi�ksze jest obci��enie, tym grubsza staje si� ga��x. 10 Wst�p OdpornoS� psychiczna, czyli siedem filar�w wewn�trznej si�y W wyniku bada� nad odpornoSci� psychiczn� ustalono ze- staw umiej�tnoSci, kt�re j� tworz�, pomagaj�c cz�owiekowi regenerowa� si� pomimo wstrz�s�w psychicznych, tragicz- nych wydarze�, zagro�e�, problem�w zdrowotnych, rodzin- nych, zawodowych czy finansowych. Umacnianie odporno- Sci psychicznej oznacza rozpoznanie tych umiej�tnoSci i Swiadome ich stosowanie. Osoba odporna psychicznie by- najmniej nie ignoruje trudnoSci i k�opot�w i nie patrzy na problemy i pora�ki przez r��owe okulary bezkrytycznego, pozytywnego mySlenia, ani te� nie wypiera ich. Przeciwnie smutek, strach i b�l s� cz�Sci� �ycia, trzeba je zaakcepto- wa� i przetworzy�. Dopiero na tym fundamencie mo�na podj�� dalsze konstruktywne dzia�ania. Ta ksi��ka zapozna was z siedmioma filarami odpornoSci psychicznej2, z siedmioma umiej�tnoSciami, kt�re mog� wzmocni� wasz� wewn�trzn� si��. Wa�ny jest ka�dy filar, ale jeSli uda si� wam umocni� jeden lub dwa z nich, ju� mo�ecie odczu� ulg�. Ca�oSciow� ochron� tworzy jednak siedem fi- lar�w. Dopiero na nich wszystkich opiera si� dach, pod kt�- rym schronicie si� zar�wno przed lekk� m�awk�, jak i przed gradem. 1. filar: Optymizm Optymizm jest podstaw� pokonywania wszelkich kryzys�w i konflikt�w. To wiara, �e na d�u�sz� met� �ycie przynosi wi�- cej dobrego ni� z�ego, �e kryzysy s� ograniczone w czasie i mo�na je przezwyci��y�, i �e mo�emy mie� wp�yw na wszyst- ko, co przytrafia nam si� w �yciu. Optymizmu mo�na si� na- uczy� dotyczy to nawet zatwardzia�ych czarnowidz�w. W czepku urodzeni 11 2. filar: Akceptacja W przezwyci��eniu kryzysu pomaga zaakceptowanie tego, co si� sta�o. Tak, ktoS mnie opuSci�. Tak, straci�em prac�. Tak, g��boko zrani�am ukochanego cz�owieka. Dopiero gdy staniemy oko w oko z bolesnymi faktami i je uznamy, otwie- ra si� droga dla kolejnych krok�w. 3. filar: Poszukiwanie rozwi�za� Optymizm i akceptacja to wst�p do dalszych dzia�a�: Jakie s� mo�liwe rozwi�zania obecnego konfliktu? Jak (zn�w) zdoby� kontrol� nad swoim �yciem? Czego oczekuj�? Jakie s� moje cele? Jak sobie radz� ze stresem, towarzysz�cym kry- zysom? 4. filar: Porzucenie roli ofiary Gdy �yciowe burze niemal nas powali�y, niezwykle kusz�ce jest przyj�cie roli ofiary. Nie l�kajcie si� jednak . KiedyS na- dejdzie czas, �eby odwo�a� si� do swoich mocnych stron, od- powiednio zinterpretowa� rzeczywistoS� i znowu stan�� na nogi jak wa�ka-wsta�ka. Niezale�nie od tego, jak silnie si� j� popycha, mimo �e si� chwieje, nie przewraca si�. Przez pe- wien czas zatacza si�, szukaj�c r�wnowagi, ale w ko�cu j� osi�ga. To symbol odpornoSci psychicznej. 5. filar: RwiadomoS� odpowiedzialnoSci JeSli coS zupe�nie si� nie uda�o, cz�sto czujemy si� winni, na- wet gdy nie mieliSmy na to wp�ywu, albo przeciwnie przy- pisujemy innym win� za coS, za co sami powinniSmy pono- si� odpowiedzialnoS�. Zachowanie osoby odpornej psychicz- nie charakteryzuje si� zar�wno dojrza�oSci� i SwiadomoSci� odpowiedzialnoSci za w�asne post�powanie, jak i postano- wieniem, by nie stawa� si� koz�em ofiarnym. 