plik


ÿþPostpowanie administracyjne Notatki z wykBadów u prof. dr hab. G. Aaszczycy Semestr zimowy [2011/2012] Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 1 zimowy [2011/2012]  by Maikler Dy|ury: Egzamin: - wedBug strony wydziaBowej - zerówka przewidywana na 15-20 grudnia - egzamin pisemny w formie opisowej - 3 pytania z K.p.a., 1-2 z Ustawy o postpowaniu przed sdami administracyjnymi Podrczniki: -  Postpowanie administracyjne ogólne - G. Aaszczyca, A. Matan, C. Martysz (W-wa 2003 r.) -  Postpowanie administracyjne i postpowanie przed sdami administracyjnymi - W. Chró[cielewski, P. J. Tarno - ustawy: o K.p.a. o Ustawa z dnia 25 lipca 2002 roku - Prawo o ustroju sdów administracyjnych o Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postpowaniu przed sdami administracyjnymi ________________________________________________________________________________ Zakres przedmiotowy K.p.a. K.p.a. reguluje 4 rodzaje postpowao: 1. postpowanie administracyjne ogólne; Cecha: kooczy si wydaniem decyzji administracyjnej, aktu oddziaBujcego na status podmiotów. 2. postpowanie w sprawach rozstrzygania sporów o wBa[ciwo[d (art. 22-23); Regulacja kazuistyczna: jaki organ rozstrzyga jaki spór. Spór o wBa[ciwo[d pozytywn: dwa organy uznaj si za wBa[ciwe, w praktyce cz[ciej zdarzaj si spory negatywne. K.p.a. przyjmuje ogóln zasad, |e spór rozstrzyga wspólny organ nadrzdny (wy|szego stopnia) nad organami w sporze, gdy brak wspólnego organu nadrzdnego dziaBa zasada, |e spór przechodzi z drogi administracyjnej na sdow i rozstrzyga Naczelny Sd Administracyjny (i tylko NSA, a nie wojewódzkie sdy administracyjne). Rozstrzygnicie jest niezaskar|alne, brak drogi odwoBawczej: cech charakterystyczn sporów o wBa[ciwo[d jest jednoinstancyjno[d. 3. postpowanie w sprawach wydawania za[wiadczeo (dziaB VII, art. 217-220); Statystycznie najcz[ciej wdra|ane postpowanie. Samo za[wiadczenie jest czynno[ci materialno-techniczn (to nie jest decyzja), przybiera postad dokumentu publicznego, tak|e nie podlega zaskar|eniu. Je[li organ administracji publicznej odmawia wydania za[wiadczenia lub odmawia wydania za[wiadczenia o okre[lonej tre[ci, to odmowa taka przyjmuje postad postanowienia, na które przysBuguje za|alenie do organu wy|szego stopnia, a na postanowienie organu wy|szego sBu|y skarga do wojewódzkiego sdu administracyjnego. 4. postpowanie w sprawach skarg i wniosków (dziaB VIII, art. 221-259); Historycznie najstarsze postpowanie, lata 50-te, forma  instrukcji  ka|dy obywatel mógB wnosid skargi i za|alenia na dziaBanie organów wBadzy paostwowej.  Skrzynki za|aleo w zakBadach pracy, chod idea sobie, a praktyka sobie. Problem techniczny: jak odgraniczyd skarg od wniosku? Skarga: nacisk na wadliw ocen dziaBania organu. Wniosek: ukierunkowanie na popraw dziaBania. K.p.a. mówi, |e wniosek lub skarg mo|e zBo|yd ka|dy, nie ma znaczenia interes prawny, mo|e opierad si jedynie na obserwacji. Organ ma obowizek wniosek lub skarg rozpatrzyd i spraw Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 2 zimowy [2011/2012]  by Maikler zaBatwid: zawiadomienie skar|cego o sposobie zaBatwienia skargi lub wniosku. Na takie zawiadomienie nie przysBuguje |aden [rodek prawny. Pojcie postpowania administracyjnego ogólnego (powszechnego) Jest to postpowanie przed organami administracji publicznej w nale|cych do wBa[ciwo[ci tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w formie decyzji administracyjnej (art. 1 K.p.a.). Obejmuje 4 elementy konstrukcyjne (obligatoryjne): 1. element podmiotowy - jest to postpowanie przed organem administracji publicznej; 2. element wBa[ciwo[ci organu - organ administracji musi byd w sprawie wBa[ciwy; 3. element charakteru sprawy - postpowanie toczy si w sprawie indywidualnej; 4. element formy rozstrzygnicia sprawy - sprawa podlega rozstrzygniciu w drodze decyzji administracyjnej. To w praktyce element najtrudniejszy, ustawodawca zbyt czsto nie okre[la formy dziaBania organu. Niektórzy postuluj domniemanie formy decyzji administracyjnej, ale to byBby przesadyzm. Je[li chodby jeden z powy|szych elementów nie wystpowaB, to postpowanie nie ma charakteru postpowania ogólnego i nie mo|na stosowad przepisów K.p.a. (chyba |e szczególny przepis stanowi inaczej). Pojcie organu administracji publicznej Legalna definicja: art. 5 §2 pkt 3 K.p.a. Organami administracji publicznej w rozumieniu K.p.a. s: - ministrowie, - centralne organy administracji rzdowej, - wojewodowie, - inne terenowe organy administracji rzdowej (zespolonej i niezespolonej), - organy jednostek samorzdu terytorialnego - inne organy paostwowe oraz inne podmioty powoBane z mocy prawa lub na podstawie porozumieo do zaBatwiania spraw indywidualnych w formie decyzji administracyjnej (podmioty z art. 1 pkt 2). Przepis: Art. 5. § 1. Je|eli przepis prawa powoBuje si ogólnie na przepisy o postpowaniu administracyjnym, rozumie si przez to przepisy Kodeksu postpowania administracyjnego. § 2. Ilekro w przepisach Kodeksu postpowania administracyjnego jest mowa o: (& ) 3) organach administracji publicznej - rozumie si przez to ministrów, centralne organy administracji rzdowej, wojewodów, dziaBajce w ich lub we wBasnym imieniu inne terenowe organy administracji rzdowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorzdu terytorialnego oraz organy i podmioty wymienione w art. 1 pkt 2 (& ). Funkcjonalne rozumienie organu administracji publicznej 1. ze wzgldu na ostatni grup podmiotów uznawanych przez K.p.a. za organy administracji publicznej mo|na mówid o funkcjonalnym rozumieniu organu; Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 3 zimowy [2011/2012]  by Maikler 2. znaczenie ma wyBcznie powoBanie podmiotu do zaBatwiania spraw indywidualnych w formie decyzji administracyjnej; 3. powoBanie to mo|e wynikad z mocy prawa lub porozumienia administracyjnego (np. prywatyzacja zadao publicznych) WBa[ciwo[ organu administracji publicznej 1. organ z urzdu przestrzega swojej wBa[ciwo[ci (art. 19 i art. 65 K.p.a.) Organ ma obowizek czuwania nad swoj wBa[ciwo[ci, obowizuje zasada cigBo[ci wBa[ciwo[ci w caBym biegu postpowania. Przy zmianie przepisów je[li organ straci wBa[ciwo[d, to mimo wcze[niejszego postpowania organ nie mo|e sprawy prowadzid dalej, musi j przekazad organowi wBa[ciwemu. Wnoszcy spraw do organu nie mo|e ponie[d ujemnych konsekwencji z tytuBu bBdnej wBa[ciwo[ci, co najwy|ej postpowanie potrwa dBu|ej. Art. 9  obowizek organu do informowania strony o okoliczno[ciach faktycznych i prawnych. Organ niewBa[ciwy, do którego wniesiono podanie musi niezwBocznie, z urzdu, wnie[d je do organu wBa[ciwego. Je[li zachowano termin przy wniesieniu do organu niewBa[ciwego, to termin zachowa si tak|e przy wniesieniu (przeniesieniu) do organu wBa[ciwego (art. 65 K.p.a.). 2. naruszenie przepisów o wBa[ciwo[ci  wada niewa|no[ci decyzji administracyjnej (art. 156 § 1 pkt 1 K.p.a.) K.p.a. uznaje przesBank wBa[ciwo[ci za przesBank bezwzgldn, naruszenie którejkolwiek wBa[ciwo[ci skutkuje wad kwalifikowan. 3. dwie zasadnicze postacie wBa[ciwo[ci organu: - wBa[ciwo[d rzeczowa (jej elementem skBadowym jest wBa[ciwo[d instancyjna  kwesti dyskusyjn jest jej wyodrbnienie), - wBa[ciwo[d miejscowa. Przepisy: Art. 19. Organy administracji publicznej przestrzegaj z urzdu swojej wBa[ciwo[ci rzeczowej i miejscowej. Art. 65. § 1. Je|eli organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, jest niewBa[ciwy w sprawie, niezwBocznie przekazuje je do organu wBa[ciwego, zawiadamiajc jednocze[nie o tym wnoszcego podanie. Zawiadomienie o przekazaniu powinno zawiera uzasadnienie. § 2. Podanie wniesione do organu niewBa[ciwego przed upBywem przepisanego terminu uwa|a si za wniesione z zachowaniem terminu. Art. 156. § 1. Organ administracji publicznej stwierdza niewa|no[ decyzji, która: 1) wydana zostaBa z naruszeniem przepisów o wBa[ciwo[ci, (& ). WBa[ciwo[ rzeczowa 1. to zdolno[d prawna organu do rozpoznania i rozstrzygnicia sprawy administracyjnej okre[lonego rodzaju, np. sprawy wydania pozwolenia na budow, zezwolenia na sprzeda| napojów alkoholowych, przyznanie zasiBku, cofnicie prawa jazdy itp. W naszym systemie mamy ok. 2.000 rodzajów spraw administracyjnych; 2. ustalanie wBa[ciwo[ci rzeczowej nastpuje wedBug przepisów o zakresie dziaBania organu (art. 20 K.p.a.) Sam K.p.a. nie ustala wBa[ciwo[ci rzeczowej, musimy signd do przepisów prawa materialnego, czasem ustrojowego np. organ wBa[ciwy do wydania pozwolenia na budow  Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 4 zimowy [2011/2012]  by Maikler sigamy do prawa budowlanego; np. koncesja na ochron osób i mienia  ustawa o ochronie osób i mienia; np. sprzeda| napojów alkoholowych  ustawa o wychowaniu w trzezwo[ci. Przepis: Art. 20. WBa[ciwo[ rzeczow organu administracji publicznej ustala si wedBug przepisów o zakresie jego dziaBania. WBa[ciwo[ miejscowa 1. to zdolno[d prawna organu do rozpoznania i rozstrzygnicia sprawy administracyjnej w danej jednostce podziaBu terytorialnego (gminie, powiecie, województwie, okrgu, obwodzie lub jeszcze innej jednostce podziaBu terytorialnego); 2. ustalenie wBa[ciwo[ci miejscowej nastpuje w oparciu o Bczniki (kryteria) okre[lone w art. 21 K.p.a. Kryteria ustalania wBa[ciwo[ci miejscowej 1. wyró|niamy kryteria pierwszego (art. 21 § 1 K.p.a.) i drugiego stopnia (§ 2) i w takiej kolejno[ci je stosujemy. Kryteria drugiego stopnia s czym[ wyjtkowym i sBu| do rozstrzygania przypadków, gdzie zawodz kryteria pierwszego stopnia (np. cudzoziemcy, te pojcie tak|e mo|e dotyczyd osób prawnych); 2. kryteria pierwszego stopnia (odnosz si do przedmiotu sprawy): - w sprawach dotyczcych nieruchomo[ci: miejsce jej poBo|enia lub wikszej jej cz[ci; - w sprawach dotyczcych prowadzenia zakBadu pracy (dziaBalno[ci gospodarczej)  miejsce, w którym zakBad jest, byB lub ma byd prowadzony; - w innych sprawach  miejsce zamieszkania (siedziby) w kraju, w braku zamieszkania w kraju - miejsce pobytu strony lub jednej ze stron; je[li strona nie ma miejsca zamieszkania lub pobytu  ostatnie miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju; 3. kryteria drugiego stopnia: - organ wBa[ciwy dla miejsca, w którym nastpiBo zdarzenie powodujce wszczcie postpowania administracyjnego; - organ wBa[ciwy dla obszaru dzielnicy Zródmie[cie miasta stoBecznego Warszawy. Przepis: Art. 21. § 1. WBa[ciwo[ miejscow organu administracji publicznej ustala si: 1) w sprawach dotyczcych nieruchomo[ci - wedBug miejsca jej poBo|enia; je|eli nieruchomo[ poBo|ona jest na obszarze wBa[ciwo[ci dwóch lub wicej organów, orzekanie nale|y do organu, na którego obszarze znajduje si wiksza cz[ nieruchomo[ci, 2) w sprawach dotyczcych prowadzenia zakBadu pracy - wedBug miejsca, w którym zakBad pracy jest, byB lub ma by prowadzony, 3) w innych sprawach - wedBug miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju, a w braku zamieszkania w kraju - wedBug miejsca pobytu strony lub jednej ze stron; je|eli |adna ze stron nie ma w kraju zamieszkania (siedziby) lub pobytu - wedBug miejsca ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju. § 2. Je|eli nie mo|na ustali wBa[ciwo[ci miejscowej w sposób wskazany w § 1, sprawa nale|y do organu wBa[ciwego dla miejsca, w którym nastpiBo zdarzenie powodujce wszczcie postpowania, albo w razie braku ustalenia takiego miejsca - do organu wBa[ciwego dla obszaru dzielnicy Zródmie[cie w m. st. Warszawie. Sprawa indywidualna Jest to sprawa podwójnie konkretna: Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 5 zimowy [2011/2012]  by Maikler - konkretno[d podmiotowa Dotyczy [ci[le okre[lonego podmiotu, posiadajcego zdolno[d administracyjnoprawn, podmiotu |yjcego bdz istniejcego. W razie [mierci osoby postpowanie co do zasady podlega umorzeniu, chyba |e dopuszcza si nastpstwo prawne (chod wikszo[d uprawnieo z zakresu prawa administracyjnego to uprawnienia osobiste np. pozwolenie na broo). Decyzja skierowana do osoby zmarBej nie istnieje, jest nie-aktem (nie mo|na powiedzied, |e jest niewa|na, bo niewa|no[d trzeba stwierdzid w postpowaniu, a do tego potrzeba strony, która w tym przypadku nie istnieje). W analogii do karnego prawa procesowego  nie ma postpowania  w sprawie , od pocztku musi byd dokBadnie okre[lony podmiot, je[li jest to osoba fizyczna  trzeba podad imi i nazwisko, je[li przepis szczególny nie stanowi inaczej nie trzeba podawad innych danych. Je|eli jest to osoba prawna lub jednostka organizacyjna ze zdolno[ci prawn - podajemy firm (nazw), form organizacyjn i siedzib (miejscowo[d); - konkretno[d przedmiotowa Dotyczy precyzyjnie okre[lonego uprawnienia lub obowizku np. udzielenia zezwolenia na sprzeda| napojów alkoholowych o zawarto[ci do 4,5% alkoholu oraz piwa w lokalu  Pod Psem w Katowicach przy ul. Kociej 66. Decyzja jako forma rozstrzygnicia sprawy 1. zasadniczo forma ta wynika z przepisów prawa; 2. mo|e mied tak|e inn nazw: koncesja, zezwolenie, pozwolenie, nakaz, rozkaz, zgoda, orzeczenie i inne; 3. w braku wskazania przez przepis formy zaBatwienia sprawy indywidualnej nale|y rozgraniczyd form decyzji od czynno[ci materialno-technicznej; 4. po speBnieniu okre[lonych warunków, sprawa indywidualna mo|e zostad zaBatwiona przez zawarcie ugody administracyjnej (praktyka w zasadzie wykluczyBa ugod, instytucja niestosowana). Zasady ogólne postpowania administracyjnego 1. pojcie zasad: normy obowizujcego prawa lub ich logiczne konsekwencje oceniane jako podstawowe dla caBego systemu prawa bdz okre[lonego jego fragmentu. To nie s jedynie wytyczne lub wskazówki administracyjne, tak wynika z orzeczeo Naczelnego Sdu Administracyjnego. Naruszenie zasady to naruszenie normy prawnej. 2. mo|na je podzielid (z uwagi na zródBo) na: - zasady uregulowane w art. 6-16 K.p.a. - ustawodawca wyodrbniB 13 zasad ogólnych, nie trzeba sigad do zBo|onej wykBadni prawa; - zasady wynikajce z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej; - zasady przyjte w prawie europejskim; - zasady wypracowane przez doktryn prawa. Charakter prawny zasad ogólnych 1. s normami prawnymi rangi ustawowej stosowane samodzielnie bdz (najcz[ciej) wspóBstosowane z innymi przepisami K.p.a. np. zasada pisemno[ci, szybko[ci postpowania; 2. naruszenie zasady ogólnej powoduje naruszenie prawa o ró|nym ci|arze gatunkowym, w tym mo|e stanowid ra|ce naruszenie prawa np. opóznienie wynikajce z naruszenia zasady technicznej nie ma wpBywu na tre[d decyzji i jej wa|no[d. Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 6 zimowy [2011/2012]  by Maikler Funkcje zasad ogólnych 1. ujednolicanie praktyki stosowania prawa administracyjnego; 2. sterowanie dziaBaniami podejmowanymi w ramach uznania administracyjnego wyznaczenie granic swobody tego uznania; 3. peBnienie roli dyrektyw interpretacyjnych - dotyczy wykBadni przepisów szczególnych, dotyczcych konkretnej sprawy; 4. wypeBnianie luk w prawie administracyjnym - to funkcja dyskusyjna, niektórzy twierdz, |e je[li ustawodawca jest  racjonalny to nie powinno byd luk w prawie, a je[li s to jest to dziaBanie [wiadome  danego obszaru si nie reguluje, inni za[ twierdz, |e nale|y stosowad normy alternatywne, dajce si zastosowad, przykBad: odtwarzanie akt urzdowych  brak regulacji w prawie administracyjnym; 5. wyznaczanie kierunku pracom legislacyjnym - poprzez stosowanie zasad w praktyce, orzecznictwo. Klasyfikacja zasad ogólnych w K.p.a. 1. zasady ogólne dotyczce podmiotów dziaBania (art. 6, 9, 10, 12); 2. zasady dotyczce tre[ci postpowania (zasada prawdy obiektywnej, zasada wywa|ania interesów); 3. zasady dotyczce formy postpowania (art. 15, 14); 4. zasady dotyczce rozstrzygnid zapadBych w postpowaniu (art. 16); Katalog zasad ogólnych K.p.a. 1. legalno[ci (praworzdno[ci) - art. 6 i 7; 2. prawdy obiektywnej - art. 7; 3. uwzgldnienia interesu spoBecznego i sBusznego interesu obywateli - art. 7 in fine to inaczej zasada proporcjonalno[ci, nie ma sztywnej hierarchii warto[ci; 4. pogBbiania zaufania obywateli do organów paostwa - art. 8; 5. udzielania z urzdu informacji prawnej i faktycznej - art. 9; 6. zapewnienia stronie postpowania prawa do czynnego udziaBu w postpowaniu - art. 10; 7. przekonywania  art. 11; 8. szybko[ci i prostoty postpowania  art. 12; 9. ugodowego zaBatwiania spraw  art. 13; 10. pisemno[ci  art. 14; 11. dwuinstancyjno[ci postpowania  art. 15; 12. trwaBo[ci decyzji administracyjnej ostatecznej  art. 16 § 1; 13. sdowej kontroli decyzji administracyjnych art. 16 § 2; Zasada legalno[ci - jest zasad konstytucyjn (art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej) - oznacza obowizek organu do dziaBania na podstawie przepisów prawa powszechnie obowizujcego (wszelkich jego postaci); - formuBuje zakaz dziaBania w oparciu o przepisy prawa wewntrznego, w tym zarzdzeo Prezesa Rady Ministrów i uchwaB Rady Ministrów. DziaBanie na podstawie przepisów prawa wewntrznego jest dziaBaniem bez podstawy prawnej; - nakBada na organ administracji publicznej obowizek stosowania obowizujcego prawa bez mo|liwo[ci kwestionowania jego legalno[ci. Wyjtek: za spraw art. 90, 91 Konstytucji, polski Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 7 zimowy [2011/2012]  by Maikler organ administracji mo|e sprawdzid, czy ustawa jest zgodna z ratyfikowan umow midzynarodow. Przepisy: Art. 6. Organy administracji publicznej dziaBaj na podstawie przepisów prawa. Art. 7. W toku postpowania organy administracji publicznej stoj na stra|y praworzdno[ci, z urzdu lub na wniosek stron podejmuj wszelkie czynno[ci niezbdne do dokBadnego wyja[nienia stanu faktycznego oraz do zaBatwienia sprawy, majc na wzgldzie interes spoBeczny i sBuszny interes obywateli. Zasada prawdy obiektywnej 1. formuBuje obowizek podejmowania wszelkich dziaBao w celu dokBadnego wyja[nienia stanu faktycznego sprawy (aspekt oficjalno[ci); 2. obejmuje dwa konkretne wymogi:  okre[lenia z urzdu dowodów niezbdnych do ustalenia stanu faktycznego sprawy,  przeprowadzenia z urzdu wskazanych dowodów; 3. strona ma prawo, a nie obowizek przedstawienia dowodów; Cech istotn tej zasady jest przerzucenie ci|aru dowodowego na organ administracji publicznej. Wyjtki: nie s okre[lone w K.p.a., ale wynikaj z innych przepisów, np. do wniosku o wydanie okre[lonego zezwolenia nale|y doBczyd okre[lone dokumenty (np. tytuB wBasno[ci do lokalu przy wydaniu zezwolenia na sprzeda| alkoholu). 