plik


Tadeusz Jerzak: Separatyzm i terroryzm o podBo|u etnicznym w Europie Zachodniej (02.04.2005, 09:24) - Autor: Tadeusz Jerzak Separatyzm oznacza polityczne d|enie do oderwania si okre[lonego terytorium od jakiego[ paDstwa i utworzenie odrbnej struktury paDstwowej lub przyBczenie si tego terytorium do ssiedniego kraju. Tego typu tendencje wystpuj na terenach przygranicznych lub tam, gdzie polityczne, religijne lub narodowo[ciowe mniejszo[ci |yj na wyodrbnionym terytorium. Natomiast grupa etniczna jest to grupa spoBeczna, ktr charakteryzuje poczucie wsplnego pochodzenia i kultury oraz wiz grupowa, oparta najcz[ciej na wsplnocie jzykowej, terytorialnej, wsplnych do[wiadczeniach historycznych, poczuciu obco[ci wobec innej grupy, a tak|e posiadajca wBasn odrbn nazw. Terroryzm etniczny (czy narodowo[ciowy) i separatyzm pojawiBy si ju| w czasie upadku imperium habsburskiego i osmaDskiego, czyli jeszcze przed I wojn [wiatow. Zjawiskiem o charakterze globalnym staB si jednak dopiero po zakoDczeniu II wojny [wiatowej. Od zwieDczenia tych dziaBaD zbrojnych znaczna cz[ zamachw terrorystycznych motywowana jest walk o suwerenno[ takiej, czy innej grupy narodowo[ciowej. Konflikty etniczne s konfliktami bardzo zBo|onymi. Zwizane jest to chocia|by z tym, |e obecnie - w sytuacji coraz wikszego umidzynarodowiania si stosunkw midzypaDstwowych - kwestia jednorodno[ci wBadzy wewntrzpaDstwowej zaczyna traci na znaczeniu, a to z kolei budzi coraz powszechniejsze d|enia do samodzielno[ci grup etnicznych. Aby zrozumie w jakich warunkach ksztaBtuj si separatyzmy i jak dochodzi do konfliktw etnicznych oraz co w zasadzie powoduje, |e przemoc jest [rodkiem osigania celu, nale|y przeanalizowa kilka przykBadw zwizanych z tym zjawiskiem. Zaczn od przykBadu Belgii. Belgia to wsplne paDstwo francuskojzycznych Walonw i mwicych po holendersku Flamandw. Mimo, |e |yj w jednym kraju ich niech wobec siebie cigle wzrasta. Pojawiaj si okre[lenia Belgii jako "przypadkowego tworu historii". Ze strony Flamandw sByszy si gBosy mwice o podziale kraju, a nawet o tworzeniu tzw. "Wielkiej Flandrii" skBadajcej si z Belgii i Holandii, ale nie tylko. Do tego tworu miaByby tak|e by przyBczone cz[ci pBnocnej Francji, a nawet zachodnich Niemiec i poBudniowo-wschodniej Anglii. Wynika to wszystko z tego, |e przez w kraj przebiega linia podziaBu midzy dwiema r|nymi tradycjami kulturowymi. Jedn opart na modelu germaDskim i drug - czerpic z tradycji BaciDskiej. R|nice te maj swoje odzwierciedlenie w innym podej[ciu obu grup do pracy, gospodarki, sposobu prowadzenia interesw. Podobne odmienno[ci wida tak|e na przykBadzie jzyka. SpoBeczno[ci te posiadaj swoje szkoBy, uniwersytety, pras, telewizj i radio. Belgia posiada przy tym struktur administracyjn, ktra jest ewenementem na skal [wiatow. W roku 1993 kraj ten przeksztaBciB si w federacj Flamandw, Walonw i Brukselczykw. Ka|dy z tych regionw ma swj rzd i parlament. W kompetencjach wBadzy centralnej pozostaBy polityka zagraniczna, obronno[, finanse, polityka socjalna oraz sdownictwo. Powa|ne problemy z mniejszo[ciami etnicznymi ma Hiszpania. Tutaj konflikt przerodziB si w walk przy pomocy karabinw i bomb prowadzon przez separatystw baskijskich, ktrych reprezentuje organizacja terrorystyczna znana jako ETA (Kraj Baskw i Wolno[). ETA motywowaBa swoje ataki uwolnieniem Baskonii spod niewoli hiszpaDskiej. Kraj Baskw rozciga si od Kantabrii, przez prowincj Vizcaya, Guipuzcoa i Alava, pBnocn Kastyli a| po caB Nawarr, cz[ Aragonii i na wschodzie baskijski kawaBek Francji. PaDstwo baskijskie nigdy nie istniaBo - nie byBo nim rwnie| [redniowieczne krlestwo Nawarry, na ktre powoBuj si separaty[ci baskijscy: jest wic mitem. Przez wiksz cz[ istnienia baskijski ruch narodowy byB rozbity. Gdy doszBo midzy czBonkami ruchu do porozumienia, stwierdzono, |e swobody