Wykład
Makroekonomia
dr Adrian Hor/yk i horzvk@uci.aeh.edu.pi)
(a) Bezrobocie cykliczne (b) Sztywne płace
Rysunek 2. a) Spadek zagregowanego popytu w gospodarce powoduje ograniczenie produkcji, co prowadzi do zwalniania pracowników, a więc powstania bezrobocia, b) Spadkowi zagregowanego popytu w gospodarce towarzyszy ograniczenie popytu na rynku pracy. Gdyby płacę ustalał rynek, to byłaby to płaca równowagi. Byłaby ona niższa i odpowiadałby jej niższy poziom zatrudnienia. Przy sztywnych płacach na rynku pojawia się nadwyżka pracy, a firmy nie mogą obniżyć płac, muszą więc ograniczyć zatrudnienie. Skutki są takie, że bezrobocie jest większe, niż byłoby bez wprowadzenia sztywnych płac. Sztywne płace (np. płaca minimalna) - to takie płace, których poziom nie reaguje na zmieniające się warunki na rynku pracy. Takie sztywne stawki płac nie są wyznaczone przez punkt przecięcia zagregowanych krzywych popytu i podaży, lecz są narzucone rynkowi pracy. Sztywne płace pogłębiają problem bezrobocia, szczególnie cyklicznego.
Cztery podstawowe pytania przy badaniu bezrobocia:
>• Ilu jest bezrobotnych? - Oszacowano, iż 1% bezrobocia powoduje niewyprodukowanie 3% całkowitej produkcji!
>■ Kim są bezrobotni? - W zależności od regionów kraju, miasto i wieś, wieku, wykształcenia i płci.
> Jak długo trwa okres bez pracy? - Jedną z podstawowych informacji jest czas bez pracy, gdyż wraz z wydłużeniem się czasu pozostawania bez zatrudnienia, ludzie skłonni są podejmować gorzej płatne prace.
> Jaka jest przyczyna bezrobocia?
• Rezygnacja z pracy (np. mamy na czas wychowywania dzieci)
• Utrata pracy (np. zamykanie nierentownych zakładów lub firm, które zbankrutowały)
• Poszukiwanie pracy (np. po okresie bierności zawodowej powrót na rynek pracy)
• Młodzi ludzie, którzy właśnie ukończyli różne szkoły.
Największym problemem jest bezrobocie spowodowane utratą pracy. Jest ono związane ze spadkiem zagregowanego popytu w całej gospodarce. Jest bardzo skomplikowanym problemem, który za pewne nie zostanie szybko rozwiązany.
5