4. obowizek rozpatrzenia caBego materiaBu dowodowego jest zwizany z zasad swobodnej oceny dowodów (art. 80 K.p.a.). chodzi tu o ocen: - opart zasadniczo na materiale zebranym przez organ, - opart na wszechstronnej analizie materiaBu dowodowego, - uwzgldniajc znaczenie i warto[d dowodów dla sprawy, - uwzgldniajc zasady logiki i do[wiadczenia zawodowego, Zasada ta jest przeciwieostwem legalnej oceny dowodów, chod istniej w K.p.a. regulacje nawizujce do niej (np. ze wzgldu na ekonomi procesow, szybko[d postpowania  np. fikcje prawne zwizane z dorczeniem pisma adresatowi. K.p.a. dopuszcza równie| uprawdopodobnienie, domniemania prawne i faktyczne. Przepisy: Art. 7. W toku postpowania organy administracji publicznej stoj na stra|y praworzdno[ci, z urzdu lub na wniosek stron podejmuj wszelkie czynno[ci niezbdne do dokBadnego wyja[nienia stanu faktycznego oraz do zaBatwienia sprawy, majc na wzgldzie interes spoBeczny i sBuszny interes obywateli. Art. 80. Organ administracji publicznej ocenia na podstawie caBoksztaBtu materiaBu dowodowego, czy dana okoliczno[ zostaBa udowodniona. Zasada uwzgldniania z urzdu interesu spoBecznego i sBusznego interesu obywateli 1. obowizek wywa|ania interesów, które mog pozostawad w sprzeczno[ci; 2.  interes spoBeczny i  sBuszny interes obywateli to pojcia niedookre[lone; 3. zasada ta ma znaczenie w zakresie uznania administracyjnego  orzecznictwo formuBuje domniemanie prymatu interesu indywidualnego nad interesem spoBecznym w demokratycznym paostwie prawnym Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 8 zimowy [2011/2012]  by Maikler Rola spójnika  i  organ musi uwzgldniad dwa rodzaje interesu. Interes  sBuszny oznacza interes uzasadniony. Je[li spoBeczny i jednostkowy interes s zgodne to nie ma problemu. Problemu nie ma równie| przy decyzjach zwizanych, wtedy sam ustawodawca poprzez przesBanki dokonuje warto[ciowania interesów. Problem pojawia si w decyzjach uznaniowych. OdwoBad si trzeba do ugruntowanego orzecznictwa, które w demokratycznym paostwie prawnym preferuje uzasadniony, sBuszny interes obywatela (jednostki). Domniemanie prymatu sBusznego interesu obywatela jest wzruszalne, wzruszenie wymaga rzetelnego uzasadnienia. Przepis: Art. 7. W toku postpowania organy administracji publicznej (& ) podejmuj wszelkie czynno[ci niezbdne (& ) do zaBatwienia sprawy, majc na wzgldzie interes spoBeczny i sBuszny interes obywateli. Zasada pogBbiania zaufania obywateli do organów paDstwa 1. zasada najszersza pod wzgldem zakresu tre[ciowego  obejmuje wiele innych zasad; 2. szczegóBowe wymogi, zachowania sBu|ce realizacji tej zasady: - zasada równo[ci wobec prawa - problem: brak jawno[ci zewntrznej postpowania administracyjnego, przy naruszaniu tej zasady mo|liwe jest zwrócenie si do prokuratora (kontrola nie karna lecz administracyjna), - spójno[d pogldów wyra|anych w decyzjach organów administracyjnych w odniesieniu do tego samego adresata i na tle takich samych stanów faktycznych, - zasada bezstronno[ci postpowania - nie jest wprost wyra|ona w K.p.a., s instytucje wyBczenia pracownika, organu, biegBego itp. - zasada wyja[niania rzeczywistej woli strony - je|eli wniesione przez stron pismo niesie jakiekolwiek wtpliwo[ci co do jej rzeczywistej woli, to obowizkiem organu jest ustalid jej rzeczywist wol (np. poprzez wezwanie), - zasada rozstrzygania wtpliwo[ci na korzy[d jednostki - nie tylko w sferze interpretacji przepisów, in dubio pro libertata, tak|e zastosowanie przy ustaleniu stanu faktycznego (ale w granicach prawa). Zasada ta jest czsto przywoBywana przez orzecznictwo sdowe w zwykBej interpretacji norm prawa procesowego. Jej tre[d jest wypeBniana konkretnymi zasadami K.p.a. Przepis: Art. 8. Organy administracji publicznej prowadz postpowanie w sposób budzcy zaufanie jego uczestników do wBadzy publicznej. Zasada udzielania informacji faktycznej i prawnej 1. formuBuje dwa obowizki, których tre[d zale|y od podmiotu postpowania; 2. w odniesieniu do strony: nale|yte i wyczerpujce informowania o okoliczno[ciach faktycznych i prawnych, które mog mied wpByw na jej prawa i obowizki; 3. w odniesieniu do pozostaBych podmiotów postpowania: czuwanie, aby nie poniosBy szkody z powodu nieznajomo[ci prawa i udzielanie im niezbdnych wskazówek i wyja[nieo; 4. wszelka informacja powinna byd zrozumiaBa, jasna, czytelna dla adresata. Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 9 zimowy [2011/2012]  by Maikler Zasada informowania - art. 9 K.p.a.  nakBada na organ obowizek udzielania informacji stronom postpowania administracyjnego. Dwie sfery: a) stronie, b) innym uczestnikom postpowania administracyjnego. Przepis: Art. 9. Organy administracji publicznej s obowizane do nale|ytego i wyczerpujcego informowania stron o okoliczno[ciach faktycznych i prawnych, które mog mie wpByw na ustalenie ich praw i obowizków bdcych przedmiotem postpowania administracyjnego. Organy czuwaj nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczce w postpowaniu nie poniosBy szkody z powodu nieznajomo[ci prawa, i w tym celu udzielaj im niezbdnych wyja[nieD i wskazówek. Zasada czynnego udziaBu strony w postpowaniu administracyjnym To swego rodzaju kanon w postpowaniu administracyjnym, odpowiednik konstytucyjnego prawa do obrony (art. 10 K.p.a.). 1. formuBuje dwa obowizki organu  ogólny i konkretny; korelatem obowizku organu jest uprawnienie strony; 2. obowizek ogólny  zapewnienie stronie prawa do czynnego udziaBu w ka|dym stadium postpowania (od wszczcia do momentu uzyskania przez decyzj charakteru ostatecznej) 3. obowizek konkretny: umo|liwienie stronie wypowiedzenia si przed wydaniem decyzji, wyra|ony w art. 10. Praktyka: stronie wyznacza si 7-mio dniowy termin na wypowiedzenie si (tego nie ma w Kodeksie postpowania administracyjnego). Jest to prawo do udziaBu strony w postpowaniu, a nie jej obowizek; 4. wyjtek  odstpstwo od zasady: stan wy|szej konieczno[ci  art. 10 § 2; § 2.  Organy administracji publicznej mog odstpid od zasady okre[lonej w § 1 tylko w przypadkach, gdy zaBatwienie sprawy nie cierpi zwBoki ze wzgldu na niebezpieczeostwo dla |ycia lub zdrowia ludzkiego albo ze wzgldu na gro|c niepowetowan szkod materialn ; 5. naruszenie zasady: wadliwo[d prowadzca do wznowienia postpowania  art. 145 § 1 pkt. 4 K.p.a.. To wada istotna, ale nie kwalifikowana, w odniesieniu do decyzji ostatecznych prowadzi do wznowienia postpowania: organ odwoBawczy uchyla decyzj i kieruje spraw do ponownego rozpatrzenia. Przed decyzj ostateczn ma zastosowanie art. 81 K.p.a.:  Okoliczno[d faktyczna mo|e byd uznana za udowodnion, je|eli strona miaBa mo|no[d wypowiedzenia si co do przeprowadzonych dowodów, chyba |e zachodz okoliczno[ci, o których mowa w art. 10 § 2. . Zasada przekonywania art. 11 K.p.a., dwa wymiary: 1. w znaczeniu szerokim - obejmuje caBoksztaBt dziaBao organu administracji publicznej w toku postpowania (udzielanie wBa[ciwej informacji, przeprowadzenie rozprawy administracyjnej); 2. w znaczeniu wskim  doBo|enie staranno[ci w uzasadnianiu podejmowanych rozstrzygnid (speBnienie wymagao art. 107 § 3 K.p.a.).  Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególno[ci zawierad wskazanie faktów, które organ uznaB za udowodnione, dowodów, na których si oparB, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówiB wiarygodno[ci i mocy dowodowej, za[ uzasadnienie prawne - wyja[nienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa. . 3. cel: doprowadzenie do dobrowolnego wykonania decyzji administracyjnej (prymat dobrowolnego wykonania decyzji przed wykonaniem przymusowym). Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 10 zimowy [2011/2012]  by Maikler instytucja rozprawy administracyjnej  instrument przekonywania. Zasada szybko[ci i prostoty postpowania administracyjnego 1. mo|liwe s ró|ne rozwizania prawne sBu|ce przeciwdziaBaniu milczeniu organu: - dewolucja kompetencji - polega na tym, |e po upBywie wyznaczonego prawem terminu zaBatwienia sprawy, albo z urzdu albo na |danie strony sprawa przesuwana jest do organu wy|szego stopnia. Ta instytucja ma wicej wad ni| zalet (np. jednoinstancyjno[d, wydBu|enie czasu rozpatrywania sprawy), - fikcja decyzji negatywnej - instytucja w prawie francuskim  po 2 miesicach brak decyzji oznacza decyzj negatywn. To kiepskie rozwizanie dla strony, - fikcja decyzji pozytywnej - w znacznym stopniu funkcjonuje w prawie hiszpaoskim, upByw okre[lonego czasu prowadzi do fikcji, |e podjto decyzj pozytywn, w Polsce  prawo o zgromadzeniach: brak decyzji negatywnej oznacza zgod na odbycie zgromadzenia ale to s wyjtki w naszym prawie, - instytucja sygnalizacji - przyjte u nas: milczenie organu jest tylko milczeniem organu; 2. kodeksowe instytucje przeciwdziaBania milczeniu: - wyznaczenie maksymalnych realnych terminów zaBatwiania spraw (art. 35, tak|e art. 12) Art. 12  Organy administracji publicznej powinny dziaBad w sprawie wnikliwie i szybko... Art. 35 § 1.  Organy administracji publicznej obowizane s zaBatwiad sprawy bez zbdnej zwBoki. . Art. 35 § 3. ZaBatwienie sprawy wymagajcej postpowania wyja[niajcego powinno nastpid nie pózniej ni| w cigu miesica, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie pózniej ni| w cigu dwóch miesicy od dnia wszczcia postpowania, za[ w postpowaniu odwoBawczym - w cigu miesica od dnia otrzymania odwoBania. Miernik obiektywny dotyczy momentu zaBatwienia sprawy: otrzymanie przez stron decyzji (a nie jej wydanie, problemy z antydatowaniem). W postpowaniu odwoBawczym jest tylko jeden termin: 1 miesic. Je|eli organ administracji publicznej nie dotrzyma ustawowego terminu zaBatwienia sprawy ma obowizek zawiadomienia o tym strony (patrz ni|ej), - instytucja sygnalizacji (art. 36) - art. 36 § 1.  O ka|dym przypadku niezaBatwienia sprawy w terminie okre[lonym w art. 35 organ administracji publicznej obowizany jest zawiadomid strony, podajc przyczyny zwBoki i wskazujc nowy termin zaBatwienia sprawy. np. wojewoda wyznacza nowy termin dla rozpatrzenia roszczeo majtkowych  za 5 lat, ale to niezgodne z prawem (zasada szybko[ci postpowania administracyjnego), dziura bud|etowa paostwa nie mo|e byd przeszkod dla realizacji uprawnieo stron. Zawiadomienie to ma form postanowienia, na które nie przysBuguje za|alenie. Je|eli taka sygnalizacja nie przekonuje strony (albo jej brak) to patrz poni|ej: - [rodki prawne przeciwdziaBania milczeniu organu (za|alenie  art. 37 i skarga do sdu administracyjnego  art. 3 § 2 pkt 8 Ppsa). Art. 37 § 1.  Na niezaBatwienie sprawy w terminie okre[lonym w art. 35 lub ustalonym w my[l art. 36 stronie sBu|y za|alenie do organu administracji publicznej wy|szego stopnia. Wtedy organ wy|szego stopnia przeprowadza postpowanie incydentalne (wpadkowe), ale zajmuje si tylko ustaleniem terminowo[ci (np. czy wystpiBy przeszkody uniemo|liwiajce dotrzymanie terminu art. 35 § 5, tak|e z winy strony), a nie meritum sprawy. Wydawane jest postanowienie dwojakiej tre[ci: - za|alenie jest uznawane za nieuzasadnienie, - lub za zasadne i wyznacza si organowi podlegBemu termin zaBatwienia sprawy. Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 11 zimowy [2011/2012]  by Maikler Je|eli postanowienie organu wy|szego nie zadowoli strony, przysBuguje stronie skarga do sdu administracyjnego (art. 3 § 2 pkt 8 Ppsa), niewykonanie postanowienia sdowego wi|e si z konsekwencjami, - odpowiedzialno[d dyscyplinarna, porzdkowa lub inna przewidziana przepisami prawa (art. 38). Za [wiadome przewlekanie, opieszaBo[d w prowadzeniu sprawy, niewydanie decyzji administracyjnej Kodeks cywilny traktuje w kategoriach odpowiedzialno[ci odszkodowawczej organu,  przestpstwo urzdnicze . Trwaj prace nad wprowadzeniem odpowiedzialno[ci osobistej urzdników za ra|ce naruszenia prawa. Casus BuBgarii  wprowadzono grzywny dla urzdników, w efekcie urzdników zabrakBo, ostatecznie wycofano si z tego pomysBu. Zasada ugodowego zaBatwiania spraw administracyjnych 1. obowizek organu nakBaniania stron do zawarcia ugody w przypadku zaistnienia przesBanek zawarcia ugody; 2. przesBanki dopuszczalno[ci ugody: a. przesBanki prawne, b. przesBanka faktyczna (wola stron na zawarcie ugody, wola o charakterze dobrowolnym). To niestety instytucja martwa, w praktyce nie funkcjonuje. 20 lat  3 ugody w przykBadowym organie orzekajcym. UWAGA: to nie jest instytucja ugody midzy organem a stron! W jednym postpowaniu administracyjnym musz wystpowad dwie strony o spornych interesach, organ spraw prowadzi, ale sam stron nie jest. Ugod zawieraj dwie strony przed organem publicznym. Po jej zatwierdzeniu przez organ, traktowana jest na równi z decyzj administracyjn. PrzesBanki prawne dopuszczalno[ci ugody 1. sporno[d interesów stron tego samego postpowania administracyjnego (tym samym wielo[d stron postpowania); 2. zawarcie ugody przyczyni si do uproszczenia lub przyspieszenia postpowania; 3. przemawia za tym charakter sprawy (problem podzielno[ci przedmiotu postpowania) Chodzi o spraw podzieln z punktu widzenia prawa, mo|liwo[d rozwizania kompromisowego: okre[lone wzajemne ustpstwa np. problem zameldowania jest niepodzielny  brak mo|liwo[ci zawarcia ugody; 4. nie sprzeciwia si temu przepis prawa - np. w postpowaniu wywBaszczeniowym ugoda jest niedopuszczalna (po negatywnym zakooczeniu etapu cywilnoprawnego i braku umowy). Zasada formy utrwalania czynno[ci procesowych 1.  sprawy nale|y zaBatwiad w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu przepisów ustawy z 17.02.2005 roku o informatyzacji dziaBalno[ci podmiotów realizujcych zadania publiczne  dwie formy utrwalania czynno[ci  pierwsza powszechna, Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 12 zimowy [2011/2012]  by Maikler druga ograniczona  tu potrzeba zgody strony bdz innego uczestnika. Art. 39.1. § 1.  Dorczenie mo|e nastpid za pomoc [rodków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o [wiadczeniu usBug drog elektroniczn, je|eli strona: 1) wystpiBa do organu administracji publicznej o dorczenie albo 2) wyraziBa zgod na dorczenie jej pism za pomoc tych [rodków. ; 2. szerokie rozumienie  sprawy : ka|da czynno[d postpowania majca znaczenie dla sprawy administracyjnej lub toku postpowania; 3. podstawowe formy utrwalania czynno[ci procesowych to: protokóB i adnotacja; 4. inne postacie form pisemnych: zawiadomienie, wezwanie, postanowienie, ugoda administracyjna; 5. forma ustna jako forma uzupeBniajca, rzadko stosowana ze wzgldu na skomplikowany obrót prawny; granice ustnego zaBatwienia sprawy (art. 14 § 2:) - musi za tym przemawiad interes strony, - przepis prawa nie stoi temu na przeszkodzie, np. decyzja o rozwizaniu zgromadzenia publicznego; 6. obowizek utrwalenia w aktach w formie protokoBu lub podpisanej przez stron adnotacji tre[ci oraz istotnych motywów ustnego zaBatwienia sprawy. Zasada dwuinstancyjno[ci postpowania administracyjnego 1. zasada konstytucyjna (art. 78 Konstytucji RP)  ka|da ze stron ma prawo do zaskar|ania orzeczeo i decyzji wydanych w I instancji; 2. wyjtki od tej zasady  musz mied podstaw ustawow (np. art. 127 K.p.a., ustawa o cudzoziemcach  decyzja konsula w sprawie wydania lub cofnicia zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach maBego ruchu granicznego jest ostateczna  brak odwoBania) Minister  to organ, nad którym nie ma organu odwoBawczego. W zakresie administracji samorzdowej to samorzdowe kolegium odwoBawcze  tu te| brak organu wy|szego stopnia w sensie procesowym. Nadzór premiera nad ministrem to inna rzecz, to nie hierarchia procesowa. Art. 127 § 3.  Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub samorzdowe kolegium odwoBawcze nie sBu|y odwoBanie, jednak|e strona niezadowolona z decyzji mo|e zwrócid si do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy; do wniosku tego stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce odwoBao od decyzji. 3. istota zasady: dwukrotne rozpatrzenie (a wic ponowne peBne postpowanie merytoryczne) i rozstrzygnicie przez dwa ró|ne organy tej samej sprawy wyznaczonej tre[ci zaskar|onego rozstrzygnicia (merytoryczny charakter postpowania odwoBawczego). To nie jest tylko postpowanie kontrolne. Wystarczy jedynie  jestem niezadowolony z decyzji by postpowanie odwoBawcze zostaBo wszczte. 