3813100150

pracujących w czasach Komisji Edukacji Narodowej nad pierwszymi podręcznikami biologii. W gronie tym znaleźli się propagatorzy nauczania przyrody z przełomu XIX i XX w. oraz przyrody i biologii z pierwszej połowy i dalszych lat XX w.: Z. Bohusze-wicz, L. Jaxa-Bykowski, B. Dyakowski, W. Haberkantówna, T.M. Męczykowska, B.Bartecka, W. Bętkowski, D. Gayówna, K. Greb, J. Kołodziejczyk, S.A. Miller, H. Waniczek i J. Wemerowa (Feliksiak 1976).

Informacje o dalszych, nieżyjących już, a zasłużonych dla rozwoju edukacji przyrodniczej w Polsce nauczycielach i dydaktykach, zasługujących na upamiętnienie, są rozproszone, niektóre publikowane były w „Biologii w Szkole”, „Edukacji Przyrodniczej i Środowiskowej”, w materiałach pokonferencyjnych i uczelnianych rocznikach oraz monografiach.

W latach 80. ubiegłego stulecia kilku członków Zarządu Sekcji Dydaktyki Biologii PTP podejmowało starania opracowania Bibliografii dydaktyki biologii i przyrody (Frejlak 1983, Wrześniewski red. 1990, Kochmański 2001), Słownika dydaktyki biologii oraz Słownika polskich dydaktyków biologii.

Warto w tym miejscu przytoczyć listowną odpowiedź, jaką w 1976 r. od doc. dr. Sylwestra Frejlaka otrzyma! W. Stawiński, na jego prośbę o poszukiwanie w Warszawie informacji biograficznych na temat Katarzyny Kleistówny oraz Romany Lubodzieckiej: „Rozmawiałem z koleżankami: Niemierko, Wipszycką i Kikolską, ale to raczej trudna sprawa. Zazwyczaj rodziny szybko usuwają pozostałe pamiątki pedagogiczne, które nie odgrywają większej roli w niepedagogicznych kręgach pokrewieństw” [podkreślenie - W.S.].

S. Frejlak nie przypuszczał, że w roku 2012 trzeba nam będzie pytać, kto, kiedy i gdzie zabezpieczył jego dydaktyczne archiwum, a także Marii Niemierko, Anieli Podgórskiej i wielu innych dydaktyków biologii.

Na potrzebę opracowania Słownika polskich dydaktyków biologii wskazywała także wypowiedź listowna J. Gilowskiego:

„Marzy mi się poczet polskich nauczycieli biologii, którzy byli mistrzami dydaktyki tego przedmiotu nauczania. Uczyli po mistrzowsku i skutecznie biologii, poprzednie ich pokolenie przyrody, a jeszcze dawniejsze historii naturalnej. Wszelkie dokumenty w naszych, i nie tylko, dziwnych czasach giną i przepadają bezpowrotnie, a przecież wzorowa praca człowieka i efekty tej pracy to jakaś cząstka ogólnej kultury narodu, która nie powinna i nie może przepaść bez reszty. Exempla trachunt\ Wzorce są i będą potrzebne” (Gilowski 1980).

W 2003 roku w pracy Dydaktycy biologii i ochrony środowiska (Kowalski red. 2003) opublikowane zostały zwięzłe noty biograficzne 44 osób zajmujących się edukacją biologiczną i środowiskową, reprezentujących ośrodki naukowe oraz ośrodki doskonalenia nauczycieli z różnych regionów Polski.

W pierwszym etapie prac nad słownikiem opracowano listę obejmującą 150 osób, których biografie winny być w nim zamieszczone. Lista ta była sukcesywnie weryfikowana i uzupełniana. Słownik polskich dydaktyków i biologii/przyrody, noszący tytuł Sylwetki polskich dydaktyków i nauczycieli biologii, obejmuje biogramy żyjących i zmarłych osób, które aktywnie uczestniczyły w rozwoju edukacji przyrodniczej, bio-