12 Wst�p 6. filar: Budowanie kontakt�w RadoS� dzielona z drug� osob� to podw�jna radoS�, dzielo- ne z kimS cierpienie to po�owa cierpienia. �atwiej jest znieS� kryzysy w �yciu zawodowym czy prywatnym, gdy mamy przyjaci��, kt�rzy nas wys�uchaj�, wespr�, udziel� nam rad. Stabilne i o�ywione kontakty towarzyskie umacniaj� odpor- noS� psychiczn�. Do tej sfery mo�e te� nale�e� religia. Dla niekt�rych ludzi rozmowa z Bogiem jest trwa�� pociech� i xr�d�em si�y. 7. filar: Planowanie przysz�oSci Ten filar obejmuje solidne i rozwa�ne planowanie przysz�o- Sci. Zaliczaj� si� do tego r�wnie� nasze wysi�ki, aby dzi�ki dobremu przygotowaniu chroni� si� przed przysz�ymi, zmiennymi kolejami losu. PrzezornoS� oznacza te� przewi- dywanie r��nych sytuacji i projektowanie wizji. Mo�liwoS� wyboru pozwala zachowa� elastycznoS� i zdolnoS� do dzia- �ania, nawet gdy wszystko wali si� nam na g�ow�. Wyobraxcie sobie odpornoS� psychiczn�, wasz� wewn�trzn� si�� jako pi�kny, ciep�y p�aszcz, skrojony na wasz� miar�: pa- suje do waszej osobowoSci, do waszego cia�a, do waszych potrzeb. A mo�e bardziej podoba si� wam jako parasol? Chroni przed ulewami, gradem i Sniegiem, a tak�e przeszy- waj�cym wiatrem i zbyt mocnymi promieniami s�o�ca. Pod nim jesteScie bezpieczni, a gdy wasze �ycie utknie w mar- twym punkcie, pod jego os�on� mo�ecie w spokoju zastano- wi� si�, jak post�powa� dalej. Ka�dy cz�owiek ma inne zami�owania i mocne strony, dlatego musi stworzy� w�asny, indywidualny pakiet odpor- noSci. Zanim jednak zdecydujecie, co i w jakich iloSciach si� w nim znajdzie, przyjrzyjcie si� w spokoju siedmiu filarom. W czepku urodzeni 13 Aby jak najlepiej zabezpieczy� si� na z�e czasy, b�d� wam po- trzebne wszystkie z nich. Dlaczego mielibyScie zadowala� si� tylko cz�Sci�? Lepsze jest wrogiem dobrego Celem tej ksi��ki jest przede wszystkim wyczulenie waszej uwagi na to, jak radzicie sobie z kryzysami, a poprzez liczne pytania i drobne �wiczenia zach�cenie was do ci�g�ej obser- wacji w�asnego zachowania i ewentualnie jego zmiany. Pytania maj� umo�liwi� nowe spojrzenie i stworzy� prze- strze� dla nowej SwiadomoSci. Powinny uwidoczni� r�wnie� typowe schematy waszego mySlenia. Chodzi o wszystkie te rzeczy, kt�rych nie kwestionujecie, o kt�rych istnieniu praw- dopodobnie w og�le ju� nawet nie wiecie, czyli o wszystko to, co wykonujecie automatycznie, jak pies Paw�owa. Ra- dziecki badacz, Paw�ow za ka�dym razem, przed podaniem psom jedzenia, u�ywa� dzwonka. Po pewnym czasie na sam dxwi�k psom ciek�a Slinka, nawet jeSli nie dostawa�y pokar- mu. Bodziec dxwi�k dzwonka po wyrobieniu nawyku, automatycznie wywo�ywa� okreSlone reakcje: radoS�, �e zo- stanie podane po�ywienie oraz wzmo�ony Slinotok. Cz�sto mechanizm ten odnosi si� tak�e do ludzi. Mamy sk�onnoS� do powtarzania takich samych reakcji, nawet jeSli zmieni�y si� okolicznoSci. JeSli na przyk�ad kiedyS, niczego nie podejrzewaj�c, odebraliSmy telefon i zaskoczy�a nas wstrz�saj�ca wiadomoS�, zapewne jeszcze po paru tygo- dniach za ka�dym razem wzdragamy si� na jego dzwonek. Czasem na krytyk� prze�o�onego reagujemy jak przy�apany na czymS ucze�, chocia� dawno min��y czasy szkolne i od lat pracujemy zawodowo. Kiedy indziej jakaS kobieta zamienia si� w grzeczn� dziewczynk�, chocia� to ona jest teraz szefo- 14 Wst�p w�. Zdarza si�, �e pot�ga dawnych przyzwyczaje� zwyci��a nawet w zupe�nie odmiennych warunkach: pomySlcie o emerytach, kt�rzy nadal wstaj� wczeSnie rano, jakby wci�� jeszcze musieli