4. odrbno[d dwuinstancyjnego  odwoBawczego i  za|aleniowego toku instancji. Zasada trwaBo[ci decyzji administracyjnej ostatecznej Ró|ne etapy trwaBo[ci w postpowaniu administracyjnym  trwaBo[d wyznaczona momentem: - dorczenia (ogBoszenia) decyzji - to etap pierwszy,  najsBabszy , art. 110 K.p.a., decyzja wi|e organ, który j wydaB, - uzyskania cechy ostateczno[ci - od niej ju| nie sBu|y odwoBanie, wi|e si z tym obowizek wykonania decyzji, - uzyskania cechy prawomocno[ci - kodeks nie posBuguje si pojciem prawomocno[ci, ale posBuguje si tym orzecznictwo. Oznacza decyzj, dla której wyBczona jest droga sdowa, Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 13 zimowy [2011/2012]  by Maikler - upBywu okresów przedawnienia  K.p.a. ustala, |e nawet w przypadku decyzji wadliwej upByw okre[lonego czasu mo|e sanowad (uzdrawiad), naprawid wady niektórych decyzji, których nie bdzie mo|na ju| wzruszyd. Dwa terminy kodeksowe art. 146, 156 K.p.a. : 5 lat 10 lat np. niewBa[ciwo[d organu  po 10 latach decyzji nie mo|na ju| wzruszyd. Pojcie decyzji ostatecznej - decyzja wydana w postpowaniu odwoBawczym w II instancji; - decyzja podjta w I instancji, je|eli nie zostaBo wniesione odwoBanie (strona nie miaBa interesu we wniesieniu odwoBania, uchybiBa terminowi (termin: 14 dni) i nie zostaB on przywrócony); - decyzja wydana w postpowaniu jednoinstancyjnym  K.p.a. przyjmuje zasad, |e decyzj ostateczn mo|na wzruszyd, gdy przepis tak stanowi. Wyjtki od zasady trwaBo[ci decyzji ostatecznej a) uchylenie lub zmiana decyzji prawidBowej lub wadliwej (art. 154, 155, 161); b) uchylenie decyzji w trybie wznowienia postpowania administracyjnego (art. 145 i n.); c) stwierdzenie niewa|no[ci decyzji (art. 156); d) zmiana decyzji w trybie autokontroli (art. 53 §3 Ppsa); e) zmiana lub uchylenie na mocy przepisów szczególnych; f) stwierdzenie wyga[nicia decyzji (art. 162 § 1); g) uchylenie decyzji ze wzgldu na niewykonywanie zlecenia (art. 162 § 2). Zasada sdowej kontroli decyzji administracyjnej 1. regulacja kodeksowa ma wymiar ramowy  odsyBa do odrbnych przepisów; 2. odrbne przepisy to przede wszystkim ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postpowaniu przez sdami administracyjnymi (Ppsa); 3. kontroli podlegaj wszystkie co do zasady decyzje administracyjne (klauzula generalna zaskar|alno[ci decyzji); 4. kryterium kontroli (tylko jedno)  legalno[d  zgodno[d z prawem powszechnie obowizujcym wsko rozumianym (Konstytucja i ustawy). Podmioty postpowania administracyjnego Klasyfikacja podmiotów postpowania administracyjnego: 1. podmioty obligatoryjne - musz brad udziaB w ka|dym postpowaniu administracyjnym: a. organ administracji publicznej, b. strona postpowania administracyjnego Je|eli którego[ z powy|szych brak, to nie ma mowy o postpowaniu administracyjnym. Odró|niamy 2 sytuacje: - brak strony, nie zostaBa wytypowana lub cechuje j brak zdolno[ci do czynno[ci prawnych, - strona istnieje, ale zostaje przez organ pominita np. przez brak zawiadomienia  to jest zaliczane do wad, jako pozbawienie strony udziaBu w postpowaniu; Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 14 zimowy [2011/2012]  by Maikler 2. podmioty fakultatywne - ich udziaB w postpowaniu nie jest konieczny: a. podmioty na prawach strony - uprawnienia te same co strony, ale te podmioty bior udziaB w cudzej, a nie wBasnej sprawie, wic ostateczna decyzja ich nie dotyczy (prokurator, organizacja spoBeczna, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka), b. pozostali uczestnicy postpowania - przede wszystkim podmioty uczestniczce w postpowaniu wyja[niajcym, dowodowym ([wiadek, biegBy, osoba dysponujca przedmiotem ogldzin, szef instytutu wydajcego opini, tak|e  osoba zainteresowana , która nie pokrywa si z pojciem strony, która nie ma interesu prawnego ale za to posiada interes faktyczny. Tak|e podmioty uczestniczce ze wzgldu na swoje zadania ustawowe lub statutowe (np. organ egzekucyjny, organizacja spoBeczna nie bdca na prawach strony  za zgod organu). Organ administracji publicznej 1. pojcie organu  art. 5 § 2 pkt 3 K.p.a. (ujcie funkcjonalne) 2. zdolno[d prawna organu  to zespóB przesBanek decydujcych o zdolno[ci do podejmowania czynno[ci procesowych w postpowaniu administracyjnym. Mo|e byd ona zdolno[ci ogóln (do zaBatwiania spraw administracyjnych w danym ukBadzie postpowania  zdolno[d potencjalna) lub szczególn (do zaBatwienia konkretnej sprawy administracyjnej w okre[lonym ukBadzie postpowania); 3. zdolno[d (kompetencj) szczególn okre[laj dwie grupy przepisów: a. wyznaczajce wBa[ciwo[d organu (rzeczow, funkcjonaln i instancyjn) - aspekt pozytywny b. regulujce instytucje wyBczeo w postpowaniu administracyjnym - aspekt negatywny: - wyBczenie pracownika od udziaBu w postpowaniu, - wyBczenie organu od zaBatwienia sprawy, - wyBczenie czBonka organu kolegialnego. Instytucje wyBczeD w postpowaniu administracyjnym WyBczenie pracownika od udziaBu w postpowaniu administracyjnym (art. 24 K.p.a.) K.p.a. wprowadza dwa tryby tego wyBczenia: - wyBczenie z mocy samego prawa (§ 1) - czyli sama norma odsuwa pracownika od udziaBu w postpowaniu na podstawie okoliczno[ci wymienionych w § 1, - wyBczenie przez bezpo[redniego przeBo|onego pracownika w formie postanowienia (§ 3) - charakter konstytutywny, jednoczesne wyznaczenie nowego pracownika do zaBatwienia sprawy. WyBczenie z mocy prawa 1. przesBanki wyBczenia pracownika okre[la art. 24 § 1 w sposób wyczerpujcy; 2. wskazuj one na blisko[d pracownika wobec strony postpowania (np. sprawa maB|onka pracownika, jego krewnych, powinowatych do drugiego stopnia) (blisko[d podmiotowa) albo blisko[d pracownika wobec zaBatwianej sprawy ( jego sprawa; braB udziaB w wydaniu zaskar|onej decyzji (blisko[d przedmiotowa). Konkubinat nie jest tu wymieniony ale wtedy powinien orzekad przeBo|ony w postanowieniu. 3. wystpienie przesBanki powoduje z mocy prawa odsunicie pracownika od udziaBu w konkretnym postpowaniu (jednak w razie wtpliwo[ci zasadne wydaje si ich rozstrzygnicie w formie postanowienia). Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 15 zimowy [2011/2012]  by Maikler WyBczenie przez bezpo[redniego przeBo|onego pracownika 1. przesBanka wyBczenia  wystpienie innej okoliczno[ci ni| powodujcej wyBczenie z mocy prawa, mogcej wywoBad wtpliwo[ci co do bezstronno[ci pracownika (np. konkubinat); 2. przesBanka ta nie wymaga udowodnienia  wystarczy uprawdopodobnienie; 3. inicjatywa wyBczenia mo|e pochodzid: - od strony postpowania, - od samego pracownika, - z urzdu (z inicjatywy przeBo|onego); 4. wyBczenie nastpuje w formie postanowienia, na które nie sBu|y za|alenie. Jest to akt zwizany (przeBo|ony  jest obowizany... wyBczyd . Skutki wyBczenia pracownika 1. wyBczony pracownik mo|e podejmowad tylko czynno[ci nie cierpice zwBoki ze wzgldu na interes spoBeczny lub wa|ny interes stron  art. 24 § 4 ( stan wy|szej konieczno[ci ), wic wyBczenie pracownika nie ma charakteru bezwzgldnego; 2. w przypadku wyBczenia pracownika jego bezpo[redni przeBo|ony wyznacza innego pracownika do prowadzenia sprawy, w formie postanowienia (art. 26 § 1 K.p.a.), na które nie przysBuguje za|alenie. WyBczenie organu od zaBatwienia sprawy (art. 25 K.p.a.) PrzesBanki wyBczenia organu (obie musz wystpid Bcznie): a. przesBanka przedmiotowa  postpowanie toczy si w sprawie interesów majtkowych (szerokie rozumienie); b. przesBanka podmiotowa  sprawa ta dotyczy: - kierownika organu, - osoby zajmujcej stanowisko kierownicze w organie bezpo[rednio wy|szego stopnia a tak|e: ich maB|onków, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia, osób zwizanych z tytuBu przysposobienia, opieki lub kurateli. Skutki wyBczenia organu 1. wyBczony organ traci wBa[ciwo[d do zaBatwienia sprawy; 2. co do zasady, spraw zaBatwia wówczas organ wy|szego stopnia w stosunku do organu, z którym zwizana jest przyczyna wyBczenia (konstrukcja dewolucji kompetencji); mo|e on tak|e wyznaczyd do jej zaBatwienia inny podlegBy sobie organ; 3. organ wyBczony powinien podejmowad tyko czynno[ci nie cierpice zwBoki ze wzgldu na interes spoBeczny lub wa|ny interes stron. WyBczenie czBonka organu kolegialnego (art. 27) 1. przyczyny wyBczenia  takie jak przyczyny wyBczenia pracownika (art. 24); 2. wyBczenie tylu czBonków organu kolegialnego, które powoduje niezdolno[d organu do podjcia uchwaBy z braku wymaganego quorum  skutkuje wyBczeniem caBego organu. Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 16 zimowy [2011/2012]  by Maikler Strona postpowania administracyjnego 1. pojcie strony  art. 28 K.p.a.  dwie odrbne normy, zwizane z trybami wszczcia postpowania administracyjnego (art. 61 § 1); -  stron jest ka|dy, czyjego interesu prawnego lub obowizku dotyczy postpowanie  wszczcie z urzdu, -  stron jest ka|dy, kto |da czynno[ci organu ze wzgldu na swój interes prawny lub obowizek  wszczcie na |danie strony; 2. zasadnicze znaczenie dla konstrukcji prawnej strony postpowania ma pojcie  interes prawny ,  obowizek ; 3.  interes prawny - to przyznanie przez przepis prawa jednostce konkretnych korzy[ci, które mo|e ona realizowad w postpowaniu administracyjnym ze wzgldu na rozstrzygnicie o nich w formie decyzji administracyjnej. Interes prawny musi wynikad z normy prawa materialnego. 4. interes prawny musi byd (5): - osobisty, wBasny; - indywidualny; - aktualny (a nie przyszBy); - bezpo[redni (relacja midzy rozstrzygniciem a spraw); - zaspakajany poprzez wydanie decyzji administracyjnej (a nie np. czynno[ci techniczn typu wpis do ewidencji). Legitymacja procesowa strony postpowania 1. pojcie legitymacji procesowej  uprawnienie okre[lonego podmiotu do |dania wszczcia postpowania administracyjnego (legitymacja czynna) lub uczestniczenia w postpowaniu jako strona (legitymacja bierna) ze wzgldu na dysponowanie interesem prawnym lub obowizkiem; 2. dwie koncepcje legitymacji procesowej strony: - koncepcja subiektywna (formalna) - koncepcja obiektywna (materialna) Nie ma pola do konfliktu je[li organ wszczyna spraw z urzdu  ten najpierw zawiadamia stron, typuje j. Problem jest z postpowaniami wszczynanymi na |danie. Od 1960 roku do dzi[ funkcjonuj dwie powy|sze koncepcje, rozbie|ne w teorii i praktyce. Koncepcja subiektywna 1. ocena interesu prawnego nale|y do strony postpowania  stron jest ten podmiot, który twierdzi, |e ni jest; 2. wniesienie |dania przez taki podmiot powoduje wszczcie postpowania administracyjnego; 3. dopiero w toku postpowania organ bada istnienie interesu prawnego i w przypadku stwierdzenia jego braku umarza postpowanie w sprawie w formie decyzji administracyjnej. To koncepcja korzystna dla strony, a niekorzystna dla organu ze wzgldu na ekonomi procesow. Koncepcja obiektywna 1.  interes prawny jest kategori obiektywn i jego ocena nie nale|y do podmiotu ubiegajcego si o wydanie decyzji; Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 17 zimowy [2011/2012]  by Maikler 2. oceny tej dokonuje organ administracji publicznej w ramach czynno[ci pozaprocesowych. Uznajc brak interesu prawnego nie podejmuje czynno[ci postpowania; 3. sBabo[d tej koncepcji zwizana jest z brakiem regulacji w K.p.a. instytucji odmowy wszczcia postpowania administracyjnego podmiotowi, który uwa|a |e ma w sprawie interes prawny przysBuguj jedynie [rodki zaskar|enia bezczynno[ci organu. To koncepcja korzystna dla organu, zachowanie ekonomii procesowej, ale niekorzystna dla strony. Zastpstwo procesowe strony 1. zastpstwo procesowe to kompetencja do dziaBania na podstawie bdz przepisu ustawy (przedstawicielstwo ustawowe  ma charakter obligatoryjny), bdz o[wiadczenia reprezentowanego (peBnomocnictwo  ma charakter fakultatywny, dobrowolny); 2. przesBanki skutecznego dziaBania zastpcy procesowego: - umocowanie do dziaBania (odpowiedni akt: przepis prawa przy przedstawicielstwie ustawowym, tak|e orzeczenie sdu oraz akt peBnomocnictwa), - dziaBanie w interesie reprezentowanego i w granicach umocowania, - jawno[d dziaBania w cudzym imieniu, - zdolno[d do reprezentacji - przedstawiciel ustawowy  mniejsze wtpliwo[ci, peBnomocnik: tylko osoba fizyczna (nie spóBka), nie ma wymogu kwalifikacji zawodowych, wystarczy zdolno[d do czynno[ci prawnych (przyjmujemy, |e konieczna jest peBna zdolno[d), - zakaz dokonywania czynno[ci procesowych z samym sob. PeBnomocnictwo 1. K.p.a. nie wprowadza zasady peBnomocnictwa zawodowego  mo|e byd peBnomocnikiem ka|da osoba fizyczna posiadajca zdolno[d do czynno[ci prawnych; 2. przy ustanawianiu peBnomocnika obowizuje koncepcja ograniczonego formalizmu (udzielone na pi[mie lub ustnie zgBoszone do protokoBu); 3. K.p.a. dopuszcza konstrukcj peBnomocnictwa domniemanego (art. 33 § 4:  W sprawach mniejszej wagi organ administracji publicznej mo|e nie |dad peBnomocnictwa ) opartego na trzech elementach: a. dotyczy sprawy mniejszej wagi (wic nie sprawa gBówna zaBatwiana decyzj administracyjn), b. peBnomocnikiem jest czBonek najbli|szej rodziny lub domownik strony, c. nie ma wtpliwo[ci co do istnienia i zakresu upowa|nienia do dziaBania w imieniu strony. Podmioty na prawach strony 1. uczestnicz w postpowaniu w sprawie dotyczcej innej osoby (w  cudzej sprawie); 2. pojcie praw strony obejmuje wyBcznie uprawnienia procesowe; 3. z katalogu uprawnieo procesowych wyBczeniu podlegaj te z nich, które s oparte na zasadzie dyspozycyjno[ci (rozporzdzalno[ci) postpowaniem (takie, które mog wstrzymad stosunek procesowy lub go ograniczyd) np. prawo zawarcia ugody, prawo cofnicia odwoBania wniesionego przez stron postpowania, prawo |dania umorzenia postpowania); 4. podstawowe podmioty na prawach strony: organizacja spoBeczna, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka, inne wyspecjalizowane: np. recenzenci w postpowaniu habilitacyjnym. Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 18 zimowy [2011/2012]  by Maikler Organizacja spoBeczna jako podmiot na prawach strony 1. legalne okre[lenie organizacji spoBecznej art. 5 § 2 pkt 5  maBo precyzyjne  ...organizacjach spoBecznych - rozumie si przez to organizacje zawodowe, samorzdowe, spóBdzielcze i inne organizacje spoBeczne. ; 2. elementy konstrukcyjne (5) pojcia  organizacja spoBeczna w K.p.a.: - substrat osobowy (wedle tego kryterium fundacja nie jest organizacj spoBeczn  pogld niejednolity), - legalno[d organizacji spoBecznej - okre[lony typ organizacji jest dopuszczalny przez prawo np. wpis do rejestru, problem zwizków religijnych  musz byd zarejestrowane, - trwaBo[d celu w sensie jego niezmienno[ci dla danej organizacji, - cel w ujciu przedmiotowym: spoBeczny, gospodarczy, polityczny, kulturalny i inny, - funkcjonowanie poza struktur aparatu paostwa np. soBectwo nie mo|e byd uznane za organizacj spoBeczn. Postacie inicjatywy procesowej organizacji spoBecznej jako podmiotu na prawach strony Trzy postacie inicjatywy procesowej: 1. |danie (tylko) wszczcia postpowania; 2. |danie wszczcia postpowania oraz dopuszczenia do udziaBu w nim; 3. |danie dopuszczenia do udziaBu w toczcym si postpowaniu. W celu realizacji tych inicjatyw organ ocenia dwie przesBanki (musz byd speBnione Bcznie): - czy jest to uzasadnione celami statutowymi (statut rozumiany szeroko  tak|e regulamin, inny dokument okre[lajcy cele), - czy przemawia za tym interes spoBeczny. Rozstrzygnicie przybiera postad postanowienia (zwizanego), na postanowienie negatywne przysBuguje za|alenie. Prokurator jako podmiot na prawach strony 1. jedn z funkcji prokuratury jest strze|enie praworzdno[ci (art. 2 ustawy z 20.06.1985 r. o prokuraturze). Prokurator zawsze mo|e za|dad akt danej sprawy administracyjnej w celu ich sprawdzenia; 2. zasady udziaBu prokuratora w postpowaniu administracyjnym okre[laj przepisy dziaBu IV K.p.a.; 3. prokuratorowi przysBuguj trzy podstawowe uprawnienia: - prawo zwrócenia si do organu o wszczcie postpowania (art. 182 K.p.a.), - prawo do udziaBu w ka|dym stadium postpowania (art. 183 § 1 K.p.a.), - prawo do wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej (art. 184 K.p.a.) ale tylko wtedy, gdy odrbne przepisy pozwalaj na wznowienie postpowania, stwierdzenie niewa|no[ci decyzji albo jej uchylenie lub zmian. Prokuratorowi si nie odmawia, jego |danie wi|e organ, ale tylko w warstwie procesowej. Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka jako podmioty na prawach strony K.p.a. na temat Rzecznika Praw Obywatelskich nie wypowiada si, sigamy do ustawy o RPO: Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 19 zimowy [2011/2012]  by Maikler 1. uprawnienia Rzecznika Praw Obywatelskich w postpowaniu administracyjnym wynikaj z art. 14 pkt 6 ustawy z 15.07.1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich, natomiast Rzecznika Praw Dziecka z art. 10 ust. 1 pkt 5 ustawy z 6.01.2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka; 2. s to nastpujce uprawnienia procesowe: - zwrócenie si o wszczcie postpowania administracyjnego, -  uczestniczenie w postpowaniu administracyjnym, - zaskar|anie decyzji administracyjnej do sdu administracyjnego, Nie maj prawa do sprzeciwu od decyzji ostatecznej tak jak prokurator. 