autonomiczne zagwarantowane przez Hiszpani s za maBe. W 1998 roku za|dano prawa do samostanowienia. DziaBania te doprowadziBy do odsunicia si od ETA i uznanie jej za politycznie i moralnie przegran, przyznajc tym samym, |e terror jest nieopBacalny. Kolejnymi punktami zapalnymi w Hiszpanii s Katalonia i ostatnio Galicja. Nie ma tam jednak organizacji typu ETA. Wprawdzie w Galicji doszBo do kilku zamachw bombowych, ale jednak na o wiele mniejsz skal w stosunku do tych dokonywanych przez ETA. Kolejnym krajem zmagajcym si z konfliktami na tle etnicznym jest Francja. Poza Francuskim Krajem Baskw, gdzie Wygenerowany: 21. 07. 2005, 16:59 Iparretarrak (odpowiednik ETA) dokonywaB przez lata akcji sabota|owych i zamachw bombowych, istniej tak|e grupy separatystyczne na Korsyce i w Bretanii. Na Korsyce dziaBa grozny FLNC (Front Wyzwolenia Narodowego Korsyki). Czsto dokonuje on zamachw, podczas ktrych gin niewinni ludzie. Obecnie jest wprawdzie mniej takich akcji, jednak powizania mafijne i spektakularno[ przeprowadzanych zamachw mog wskazywa, |e problem nadal istnieje i mo|e wybuchn na nowo. DziaBalno[ BretoDczykw, a szczeglnie ARB (BretoDskiej Armii Rewolucyjnej) mo|na by uzna za pewnego rodzaju "folklor polityczny". Jednak|e czBonkowie tej organizacji w latach 70. i 80. dokonali kilku zamachw bombowych. Ich celem byBy gBwnie linie przesyBowe i transformatory prdu. Sam ruch niepodlegBo[ciowy Bretanii skupia tylko garstk ludzi, ale w[rd prawie wszystkich mieszkaDcw istnieje zgoda, co do faktu zachowania wBasnego jzyka i kultury. Przygldajc si natomiast, jak sprawy wygldaj w Wielkiej Brytanii, natrafimy na trzy obszary konfliktowe: Irlandi PBnocn, Szkocj i Wali. Konflikt w Irlandii PBnocnej nale|y do najdBu|szych i najbardziej krwawych. Jego korzenie sigaj roku 1171, kiedy Anglicy prbowali podporzdkowa sobie Irlandi. Protestancka Anglia bardzo zle traktowaBa katolickich mieszkaDcw Irlandii. Wskutek napBywu osadnikw angielskich do pBnocnej Irlandii, struktura etniczna zaczBa si zmienia na korzy[ Anglikw. W odpowiedzi na angielsk okupacj Irlandczycy zrywali si do walki i tworzyli r|nego rodzaju organizacje narodowe: Irlandzkie Bractwo RepublikaDskie (1858), Lig Celtyck (1893) i Sinn Fein (1898), ktra doprowadziBa do antybrytyjskiego powstania w 1916 roku. Natomiast w 1919 roku powstaBa Irlandzka Armia RepublikaDska (IRA). W 1919 roku wybuchBo za[ kolejne powstanie, ktre doprowadziBo do uznania paDstwowo[ci Irlandii, ale bez sze[ciu hrabstw Ulsteru. Walki prowadzone przez IRA na terenie Ulsteru byBy traktowane jak misja przepdzenia najezdzcw. Sabota|e, zamachy i walki uliczne trwaBy caBymi latami. Uznaje si, |e od 1969 roku straciBo w nich |ycie 3,5 tys. osb. a ponad 25 tys. odniosBo rany. 31 sierpnia 1994 IRA ogBosiBa zawieszenie broni, a w 1998 roku doszBo do ostatecznego podpisania pokoju. Natomiast Szkocja byBa krajem niepodlegBym a| do unii z Angli w XVII wieku. W latach 70. od|yB tu nacjonalizm szkocki, a w latach 80. dziaBacze ruchw niepodlegBo[ciowych weszli nawet do brytyjskiego parlamentu. Idea niepodlegBo[ci Szkocji staBa si atrakcyjna zwBaszcza przy okazji wybuchu kryzysu gospodarczego w Anglii oraz odkrycia zB| ropy naftowej na Morzu PBnocnym. Szczeglnie to ostatnie wydarzenie daBo ekonomiczne podstawy istnienia przyszBej niezale|nej Szkocji. Walia byBa natomiast niepodlegBym paDstwem a| do roku 1536. Nacjonali[ci walijscy walcz (cho sBabiej ni| w Szkocji) o ochron kultury i jzyka walijskiego. PojawiB si tak|e postulat caBkowitej niepodlegBo[ci. Do konfliktw na tle etnicznym dochodzi tak|e we WBoszech. Dotyczy to gBwnie Grnej Adygi i Tupulentu (poBudniowy Tyrol), gdzie mamy do czynienia z konfliktami ludno[ci niemiecko- z wBoskojzycznej. Przygldajc si powy|szym przykBadom mo|na zauwa|y pewne prawidBowo[ci, ktre warunkuj powstawanie konfliktu