Na mocy znowelizowanej Ustawy o szkolnictwie wyższym w 1990 roku oraz uchwalonej przez Sejm w 1997 roku - Ustawy o wyższych szkołach zawodowych, zmieniła się struktura i sieć placówek dla tego rodzaju kształcenia. W Polsce, podobnie jak w innych krajach rozpoczęto intensywne prace nad modernizacją kształcenia pielęgniarek i położnych.
W roku 1991 podjęto decyzję o zamknięciu 5-letnich szkół licealnych oraz wydłużeniu czasu nauki w szkołach policealnych do 5 semestrów. Opracowano nową dokumentację programową zawierającą charakterystykę absolwenta szkoły pielęgniarskiej w której zapisano wymagane umiejętności, plany i programy nauczania, uwzględniające zalecenia Międzynarodowej Rady Pielęgniarek (International Council of Nurses- ICN) i Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization - WHO). Początkowo w wyniku współpracy z pielęgniarkami z Norwegii i Wielkiej Brytanii, opracowano 3—letni program kształcenia, który wdrożono w kilku (10-ciu) pomaturalnych szkołach pielęgniarskich. Obecnie po niewielkich modyfikacjach, programy te realizowane są we wszystkich ośrodkach kształcących pielęgniarki na poziomie studiów licencjackich14. Podobnie 3-letni cykl nauki opracowano dla położnych - niestety program nie doczekał się adaptacji15.
Dokumentem wyznaczającym cele i kierunki zmian w kształceniu pielęgniarek i położnych była „Europejska strategia WHO kształcenia pielęgniarek i położnych”, przyjęta w 1999 roku. Decydujący wpływ na wynik obecnej sytuacji w szkolnictwie miał Proces Boloński, którego celem było utworzenie do roku 2010 Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego w stosunku do innych systemów, zwłaszcza do szkół wyższych w USA. Ustalono, że uczelnie europejskie muszą mieć wspólne elementy kształcenia, a absolwenci będą przygotowani do potrzeb i wymagań na rynku pracy w kraju i zagranicą16.
Wprowadzone do systemu zmiany kształcenia pielęgniarek i położnych miały na celu implementację przepisów dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu i Rady Europy z dnia 7 września 2005 roku w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych (Dz. U. UE
14 J. Górajek-Jóźwik: Uwarunkowania powstania i rozwoju akademickiego kształcenia pielęgniarek w Polsce, [w]: 40 lat akademickiego kształcenia pielęgniarek w Polsce 1969-2009. Międzynarodowa Konferencja Naukowa, 15-17 października Lublin 2009, (red.) W. Ciechaniewicz. T.B. Kulik, Wydawnictwo PZN sp. z o. o., Lublin 2009, s. 38.
15 Materiały pomocnicze do projektowania kształcenia w zawodzie położna 323 [02] - 3-letni cykl kształcenia. Centrum Edukacji Medycznej. Wydział programów i metod nauczania. Warszawa 1999, (Maszynopis).
16 Plan i program nauczania na dwustopniowych studiach pielęgniarskich. Wydział Pielęgniarstwa i Nauk
o Zdrowiu z Oddziałem Zaocznym Akademii Medycznej w Lublinie. Lublin 2001, s. 7.
13