stawia� si� punktualnie w biurze. JeSli nie chcemy powtarza� tych samych reakcji, warto uSwiadomi� sobie w�asne zachowanie. Im wi�cej wiemy o naszych celach i wzorach zachowa�, tym swobodniej b�- dziemy podejmowali decyzje, tym bardziej samodzielnie b�- dziemy dzia�a�, tym szcz�Sliwsi poczujemy si� na co dzie�. OdpornoS� psychiczn� i szcz�Scie ��czy ze sob� to, �e jedno i drugie mo�na zwi�ksza�, �wicz�c zmys� obserwacji3. Kto chce �y� bardziej Swiadomie, skuteczniej strzec si� przed przykroSciami �ycia, a tym samym by� szcz�Sliwszy, najpierw musi dok�adnie przyjrze� si� w�asnemu zachowaniu. Dla zilustrowania tego, czym jest odpornoS� psychiczna, niekiedy pisze si� o tym, jak radz� sobie z kryzysami osoby znane. PodejScie do �ycia Madonny jest inne ni� Herberta Gr�nemeyera, a ten z kolei post�puje zupe�nie inaczej ni� Franz Beckenbauer czy Liz Taylor. OczywiScie mo�na si� tyl- ko domySla�, co te osoby prze�ywaj� naprawd�, wiemy bo- wiem tylko tyle, ile przekaza�a opinia publiczna. Dlatego ka�dy przyk�ad w tej ksi��ce jest moj� osobist� interpretacj� fakt�w, podawanych w mediach. Ludzie s�awni stosuj� takie same strategie jak ka�dy inny cz�owiek, ale ich historie jako obrazowe przyk�ady maj� t� ogromn� zalet�, �e wiemy, o czym jest mowa. Aby uodporni� si� na codzienne kryzysy, przede wszyst- kim konieczna jest ch�� zmiany i otwartoS� na wypr�bowa- nie czegoS nowego. Nie zwlekajcie. Zacznijcie od razu: wa�- ny jest zw�aszcza pierwszy krok, drugi przyjdzie ju� �atwiej. Na tej drodze ka�dy utrzymuje w�asne tempo. Czasem potrzeba du�o czasu, �eby upora� si� z odrzuceniem, ujrze� doznan� przykroS� w innym Swietle, znalex� nowy pocz�tek. W czepku urodzeni 15 Najwa�niejsze, by najpierw uwa�nie przyjrze� si� temu, co si� obecnie dzieje. Dzi�ki dok�adnemu, badawczemu ogl�do- wi ju� wyruszacie w drog�! Z odpornoSci� psychiczn� jest tak, jak ze szcz�Sciem. Ka�- demu darowana jest jej odrobina, ale reszt�, to decyduj�ce wi�cej , ka�dy musi wypracowa� sam. Zamieszczony w tej ksi��ce test pomo�e wam w samoocenie, znalezieniu opty- malnych strategii pokonywania du�ych i ma�ych kryzys�w, a tym samym przyczyni si� do Swiadomego i ukierunkowa- nego wspierania waszej odpornoSci psychicznej, waszej we- wn�trznej si�y. Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment peBnej wersji caBej publikacji. Aby przeczyta ten tytuB w peBnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja mo|e by kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyBcznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na kt�rym mo|na naby niniejszy tytuB w peBnej wersji. Zabronione s jakiekolwiek zmiany w zawarto[ci publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania si jej od-sprzeda|y, zgodnie z regulaminem serwisu. PeBna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym Nexto.pl.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
studio emka odpornosc psychiczna
Studio Emka Mysl Jak Zwyciezca
E book Studio Emka Bogaty Albo Biedny
studio emka bogaty albo biedny
Odporność psychiczna Siedem filarów
zmierzch homo economicus studio emka
Wszystkiego Co Wiem O Zarzadzaniu Nauczylem Sie Od Mojego Psa Studio Emka E book
8 37 Skrypty w Visual Studio (2)
Fundacje i Stowarzyszenia zasady funkcjonowania i opodatkowania ebook

więcej podobnych podstron