etnicznego. Konflikt wystpuje tam gdzie mniejszo[ etniczna czuje si zagro|ona. Zagro|enie to dotyczy mo|e kultury, jzyka czy tradycji danej grupy. Przejawia si to mo|e w dyskryminacji danej spoBeczno[ci. Niejednokrotnie nie jest to presja otwarta - manifestowa mo|e si poprzez dyskryminacj w miejscu pracy, warunki mieszkaniowe, czy brak dostpu do wyksztaBcenia. Nie ma wic otwartych symptomw przemocy. Konflikt zwizany jest te| z faktem, |e po II wojny [wiatowej doszBo do przebudzenia etnicznego w Europie Zachodniej (ale nie tylko). Kolejne grupy zaczBy odkrywa swoje "korzenie" i zaczBa si w nich budzi ich wBasna [wiadomo[ kulturowa i narodowa. Okre[lono to jako "|ywioB etniczny", na ktry skBada si kultura, nazwa wBasna, mit wsplnych przodkw, wsplna historia, poczucie solidarno[ci i zwizku przynale|no[ci do danego terytorium. Je|eli ze strony "centrum" paDstwa pojawiaj si sygnaBy, |e ktra[ z tych cz[ci mo|e zosta zagro|ona, rodzi to sprzeciw grupy etnicznej. W przypadku Irlandii byBo to zwizane z np. z terytorium. Sprzeciw i agresj budziB fakt coraz wikszej liczby osadnikw angielskich na ziemiach irlandzkich i przejawy otwartej przemocy wobec katolikw. Wygenerowany: 21. 07. 2005, 16:59 Przyjmujc stanowisko, |e istota konfliktu etnicznego dotyczy to|samo[ci etnicznej i opierajc si na powy|szych przykBadach, mo|na powiedzie, |e konflikty etniczne powstaj wwczas, gdy istniej r|ne zagro|enia to|samo[ci etnicznej. Konfliktom tym sprzyja ucieczka od terazniejszo[ci do przeszBo[ci lub przyszBo[ci. Gdy podstawowe przyczyny konfliktu znajduj si w przeszBo[ci lub oddalonej przyszBo[ci, to konflikty etniczne staj si bardzo trudne do rozwizania. PrzykBadem mog by tutaj konflikty w Irlandii PBnocnej i Hiszpanii, gdzie zarwno IRA jak i ETA odnosz si do odlegBej przeszBo[ci i zarazem przyszBo[ci, w ktrej powstan niepodlegBe paDstwa. Zastanawiajc si nad kwesti czynnikw wpBywajcych, i| d|enia grup etnicznych przyjmuj form walki zbrojnej, mo|na w[rd nich wyr|ni trzy najwa|niejsze: d|enia danej grupy do samodzielno[ci musz by ignorowane przez wBadze centralne, wystpuje zagro|enie grupowej to|samo[ci (a podstaw jest tu jzyk) i - wreszcie - obszar zamieszkiwany przez dan grup jest w miar zamknity i jednolity geograficznie. DziaBalno[ separatystw musi mie uzasadnienie, szczeglnie je[li chodzi o u|ywanie metod terrorystycznych. Dlatego te| musz pojawi si powy|sze czynniki, aby uzasadnienie byBo przekonywujce nie tylko dla samych terrorystw, ale tak|e dla grupy narodowo[ciowej, w imieniu ktrej prowadzona jest walka. Poparcie spoBeczeDstwa potrzebne jest bowiem przez caBy okres dziaBalno[ci - musi by cigle odczuwalne. W innym przypadku walka ju| na samym pocztku skazana jest na niepowodzenie. Patrzc na dzisiejsz Europ, okazuje si, |e pojawiaj si coraz to nowe, a przede wszystkim coraz silniejsze tendencje separatystyczne. Wiele wskazuje na to, |e problem regionw d|cych do autonomii stanie si w najbli|szym czasie jednym z gBwnych zmartwieD europejskich demokracji. yrdBa: B. Hoffman, Oblicza terroryzmu, Warszawa 2001 K. Krzysztofek, A. Sadowski, Pogranicza etniczne w Europie, BiaBystok 2001 V. Grotowicz, Terroryzm w Europie Zachodniej, WrocBaw 2000 Wygenerowany: 21. 07. 2005, 16:59

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Morawska BADANIA NAD IMIGRACJĄ ETNICZNOŚCIĄ W EUROPIE I STANACH ZJEDNOCZONYCH ANALIZA PORÓWNAWCZA
Krzysztof Fokt Etniczna stratygrafia, u źródeł zachodniej połowy Słowiańszczyzny
Zagrożenie terroryzmem i ekstremizmem w Europie na podstawie wybranych przykładów
39 20 Listopad 2001 Zachód jest wart tej mszy
rola rosji w europie
MICHALKIEWICZ JAKÓŁKI WSCHODNIE I ZACHODNIE
separator elektrodynamiczny
codex alimentarius kodeks zywnosciowy samobojstwo zachodniego swiata eioba
Rozwod alimenty separacja
rushdie salman wschod zachod

więcej podobnych podstron