3. uprawnienia te RPO i RPD wykonuj na prawach przysBugujcych prokuratorowi, z dwoma ró|nicami: - zakresem wBa[ciwo[ci RPO (tylko sprawy dotyczce wolno[ci i praw czBowieka i obywatela) i RPD (sprawy dotyczce praw dziecka), - zasad subsydiarno[ci (uprzednie wykorzystanie wszelkich dostpnych [rodków ochrony prawnej). Pozostali uczestnicy postpowania administracyjnego Wyró|nid mo|na trzy (3) kategorie uczestników: 1. osoby zainteresowane (faktyczne zainteresowanie spraw; brak interesu prawnego  tylko faktyczny). K.p.a. nie uregulowaB ich pozycji, jedynie 3 przepisy sigaj do tej konstrukcji: art. 7 ( sBuszny interes obywateli ), art. 58 ( zainteresowany ), art. 90 § 3 ( osoba zainteresowana ); 2. osoby uczestniczce w okre[lonych czynno[ciach procesowych ze wzgldu na swoje wBa[ciwo[ci (np. [wiadek, biegBy); 3. podmioty uczestniczce w okre[lonych czynno[ciach procesowych ze wzgldu na swoje zadania ustawowe (organ egzekucyjny  art. 113 § 2) lub statutowe (organizacja spoBeczna  art. 31 § 5 K.p.a.). Czynno[ci techniczno-procesowe w postpowaniu administracyjnym Podstawowe kategorie czynno[ci techniczno-procesowych: 1. dokonywanie dorczeo (art. 39-49); 2. dokonywanie wezwao (art. 50-56); 3. sporzdzanie protokoBów i adnotacji (art. 67-72); 4. udostpnianie akt sprawy (art. 73-74); 5. pozostawienie podania bez rozpoznania (art. 64); 6. prowadzenie metryki sprawy (art. 66a)  od 7.03.2012 roku. Techniczny wymiar ma tak|e kwestia obliczania terminów w postpowaniu administracyjnym (art. 57). Pojcie dorczeD i zasada dorczeD 1. pojcie dorczenia: wyrazna, wBadcza obligatoryjna, formalna i nieodwoBalna czynno[d procesowa techniczna organu, za pomoc której przekazuje si (udostpnia) pisma adresatowi, w sposób przewidziany prawem, z któr prawo wi|e skutki prawne; 2. zasada dorczeo: zasada oficjalno[ci dorczeo  organ z urzdu dokonuje dorczeo art. 39 K.p.a.:  Organ administracji publicznej dorcza pisma za pokwitowaniem przez poczt, Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 20 zimowy [2011/2012]  by Maikler przez swoich pracowników lub przez inne upowa|nione osoby lub organy. Uchybienie w czynno[ci nie obci|a poczty, lecz organ administracji. Przedmiot dorczeD i podmioty dorczajce 1. przedmiot dorczeo:  pismo  szerokie rozumienie; 2. podmioty dorczajce (dorczyciele): poczta, pracownicy organu, inne upowa|nione osoby lub organy, konsul, Policja, kolejno[d ich wskazania nie ma znaczenia prawnego. Miejsce dorczenia Zale|ne od charakteru adresata: a) osoba fizyczna (art. 42) - podstawowe miejsca: mieszkanie adresata lub miejsce jego pracy, - dodatkowe miejsce: lokal organu administracji publicznej, - subsydiarne miejsce: ka|de miejsce, gdzie si adresata zastanie, b) jednostka organizacyjna (art. 45) - lokal jej siedziby - tylko do rk osoby uprawnionej do obioru. Sposoby dorczeD osobom fizycznym: 1. dorczenie wBa[ciwe, czyli do rk wBasnych adresata; za wBa[ciwe uznad trzeba tak|e dorczenie elektroniczne (art. 39 ); 2. dorczenie zastpcze, (art. 43) czyli do rk dorosBego (peBnoletniego  orzeczenie NSA) domownika, ssiada, dozorcy. Te osoby musz si zobowizad do dostarczenia. Fikcja prawna  data odbioru pisma przez domownika/ssiada/dozorc jest dat odebrania przez adresata. Przy ssiedzie/dozorcy  nale|y adresata zawiadomid o zBo|eniu pisma do ich rk (poprzez skrzynk, poprzez trwaBe przymocowanie zawiadomienia do drzwi). Dotyczy tylko sytuacji, gdy adresat mieszka (stale) pod danym adresem (rzeczywiste zamieszkiwanie); 3. dorczenie subsydiarne (art. 44) czyli zBo|enie pisma na poczcie lub w urzdzie miasta; dwukrotne awizo (2 x 7 dni), po 14 dniach uwa|a si pismo za odebrane (fikcja prawna); 4. dorczenie konkludentne (art. 47), czyli wyrazna odmowa przyjcia pisma przez adresata -  jak nie chcesz przyjd, to wiesz o co chodzi . Dorczyciel sporzdza notatk z dat. 5. dorczenie przez obwieszczenie (art. 49) gdy tak stanowi przepis szczególny. Po 14 dniach uwa|a si pismo za dorczone wszystkim jego adresatom. Sposoby dorczeD jednostkom organizacyjnym 1. dorczenie wBa[ciwe (art. 45), czyli dorczenie w lokalu siedziby do rk osób uprawnionych do odbioru pism. Domniemanie: je[li kto[ odbierze pismo to znaczy, |e byB do tego uprawniony; 2. dorczenie subsydiarne (art. 44) 3. dorczenie konkludentne (art. 47), czyli odmowa przyjcia przez osob uprawnion w lokalu siedziby; 4. dorczenie przez obwieszczenie (art. 49). Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 21 zimowy [2011/2012]  by Maikler Pojcie wezwanie i zasada wezwaD 1. pojcie wezwania: czynno[d techniczno-procesowa organu, nakBadajca na okre[lon osob obowizek okre[lonego zachowania si, np. zBo|enia zeznao. Wezwanie musi zawierad pouczenie o konsekwencjach niedopeBnienia obowizku; 2. wezwanie jako czynno[d oparte jest na zasadzie nieuci|liwo[ci wezwania (art. 50 § 2)  organ obowizany jest doBo|yd starao, aby zado[duczynienie wezwaniu nie byBo uci|liwe. Realizacja zasady nieuci|liwo[ci wezwania 1. ograniczenia humanitarne - w przypadku choroby, kalectwa lub innej niedajcej si pokonad przeszkody, które uniemo|liwiaj stawiennictwo osoby wezwanej  organ mo|e (zasadniczo musi) dokonad czynno[ci w miejscu jej pobytu, je|eli pozwalaj na to okoliczno[ci, w jakich ta osoba si znajduje art. 50 § 3; 2. ograniczenia terytorialne - obowizek osobistego stawienia si obejmuje tylko obrb gminy lub miasta (tak|e ssiedniej), w którym wezwany zamieszkuje lub przebywa (art. 51). Instytucja pomocy prawnej art. 52 1. stosowana jest w przypadku braku obowizku osobistego stawienia si na wezwanie ze wzgldu na ograniczenie terytorialne; 2. organ prowadzcy postpowanie, w formie postanowienia (nie mo|na odmówid jego realizacji) wzywa wBa[ciwy organ terenowy (rzdowy lub samorzdowy) o wezwanie osoby zamieszkaBej lub przebywajcej w danej gminie do wykonania okre[lonego obowizku zwizanego z toczcym si postpowaniem; 3. w tre[ci postanowienia organ oznaczy okoliczno[ci bdce przedmiotem wyja[nieo, zeznao albo czynno[ci, jakie maj zostad dokonane; organ wezwany mo|e tak|e przesBuchad nowych [wiadków i biegBych. Sporzdza si z tej czynno[ci protokóB i przesyBa si go organowi prowadzcemu postpowanie. Tre[ i forma wezwania 1. tre[d wezwania okre[la przepis art. 54; 2. tylko wezwanie prawidBowe co do tre[ci wywoBuje skutki prawne (sporny pozostaje problem postaci wadliwo[ci wezwania, któremu i tak nale|y sprostad); 3. forma wezwania  zasadniczo pisemna; 4. wezwanie pilne (art. 55)  wyjtek od formy pisemnej, dopuszczalny w sprawach niecierpicych zwBoki; mo|liwe wówczas wezwanie telegraficzne, telefoniczne lub przy u|yciu innych [rodków Bczno[ci (np. SMS). Sposoby dokumentowania czynno[ci administracyjnych 1. protokóB, 2. adnotacja (notatka urzdowa). Art. 67-72 K.p.a. (ProtokoBy i adnotacje). Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 22 zimowy [2011/2012]  by Maikler Sporzdzanie protokoBów i adnotacji (art. 67-72) 1. protokoBy i adnotacje (inaczej: notatki sBu|bowe, urzdowe, zapiski) to podstawowe formy utrwalania czynno[ci procesowych; 2. rozró|nienie protokoBu od adnotacji: - protokóB sporzdza si z ka|dej czynno[ci postpowania majcej istotne znaczenie dla sprawy, chyba |e utrwalono j na pi[mie inaczej; K.p.a. wskazuje przypadki obligatoryjno[ci protokoBu (art. 67 § 2) - § 2.  W szczególno[ci sporzdza si protokóB: 1) przyjcia wniesionego ustnie podania, 2) przesBuchania strony, [wiadka i biegBego, 3) ogldzin i ekspertyz dokonywanych przy udziale przedstawiciela organu administracji publicznej, 4) rozprawy, 5) ustnego ogBoszenia decyzji i postanowienia. W powy|szym, przykBadowym zestawieniu prym wiod czynno[ci dowodowe. - adnotacj sporzdza si z czynno[ci, które nie wymagaj protokoBu, a które maj znaczenie dla sprawy lub toku postpowania. Uwaga: notatka z rozmowy telefonicznej nie ma znaczenia dowodowego. Wymogi protokoBu 1. protokóB to dokument publiczny; 2. cechy dobrego protokoBu: [cisBo[d (zwizBo[d), prawdziwo[d, wierno[d, staranno[d co do formy; 3. protokóB musi speBniad wymagania formalne (kto, kiedy, gdzie i jakich czynno[ci dokonaB, kto i w jakim charakterze byB przy tym obecny) oraz materialne (co i w jaki sposób w wyniku tych czynno[ci ustalono i jakie uwagi zgBosiBy osoby obecne)  art. 68 § 1. Kontrola protokoBu 1. wykonuj j osoby obecne, biorce udziaB w czynno[ci, którym protokóB nale|y odczytad a osoby te powinny go podpisad; mog odmówid, co nale|y omówid w protokole. Mimo takiej odmowy protokóB jest dokumentem publicznym i mo|na na jego podstawie czynid ustalenia; 2. w przypadku skre[leo i poprawek w protokole (rektyfikacja protokoBu)  powinny one byd stwierdzone przed jego podpisaniem. W protokole sporzdzonym rcznie nie wolno niczego zakre[lad lub zamazywad  poprawki musz byd widoczne (czytelne). Udostpnianie akt sprawy  zasada 1. art. 51 ust. 3 Konstytucji: ka|dy ma prawo dostpu do dotyczcych go dokumentów i zbiorów danych; ograniczenie wymaga formy ustawy; 2. udostpnienie akt to przejaw jawno[ci wewntrznej postpowania, czyli jawno[ci dla stron i podmiotów na prawach strony (w zakresie samych akt mo|e to sporadycznie dotyczyd biegBych np. biegBy dla sporzdzenia opinii potrzebuje wgldu do akt). Postpowanie administracyjne jest jawne, ale dla stron. Na zewntrz obowizuje zasada tajno[ci (dla podmiotów nie majcych interesu prawnego). Postacie uprawnieD strony w zakresie udostpniania akt Stronie przysBuguj cztery postacie uprawnieo: 1. przegldanie akt sprawy; Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 23 zimowy [2011/2012]  by Maikler 2. sporzdzanie notatek i odpisów z akt sprawy (wydaje si, |e tak|e za pomoc ksero); 3. |danie uwierzytelnienia sporzdzonych uprzednio notatek i odpisów z akt sprawy, o ile jest to uzasadnione wa|nym interesem strony; 4. |danie wydania z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione wa|nym interesem strony; Wa|ny interes strony to niekoniecznie musi byd interes prawny. Przedmiot i miejsce udostpnienia akt sprawy 1. przedmiot  to akta zgromadzone w caBym dotychczasowym postpowaniu w danej sprawie administracyjnej, czyli akta konkretnej sprawy administracyjnej; 2. Udostpnieniem objta jest caBo[d akt  nie mo|na ich dzielid na dostpne dla strony i niedostpne; 3. miejsce udostpnienia  zasadniczo siedziba organu (czasami organu udzielajcego pomocy prawnej); nie jest dopuszczalna praktyka  wypo|yczania akt na zewntrz. Ograniczenie wgldu do akt 1. dwa przypadki ograniczeo: a) w odniesieniu do akt objtych tajemnic paostwow (to informacja niejawna okre[lona w ustawie z 22.01.1999 r. o ochronie informacji niejawnej, której nieuprawnione ujawnienie mo|e spowodowad istotne zagro|enie dla podstawowych interesów RP), b) w odniesieniu do innych akt, które organ wyBczy ze wzgldu na wa|ny interes paostwowy (pojcie ocenne); 2. ograniczenie któregokolwiek z uprawnieo wymaga wydania postanowienia, na które sBu|y za|alenie. Pojcie i rodzaje terminów w K.p.a. 1. dwa podstawowe znaczenia terminu: a) jako oznaczenie pewnego okresu czasu (liczba dni, miesicy) w którym dokonuje si czynno[ci procesowej, b) jako oznaczenie daty pewnej czynno[ci; 2. podstawowa klasyfikacja terminów: a) materialne (uksztaBtowanie stosunku materialnoprawnego) i procesowe (do wykonania czynno[ci procesowej). Uwaga: K.p.a. reguluje wyBcznie terminy procesowe. b) zawite i instrukcyjne c) bezwzgldnie i wzgldnie oznaczone (np. bez zbdnej zwBoki). Zasady obliczania terminów okre[lonych w: 1. dniach  zasada dni peBnych  nie uwzgldnia si dnia, w którym nastpiBo zdarzenie, od którego termin rozpoczyna bieg, np. dnia dorczenia pisma; 2. tygodniach  koocz si z upBywem dnia w ostatnim tygodniu, który nazw odpowiada pocztkowemu dniowi terminu; 3. miesicach i latach (brak regulacji w K.p.a.)  koocz si z upBywem tego dnia w ostatnim miesicu, który odpowiada pocztkowemu dniowi terminu, w braku takiego dnia  w ostatnim dniu tego miesica; 4. gdy koniec terminu przypada na dzieo wolny od pracy  ostatni dzieo terminu to najbli|szy dzieo powszedni. Sobota nie jest w [wietle K.p.a. dniem ustawowo wolnym od pracy. Dniami wolnymi od pracy s niedziele oraz okre[lone w ustawie [wita. Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 24 zimowy [2011/2012]  by Maikler Instytucja przywrócenia terminu art. 58-59 K.p.a. 1. to instytucja o charakterze wyjtkowym; 2. przesBanki przywrócenia terminu: a. brak winy w uchybieniu terminu (ka|de niedbalstwo czy lekkomy[lno[d eliminuje ten wymóg), b. uprawdopodobnienie braku winy, c. zBo|enie pro[by o przywrócenie terminu w nieprzekraczalnym terminie 7 dni od ustania przyczyny uchybienia (tego terminu przywrócid nie mo|na), d. dopeBnienie czynno[ci, dla której uchybiono terminu; 3. forma rozstrzygnicia: postanowienie; na negatywne sBu|y za|alenie albo skarga do sdu administracyjnego; 4. wBa[ciwo[d organu: organ wBa[ciwy w sprawie, a w odniesieniu do odwoBania i za|alenia  organ odwoBawczy; Uwaga! Powy|sze warunki musz byd speBnione Bcznie. Tryby wszczcia postpowania administracyjnego (art. 61 § 1 i 2) 1. dwa tryby wszczcia postpowania administracyjnego: a. wszczcie z urzdu (zasada oficjalno[ci), b. na |danie strony (zasada skargowo[ci); 2. kodeks przewiduje tak|e szczególny przypadek wszczcia postpowania z urzdu (art. 61 § 2). Przepis ten pozwala organowi wszczd postpowanie z urzdu w sprawie, w której wymagana jest inicjatywa strony  wymagany jest  szczególnie wa|ny interes strony; 3. w braku regulacji okre[lajcej tryb wszczcia postpowania  ustalamy przedmiot postpowania: - w zakresie obowizku  wszczcie z urzdu, - w zakresie uprawnienia  na |danie strony. Forma wszczcia postpowania administracyjnego 1. zale|y od trybu wszczcia postpowania administracyjnego: a. dla wszczynanego z urzdu  zawiadomienie o wszczciu (art. 61 § 4, czyli czynno[d informacyjna) wyjtkowo postanowienie (art. 31 § 2  na |danie organizacji spoBecznej; art. 149 § 1  wznowienie), b. dla wszczynanego na |danie strony  brak formy  wszczcie nastpuje w wyniku zBo|enia podania, o ile speBnione s nastpujce warunki (podstawowe): - dotyczy sprawy indywidualnej zaBatwianej decyzj, - organ jest w sprawie wBa[ciwy, - podanie nie zawiera braków formalnych; 2. od 11.04.2011 r. kodeks wprowadziB instytucj odmowy wszczcia postpowania administracyjnego (art. 61a), opart na dwóch przesBankach: a) |danie zostaBo wniesione przez osob niebdc stron, b) z innych uzasadnionych przyczyn postpowanie nie mo|e byd wszczte; odmowa wszczcia wymaga wydania postanowienia, na które sBu|y za|alenie. Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 25 zimowy [2011/2012]  by Maikler Data wszczcia postpowania administracyjnego 1. dla postpowania wszczynanego na |danie strony  dzieo dorczenia |dania organowi administracji publicznej (art. 61 § 3), bdz dzieo wprowadzenia |dania do systemu teleinformatycznego; 2. dla postpowania wszczynanego z urzdu  brak regulacji kodeksowej - nauka i judykatura przyjmuj, |e jest to dzieo zawiadomienia o pierwszej czynno[ci w sprawie, czyli co do zasady  dzieo dorczenia zawiadomienia o wszczciu postpowania z urzdu. Pojcie podania (art. 63 § 1) 1. podanie: to wszelkiego rodzaju o[wiadczenia stron i innych uczestników postpowania skierowane do organu; przyjmujemy szerokie rozumienie; 2. postacie podao: - |dania (w tym wnioski, pro[by, wystpienia, cofnicie odwoBania), - wyja[nienia (tak|e zgody, zawiadomienia, pogld w sprawie), - odwoBania, - za|alenia. Wymagania formalne co do formy podania  art. 63 § 1 1. obowizuje zasada ograniczonego formalizmu: podanie mo|na wnie[d za pomoc szerokiego katalogu form, ale jest to katalog zamknity; 2. postacie form: - pisemna, - telegraficzna, - za pomoc telefaksu (problem: nie bdzie podpisu, trzeba bdzie uzupeBnid), - ustnie do protokoBu, - za pomoc innych [rodków komunikacji elektronicznej przez elektroniczn skrzynk podawcz organu, utworzon na podstawie ustawy o informatyzacji. Wymogi formalne co do tre[ci podania art. 63 § 2 i 3 1. minimalne wymogi co do tre[ci podania: a. wskazanie osoby, od której pochodzi, b. jej adres (do dorczeo), c. |danie, d. podpis (wBasnorczny lub bezpieczny elektroniczny, ePUAP); 2. przepisy szczególne mog ustalad dodatkowe wymagania (np. wskazanie numeru w rejestrze przedsibiorców lub ewidencji dziaBalno[ci gospodarczej). Skutki braków co do tre[ci podania Trzy odrbne sytuacje / skutki: 1. brak wskazania osoby, od której podanie pochodzi  nieistnienie podania; 2. brak wskazania adresu  po bezskuteczno[ci ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych  pozostawienie podania bez rozpoznania (adnotacja na podaniu); Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 26 zimowy [2011/2012]  by Maikler 3. brak |dania lub jego jednoznaczno[ci oraz brak podpisu  wezwanie do usunicia braków w terminie 7 dni z rygorem  pozostawienie podania bez rozpoznania (zawiadomienie o pozostawieniu podania bez rozpoznania). Skutki wniesienia podania do organu niewBa[ciwego art. 65 1. organ niewBa[ciwy, po stwierdzeniu swojej niewBa[ciwo[ci, niezwBocznie przekazuje podanie organowi wBa[ciwemu; 2. forma przekazania: zawiadomienie, na które przysBuguje za|alenie; zawiadomienie wymaga uzasadnienia; 3. wniesienie podania do organu niewBa[ciwego przed upBywem terminu