W Polsce z okresu działalności Komisji Edukacji Narodowej nowatorskie są poglądy D.M. Krajewskiego o łączeniu nauki z zabawą małego dziecka i zachowaniu między nimi właściwych proporcji oraz poglądy dotyczące podstawowych potrzeb dzieci: działania i ruchu.
Jednym z pierwszych autorów, którzy opracowali teorię zabaw był F.W.A. Frobel, pedagog z początku XIX wieku. Po raz pierwszy określił on zabawę jako naturalny i podstawowy rodzaj działalności dziecka. Uważał on, że zabawa powoduje rozwój uczuć, woli i charakteru. Za pobudzające wyobraźnię i służące rozwojowi własnej twórczości dziecka uważał zabawy klockami. Frobel opracował materiał dydaktyczny do zabaw z dziećmi, służący kształtowaniu wiedzy dziecka o święcie i wzbogacaniu pojęć.
H. Wegnie, polski pedagog okresu pozytywizmu, postulował stopniowe wprowadzanie elementów nauki do zabaw dzieci przedszkolnych, ale oprócz walorów poznawczych dostrzegał w zabawie duże znaczenie dla sfery emocjonalnej. Uważał, że zabawa po/ina przede wszystkim dostarczać dziecku wesołości i radości. Także K. i Ch. Buhlerowie, psychologowie wiedeńscy z początku XX wieku, wyjaśniając znaczenie zabawy w rozwoju dziecka wysunęli na plan pierwszy przyjemność, jaką daje ona bawiącemu się.
Z końcem XIX wieku pojawiło się wiele teorii interpretujących znaczenie zabawy z biologicznego punktu widzenia.Uważano, że zabawa spełnia swą rolę głównie dla fizycznego rozwoju dziecka. Według szwajcarskich pedagogów Schallera i M.Lazarusa zabawa jest wytchnieniem, daje wypoczynek organizmowi lub umysłowi. Takie wyjaśnienie znaczenia zabawy zrodziło się pod wpływem wcześniejszych poglądów poety, filozofa i pedagoga niemieckiego F. Schillera (druga połowa XVIII wieku) i jego kontynuatora filozofa, przyrodnika i psychologa angielskiego H. Spencera (druga połowa XIX wieku), który rolę zabawy upatrywał w regulowaniu nagromadzonej energii. Twórca funkcjonalnej
16