51055

ZMIANY PROPORCJI CIAŁA („ przedszkolny skok rozwojowy ”)

W wieku od 3 do 7 lat następuje rozrost organizmu dziecka, polegający na zwiększeniu się wymiarów i masy ciała. Nie mamy tu gwałtownych skoków w przyrastaniu wysokości i ciężaru ciała. Szybkość procesów rozwojowych nadal zdecydowanie maleje. Dotyczy to nie tylko cech somatycznych, ale i poszczególnych organów. Zmiany w proporcjach ciała w tym okresie są uwarunkowane głównie wydłużaniem się kończyn dolnych, które zajmują w długości ciała procentowo najdłuższy odcinek: w 6 roku życia długości szyi i głowa zajmuje około 21%, długość tułowia około 31%, a kończyn dolnych aż 47% całkowitej wysokości.

W porównaniu z innymi okresami dziecko w wieku przedszkolnym coraz wolniej przybiera na wadze (2-3 kg rocznie), natomiast bardzo szybko rośnie (5-7 cm rocznie).

U dzieci widoczne są dysproporcje w budowie: krótki kończyny, zwłaszcza nogi, w stosunku do dużej głowy i dość wydłużonego tułowia. Kościec dziecka na początku okresu przedszkolnego jest wrażliwy i giętki, a krzywizny kręgosłupa nie są jeszcze ustalone. Stawy są bardzo ruchliwe. Natomiast wiązadła stawowe są słabe i rozciągliwe. Słaba jest muskulatura dziecka, dlatego też dziecko nie jest wytrzymałe na wysiłek fizyczny. W drugiej fazie kostnienie zaznacza się najwyraźniej w okolicach nadgarstka. Dzieci coraz lepiej rysują i poruszają przedmiotami. W fazie trzeciej kościec i muskulatura wzmacniają się. Dziecko 6-7-letnie ma już całkiem swobodny ruch mięśni.

Stosunkowo najmniejsze zmiany obserwuje się w tym czasie w obwodzie głowy, która powiększa się o około 2,5cm. Wraz z tym zaznaczają się u dziecka zmiany twarzy. Postawę dziecka w okresie przedszkolnym charakteryzuje dość „duży” brzuch i związane z tym wyraźnie zaznaczone wygięcie lędźwiowe w kręgosłupie. Tempo rozwoju wzrasta między 7 a 8 rokiem życia. Jest wtedy ono tak intensywne, że nawet dla swego charakteru zostało nazwane „skokiem” szkolnym.

ROZWÓJ UKŁADU MIĘŚNIOWEGO I NERWOWEGO

Intensywnie rozwija się układ mięśniowy. Tkanka mięśniowa jest tą tkanką, która w porównaniu z innymi narządami ciała najbardziej zwiększa swoją wagę. Rozrost ten spowodowany jest zmniejszeniem się ilości wody w mięśniach oraz wzrostem ilości substancji białkowych i tłuszczu. Liczba włókien mięśniowych niewiele się zmienia, zwiększa się natomiast ich masa. W wyniku tego zwiększa się siła mięśniowa.

Praca, jaka dziecko wykonuje, jest wynikiem współpracy wielu grup mięśniowych. Jest także uzależniona od rozwoju układu nerwowego. W okresie przedszkolnym zachodzi proces inerwacji., czyli unerwianie włókien mięśniowych. W wieku 5-6 lat różnicowanie się aparatu inerwacyjnego mięśni niemal się kończy. Im dziecko jest młodsze, tym układ mięśniowo-nerwowo-kostny jest słabszy i fizjologicznie bardziej podatny na zmęczenie co zmusza dziecko do przerywania wysiłku mięśniowego.

W okresie przedszkolnym zwiększa się wydolność komórek nerwowych, co wyraża się tym, że dziecko wraz z wiekiem mniej nuży się i męczy podczas wysiłku. Wzrasta ogólna zdolność do pracy komórek nerwowycli, wskutek czego dziecko potrafi dłużej odbierać bodźce zewnętrzne. Dziecko w tym wieku źle znosi długie i jednostajne bodźce. Zwiększa się rola kory mózgowej nad ośrodkiem podkorowym i niższymi piętrami układu nerwowego. Dziecko jest wtedy mniej impulsywne. Kształtuje się wtedy u niego kontrola emocjonalna. Pobudzenie procesów nerwowych dominuje nad hamowaniem, lecz rozwój układu nerwowego zmierza ku ich zrównoważeniu oraz zwiększeniu siły i ruchliwości tych procesów. Wzrasta zdolność uczenia się, przejawiająca się w szybkim tempie powstawania odruchów warunkowych. Wzrasta wpływ drugiego układu sygnałowego na pierwszy. Nowe odruchy warunkowe można wytwarzać za pomocą instrukcji słownej, przez uogólnianie poprzednich doświadczeń dziecka.

ROZWOJ MOTORYCZNY