wywoBuje skutek zachowania terminu. Zawiadomienie o konieczno[ci wniesienia odrbnego podania i zwrot podania  art. 66 1. gdy podanie dotyczy kilku spraw zaBatwianych przez ró|ne organy, organ pozostawia sprawy w zakresie swej wBa[ciwo[ci, a co do pozostaBych zawiadamia w formie postanowienia (sBu|y za|alenie) o powinno[ci wniesienia odrbnych podao; 2. zwrot podania (forma postanowienia, na które sBu|y za|alenie)  dwa przypadki: - organu wBa[ciwego nie mo|na ustalid na podstawie danych podania (np. wymagana jest decyzja poza obszarem dziaBania administracji), - w sprawie wBa[ciwy jest sd powszechny. Pojcie i klasyfikacja [rodków dowodowych w K.p.a. 1. [rodek dowodowy  brak legalnej definicji  to: ka|de zródBo prawdziwej informacji umo|liwiajcej dowodzenie; 2. klasyfikacja [rodków dowodowych: a. bezpo[rednie (mo|liwe bezpo[rednie spostrzeganie i stwierdzenie prawdziwo[ci faktu np. ogldziny) i po[rednie (np. zeznania [wiadków, opinie biegBych), b. rzeczowe (ogldziny cech zewntrznych) i osobowe (zeznania [wiadków); c. podstawowe (dopuszczalne bez ograniczeo) i posiBkowe (dopuszczalne po speBnieniu okre[lonych warunków np. przesBuchanie strony), d. nazwane ( ...w szczególno[ci dowodem mog byd dokumenty, zeznania [wiadków, opinie biegBych oraz ogldziny  czyli wymienione w K.p.a. art. 75 § 1 ) i nienazwane (nie wymienione w K.p.a.). Cechy dopuszczalnego [rodka dowodowego Dwie podstawowe warto[ci [rodka dowodowego: 1. celowo[d, inaczej przydatno[d   mo|e przyczynid si do wyja[nienia sprawy; 2. legalno[d  nie mo|e byd sprzeczny z prawem; problem dotyczy zwBaszcza zakazów dowodowych, np. dowodu z zeznao duchownego co do faktów objtych tajemnic spowiedzi. Zrodki dowodowe nienazwane 1. mieszcz si w pojciu  wszystko (art. 75 §1), nie s natomiast szczegóBowo unormowane; Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 27 zimowy [2011/2012]  by Maikler 2. powstaj w wyniku rozwoju nauki i techniki, s [rodkami nowymi; 3. przykBady [rodków dowodowych nienazwanych: - z opinii instytutu naukowo-badawczego - ró|ni si od opinii biegBego tym, |e nie pochodzi od indywidualnie oznaczonej osoby fizycznej, lecz jest zespoBow opini placówki. Zrodek stosowany w sytuacjach, gdy wiedza indywidualnego biegBego nie wystarcza, - z telewizji, - ze zdjcia, utrwalonego obrazu lub dzwiku, - z planu, mapy, rysunku, - z dokumentu elektronicznego. Zrodki dowodowe nazwane 1. kodeks szerzej reguluje zasady ich dopuszczalno[ci i sposób przeprowadzania; 2. do katalogu tych [rodków nale|: - dowód z dokumentu, - z zeznao [wiadka, - z opinii biegBego, - z wyniku ogldzin, - z przesBuchania strony postpowania. Dowód z dokumentu (art. 76) 1. pojcie dokumentu: akt pisemny, stanowicy wyra|enie okre[lonych my[li lub wiadomo[ci bez wzgldu na podBo|e utrwalenia; 2. klasyfikacja dokumentów (podziaB oparty na metodzie negatywnej): a. urzdowy, czyli taki który: - sporzdzony zostaB przez powoBany do tego organ paostwowy lub inny podmiot administrujcy, - sporzdzono go w zakresie dziaBania organu, - zachowano form przewidzian w przepisach prawa, b. prywatny  taki, który nie jest urzdowym. Moc dowodowa dokumentu 1. dokument urzdowy  korzysta z dwóch domniemao: a. domniemania prawdziwo[ci  domniemanie pochodzenia dokumentu od organu, który go wystawiB, b. domniemania zgodno[ci z prawem o[wiadczenia organu, od którego dokument pochodzi; 2. dokument prywatny  korzysta z domniemania wystawcy dokumentu  mo|na przyjd, |e ten kto podpisaB dokument zBo|yB o[wiadczenie w nim zawarte; 3. dopuszczalny jest przeciwdowód przeciwko domniemaniom zwizanym z dokumentami, tak|e urzdowymi (z wyjtkiem dokumentów  rozstrzygnid). Dowód z zeznaD [wiadka (art. 82 i 83) 1. pojcie [wiadka  osoba fizyczna powoBana przez organ procesowy do udziaBu w postpowaniu w tym charakterze; 2. osoba musi posiadad zdolno[d do wystpowania w charakterze [wiadka  jej brak mo|e wynikad z przyczyn faktycznych (np. niezdolno[d do spostrzegania lub komunikowania Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 28 zimowy [2011/2012]  by Maikler spostrze|eo) lub prawnych (obowizek zachowania w tajemnicy informacji niejawnych albo tajemnicy spowiedzi )  art. 82; 3. kodeks formuBuje zasad obowizku zBo|enia zeznao w charakterze [wiadka; 4. wyjtki od powy|szej zasady: a. prawo odmowy zeznao  przysBuguje maB|onkowi strony, wstpnym, zstpnym, rodzeostwu, powinowatym I-stopnia, pozostajcych w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli; b. prawo odmowy odpowiedzi na pytania  gdy zachodzi mo|liwo[d nara|enia [wiadka lub bliskich na odpowiedzialno[d karn, haob, bezpo[redni szkod majtkow, naruszenie tajemnicy zawodowej. Dowód z opinii biegBego (art. 84) 1. pojcie biegBego: osoba fizyczna powoBana do udziaBu w postpowaniu w celu wydania opinii w danej sprawie (w cz[ci dotyczcej stanu faktycznego) ze wzgldu na jej wiedz fachow w tej dziedzinie; 2. przesBanka powoBania biegBego:  wymagane s wiadomo[ci specjalne - czyli przekraczajce zakres wiadomo[ci i do[wiadczenia |yciowego osób ogólnie wyksztaBconych, wiadomo[ci z zakresu techniki, nauki, sztuki itp. (definicja z orzeczenia Sdu Najwy|szego); 3. kodeks nie formuBuje obowizku powoBania biegBego profesjonalnego  mo|e on wynikad z przepisów szczególnych. Dowód z ogldzin (art. 85) 1. pojcie ogldzin  bezpo[rednie zbadanie okre[lonego przedmiotu przez organ procesowy za pomoc okre[lonego zmysBu (wzroku, sBuchu, wchu, dotyku, smaku). Wymagane jest sporzdzenie protokoBu; 2. przesBanka dopuszczalno[ci   w razie potrzeby  ocenia j organ procesowy; 3. przedmiot ogldzin: nieruchomo[ci, rzeczy ruchome (np. samochód), czBowiek. Przedmiot ogldzin wpBywa na miejsce ich przeprowadzenia; 4. ogldziny mog byd poBczone z wykonaniem eksperymentu dowodowego. Dowód z przesBuchania strony postpowania (art. 86) 1. jest [rodkiem posiBkowym, subsydiarnym; 2. jego dopuszczalno[d jest uzale|niona od wystpienia jednej z dwóch przesBanek: a. wyczerpanie [rodków dowodowych i istnienie niewyja[nionych faktów istotnych dla rozstrzygnicia sprawy, b. brak w ogóle [rodków dowodowych i istnienie niewyja[nionych faktów istotnych dla rozstrzygnicia sprawy; 3. tryb przesBuchania  taki jak [wiadków, z wyBczeniem stosowania [rodków przymusu. Formy postpowania wyja[niajcego 1. postpowanie wyja[niajce toczy si w jednej z dwóch form: a. postpowanie gabinetowe, b. rozprawa administracyjna; 2. przesBanki obligatoryjne rozprawy wskazuje art. 89 K.p.a. - w tych przypadkach rozprawa jest form konieczn; w pozostaBych stosuje si form gabinetow (kameraln). Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 29 zimowy [2011/2012]  by Maikler Przerwanie toku postpowania administracyjnego 1. wyodrbnid mo|na dwie podstawowe postacie przerw postpowania administracyjnego: a. zawieszenie postpowania, b. umorzenie postpowania; 2. zawieszenie postpowania to przerwa czasowa, spowodowana przeszkod usuwaln, stosowana, w celu zapobie|enia prowadzenia wadliwego postpowania; 3. umorzenie postpowania to trwaBe zerwanie stosunku procesowego ze wzgldu na wystpienie przeszkody nieusuwalnej. Podstawy zawieszenia postpowania administracyjnego Klasyfikacja podstaw: 1. niezale|ne od woli strony  art. 97 a. podmiotowe  [mierd strony - wywoBuje dwojakie skutki w zale|no[ci od prawa lub obowizku dziedzicznego czy natury osobistej (wtedy umorzenie),  [mierd przedstawiciela ustawowego strony - ([mierd peBnomocnika nie jest przesBank zawieszenia),  utrata przez stron lub jej przedstawiciela ustawowego zdolno[ci do czynno[ci prawnych, b. przedmiotowa  wyBonienie si zagadnienia wstpnego (art. 97 §1 pkt 4) -  4) gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zale|y od uprzedniego rozstrzygnicia zagadnienia wstpnego przez inny organ lub sd. 2. zale|ne od woli strony  art. 98 - na maksimum 3 lata  po upBywie tego wydaje si decyzj o umorzeniu, dopuszczalne, gdy:  postpowanie wszczto na |danie strony,  zawieszenie wystpi strona |dajca wszczcia,  nie sprzeciwiaj si inne strony,  nie zagra|a to interesowi spoBecznemu. Forma rozstrzygnicia w sprawie zawieszenia postpowania 1.  spraw zawieszenia postpowania (o zawieszeniu oraz o odmowie zawieszenia), a tak|e spraw podjcia zawieszonego postpowania (o podjciu oraz o odmowie podjcia) organ rozstrzyga w formie postanowienia; 2.  sprawa zawieszenia to jak wy|ej wspomniano: a. zawieszenie postpowania, b. odmowa zawieszenia postpowania, c. podjcie zawieszonego postpowania, d. odmowa podjcia zawieszonego postpowania; 3. Na postanowienie w ka|dej z tych  spraw sBu|y za|alenie. Skutki zawieszenia postpowania 1. skutki zawieszenia do skutki ogólne i szczególne; 2. skutki ogólne: a. wstrzymanie dalszego biegu postpowania, Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 30 zimowy [2011/2012]  by Maikler b. wstrzymanie biegu terminów przewidzianych w K.p.a.; 3. skutki szczególne: a. podjcie dziaBao w celu usunicia przeszkody do dalszego prowadzenia postpowania, b. niedopuszczalno[d podejmowania innych czynno[ci procesowych. Podjcie zawieszonego postpowania 1. zawieszone postpowanie wymaga podjcia  wynika to z czasowego charakteru przerwy, brak podjcia prowadzi do wadliwo[ci postpowania; 2. przesBanka podjcia postpowania zawieszonego obligatoryjnie: ustpienie przyczyn uzasadniajcych zawieszenie (osobno w stosunku do ka|dej przyczyny); 3. przesBanka podjcia postpowania zawieszonego fakultatywnie: wniosek którejkolwiek ze stron, zBo|ony w terminie do 3 lat od daty zawieszenia - po tym terminie postpowanie umarza si. Podstawy umorzenia postpowania Klasyfikacja podstaw: 1. ogólne a. obligatoryjna 105 §1 Bezprzedmiotowo[d postpowania: 1) podmiotowa lub przedmiotowa, 2) uprzednia lub wtórna, 3) faktyczna lub prawna, b. fakultatywna 105 §2 Wniosek strony, która |daBa wszczcia postpowania, brak sprzeciwu innych stron, brak sprzeczno[ci z interesem spoBecznym; 2. szczególne a. umorzenie postpowania wszcztego z urzdu w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony (art. 61 §2), b. umorzenie zawieszonego fakultatywnie postpowania (art. 98 §2), c. umorzenie w toku postpowania odwoBawczego (art. 138 §1 pkt 2 in fine i pkt 3). Forma rozstrzygnicia w sprawie umorzenia postpowania 1. umorzenie postpowania wymaga wydania decyzji administracyjnej; jest to postad decyzji niemerytorycznej (nie rozstrzyga o istocie sprawy). Od decyzji I-szej instancji przysBuguje odwoBanie, a od decyzji ostatecznej  skarga do sdu administracyjnego; 2. odmowa fakultatywnego umorzenia postpowania  wymaga formy postanowienia, na które nie przysBuguje za|alenie. ETAP KOCCOWY (DECYZYJNY) POSTPOWANIA ADMINISTARCYJNEGO (3-CIA FAZA PO WSZCZCIU I POSTPOWANIU WYJAZNIAJCYM) Rodzaje rozstrzygni w postpowaniu administracyjnym 1. wszczte postpowanie administracyjne wymaga zakooczenia, co nastpuje przez wydanie rozstrzygnicia; Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 31 zimowy [2011/2012]  by Maikler 2. kodeks przewiduje dwie postacie rozstrzygnid: a. decyzj (ewentualnie zatwierdzona ugoda  art. 121), b. postanowienie administracyjne; 3. co do zasady: decyzja jest rozstrzygniciem merytorycznym (co do istoty sprawy), a postanowienie jest niemerytoryczne. Ró|nica le|y w celach. Decyzja jest ukierunkowana na rozstrzygnicie o istocie sprawy (naBo|enie obowizku, przyznanie uprawnieo). Wyjtki decyzji niemerytorycznych:  decyzja o umorzeniu postpowania,  odmowie wznowienia postpowania (149 §3), [nastpuje w drodze postanowienia]  odmowie wszczcia postpowania w sprawie niewa|no[ci decyzji (157 §3). [skre[lony] Postanowienie co do zasady rozstrzyga kwestie procesowe (chyba |e K.p.a. stanowi inaczej). Pojcie i klasyfikacja decyzji administracyjnych 1. decyzja jest kwalifikowan (ze wzgldu na form) postaci aktu administracyjnego; 2. strona postpowania ma prawo do decyzji merytorycznej; decyzja niemerytoryczna (np. o umorzeniu postpowania) jest wyjtkiem od zasady; 3. inne przykBady klasyfikacji decyzji: a. konstytutywne i deklaratoryjne, b. cz[ciowe i caBkowite, c. pozytywne i negatywne, d. rzeczowe i osobowe. WspóBdziaBanie organów przy wydawaniu decyzji (art. 106) 1. stosowane jest tylko wówczas, gdy wymaga tego szczególny przepis prawa powszechnie obowizujcego; 2. mo|e mied postad:  wspóBdziaBania wi|cego, gdy stanowisko organu wspóBdziaBajcego wi|e organ zaBatwiajcy spraw (formuBy  za zgod ,  po uzgodnieniu ,  w porozumieniu ,  lub niewi|cego ( po zasigniciu opinii ,  po porozumieniu ,  po konsultacjach ); 3. organ wspóBdziaBajcy prowadzi wBasne  szczególne postpowanie, je|eli jest to potrzebne  tak|e wyja[niajce i wydaje w tym zakresie postanowienie, na które przysBuguje za|alenie. Struktura decyzji administracyjnej (art. 107 i 108 K.p.a.) Wymogi konstytutywne: --------> oznaczenie organu administracji publicznej, data wydania, oznaczenie strony lub stron, powoBanie podstawy prawnej decyzji, rozstrzygnicie / rygor natychmiastowej wykonalno[ci, je|eli jest stosowany, uzasadnienie faktyczne i prawne, klauzula odwoBawcza, podpis (imi, nazwisko, stanowisko sBu|bowe). Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 32 zimowy [2011/2012]  by Maikler 1. ka|de  pismo ,  pouczenie ,  zawiadomienie , zawierajce cztery elementy konstytutywne decyzji, zastosowane w sprawie podlegajcej rozstrzygniciu decyzj  jest decyzj np. * w odpowiedzi na wniosek uprzejmie informuj / z przykro[ci zawiadamiam, |e brak jest podstaw do jego pozytywnego zaBatwienia.]; 2. brak któregokolwiek z elementów konstytutywnych decyzji powoduje nieistnienie decyzji administracyjnej w sensie prawnym. 3. Wyja[nienie pojd: a) oznaczenie organu  to wskazanie organu, nie za[ urzdu jako aparatu pomocniczego, b) data wydania decyzji  okre[la stan prawny i faktyczny, w którym podjto rozstrzygnicie, c) oznaczenie strony  wskazanie osoby lub jednostki posiadajcej zdolno[d administracyjnoprawn (nie mo|e to byd osoba zmarBa czy  co do zasady  spóBka cywilna), d) rozstrzygnicie (sentencja)  precyzuje wskazanie przyznawanego uprawnienia bdz nakBadanego obowizku (ich rozmiarów, ewentualnych ograniczeo w postaci terminów czy warunków). Uzasadnienie decyzji administracyjnej  art. 107 §3-5 1. element obligatoryjny, poza przypadkami, gdy kodeks lub przepis szczególny pozwala odstpid od uzasadnienia (np. w odniesieniu do decyzji pozytywnej); 2. musi zawierad cz[d: a) faktyczn t.j. wskazanie:  ustalonego stanu faktycznego,  wykorzystanych dowodów,  przyczyn odmowy niektórym dowodom wiarygodno[ci i mocy dowodowej, b) prawn:  przytoczenie przepisów prawnych,  wyja[nienie podstawy prawnej. Rygor natychmiastowej wykonalno[ci  art. 108 1. jest instytucj wyjtkow  niedopuszczalno[d stosowania wykBadni rozszerzajcej; 2. mo|e byd nadany tylko decyzji nieostatecznej  z decyzj ostateczn wi|e si cecha wykonalno[ci; 3. cztery kodeksowe przesBanki nadania rygoru, podkre[lajce stan wy|szej konieczno[ci; 4. dwa tryby nadania rygoru: a) w samej decyzji jako jej element skBadowy (po rozstrzygniciu), b) w formie postanowienia  ju| po dorczeniu decyzji  jest to wówczas akt zaskar|alny. Rektyfikacja decyzji administracyjnej 1. rektyfikacja  inaczej wyprostowanie, oczyszczenie  to tryby usuwania wad nieistotnych decyzji administracyjnej; 2. tryby rektyfikacyjne nie mog prowadzid do zmiany merytorycznego rozstrzygnicia sprawy; 3. trzy kodeksowe tryby rektyfikacyjne: a. uzupeBnienie decyzji, Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 33 zimowy [2011/2012]  by Maikler b. sprostowanie decyzji, c. wyja[nienie wtpliwo[ci co do decyzji. UzupeBnienie decyzji (art. 111) 1. jest to tryb wnioskowy (konieczne |danie strony) ograniczony terminem (14 dni od dorczenia decyzji) bdz tryb urzdowy (mo|e uzupeBnid organ w terminie 14 dni); 2. przedmiot uzupeBnienia: tylko dwa skBadniki: a. cz[d rozstrzygnicia, b. klauzula odwoBawcza; 3. Forma uzupeBnienia: postanowienie, na które nie sBu|y za|alenie  bez wzgldu na przedmiot uzupeBnienia. Sprostowanie decyzji art. 113 § 1 i 3 1. tryb zarówno wnioskowy jak i z urzdu; 2. nie jest ograniczony terminem; 3. przedmiot sprostowania: a. bBdy pisarskie (oczywi[cie niewBa[ciwe u|ycie wyrazu, niezamierzone opuszczenie wyrazu, mylna pisownia), b. bBdy rachunkowe (bBd w dziaBaniach matematycznych) - uwaga: nie dotyczy to wpisania np. bBdnej kwoty obowizku  wtedy jest to bBd co do istoty, c. inne oczywiste omyBki (np. w dacie decyzji); 4. forma sprostowania lub odmowy sprostowania: postanowienie, na które sBu|y za|alenie. Wyja[nienie wtpliwo[ci co do tre[ci decyzji art. 113 § 2 i 3 1. tryb wyBcznie wnioskowy: z |daniem mog wystpid: a. strona postpowania, b. organ egzekucyjny; 2. nie jest ograniczony terminem; 3. przedmiot wyja[nienia: wtpliwo[ci co do tre[ci decyzji, czyli co do rozstrzygnicia (sentencji), nie za[ uzasadnienia; 4. forma wyja[nienia i odmowy wyja[nienia: postanowienie, na które sBu|y za|alenie. Postanowienia administracyjne 1. co do zasady to akty procesowe (nie rozstrzygaj o istocie sprawy), chyba |e K.p.a. stanowi inaczej (np. 106 § 5  wspóBdziaBanie organów przy wydaniu decyzji, 119 § 1  zatwierdzenie ugody); 2. mog byd skierowane do szerokiego krgu adresatów: strony, podmiotów na prawach strony, innych uczestników; 3. struktura podobna do decyzji; uzasadnienie jest konieczne tylko wówczas, gdy postanowienie jest zaskar|alne; 4. podlegaj dorczeniu, gdy s zaskar|alne lub wymaga tego istota postanowienia; 5. stosuje si do nich odpowiednio okre[lone przepisy dotyczce decyzji oraz 2 trybów nadzwyczajnych (wznowienie, niewa|no[d). Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 34 zimowy [2011/2012]  by Maikler Administracyjny system weryfikacji rozstrzygni Obejmuje trzy grupy instytucji procesowych: 1. [rodki prawne (zaskar|enia)  instrumenty umo|liwiajce legitymowanym podmiotom |dad weryfikacji rozstrzygnicia w celu doprowadzenia bezpo[rednio do jego kasacji lub reformacji; oparte na zasadzie skargowo[ci ([rodek prawny musi byd wniesiony) Celem uchylenie bdz zmiana; 2. [rodki nadzoru  oparte na zasadzie oficjalno[ci (dziaBanie organu nadzoru z urzdu) i zmierzajce do wyeliminowania rozstrzygnicia z obrotu prawnego np. stwierdzenie niewa|no[ci decyzji bdz postanowienia z urzdu przez organ wy|szego stopnia; 3. odwoBalno[d  prawna mo|liwo[d kasacji lub reformacji rozstrzygnicia z urzdu przez organ, który je wydaB (dotyczy tylko decyzji, nie postanowieo). Sam organ odwoBuje wBasn decyzj, dotyczy decyzji prawidBowych albo wadliwych nieistotnie decyzji nie mo|na odwoBad  inne [rodki:  art. 154, 155 K.p.a.  odwoBalno[d fakultatywna, art. 154 K.p.a.  strona nie nabyBa prawa  organ mo|e zmienid/uchylid decyzj ostateczn z powodów interesu spoBecznego lub sBusznego interesu jednostki  art. 161 K.p.a.  odwoBalno[d subsydiarna (wywBaszczenie prawa) stan wy|szej konieczno[ci  ochrona |ycia, zdrowia ludzkiego, powa|ne szkody dla gospodarki. Dokonuje minister, wojewoda. Klasyfikacja [rodków prawnych 1. zwyczajne (od rozstrzygnid nieostatecznych np. odwoBanie od decyzji i za|alenie na postanowienie) i nadzwyczajne (od rozstrzygnid ostatecznych, objtych zasad trwaBo[ci np. |danie wznowienia postpowania administracyjnego. Uwaga: |danie stwierdzenia niewa|no[ci decyzji dotyczy równie| decyzji nieostatecznych  charakter mieszany; 2. bezwzgldnie dewolutywne (zawsze przenoszce spraw do wy|szej instancji) za|alenie na nie zaBatwienie sprawy w terminie  zawsze do organu wy|szej instancji, wzgldnie dewolutywne (przesuwajce, je|eli nie zostan uwzgldnione przez organ I-szej instancji) i niedewolutywne (wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy  od decyzji ministra bdz Samorzdowego Kolegium OdwoBawczego); 3. bezwzgldnie suspensywne (z mocy prawa wstrzymuj wykonanie rozstrzygnicia np. odwoBanie). OdwoBanie  zawsze suspensywne, wstrzymuje wykonanie decyzji administracyjnej, wyjtek: rygor natychmiastowej wykonalno[ci i wzgldnie suspensywne (mo|liwo[d wstrzymania przysBuguje organowi np. za|alenie). Przedmiot odwoBania 1. jest nim decyzja administracyjna nieostateczna, nie ma znaczenia charakter prawny decyzji oraz tre[d decyzji (mo|na wnie[d odwoBanie od decyzji pozytywnej); 2. przedmiotem zaskar|enia jest decyzja administracyjna, czyli mo|na kwestionowad zarówno rozstrzygnicie jak i uzasadnienie ale nie mo|na kwestionowad wyBcznie samego uzasadnienia. Legitymacja odwoBawcza 1. postpowanie odwoBawcze oparte jest na zasadzie skargowo[ci; 2. prawo wniesienia odwoBania przysBuguje: Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 35 zimowy [2011/2012]  by Maikler  stronie postpowania (koncepcja subiektywna  ka|dy kto bdzie twierdziB |e ma interes prawny),  podmiotom na prawach stron (prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, organizacja spoBeczna o ile podmioty te braBy udziaB w postpowaniu I-instancyjnym). Wymogi odwoBania 1. forma: jest podaniem w rozumieniu K.p.a.  nie wymaga zachowania szczególnej formy, nie wymaga uzasadnienia, wystarczy wykazanie niezadowolenia -  jestem z decyzji niezadowolony ; 2. termin do wniesienia  14 dni od dnia dorczenia lub ogBoszenia decyzji; 3. tryb wniesienia: zawsze po[redni  za po[rednictwem organu, który wydaB decyzj; 4. przepisy szczególne mog modyfikowad wymogi odwoBania (co do formy, terminu). Skutki wniesienia odwoBania 1. uruchamia postpowanie odwoBawcze  realizuje zasad skargowo[ci; 2. skutkuje wstrzymaniem wykonania decyzji, chyba |e:  decyzji zostaB nadany rygor natychmiastowej wykonalno[ci,  decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy,  gdy jest zgodna z |daniem wszystkich stron. Postpowanie przed organem I instancji Obejmuje obowizki organu I instancji w postaci: 1. zawiadomienia stron o wniesieniu odwoBania; 2. rozwa|enia wystpienia przesBanek samokontroli (art. 132 K.p.a.), 3. zastosowanie samokontroli bdz przekazanie odwoBania wraz z aktami sprawy organowi odwoBawczemu w terminie 7 dni od dnia otrzymania odwoBania; nie ma obowizku odpowiedzi na pytanie. Instytucja samokontroli  art. 132 1. rozwa|enie jej zastosowania jest (mimo formuBy  organ& mo|e ) obowizkiem organu I-szej instancji; 2. dwie przesBanki zastosowania samokontroli: a) formalna: wniesienie odwoBania przez wszystkie strony; b) merytoryczna: uznanie odwoBania za zasBugujce na uwzgldnienie w caBo[ci (tylko w caBo[ci); 3. jej zastosowanie wymaga wydania nowej decyzji o tre[ci: uchylid bdz zmienid dotychczasow decyzj; nowa decyzja jest decyzj I-instancyjn. Etapy postpowania odwoBawczego przed organem II instancji Wyodrbnid nale|y 2 etapy i konsekwentnie je rozgraniczad: Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 36 zimowy [2011/2012]  by Maikler 1. etap formalny: badanie dopuszczalno[ci odwoBania i zachowania terminu do jego wniesienia (art. 134); 2. etap merytoryczny: ponowne caBo[ciowe rozpoznanie sprawy, z mo|liwo[ci przeprowadzenia uzupeBniajcego postpowania dowodowego (art. 136). Etap formalny  postpowanie wstpne 1. odwoBanie musi byd dopuszczalne przedmiotowo i podmiotowo oraz wniesione w terminie; podlega to kontroli wyBcznie przez organ odwoBawczy; 2. niedopuszczalno[d przedmiotowa: brak przedmiotu odwoBania (decyzja nie weszBa do obrotu prawnego, czynno[d organu nie jest decyzj administracyjn); 3. niedopuszczalno[d podmiotowa: odwoBanie wnosi podmiot, który w sposób oczywisty nie ma interesu prawnego lub nie ma zdolno[ci do czynno[ci prawnych; 4. stwierdzenie niedopuszczalno[ci lub uchybienia terminu  forma ostatecznego postanowienia, na które przysBuguje skarga do sdu administracyjnego. Granice postpowania dowodowego w postpowaniu odwoBawczym 1. mimo merytorycznego charakteru postpowania odwoBawczego, dopuszczalne jest tylko postpowanie uzupeBniajce (w celu uzupeBnienie dowodów i materiaBów); 2. przekroczenie takiej granicy stanowi naruszenie zasady dwuinstancyjno[ci postpowania  argument z art. 138 §2; 3. dwie formy przeprowadzania postpowania: a) we wBasnym zakresie, b) zlecenie przeprowadzenia organowi I instancji. Rodzaje decyzji organu odwoBawczego utrzymujca zaskar|an decyzj w mocy (merytoryczna); uchylajca decyzj w caBo[ci lub w cz[ci i w tym zakresie orzekajca o istocie sprawy (merytoryczno-reformacyjna); uchylajca decyzj w caBo[ci lub w cz[ci i w tym zakresie umarzajca postpowanie w sprawie (gdy staBo si bezprzedmiotowe); umarzajca postpowanie odwoBawcze (w przypadku skutecznego cofnicia odwoBania, bdz stwierdzenia, |e odwoBujcy nie ma interesu prawnego); uchylajca decyzj w caBo[ci i przekazujca spraw do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji (naruszenie przepisów postpowania, a konieczny do wyja[nienia zakres sprawy ma istotny wpByw na jej rozstrzygnicie). Zakaz reformationis in peius  art. 139 1. stanowi podstawow gwarancj procesow  zakazuje wydawania decyzji na niekorzy[d strony odwoBujcej si; 2. odnosi si tylko do decyzji merytoryczno-reformacyjnej; 3. zakaz staje si bezprzedmiotowy, gdy decyzja rozstrzyga sporne interesy stron; Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 37 zimowy [2011/2012]  by Maikler 4. doznaje dwóch wyjtków: gdy decyzja ra|co narusza prawo (istniaBaby konieczno[d stwierdzenia niewa|no[ci) lub ra|co narusza interes spoBeczny. Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy  art. 127 §3 1. wprowadzono go ze wzgldu na ogóln zasad dwuinstancyjno[ci postpowania; 2. charakter wniosku byB sporny; nowelizacja K.p.a. z 2010 r. przesdziBa, |e jest to [rodek prawny zwyczajny; 3. sBu|y od decyzji wydanej w I-szej instancji przez ministra i Samorzdowe Kolegium OdwoBawcze; 4. do wniosku stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce odwoBao od decyzji;  odpowiednio  ze wzgldu na brak cechy dewolutywno[ci wniosku. Za|alenie na postanowienie 1. [rodek prawny zwyczajny (przysBuguje na postanowienie nieostateczne); wzgldnie suspensywny (samo wniesienie nie wstrzymuje wykonania i postanowienia); 2. [rodek prawny konkretny  sBu|y tylko na te postanowienia, co do których kodeks wyraznie tak stanowi (art. 141 §1); pozostaBe postanowienia mog byd przedmiotem zarzutów w odwoBaniu od decyzji (art. 142); 3. postanowienie, na które nie sBu|y za|alenie, strona mo|e zaskar|yd tylko w odwoBaniu od decyzji; Istota wznowienia postpowania administracyjnego 1. instytucja procesowa umo|liwiajca ponowne rozpoznanie i rozstrzygnicie sprawy administracyjnej zakooczonej decyzj ostateczn (odpowiednio postanowieniem) ze wzgldu na wystpienie kwalifikowanej wadliwo[ci (zasadniczo procesowej); 2. nale|y do nadzwyczajnych trybów postpowania administracyjnego; chod jest zale|ne od postpowania zwykBego, przedmiot tego postpowania jest odrbn spraw, a wydana w nim decyzja jest rozstrzygniciem I-szo instancyjnym. Istota stwierdzenia niewa|no[ci decyzji 1. pozwala na eliminowanie (ze skutkiem ex tunc) z obrotu prawnego decyzji obarczonych kwalifikowanymi wadami materialno prawnymi; 2. mo|e dotyczyd tak decyzji ostatecznych (zasada) jak i nieostatecznych (wyjtek); 3. katalog podstaw stwierdzenia niewa|no[ci ma charakter zamknity. POSTPOWANIE SDOWOADMINISTRACYJNE Zakres zagadnieo: wBa[ciwo[d rzeczowa sdów administracyjnych, podmioty postpowania sdowoadministracyjnego, problemy zasad ogólnych w postpowaniu przed sdami Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 38 zimowy [2011/2012]  by Maikler administracyjnymi, rozstrzygnicia podejmowane przez sd, przesBanki dopuszczalno[ci skargi do sdu, skarga kasacyjna. WBa[ciwo[ rzeczowa sdów administracyjnych (art. 3 i 5 p.p.s.a.) 1. WBa[ciwo[d rzeczowa sdów administracyjnych obejmuje wszelkie sprawy administracyjne z wyjtkiem spraw: a) wynikajcych z nadrzdno[ci i podlegBo[ci organizacyjnej w stosunkach midzy organami administracji publicznej; b) wynikajcych z podlegBo[ci sBu|bowej midzy przeBo|onymi i podwBadnymi; c) odmowy mianowania na stanowiska lub powoBania do peBnienia funkcji w organach administracji publicznej, chyba |e obowizek mianowania lub powoBania wynika z przepisów prawa; d) wiz wydawanych przez konsulów, z wyjtkiem wiz wydanych cudzoziemcowi bdcemu czBonkiem rodziny obywatela paostwa czBonkowskiego UE lub paostwa czBonkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA); e) zezwoleo na przekraczanie granicy w ramach maBego ruchu granicznego wydawanych przez konsulów; f) zastrze|onych dla wBa[ciwo[ci sdów powszechnych na mocy ustaw odrbnych np.:  od decyzji organów ZUS,  od decyzji Prezesa UOKiK,  od decyzji Przewodniczcego KRRiT,  od decyzji Prezesa Urzdu Regulacji Energetyki nakazujcych zaniechanie dziaBao w zakresie tworzenia i rozpowszechniania programów naruszajcych przepisy prawa lub warunki koncesji,  odmowa wyBczenia przez organ administracji publicznej rzeczy lub praw nale|cych do osób trzecich spod egzekucji administracyjnej,  w sprawach uniewa|nienia, sprostowania oraz ustalenia tre[ci aktu stanu cywilnego,  spory powstaBe w zwizku z odmow wypBaty [wiadczenia pracowniczego ze [rodków Funduszu Gwarantowanych Zwiadczeo Pracowniczych,  skargi na nieuwzgldnienie reklamacji w sprawach nieprawidBowo[ci w rejestrze lub spisie wyborców oraz na skre[lenie z rejestru lub spisu wyborców; 2. Wniosek do sdu administracyjnego to  skarga do sdu administracyjnego . Katalog przedmiotów tego wniosku wyznacza wBa[ciwo[d rzeczow sdów administracyjnych; 3. Metody okre[lania wBa[ciwo[ci: a) klauzul generaln + enumeracja negatywna wyjtków, b) enumeracja pozytywna; 4. Aktualnie w art. 3 p.p.s.a. szeroki zakres wBa[ciwo[ci rzeczowej: 1) akt administracyjny indywidualny (decyzja lub postanowienie), 2) akt administracyjny generalny, 3) akty generalne stanowice przepisy prawa miejscowego (organów samorzdu terytorialnego), Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 39 zimowy [2011/2012]  by Maikler 4) czynno[ci faktycznych (np. zameldowanie, rejestracja), 5) akty nadzoru organów administracji rzdowej w stosunku do organów samorzdu terytorialnego, 6) dodatkowo skarga sBu|y na bezczynno[d. Podmioty postpowania sdowoadministracyjnego Podmiotami postpowania sdowo administracyjnego s: 1) sd, 2) strony, 3) inni uczestnicy; Ad. 1 - SD WBa[ciwo[d sdu: rzeczowa (patrz powy|ej), miejscowa  wBa[ciwo[d miejscow wojewódzkiego sdu administracyjnego ustala si wedBug miejsca siedziby organu administracji publicznej, którego dziaBalno[d zostaBa zaskar|ona, instancyjna  wBa[ciwo[d instancyjna sdów administracyjnych ksztaBtuje si w ten sposób, |e w I instancji kontrola dziaBalno[ci administracji publicznej sprawowana jest przez wojewódzkie sdy administracyjne, a w II instancji przez Naczelny Sd Administracyjny. Gdy ustawa szczególna tak stanowi rozpoznanie pewnych spraw w I instancji nale|y do Naczelnego Sdu Administracyjnego, moment wniesienia skargi  sd, który byB wBa[ciwy w momencie wniesienia skargi pozostaje wBa[ciwy do ukooczenia postpowania, chodby podstawy wBa[ciwo[ci zmieniBy si w toku postpowania, chyba |e przepisy szczególne stanowi inaczej. Instytucja wyBczenia sdziego: 1. Sdzia jest wyBczony z mocy samej ustawy w sprawach: a) w których jest stron albo pozostaje z jedn z nich w takim stosunku prawnym, |e wynik sprawy oddziaBuje na jego prawa lub obowizki, b) swojego maB|onka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia, c) osób zwizanych z nim z tytuBu przysposobienia, opieki lub kurateli, d) w których byB lub jest jeszcze peBnomocnikiem jednej ze stron, e) w których [wiadczyB usBugi prawne na rzecz jednej ze stron lub jakiekolwiek inne usBugi zwizane ze spraw, f) w których braB udziaB jako sdzia lub prokurator, g) w których braB udziaB w wydaniu zaskar|onego aktu (administracyjnego lub normatywnego); 2. Niezale|nie od powy|szych okoliczno[ci sd wyBcza sdziego na jego |danie lub na wniosek strony, je|eli midzy nimi a jedn ze stron lub jej przedstawicielem zachodzi stosunek osobisty tego rodzaju, |e mógBby wywoBad wtpliwo[ci co do bezstronno[ci sdziego; 3. Sd rozstrzyga w sprawie wyBczenia sdziego w formie postanowienia. Za|alenie przysBuguje tylko na postanowienie wojewódzkiego sdu administracyjnego odmawiajce wyBczenia sdziego. Ad. 2  STRONY Pojcie strony, podmioty uprawnione do wniesienia skargi: Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 40 zimowy [2011/2012]  by Maikler 1. Stronami w postpowaniu sdowoadministracyjnym, wszczynanym na skutek wniesienia skargi s: a) skar|cy  podmiot, który wnosi skarg na dziaBanie lub bezczynno[d organu administracji publicznej oraz b) organ administracji publicznej  podmiot, którego dziaBanie lub bezczynno[d jest przedmiotem skargi; 2. Podmiotami uprawnionymi do wniesienia skargi s: - ka|dy, kto ma w tym interes prawny, - prokurator, - Rzecznik Praw Obywatelskich / Rzecznik Praw Dziecka, - organizacja spoBeczna w zakresie jej statutowej dziaBalno[ci, w sprawach dotyczcych interesów prawnych innych osób, je|eli braBa udziaB w postpowaniu administracyjnym; 3. Skar|cy d|y do zniesienia przez sd okre[lonego dziaBania lub bezczynno[ci organu administracji publicznej z powodu naruszenia prawa, natomiast organ zabiega o oddalenie skargi; 4. Jedna strona, któr jest podmiot wystpujcy z wnioskiem, wystpuje w takich postpowaniach wszczynanych na wniosek jak: - postpowanie w sprawie rozstrzygnicia sporu o wBa[ciwo[d, - postpowanie w sprawie odtworzenia zaginionych lub zniszczonych akt, - postpowanie w sprawie kosztów postpowania. WspóBuczestnictwo stron: Wyró|niamy wspóBuczestnictwo: a) materialne  zachodzi w postpowaniu sdowoadministracyjnym wtedy, gdy ten sam akt, czynno[d lub bezczynno[d organu administracji publicznej zostanie zaskar|ony przez kilka legitymowanych podmiotów. Taka sytuacja mo|e mied miejsce w trzech wypadkach: §ð gdy zaskar|enia dokona podmiot legitymowany formalnie (prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka lub organizacja spoBeczna w sprawach dotyczcych interesów prawnych innych osób) oraz podmiot legitymowany materialnie, §ð gdy w postpowaniu administracyjnym poprzedzajcym wydanie aktu lub podjcie czynno[ci byBo wicej podmiotów legitymowanych materialnie do zaskar|enia konkretnego dziaBania lub bezczynno[ci administracji (kilka stron tego postpowania), §ð gdy przedmiotem zaskar|enia jest akt lub czynno[d o charakterze generalnym (np. uchwaBa organu jednostki samorzdu terytorialnego, przepis prawa miejscowego wydany przez terenowy organ administracji rzdowej. Zaskar|enie tego samego dziaBania lub bezczynno[ci organu administracji przez kilka uprawnionych podmiotów mo|e nastpid w jednej skardze lub w oddzielnych pismach procesowych. W tym drugim przypadku jednak|e sd ma obowizek Bcznego rozpoznania (ewentualnie tak|e rozstrzygnicia) wszystkich skarg w jednym postpowaniu (art. 111 §1 p.p.s.a.). Zarejestrowane odrbnie skargi zostaBy bowiem de facto zgBoszone w tej samej sprawie sdowoadministracyjnej, chod powoBany przepis mówi o sprawach. b) formalne  ma miejsce wtedy, gdy sd poBczy kilka oddzielnych spraw toczcych si przed nim w danej chwili (okresie). PoBczeniu podlegaj sprawy pozostajce ze sob w zwizku (np. poprzez powizanie uprawnieo lub obowizków wynikajcych z ró|nych dziaBao Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 41 zimowy [2011/2012]  by Maikler administracji bdcych przedmiotem zaskar|enia). PoBczenie spraw ma charakter fakultatywny, a sd przy podejmowaniu rozstrzygnicia w tej kwestii powinien kierowad si zasad ekonomii procesowej. Ad. 3  INNI UCZESTNICY POSTPOWANIA Uczestnikiem postpowania sdowo administracyjnego jest podmiot, który nie bdc stron, ma prawo uczestniczyd w postpowaniu. W zale|no[ci od zródBa uzyskania statusu uczestnika postpowania (prawa uczestnictwa w postpowaniu) mo|na wyodrbnid trzy kategorie uczestników: o uczestnicy z mocy prawa  z mocy samego prawa uczestnikami postpowania sdowoadministracyjnego s podmioty, które nie wniosBy skargi, ale braBy udziaB w postpowaniu administracyjnym  je|eli wynik postpowania sdowego dotyczy ich interesu prawnego (art. 33 §1 p.p.s.a.), o uczestnicy dopuszczeni przez sd  na mocy postanowienia sdu o dopuszczeniu do udziaBu w postpowaniu uczestnikami postpowania sdowoadministracyjnego mog zostad:  osoby, które nie braBy udziaBu w postpowaniu administracyjnym  je|eli wynik postpowania sdowego dotyczy ich interesu prawnego,  organizacja spoBeczna, w sprawach innych osób (niezale|nie od tego, czy braBa udziaB w postpowaniu administracyjnym, czy nie)  je|eli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej dziaBalno[ci (art. 33 §2 p.p.s.a.), o uczestnicy z mocy wBasnej woli  na skutek samego zgBoszenia chci udziaBu w postpowaniu uczestnikami postpowania sdowoadministracyjnego staj si:  prokurator  je|eli wymaga tego ochrona praworzdno[ci,  Rzecznik Praw Obywatelskich  je|eli wymaga tego ochrona praw czBowieka i obywatela (art. 8 §1 p.p.s.a.)  