3262347084

3. Istota i kryteria dobrego oświetlenia

Podstawowym celem używania źródeł światła jest zapewnienie komfortu pracy wzrokowej, gwarantującego łatwe postrzeganie żądanych cech obserwowanych przedmiotów lub też optymalne warunki odpoczynku.

W każdym środowisku inne będą kryteria zapewnienia właściwych warunków widzenia. Zawsze natomiast winno się eliminować czynniki destruktywnie oddziaływujące na proces widzenia: olśnienie, nadmierne zróżnicowanie luminancji, niestabilność oświetlenia, nieodpowiednią barwę światła, niewystarczające oddawanie barw, zbyt małą równomierność oświetlenia. Powyższe czynniki mogą powodować uszkodzenie wzroku, a także odpowiedzialne są za wiele urazów i wypadków. Zbiór kryteriów dobrego oświetlenia wnętrz obejmuje m.in.:

—    natężenie oświetlenia i jego równomierność,

—    barwę światła,

—    oddawanie barw,

—    ograniczenie olśnienia przykrego,

—    ograniczenie negatywnej roli przedmiotów błyszczących,

—    zapewnienie właściwej kierunkowości oświetlenia, a także kontrastu barwy i oddawanie kontrastu.

Przykładowo dla pracy ciągłej równomierność oświetlenia w płaszczyźnie roboczej winna wynosić co najmniej 0,65, a praca przy dużych wymaganiach wzrokowych wymaga najmniejszego średniego natężenia oświetlenia o wartości 500 lx. Wielkości zalecanego natężenia oświetlenia podaje tabela 1.

3-1 Równomierność oświetlenia

Równomierność oświetlenia zapobiega uciążliwościom związanym z wysiłkiem adaptacyjnym oka. Przy zmianie jasności oglądanych powierzchni oko musi stale się przystosowywać. Im większe są różnice jasności na płaszczyźnie stanowiska roboczego, w stosunku do jasności panującej w jego otoczeniu, tym większy jest adaptacyjny wysiłek oka. W okresie adaptacji oko jest mniej wrażliwe na światło, a czas niezbędny do uzyskania pełnej sprawności widzenia jest różny — od ułamka sekundy do wielu minut. Jest to okres, w którym znacznie wzrasta zagrożenie wypadkowe związane z upośledzeniem widzenia.

Wartości średnie natężenia oświetlenia na sąsiadujących płaszczyznach roboczych, o różnych funkcjach, lub na płaszczyźnie roboczej, w stosunku do pozostałej, nie roboczej części pomieszczenia, lub w sąsiadujących pomieszczeniach, nie powinny przekraczać stosunku 5:1 (np. jeśli natężenie oświetlenia na płaszczyznach roboczych wynosi 1500 Ix, natężenie oświetlenia w pozostałej części pomieszczenia nie .powinno być mniejsze niż 300 Ix, a natężenie oświetlenia w korytarzu bezpośrednio przyległym do pomieszczenia mniejsze niż 60 Ix).

Równomierność natężenia oświetlenia dziennego w halach parterowych lub w pomieszczeniach na ostatnich piętrach uzyskujemy dzięki zastosowaniu różnych systemów okien górnych (tzw. świetlików). Trudniej jest zachować równomierność oświetlenia naturalnego w halach oświetlanych przez okna boczne. Wynika to z dużego spadku natężenia oświetlenia płaszczyzn poziomych w miarę oddalania się od okna. Okna powinny być tak usytuowane, by zapewniały największą równomierność oświetlenia przy braku silnych kontrastów światła słonecznego

10