3813100149

Wstęp

Dokonujące się od 1990 roku zmiany struktur organizacyjnych wielu uczelni niejednokrotnie wiążą się z włączeniem dydaktyki biologii do wydziałowych i międzywydziałowych zespołów pedagogicznych, redukcją etatów dla dydaktyków biologii oraz przeznaczaniem zajmowanych przez nich pomieszczeń na inne potrzeby.

Niejednokrotnie prowadzi to do zniszczenia dokumentacji przyrodniczo-dydaktycznych badań naukowych, prac magisterskich i doktorskich, archiwalnych maszynopisów ilustrujących wielostronną działalność naukowo-dydaktyczną pracowników, zbiorów podręczników szkolnych krajowych i zagranicznych, przewodników i poradników przedmiotowo-dydaktycznych, podręczników dydaktyki biologii oraz innych, nierzadko bardzo wartościowych prac/opracowań gromadzonych w zakładach i pracowniach dydaktyki biologii przez wiele dziesiątków lat.

Prof. zw. dr hab. Wiesław Stawiński zainicjował powstanie Archiwum Sekcji Dydaktyki Biologii Polskiego Towarzystwa Przyrodników, im. Kopernika. Archiwum powstało pod koniec 2013 roku w Zakładzie Zoologii i Dydaktyki Biologii Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, opiekę nad archiwum sprawuje przewodnicząca Sekcji Dydaktyki Biologii PTP im. Kopernika dr hab. Ilona Że-ber-Dzikowska i członek PTP im. Kopernika dr Elżbieta Buchcie.

Podobne pod tym względem są również następstwa częstych reform systemu szkolnego, zmiany charakteru lub likwidacja wielu szkól. Gubią się dane biograficzne dotyczące wybitnych nauczycieli biologii i przyrody oraz osób zajmujących się badaniami nad edukacją przyrodniczą. Niezbędne okazało się zatem zgromadzenie i opublikowanie tych danych.

Należy przypomnieć, że w latach 50. ubiegłego wieku w Sekcji Historii Nauk Biologicznych i Medycznych Komitetu Historii Nauki PAN zrodziła się idea opracowania słownika polskich biologów - zestawienia i ukazania w nim udziału Polaków w rozwoju nauk przyrodniczych. Praca nad nim została podjęta w Zespole Historii Zoologii i prowadzono ją przez wiele lat. Słownik polskich biologów pod redakcją prof. dr. Stanisława Feliksiaka wydano bowuem dopiero w 1987 roku. Zawierał „zwięzłe życiorysy polskich biologów wszystkich specjalności [...] osób nieżyjących, narodowości polskiej wszystkich czasów” (łącznie 1075 biogramów), w tym:

-    badaczy, którzy opublikowali przynajmniej jedną prace naukową,

-    dydaktyków, którzy opublikow ali podręczniki, arty kuły dydaktyczne itp.,

-    popularyzatorów' mających odpowiednie publikacje,

-    organizatorów placówek naukowych, wypraw badawczych, towarzystw naukowych i kongresów, [...]” (Feliksiak 1987).

Na podkreślenie zasługuje wysokie uznanie dla wkładu, jaki w rozwój nauk biologicznych wnieśli dydaktycy i popularyzatorzy wiedzy biologicznej. W Słowniku polskich biologów zamieszczono biogramy biologów zajmujących się sprawami edukacji przyrodniczej, wśród nich: P. Czempińskiego (1755-1793) i K. Kluka (1739-1796),

5