Makroekonomia
dr Adrian Hor/yk i horzvk@uci.aeh.edu.pi)
Wykład
Mierniki inflacji:
> deflatorPNB,
> indeks cen dóbr konsumpcyjnych (CPI),
> indeks cen dóbr produkcyjnych (PPI)
Deflator PNB - jest to najobszerniejszy miernik inflacji, który nie mierzy wpływu inflacji tylko jakiejś grupy producentów lub konsumentów, ale obejmuje największą ilość cen, największy koszyk dóbr i usług, praktycznie wszystkich wyprodukowanych w gospodarce, i dlatego jest najlepszy do ocenienia wpływu inflacji na całą gospodarkę. Deflator (deflatorPNB) jest miernikiem zmian poziomu cen:
nPNB
deflatorPNB =--100%
rPNB
PNB (produkt narodowy brutto) - jest to wartość wszystkich dóbr i usług końcowych wyprodukowanych w gospodarce dzięki zatrudnieniu krajowych czynników wytwórczych oraz dochodów z czynników (pracy i kapitału) zatrudnionych za granicą w danym okresie, np. w ciągu roku.
n-PNB (nominalny PNB) - to wartość PNB obliczana z wykorzystaniem cen bieżących. r-PNB (realny PNB) - to wartość PNB obliczana z wykorzystaniem cen roku bazowego. PKB (produkt krajowy brutto) - jest to wartość wszystkich dóbr i usług wyprodukowanych w geograficznych granicach kraju w danym czasie, np. w ciągu roku. Oznacza dochody obywateli tego kraju i cudzoziemców zatrudniających swoje czynniki właśnie w tym kraju.
Indeks cen konsumpcyjnych (CPI - consument price index) - mierzy przeciętny poziom cen typowego koszyka dóbr i usług konsumowanego przez typową rodzinę. Jest najpowszechniej wykorzystywanym miernikiem inflacji. Służy on do badania wpływu inflacji na gospodarstwa domowe (konsumentów).
Indeks cen produkcyjnych (PPI - producer price index) - mierzy ceny, które płacą producenci, gdyż obejmuje czynniki produkcyjne z wyjątkiem pracy. Indeks ten przepowiada, co zdarzy się w gospodarce, albowiem jego zmiany wpływają na zmiany cen dóbr konsumpcyjnych w przyszłości.
Konsekwencje inflacji:
> Ograniczenie dochodów stałych, którego próbą rozwiązania jest indeksja. Indeksja polega na powiązaniu wysokości emerytur, rent, płac z indeksem cenowym będącym miernikiem inflacji.
>• Wpływ na sytuację pożyczkobiorców i pożyczkodawców. Inflacja zachęca do brania pożyczek, ale zniechęca do ich udzielania. Korzystne staje się zaciąganie pożyczek, gdyż zwraca się mniejszą wartość niż pożycza.
> Zniechęcenie do oszczędzania. Inflacja zniechęca do oszczędzania, gdyż oszczędności nie są przed nią chronione. Okazuje się więc, że inflacja ogranicza inwestycje i prowadzi do wolniejszego wzrostu gospodarczego.
3