Rzecznik Praw Dziecka  je|eli wymaga tego ochrona praw dziecka (art. 8 §2 p.p.s.a.) Wszyscy uczestnicy postpowania maj prawo korzystad ze wszelkich uprawnieo przysBugujcych stronie  art. 12 p.p.s.a. :  ilekrod w niniejszej ustawie jest mowa o stronie, rozumie si przez to równie| uczestnika postpowania . Prokurator, RPO i RPDz mog zatem wystpowad przed sdem administracyjnym bdz jako strona (w postpowaniu zainicjowanym wniesieniem przez nich skargi), bdz jako uczestnik postpowania (w postpowaniu ju| wszcztym, do którego przystpuj). Zarówno prokurator, RPO jak i RPDz mog przystpid do postpowania, tak|e wnoszc skarg kasacyjn od orzeczenia wojewódzkiego sdu administracyjnego. Organizacja spoBeczna mo|e równie| wystpowad przed sdem administracyjnym bdz jako strona, bdz jako uczestnik tego postpowania (w postpowaniu ju| wszcztym). Wystpujc w roli strony, organizacja spoBeczna mo|e byd zarówno stron skar|c, jak i organem, którego dziaBanie lub bezczynno[d zaskar|ono. W charakterze strony skar|cej organizacja spoBeczna mo|e wystpowad bdz we wBasnej sprawie, bdz w sprawach dotyczcych interesów prawnych innych osób (je|eli braBa udziaB w postpowaniu administracyjnym jako podmiot na prawach strony). Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 42 zimowy [2011/2012]  by Maikler Problemy zasad ogólnych w postpowaniu przed sdami administracyjnymi ZASADA DOSTPU DO SDU Zasada dostpu do sdu oznacza prawo uruchamiania postpowania przed sdem jako organem niezale|nym, bezstronnym i niezawisBym. Obecnie zasada ta znajduje peBne odzwierciedlenie w postpowaniu sdowoadministracyjnym w tym sensie, |e ka|dy podmiot ma prawo wystpid do sdu administracyjnego przeciw ka|dej formie dziaBania administracji publicznej, je|eli dziaBanie to okre[la wBadczo pozycj tego podmiotu. Jej wymiar w aspekcie podmiotowym jest nieograniczony, je[li za[ chodzi o aspekt przedmiotowy to istniej kategorie spraw administracyjnych, w których wBa[ciwo[d sdów jest wyBczona (art. 5 p.p.s.a.) [patrz wBa[ciwo[d rzeczowa sdów administracyjnych]. ZASADA DWUINSTANCYJNOZCI Zasada dwuinstancyjno[ci  podobnie jak zasada dostpu do sdu  jest zasad naczeln odnoszc si do ka|dego postpowania unormowanego przepisami prawa. Oznacza ona, |e ka|da ze stron dowolnego postpowania ma prawo do zaskar|ania orzeczeo i decyzji wydanych w I instancji (umocowanie w art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej). Za[ w odniesieniu do caBego wymiaru sprawiedliwo[ci statuuje j art. 176 ust. 1 Konstytucji RP, stanowic, i| postpowanie sdowe jest co najmniej dwuinstancyjne. Potwierdzenie tej zasady w postpowaniu sdowoadministracyjnym znajduje si a art. 2 p.u.s.a. (przewidujcy istnienie obok NSA wojewódzkich sdów administracyjnych) oraz w przepisach dziaBu IV ustawy  Prawo o postpowaniu przed sdami administracyjnymi. Zasada nie przesdza o ksztaBcie konkretnego postpowania  o tym czy konkretne postpowanie bdzie si toczyBo w ramach dwóch instancji, decyduj sami zainteresowani. ZASADA LEGALNOZCI Jedna z naczelnych zasad caBego systemu prawa. Nakazuje ona organom prowadzcym postpowanie dziaBad w oparciu o przepisy prawa oraz stad na stra|y praworzdno[ci, tj. kontrolowad przestrzeganie prawa przez uczestników postpowania. W postpowaniu sdowoadministracyjnym zasada legalno[ci rozpatrywana jest tak|e w innym aspekcie  dotyczcym charakteru kontroli dziaBalno[ci administracji publicznej sprawowanej przez sdy administracyjne. Kontrola ta sprawowana jest wyBcznie pod wzgldem zgodno[ci z prawem, czyli legalno[ci, nie za[ tak|e pod wzgldem celowo[ci (art. 1 §2 p.u.s.a.). ZASADA PISEMNOZCI W postpowaniu sdowoadministracyjnym zdecydowana wikszo[d czynno[ci procesowych musi byd dokonywana w formie pisemnej. Dotyczy to tak|e czynno[ci przygotowawczych przewodniczcego wydziaBu. Z czynno[ciami dokonywanymi ustnie mamy do czynienia w zasadzie tylko w toku rozprawy i w postpowaniu mediacyjnym (ale i wtedy powinny byd utrwalone w formie protokoBu). Ustno[d podczas rozprawy jest nie tylko celowa, ale wrcz niezbdna, by zagwarantowad realizacj innej z zasad  zasady bezpo[rednio[ci, by sd miaB mo|liwo[d osobistego, bezpo[redniego zetknicia si i zapoznania z dostarczonym przez strony materiaBem dowodowym i ich argumentacj. Czynno[ci orzecznicze sdu (wyroki, postanowienia) oraz przewodniczcego wydziaBu (zarzdzenia) musz byd dokonywane na pi[mie, a ponadto Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 43 zimowy [2011/2012]  by Maikler podpisane. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny orzeczenie niepodpisane nie istnieje w znaczeniu prawnoprocesowym, nawet je[li zostaBo ogBoszone. ZASADA RÓWNOZCI STRON Ma ona szczególne znaczenie, przede wszystkim dlatego, |e jedna ze stron w postpowaniu administracyjnym (organ administracji publicznej) miaBa uprawnienia do wBadczego kreowania sfery praw i obowizków podmiotu bdcego drug stron postpowania. Zasada równouprawnienia stron przejawia si w istnieniu dwóch zaBo|eo: ka|da ze stron powinna mied w procesie zagwarantowane jednakowe [rodki ochrony i jednakow mo|liwo[d ich wykorzystania poprzez podejmowanie odpowiednich czynno[ci procesowych. Chodzi tu zarówno o [rodki zaczepne (|dania, wnioski), jak i obronne (zarzuty, sprzeciwy), ka|da ze stron powinna mied w procesie zagwarantowan mo|liwo[d wypowiedzenia si co do istoty sprawy i co do zebranego materiaBu dowodowego, zanim dojdzie do wydania orzeczenia kooczcego postpowanie. Oba te zaBo|enia w peBni realizuj przepisy o postpowaniu sdowoadministracyjnym. Co wicej, ustawa nie tylko zapewnia stronie przeciwnej mo|liwo[d przedstawienia wBasnego stanowiska, ale w niektórych wypadkach zapoznanie si z takim stanowiskiem czyni warunkiem wydania wyroku. Je|eli mianowicie organ pozwany nie dorczy sdowi odpowiedzi na skarg (oraz akt sprawy), sd mo|e orzec w sprawie na podstawie samej skargi, a wic bez zapoznania si ze stanowiskiem organu pozwanego, tylko wtedy, gdy taki stan faktyczny i prawny przedstawiony w skardze nie budzi uzasadnionych wtpliwo[ci. Dla realizacji zasady równouprawnienia stron istotne znaczenie ma nie tylko jej aspekt formalny, wyra|ajcy si w równo[ci [rodków procesowych i obowizku wysBuchania strony przeciwnej, ale równie| realna mo|liwo[d skorzystania przez strony i uczestników z przysBugujcych im praw i [rodków procesowych. Z tego punktu widzenia wa|n rol speBniaj przewidziane w ustawie instytucje pouczeo, skBadajce si na zasad udzielania pomocy stronom. ZASADA UDZIELANIA POMOCY STRONOM Zasada udzielania pomocy stronom, któr statuuje art. 6 p.p.s.a., odnosi si jedynie do stron wystpujcych w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego. Sam fakt posiadania przez stron peBnomocnika nie zwalnia sdu z obowizków wynikajcych z tej zasady, je|eli peBnomocnikiem nie jest adwokat lub radca prawny. Sd administracyjny powinien udzielad takim stronom potrzebnych wskazówek co do czynno[ci procesowych oraz pouczad je o skutkach prawnych tych czynno[ci i skutkach zaniedbania ich dokonania. Obowizek udzielania takich wskazówek i pouczeo odnosi si jednak tylko do czynno[ci procesowych na danym etapie postpowania i w powstaBej sytuacji procesowej. W odniesieniu do niektórych, najbardziej istotnych z punktu widzenia interesów strony kwestii prawnych, ustawa expressis verbis przewiduje obowizek sdu pouczania stron. Dotyczy to: a) terminu i sposobu wniesienia [rodka zaskar|enia (art. 140, 163 §2 p.p.s.a.); b) skutków niezgBoszenia zmiany miejsca zamieszkania (art. 70 §2 p.p.s.a.); c) skutków niezgBoszenia wniosków w sprawie kosztów (art. 210 §1 p.p.s.a.); Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 44 zimowy [2011/2012]  by Maikler d) skutków nieustanowienia peBnomocnika do dorczeo przez stron zamieszkaB za granic (art. 299 §3 p.p.s.a.). ZASADA JAWNOZCI Zasada jawno[ci dotyczy caBego wymiaru sprawiedliwo[ci. Ustanawiaj j:  art. 45 ust.1 Konstytucji RP, gwarantujcy ka|demu prawo do jawnego rozpatrzenia sprawy,  art. 6 ust. 1 europejskiej Konwencji o ochronie praw czBowieka i ochronie podstawowych wolno[ci, podkre[lajcy publiczno[d postpowania, W odniesieniu do postpowania sdowoadministracyjnego zasada ta zostaBa wyraznie sformuBowana w art. 90 p.p.s.a., zgodnie z którym  je|eli przepis szczególny nie stanowi inaczej  posiedzenia sdowe s jawne, a sd orzekajcy rozpoznaje spraw na rozprawie. Równie| w przypadkach, w których przepis szczególny przewiduje rozpatrywanie sprawy na posiedzeniu niejawnym, sd zawsze mo|e skierowad j na posiedzenie jawne, wyznaczajc rozpraw. Ustawa przewiduje okoliczno[ci, których zaistnienie obliguje sd do zarzdzenia odbycia posiedzenia przy drzwiach zamknitych. Wydanie takiego zarzdzenia z urzdu uzasadnia wzgld na moralno[d, bezpieczeostwo paostwa lub porzdek publiczny oraz ochrona informacji niejawnych, na wniosek strony za[ - ochrona jej |ycia prywatnego lub inny wa|ny interes prywatny. Zasada jawno[ci obejmuje równie| prawo dostpu stron do akt postpowania (art. 61 Konstytucji RP). Rozporzdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (z 18.09.2003 r.) przyznaje prawo przejrzenia akt sprawy tak|e osobom niebdcym stron, które wyka| tego uzasadnion potrzeb (§21 ust. 2 pkt 3 rozporzdzenia). ZASADA EKONOMII PROCESOWEJ Zasada ekonomii procesowej odnosi si do caBego systemu prawa. Reguluj j:  art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, podkre[lajcy prawo do rozpatrzenia sprawy  bez nieuzasadnionej zwBoki ,  art. 6 ust. 1 europejskiej Konwencji o ochronie praw czBowieka i podstawowych wolno[ci, wskazujcy na prawo do rozpatrzenia sprawy w rozsdnym terminie. W odniesieniu do postpowania sdowoadministracyjnego zasada ta wynika wyraznie z art. 7 p.p.s.a., zgodnie z którym sd administracyjny powinien podejmowad czynno[ci zmierzajce do szybkiego zaBatwienia sprawy i d|yd do jej rozstrzygnicia na pierwszym posiedzeniu. Ustawa przewiduje szereg rozwizao szczegóBowych majcych na celu realizacj tego obowizku. SBu| temu zwBaszcza regulacje ustanawiajce: a) po[redni tryb wznoszenia skargi do sdu, przy jednoczesnej mo|liwo[ci wydania przez sd wyroku mimo nieprzekazania mu skargi przez organ administracyjny; b) postpowanie mediacyjne i uproszczone; c) mo|liwo[d otworzenia na nowo rozprawy na zasadzie kontynuacji poprzedniej, a wic bez konieczno[ci powtórzenia czy ponowienia czynno[ci procesowych (art. 133 p.p.s.a.); ka|d z rozpraw mo|e przy tym prowadzid inny skBad orzekajcy, jednak wyrok mo|e byd wydany tylko przez sdziów, przed którymi odbyBa si rozprawa poprzedzajca bezpo[rednio wydanie wyroku (art. 136 p.p.s.a.); d) zasad orzekania przez sdy administracyjne obu instancji na posiedzeniu niejawnym w skBadzie jednego sdziego; e) terminy sporzdzenia uzasadnienia orzeczeo; w I instancji termin ten wynosi 14 dni, przy czym w razie oddalenia skargi uzasadnienie sporzdza si tylko na wniosek strony zgBoszony w cigu 7 dni od ogBoszenia lub dorczenia jej sentencji wyroku (art. 141 Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 45 zimowy [2011/2012]  by Maikler p.p.s.a.); w II instancji (w postpowaniu przed NSA) termin ten wynosi 30 dni i dotyczy wszystkich orzeczeo Naczelnego Sdu Administracyjnego (art. 193 p.p.s.a.). Nie zawsze te rozwizania, majce w zaBo|eniu przyspieszad tok postpowania, pozwol w praktyce osignd ten cel. Dotyczy to zwBaszcza uregulowao odnoszcych si do trybu mediacyjnego i uproszczonego postpowania. Na pewno za[ w |adnym przypadku nie sprzyja realizacji omawianej zasady wprowadzenie dwuinstancyjno[ci postpowania sdowoadministracyjnego i przyjty model skargi kasacyjnej. ZASADA OFICJALNOZCI I DYSPOZYCYJNOZCI Kryterium wyodrbniania zasad oficjalno[ci i dyspozycyjno[ci jest inicjatywa podejmowania czynno[ci procesowych w postpowaniu. Je|eli w ramach postpowania dominuje podejmowanie czynno[ci przez sd z urzdu, mówimy o zasadzie oficjalno[ci, je|eli za[ inicjatorem wikszo[ci czynno[ci postpowania s strony, nale|y przyjd istnienie zasady dyspozycyjno[ci. Oceniajc caBo[d postpowania sdowoadministracyjnego, nie mo|na stwierdzid, aby obowizywaBa w nim zasada oficjalno[ci bdz dyspozycyjno[ci. Mo|na mówid najwy|ej o dominacji jednej bdz drugiej zasady na okre[lonym etapie postpowania. Sposób uruchamiania postpowania sdowoadministracyjnego (zarówno gdy chodzi o wszczcie postpowania przed sdem wojewódzkim i przed NSA, jak równie| gdy chodzi o wznowienie postpowania) stanowi przejaw zasady dyspozycyjno[ci, gdy| jest ono wszczynane wyBcznie wskutek wniesienia skargi przez uprawniony podmiot, a nigdy z urzdu. Pewne elementy oficjalno[ci zawiera jednak mo|liwo[d zBo|enia skargi (zarówno na dziaBanie jak i bezczynno[d organu administracji, kasacyjnej, jak i o wznowienie) przez prokuratora. Je|eli chodzi o sam przebieg postpowania, to przed wojewódzkim sdem administracyjnym dominuje zasada oficjalno[ci. Sd wojewódzki bowiem, rozstrzygajc spraw w jej granicach, nie jest zwizany ani zarzutami czy wnioskami skargi, ani powoBan podstaw prawn. Posiada przy tym prawo inicjatywy w postpowaniu dowodowym, a fakty powszechnie znane bierze pod uwag nawet bez powoBania si na nie przez strony. Inne czynno[ci procesowe, które sd mo|e podejmowad z urzdu, to: a) zarzdzenie odbycia posiedzenia przy drzwiach zamknitych; b) zawieszenie i podjcie zawieszonego postpowania; c) zwrot stronie wpisu sdowego w uzasadniajcych to przypadkach; d) wszczcie postpowania w sprawie odtworzenia zniszczonych lub zaginionych akt sdowych. Wniosek strony jest za[ niezbdny jedynie dla dokonania takich czynno[ci jak: a) wstrzymanie wykonania zaskar|onego aktu lub czynno[ci (jednak sd mo|e z urzdu zmienid lub uchylid takie postanowienie w ka|dym czasie, stosownie do zmiany okoliczno[ci sprawy); b) zwrot stronie kosztów procesu (chyba |e sd orzeka o kosztach po rozpatrzeniu sprawy na posiedzeniu niejawnym, a strona nie jest reprezentowana przez adwokata lub radc prawnego). Strona mo|e wprawdzie wycofad swoj skarg czy wniosek, jednak czynno[d ta nie wi|e sdu. Kontroluje j bowiem w celu ustalenia, czy jej skutkiem nie bdzie obej[cie prawa lub pozostawienie w obrocie prawnym aktu lub czynno[ci dotknitych niewa|no[ci. W postpowaniu przed NSA przewa|a natomiast zasada dyspozycyjno[ci. NSA jako sd II instancji rozstrzyga bowiem spraw w granicach skargi kasacyjnej, a wic w granicach zarzutów Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 46 zimowy [2011/2012]  by Maikler zakre[lonych przez strony. Z urzdu bierze pod uwag jedynie przesBanki niewa|no[ci postpowania. Rozstrzygnicia podejmowane przez sd Orzeczenia sdu administracyjnego mog dotyczyd: a) toku postpowania (proceduralne), b) kwestii wpadkowych (merytoryczne), c) istoty; rozstrzygnicia sprawy (merytoryczne). Orzeczenia sdu administracyjnego: 1) wyroki, 2) postanowienia, 3) zarzdzenia. WYROK Wyrok  wyrokiem sd rozstrzyga spraw co do istoty, czyli merytorycznie. Chodzi tutaj o istot sprawy sdowoadministracyjnej, której nie nale|y mylid z istot sprawy administracyjnej. Istot (meritum) sprawy