Makroekonomia
dr Adrian Hor/yk i horzvk@uci.aeh.edu.pi)
Wykład
Gospodarka barterowa - polega na bezpośredniej wymianie jednych towarów i usług na drugie.
Gospodarka pieniężna - pozwala ominąć niewygody związane z bezpośrednią wymianą dzięki użyciu pieniądza.
Pieniądz - to środek umożliwiający wymianę dóbr i usług, a jego funkcje może pełnić cokolwiek, co tylko jest akceptowane przez ludzi przy tej wymianie (kamienie, muszelki, złoto, diamenty, perły, banknoty, monety, zapisy na rachunkach bankowych).
Własności pieniądza: trwały, przenośny, podzielny, jego podaż musi być ograniczona. Podstawowe funkcje pieniądza:
1. Pieniądz jako miernik wartości
Pieniądz umożliwia oszczędność czasu i energii przy przeliczaniu, co ile jest warte, oraz upraszcza sposób dodawania wartości dóbr i usług. Firmy posługując się miernikiem pieniężnym mogą zsumować wszystkie nakłady obliczając koszty, mogą obliczyć przychody sumując wartości wszystkich sprzedanych produktów i usług i w końcu obliczyć zyski odejmując nakłady od przychodów.
2. Pieniądz jako środek wymiany
Jest to najważniejsza spośród funkcji pieniądza, albowiem we współczesnych gospodarstwach pieniądz wchodzi niemal do wszystkich transakcji rynkowych. Jego istnienie umożliwia ominięcie podwójnej zgodności potrzeb niezbędnej w gosp. barterowej.
3. Pieniądz jako środek płatniczy (miernik odroczonych płatności)
W przypadku konieczności płatności w przyszłości (np. zakup na raty, obligacje) za zawartą transakcję Pieniądz umożliwia dokonywanie zapłaty z uwzględnieniem inflacji (inflacja związana jest z istnieniem pieniądza, którego wartość realna nie odpowiada jego wartości nominalnej).
4. Pieniądz jako środek tezauryzacji
Oszczędności, czyli gromadzenie majątku, za które można kupić dobra i usługi w przyszłości, mogą przyjmować postać pieniądza. To na ile pieniądze są dobrym środkiem gromadzenia majątku (tezauryzacji) zależy od stopy inflacji. Im jest ona większa tym pieniądze bardziej tracą swoją wartość.
Motywy posiadania pieniądza:
• transakcyjny - robienie rutynowych zakupów i płatności,
• ostrożnościowy - na przypadek poniesienia niespodziewanych kosztów, np. nieszczęśliwego wypadku,
• spekulacyjny - sfinalizowanie niespodziewanej bardzo korzystnej transakcji.