Warsztat diagnostyczny psychologa w pracy z dziećmi w wieku od 0 do 6 lat.1
Katarzyna Konopka Uniwersytet Warszawski
Diagnoza psychologiczna- definicja, rodzaje, zadania.
Diagnoza to „rozpoznanie istoty i uwarunkowań złożonego stanu rzeczy na podstawie obserwacji jego cech (objawów) oraz znajomości ogólnych prawidłowości panujących w danej dziedzinie” (Paluchowski, 2007, s. 12).
W psychologii termin „diagnozowanie” ma bardzo szeroki zakres. Obejmuje:
■ określenie stanu aktualnego,
■ określenie stanów przyszłych (prognozowanie),
■ określenie stanów przeszłych (Paluchowski, 2007).
Stefan Ziemski (1973, za: Jarosz, 2006) wymienia pięć aspektów diagnozy, zwanych przez niego diagnozami cząstkowymi:
■ diagnoza identyfikacyjna,
■ diagnoza genetyczna,
■ diagnoza znaczenia,
■ diagnoza fazy,
■ diagnoza prognostyczna.
Diagnoza identyfikacyjna (typologiczna)- nazywa dany stan rzeczy, przyporządkowuje do określonego typu lub gatunku, daje odpowiedź na pytanie „co to jest?” (Paluchowski, 2007). W literaturze odnaleźć można rozróżnienie między diagnozą typologiczną a nozologiczną (por. Paluchowski, 2007), obie jednak sprowadzają się do nazwania problemu zgodnie z obowiązującą klasyfikacją (ICD- 10, DC: 0-3 R) lub jak np. w przypadku zaburzeń integracji sensorycznej, specjalistyczną, usystematyzowaną wiedzą2.
Diagnoza genetyczna (kauzalna)- sprowadza się do poszukiwania przyczyn i mechanizmów rozwoju danego stanu rzeczy, odpowiada na pytania „Skąd się to wzięło?”, „Jakie są tego źródła?”. Jak podaje Paluchowski (2007), pułapką w prowadzeniu tego typu
1
Prezentowany materiał jest częścią artykułu złożonego do druku w pracy ..Różne oblicza rehabilitacji” pod red. E. Pisuli. K. Bargiel- Matusiewicz i K. Walewskiej.
SPD (Sensory' Processing Disorder)- zaburzenia przetwarzania sensorycznego- nie zostały uwzględnione w ICD-10, ani DSM- IV. W klasyfikacji diagnostycznej DC: 0-3R znajduje się kategoria ..zaburzenia regulacji związane z przetwarzaniem bodźców sensorycznych”, która jest jedynie fragmentem klasyfikacji, którą posługują się diagności SI.