sdowoadministracyjnej jest ustalenie, czy zostaBo naruszone prawo przy wydaniu zaskar|onego aktu (czynno[ci) lub te| przy zaniechaniu jego wydania. W zale|no[ci od poczynionych ustaleo sd uwzgldnia skarg lub j oddala. Ka|dy wyrok sdu jest orzeczeniem co do istoty sprawy sdowoadministracyjnej. Istot sprawy sdowoadministracyjnej jest ustalenie, czy zachodz przesBanki do przyznania (cofnicia) uprawnienia lub naBo|enia (zniesienia) obowizku albo do stwierdzenia powstania lub wyga[nicia z mocy prawa uprawnienia lub obowizku. Orzec co do istoty sprawy administracyjnej oznacza zatem uksztaBtowad lub wi|co ustalid sytuacj prawn adresata. Sd mo|e w wyroku sam orzec co do istoty sprawy administracyjnej, której dotyczy skarga, jedynie w pewnych wyraznie okre[lonych przypadkach. Wydanie wyroku: co do zasady sd rozstrzyga spraw wyrokiem (art. 132 p.p.s.a.), sd wydaje postanowienia, je|eli ustawa (p.p.s.a.) nie przewiduje wydania wyroku, wyrok mo|e byd wydany tylko przez sdziów, przed którymi odbyBa si rozprawa bezpo[rednio poprzedzajca wydanie wyroku, sd nie mo|e wydad orzeczenia na niekorzy[d skar|cego, chyba |e stwierdzi naruszenie prawa skutkujce stwierdzeniem niewa|no[ci zaskar|onego aktu lub czynno[ci, narada: niejawna, obecny poza sdziami tylko protokolant, obejmuje dyskusj, gBosowanie i spisanie sentencji, nie mo|na zwolnid od zachowania tajemnicy, sentencja i uzasadnienie musz zostad podpisane, gBosowanie: obowizuje zasada wikszo[ci gBosów, istnieje mo|liwo[d zgBoszenia zdania odrbnego (obowizek uzasadnienia). Podanie do wiadomo[ci zdania odrbnego stanowi wyjtek od zasady tajno[ci narady i gBosowania, odczytanie: ogBoszenie wyroku powinno co do zasady nastpid na posiedzeniu, na którym zamknito rozpraw ale sd mo|e je odroczyd do 14 dni, a maksymalnie na dalszych 7 dni, gdy sprawa jest zawiBa. Wyrok ma form solenn  wydawany jest  w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej . Odczytanie sentencji i podanie zasadniczych powodów rozstrzygnicia, Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 47 zimowy [2011/2012]  by Maikler odpis z uzasadnieniem: ka|dej stronie (gdy sporzdzone z urzdu), stronie, która go zBo|yBa wniosek (gdy sporzdzone na wniosek strony). BUDOWA WYROKU SENTENCJA UZASADNENIE Oznaczenie sdu Stan sprawy Imiona i nazwiska sdziów, Zarzuty podniesione protokolanta, w skardze prokuratora Data i miejsce Stanowiska rozpoznania sprawy pozostalych i wydania wyroku stron Podstawa prawna i Oznaczenie skar|cego jej wyja[nienie Wskazania co do Przedmiot skar|enia dalszego postpowania Rozstrzygnicie Rodzaje wyroków sdu administracyjnego: 1) O zasadno[ci skargi sd orzeka w wyroku uwzgldniajcym skarg, natomiast nieuwzgldnienie skargi w wyroku oddalajcym skarg, 2) Rodzaje wyroków uwzgldniajcych skarg: a) uchylenie decyzji/postanowienia w caBo[ci lub cz[ci (podstaw naruszenie prawa materialnego wpBywajce na wynik sprawy, mo|e tak|e polegad na niewBa[ciwej wykBadni lub zBej subsumpcji, musi mied wpByw na rozstrzygnicie, tak|e naruszenie Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 48 zimowy [2011/2012]  by Maikler prawa, które jest podstaw do wznowienia postpowania administracyjnego oraz inne naruszenia prawa je[li mogBy mied istotny wpByw na rozstrzygnicie), b) stwierdzenie niewa|no[ci decyzji/postanowienia w caBo[ci lub w cz[ci (gdy dotknite wad bdc podstaw stwierdzenia niewa|no[ci, nie bada si jej wpBywu na tre[d decyzji/postanowienia), c) stwierdzenie wydania decyzji postanowienia z naruszeniem prawa (przesBanki negatywne wyBczajce uchylenie, przesBanki negatywne dopuszczalno[ci stwierdzenia niewa|no[ci), 3) Rodzaje wyroków nieuwzgldniajcych skargi: - oddalenie skargi i podtrzymanie zaskar|onej decyzji w mocy. Wyroki wyró|nione ze wzgldu na rodzaj skargi: a) na decyzje i postanowienia, b) akty lub czynno[ci inne ni| decyzje i postanowienia, dotyczce uprawnieo lub obowizków prawnych, c) na bezczynno[d organów wykonujcych administracj publiczn, d) na uchwaB lub zarzdzenie organów jednostek samorzdu terytorialnego lub ich zwizków, e) na przepisy prawa miejscowego organów administracji rzdowej, f) na akty nadzoru, g) na inne akty lub czynno[ci. POSTANOWIENIE Je|eli ustawa (p.p.s.a.) nie przewiduje wydania wyroku, sd wydaje orzeczenie w formie postanowienia (art. 160 p.p.s.a.). Dotyczy kwestii proceduralnych, a nie kwestii dotyczcej istoty sprawy. POSTANOWIENIA Wydawane w toku KoDczce postpowanie postpowania Postanowienia kooczce postpowanie w sprawie: - gdy sd orzeka o caBo[ci postpowania, a nie zachodz przesBanki wydania wyroku, - wydawane na rozprawie sd uzasadnia gdy podlegaj one zaskar|eniu oraz dorcza je stronom, - wydane na posiedzeniu jawnym dorcza z urzdu a uzasadnia gdy przysBuguje [rodek zaskar|enia, - wi| sd i zasadniczo mog byd zmienione tylko przez sd wy|szej instancji; wydane na posiedzeniu niejawnym 1) wi| od chwili podpisania z uzasadnieniem (gdy uzasadnienie istnieje), 2) wi| od chwili podpisania sentencji ( gdy brak uzasadnienia); uzasadnienie sporzdza si w terminie 7 dni od wydania. Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 49 zimowy [2011/2012]  by Maikler Postanowienia niekooczce postpowania w sprawie: - rozstrzygnicia zawarte w postanowieniach niekooczcych postpowania w sprawie, wydanych na posiedzeniach jawnych, wpisuje si do protokoBu bez spisywania odrbnej sentencji, je|eli nie przysBuguje na nie za|alenie (art. 162 p.p.s.a.), - postanowienia niekooczce postpowania w sprawie mog byd uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczno[ci sprawy, chocia|by byBy zaskar|one, a nawet prawomocne (art. 165 p.p.s.a.), - nie wi| sdu, który je wydaB. ZARZDZENIE a) sdu, b) przewodniczcego, c) sdziego sprawozdawcy, - przepisy niniejszego rozdziaBu (rozdziaBu 10 p.p.s.a.) stosuje si odpowiednio do zarzdzeo przewodniczcego (art. 167 p.p.s.a.). PrzesBanki dopuszczalno[ci skargi do sdu PRZESAANKI SENSU LARGO a. zachowanie ustawowego terminu do wniesienia skargi, b. wniesienie prawidBowej skargi jako pisma procesowego lub jej uzupeBnienie w terminie, c. wniesienie skargi przez podmiot majcy zdolno[d sdow i zdolno[d procesow, d. wniesienie wymaganego wpisu, e. zachowanie wBa[ciwego trybu wniesienia skargi. ad 1) Zachowanie ustawowego terminu do wniesienia skargi. Zachowanie ustawowego terminu do wniesienia skargi  art. 53 Ppsa (1-sensu largo) Zauwa|yd mo|na, |e mamy dwie grupy terminów pod wzgldem dBugo[ci do wniesienia skargi do sdu administracyjnego, z tym, |e ten drugi termin jest ograniczony podmiotowo  przypadki, w których prokurator lub, RPO powziliby czynno[ci zmierzajce do ochrony praworzdno[ci bdz ochrony praw i wolno[ci obywateli. 1. zasad jest termin 30-dniowy od dnia dorczenia skar|cemu rozstrzygnicia w sprawie. Do terminów nie stosujemy reguB k.p.a czy ordynacji podatkowej, ale s odrbne reguBy sdowej jak obliczyd termin np. na gruncie k.p.a sobota jest dniem powszednim a nasza ustaw sdowa mówi, |e jest dniem ustawowo wolnym od pracy. w pozostaBych przypadkach (w przypadkach kiedy przedmiotem skargi jest inne dziaBanie ni| decyzja lub postanowienie np. jaka[ czynno[d materialno-techniczna skre[lenie z ewidencji, a to narusza mój interes prawny  ja mam wtedy prawo wnie[d skarg do sdu, ale najpierw musz wezwad ten organ do usunicia naruszenia prawa)  30 dni od dnia dorczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunicia naruszenia prawa, a w przypadku braku odpowiedzi  w terminie 60 dni od dnia wniesienia wezwania Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 50 zimowy [2011/2012]  by Maikler 2. dla Prokuratora i RPO: termin 6 miesicy od dnia: - dorczenia stronie rozstrzygnicia - od wej[cia w |ycie aktu lub podjcia innej czynno[ci Termin ten nie dotyczy aktów prawa miejscowego 3. jest to termin zawity - powinien byd dotrzymany bo uchybienie tego terminu spowoduje bezskuteczno[d czynno[ci, ale jest to jednocze[nie termin przywracalny: je|eli strona nie dotrzymaBa go bez swojej winy; wymaga to uprawdopodobnienia ad. 2. Wniesienie prawidBowej skargi jako pisma procesowego lub jej uzupeBnienie w terminie. WYMOGI SKARGI JAKO PISMA PROCESOWEGO  art. 57 Ppsa (2-sensu largo.) Obowizek wniesienia skargi jako pisma procesowego speBniajcego wymagania. Mamy dwie grupy wymagao, które odnosz si do skargi jako pisma procesowego. Po pierwsze skarga jest zwykBym pismem procesowym i dlatego musi speBniad wymagania, które s przewidziane dla typowego pisma procesowego okre[lone w art. 46. 1. skarga powinna odpowiadad wymaganiom pisma procesowego (art. 46 Ppsa), czyli zawierad oznaczenie: sdu, stron, (tak|e przedstawicieli i peBnomocników), miejsca zamieszkania (siedziby) bdz adresu do dorczeo, rodzaju pisma, a tak|e nadto konieczny jest podpis oraz wymienienie zaBczników (np. doBczonego peBnomocnictwa). 2. ponadto powinna zawierad; a) wskazanie podmiotu zaskar|enia (decyzji, postanowienia, aktu, czynno[ci) b) oznaczenie organu, którego dziaBania lub bezczynno[ci skarga dotyczy c) okre[lenie naruszenia prawa lub na czym polegaBo naruszenie interesu prawnego  wydaje si, |e nawet wyra|enie w skardze niezadowolenia z decyzji bdzie speBniaBo ten wymóg. 3. Dlaczego jest to przesBanka w znaczeniu szerokim?  poniewa| je|eli skarga wpBynie i bdzie zawieraBa braki podlegaj uzupeBnieniu (ewentualnie poprawieniu) na wezwanie przewodniczcego, w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia skargi (jest to wyjtek od zasady pozostawienie pisma bez rozpoznania zatem jest to przesBanka dopuszczalno[ci skargi, bo braki bd skutkowad odrzuceniem, a nie pozostawieniem pisma bez rozpoznania). Ad. 3. Wniesienie skargi przez podmiot majcy zdolno[d sdow i zdolno[d procesow. ZDOLNOZ SDOWA I PROCESOWA PODMIOTU SKAR{CEGO (3 przesBanka-sensu largo.) Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 51 zimowy [2011/2012]  by Maikler Jest to przesBanka szeroka, bowiem istnieje mo|liwo[d podjcia czynno[ci zmierzajcych do naprawienia braków w zakresie jej wystpienia, chod w bardzo ró|nym zakresie. Je|eli przyjrzymy si bli|ej konstrukcji ustawy sdowej to dojdziemy do wniosku, |e bardzo rzadkie byByby przypadki mo|liwo[ci usuwania braków w zakresie zdolno[ci sdowej. Wydaje si, |e ewentualnie mogBaby byd to mo|liwo[d, rozwa|enia przez sd i wezwania w tym zakresie do uzupeBnienia zdolno[ci sdowej, je|eli w trakcie wnoszenia skargi doszBoby do jaki[ przeobra|eo np. w zakresie jednostek organizacyjnych, mógBby by si w zwizku z tym pojawid problem nastpstwa prawnego np. dotychczasowa jednostka organizacyjna, która nie miaBa zdolno[ci administracyjnoprawn na skutek przeobra|eo uzyskaBaby zdolno[d administracyjnoprawn. Najcz[ciej w zakresie tej przesBanki pojawia si problem dziaBania w imieniu okre[lonej osoby, okre[lonego skar|cego przedstawiciela ustawowego,  bo je|eli mówimy, |e zdolno[d sdow ma osoba maBoletnia musi byd reprezentowana przez przedstawiciela ustawowego a wniosBa by skarg samodzielnie, albo skarg w imieniu osoby prawnej wniósBby podmiot, który do tej reprezentacji powoBany nie jest to skarga nie zostanie od razu odrzucona, tylko sd bdzie wzywaB do udzielenia odpowiedzi czy rzeczywi[cie jest to skarga osoby prawnej. 1. posiadanie wskazanych zdolno[ci jest podstawowym warunkiem wniesienia skargi, lecz o charakterze wzgldnym 2. w tym przypadku sd odrzuci skarg dopiero wówczas gdy brak zdolno[ci sadowej lub procesowej skar|cego, niedziaBania przedstawiciela ustawowego lub brak w skBadzie organów jednostki skar|cej  nie zostanie uzupeBniony (np. podpisanie skargi przez osob nieuprawnion do dziaBania w imieniu skar|cego  osoby prawnej  wymaga uprzedniego uzyskania o[wiadczenia tej osoby); 4. Wniesienie wymaganego wpisu UISZCZENIE WYMAGANEGO WPISU  art. 214 i 220 Ppsa (4-s.l.) 1. do uiszczenia kosztów sdowych (czyli tak|e wpisu) obowizany jest ten kto wnosi pismo podlegajce opBacie (art. 214 Ppsa) 2. sd nie podejmie |adnej czynno[ci na skutek pisma od którego nie zostanie uiszczona opBata. W braku opBaty wzywa do jej uiszczenia w terminie 7 dni (art. 220 § 1 Ppsa) 3. skarga od której mimo wezwania nie uiszczono wpisu podlega odrzuceniu. Jest jeden wyjtek a dotyczy peBnomocników wykwalifikowanych tj.: 4. je|eli skarg wnosi adwokat lub radca prawny a wpis jest staBy i nie zostanie uiszczony  sd odrzuca skarg bez wezwania o uiszczenie. Sd nie bdzie wzywaB! Mamy odrbne przepisy, które reguluj wysoko[d wpisów w sprawach sdowo-administracyjnych. Co do zasady przepisy ten dziel wpisy na proporcjonalne (stosunkowe) tzn. takie gdzie mo|na okre[lid warto[d przedmiotu zaskar|enia np. sprawa dot. podatku  kwota podatku to warto[d Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 52 zimowy [2011/2012]  by Maikler przedmiotu zaskar|enia, natomiast spotykamy si z wpisami staBymi  przepisy wprost okre[laj spraw sdowoadministracyjnych i z tak spraw wi| wysoko[d wpisów. Przepisy co do zasady przyjBy wideBki 100 zBotych 100.000 zB. Ad. 5. Zachowanie wBa[ciwego trybu wniesienia skargi TRYB WNIESIENIA SKARGI  art. 54 Ppsa (5-s.l.) a. Ppsa ustanowiBo po[redni tryb wniesienia skargi do sdu administracyjnego czyli skarg wnosi si za po[rednictwem organu którego dziaBanie na bezczynno[d zaskar|ono: Przepisy szczególne mog wprowadzad wyjtki (np. ustawa z 1990 roku  Prawo o zgromadzeniach wprowadza tryb bezpo[redni wniesienia skargi). 2. Organ przekazuje skarg sdowi wraz z skompletowanymi aktami sprawy i odpowiedzi na skarg w terminie 30 dni od dnia wniesienia; istnieje tu mo|liwo[d (na wniosek skar|cego) wymienieniu organowi grzywny za niewykonanie wskazanych obowizków w formie postanowienia 3. organ ma prawo autokontroli wBasnego rozstrzygnicia  mo|e uwzgldnid skarg w caBo[ci do dnia rozpoczcia rozprawy  mo|na przekonad organ, |e jego decyzja jest niesBuszna  postpowanie sdowe oka|e si zbdne, pod warunkiem, |e uwzgldni w caBo[ci. Organ uchyli, wic dotychczasow decyzji i rozstrzygnie spraw na korzy[d zgodnie z |daniem skar|cego. Ta znowu mo|e byd przedmiotem skargi do sdu. Natomiast w zakresie tej pierwszej skargi na t decyzj, któr wyeliminowano z obrotu to taka skarga wraz z aktami mimo wszystko jest przekazywana sdowi z tym, |e sd wykona tylko 1 czynno[d  umorzy postpowanie, skoro zaskar|ona decyzja przestaBa obowizywad. Zatem czynno[ci w zakresie autokontroli te| s poddane sdowi. 4. wniesienie skargi bezpo[rednio do sdu administracyjnego lub innego organu (niewBa[ciwego) mo|e wpBywad na zachowanie terminu do wniesienia skargi: za date wniesienia uznaje si wówczas dzieo nadania skargi przez sd (inny organ) na adres wBa[ciwego organu administracji publicznej PRZESAANKI SENSU STRICTO 1. istnienie drogi sdowo administracyjnej  (skarga obejmuje przedmiot mieszczcy si w zakresie wBa[ciwo[ci) sdów administracyjnych 2. wyczerpanie [rodków zaskar|enia w rozumieniu art. 52 Ppsa 3. brak zawisBo[ci sprawy sdowoadminstracyjnej (lis pendens) lub jej prawomocnego rozstrzygnicia (res iudicata); Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 53 zimowy [2011/2012]  by Maikler ad. 1. Istnienie drogi sdowo administracyjnej  (skarga obejmuje przedmiot mieszczcy si w zakresie wBa[ciwo[ci) sdów administracyjnych. ISTNIENIE DROGI SDOWOADMINISTRACYJNEJ (1-sensu stricto) 1. skarga jest dopuszczalna tylko wówczas gdy przedmiotem jest sprawa nale|ca do wBa[ciwo[ci sdów administracyjnych (wBa[ciwo[d rzeczowa). Mo|na skar|yd do sdu tylko takie zachowania dziaBania które s objte wBa[ciwo[ci rzeczow sdu. 2. Je|eli sprawa nale|y do wBa[ciwo[ci innego sdu administracyjnego (zasadniczo chodzi o wBa[ciwo[d miejscow) sd, który stwierdzi swoj niewBa[ciwo[d przeka|e spraw wBa[ciwemu sdowi administracyjnemu w formie postanowienia) postanowienie to wi|e sd któremu spraw przekazano, poza przypadkami gdy spraw przekazano poza przypadkiem gdy spraw przekazano do NSA; na postanowienie to sBu|y za|alenie. Wyczerpanie [rodków zaskar|enia art. 52 Ppsa (przesBanka  2 sensu stricto) 1) skarg mo|na wnie[d po wyczerpaniu [rodków zaskar|enia takich jak : za|alenie, odwoBanie, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, 2) skarg na inne akty lub czynno[ci (art. 3 § 2 pkt 4 Ppsa) mo|na wnie[d po wezwaniu na pi[mie organu  w terminie 14 dni od dowiedzenia si lub mo|liwo[ci dowiedzenia si przez skar|cego o wydanie aktu  do usunicia naruszenia prawa, 3) w odniesieniu do innych aktów  konieczne jest wezwanie do usunicia naruszenia prawa, chyb|e przepis stanowi inaczej (np. ustawy samorzdowe) nie stosuje si terminu 14 dniowego. 4) Wymóg  wyczerpania| nie dotyczy Prokuratora i RPO  wniesienie skargi przez te podmioty nie mo|e zale|ed od zachowania si strony postpowania administracyjnego, a jednocze[nie nie jest mo|liwy ich udziaB w ka|dym postpowaniu administracyjnym. Notatki z wykBadów *Postpowanie administracyjne+  prof. dr hab. G. Aaszczyca  semestr 54 zimowy [2011/2012]  by Maikler

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
postepowanie administracyjne, wznowienie postepowania
Kodeks postępowania administracyjnego i inne akty prawne Przepisy ebook demo
Postępowanie administracyjne na Słowacji
Postepowanie administracyjne
POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE W INSTYTUCJACH EUROPEJSKICH

więcej podobnych podstron